Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVII, Number 12, 25 Malaki 1898 — Page 2
| This text was transcribed by: | Keolamainameama\\ |
| This work is dedicated to: | Kanamu Gilbert |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
Hoolaha Mana Hooko
Ua h @okohuia aku ma keia la o THOS. N. WRIGHT. ESQ., i Lunahoomalu no ka Papa Alanui no ka Apana Auhau o Kona Hema Mokupuni o Hawaii, ma kahi o A.J. Wilson i waiho mai.
HENRY E. COOPER,
Kuhina Kalaiaina no ka manawa.
Keena Kalaiaina, Maraki 12, 1898.
2694-3t
HOOLAHA NO NA AINA AUPUNI
Ma ka Poaono, Aperila 9, ma ka hora 12 o ke awakea, ma ke alo iho o ka Hale Hookolokolo, e kuai kudala ia aku ai:
Ka Hoolimalima o ka aina o Kaakepa, Hilo, Hawaii, maloko o laila he 194 Eka, oi aku a emi mai paha.
Manawa Hoolimalima, 21 makahiki, e hoomaka ana Okatoba 17, 1899.
Uku hoolimalima e oi ana maluna o $500 no ka makahiki, e hookaa mua ia ana i kela ame keia hapalua makahiki.
J.F. BROWN,
Agena o na Aina Aupuni,
Honolulu, Maraki 11, 1898.
2694-td.
I keia la ua hookohuia aku o JOS. H. NISHWITZ, ESQ., I Notere no ka Lehulehu, Apana Hookolokolo Kaapuni Elua o Ko Hawaii Pae Aina.
HENRY E. COOPER,
Kuhina Kalaiaina no ka manawa,
Keena Kalaiaina, Mar. 7, 1898.
KUAHAUA KOHO BALOTA.
Oihana Kalaiaina,
Honolulu, Maraki 2, 1898.
I kulike ai me ka Pauku 54 o ke Kumukanawai, ke hoolaha@a aku nei ma keia, e malamala ana he kau koho balota kuikawa no kekahi Senatoa, no ka hoopiha ana i ka manawa aku i koe e pau ana ma ka Poakolu hope o Sepatemaba, 1899, mamuli o ka make ana o W. Y. Horner, Senatoa mai ka Apana Koho Senatoa Elua mai, ma ua Apana Koho Senatoa Elua la e malamala ai, ma na Mokupuni o Maui, Molokai, Lanai ame Kahoolawe, mawaena o na hora 8 a.m. ame 5 p.m. o ka Poaha, la 14 a Aperila, 1898.
E waihoia mai na inoa o na moho me ke Kuhina Kalaiaina, aole emi malalo o na la he iwakalua mamua ae o ka la koho.
O na Apana Koho Balota, na Mahele Koho Balota, ma ka Apana Koho Senatoa Elua, eia iho no ia:
APANA 3.
Na Mokupuni o Maui, Molokai ame Lanai.
Mahele Ekahi--O kela hapa o Molokai e komo pu ana o Kalawao ame Kalaupapa.
Wahi koho: Halekuai o Kalaupapa.
Na Luna Nana:
W. Notley,
J.K. Waiamau,
J.A. Babcock.
Mahele Elua--O ke koena aku i koe o ka Mokupuni o Molokai.
Wahi Koho: Hale Hookolokolo o Pukoo.
Na Luna Nana:
Geo. Trimble,
H. Manase,
A. Kamai.
Mahele Ekolu--Ka Apana o Lahaina ame ka Mokupuni o Lanai.
Wahi Koho: Hale Hookolokolo o Lahaina.
Na Luna Nana:
Henry Dickenson,
A.N. Hayselden,
Rev. A. Pali.
Mahele Eha-- Ka Apana o Kaanapali.
Wahi Koho: Halekula o Honokohau.
Na Luna Nana:
R.C. Searle,
David Taylor, Jr.,
David Kapuku.
Mahele Elima--Oia ka hapa o Wailuku e moe ana ma ka akau o na puuone me ke komo pu o Waihee ame ka Mokupuni o Kahoolawe.
Wahi Koho: Hale Hookolokolo o Wailuku.
Na Luna Nana:
J.H. Thomas,
W.T. Robinson.
Mahele Eono O ka hapa i koe o Wailuku, koe aku ka Apana o Honuaula
Wahi Koho: Hale Dute ma Kahului.
Na Luna Nana:
L. W. Zumwalt,
D. Quill,
E. B. Carley.
Mahele Ehiku--Ka Apana o Honuaula
Wahi Koho: Hale Hookolokolo o Honuaula,
Na Luna Nana:
J.M. Napulou,
G. K. Kunukau,
S. E. Kaleikau.
Mahele Ewalu--O kela apau o ka Apana i keia o Kula ame kela hapa o ka aina o Hamakuapoko e moe ana ma ka Hema ame ke Komohana o ke awawa o Maliko a mauka o ka laina e holo ana mawaena o ke alanui mai Kaluanui a hiki i ka halepaahao o Makawao, ame ka laina a moe ana mailaila aku.
Wahi Koho: Hale Hookolokolo o Makawao.
Na Luna Nana:
F.W. Hardy,
Geo. Forsyth,
Manuel Cabral.
Mahele Eiwa--Ke koena o ka Apana o Makawao a hiki i ke kahawai o Oopuloa.
Wahi Koho: Halekula o Hamakuapoko.
Na Luna Nana:
W.F. Mossman,
W.E. Shaw,
P.N. Kahokuoluna.
Mahele Umi--Kahikinui, Kaupo ame Kipahulu.
Wahi Koho: Halekula o Kipahulu.
Na Luna Nana:
A. Gross,
W.B. Starkey,
J.K. Piimanu.
Mahele Umikumamakahi--Mai Kipahulu a hiki ame ke komo pu ana o Makapuu.
Wahi Koho: Hale Hookolokolo o Hana.
Na Luna Nana:
F. Wittrock,
J. Grunwald,
J. K. Kalama.
Mahele umikumamalua--Ka Apana o Koolau a hiki i ke kahawai o Oopuloa.
Wahi Koho: Halekula o Keanae.
Na Luna Nana:
H. Reuter,
D.W. Napihaa.
J.A. KING,
Kuhina Kalaiaina.
2692-6t
HOOLAHA NO NA AINA AUPUNI
Ma ka Poaono, Aperila 2, ma ka hora 12 awakea, ma ke alo iho o ka Hale Hookolokolo, ma Honolulu, e kuai kudala ia aku ana na Hoolimalima o keia mau Aina Aupuni:
Kamalomalo, Kauai, 2,405 Eka. No ka manawa e hoomaka ana mai Maraki 9 aku, 1900, a e pau ana i Mei 1, 1907. Uku hoolimalima oi aku maluna o $1,000 no ka makahiki, e hookaa mua ia ana i kela ame keia makahiki.
No na kii ame na hoakaka piha o keia mau apana ae la e ninau ia
J.F. BROWN,
Agena o na Aina Aupuni.
Keena Aina Aupuni, Honolulu.
2692-td
HOOLAHA HUI.
Ma ka Hana o ka Hoopau ana i ka Hui "Hawaiian Contruction Company."
Oiai, ua waiho mai ka Hawaiian Consaruction Company, he Hui i kukuluia a e ku ana malalo a ma o ka mana la o na Kanawai o ko Hawaii Pae Aina, elike me ke kanawai ma ia hana a i hoakakaia hoi, ma ke Keena o ke Kuhina Kalaiaina, he noi no ka hoopau ana i ua Hui la, me ka Palapala Hooia i hoopili pu ia, elike me ke kauoha a ke Kanawai.
Nolaila, ke hoolahaia aku nei ma keia imua o ka poe apau i kuleana, ma kela ame keia ano, iloko o ua Hui la, e pono no e waiho mai i na kumu kue no ka aeia ana o ua noi la, ma ke Keena o ke Kuhina Kalaiaina, ma ka Poalima, Mei 6, 1898, a mamua ae paha, a o kela a me keia mea e makemake ana e loheia kana hoohalahala, e hele kino ae ma ke keen@ o ka mea nona ka inoa malalo iho nei, ma ka Hale Oihana Hooko, Honolulu, ma ka hora 10 a.m. o ua la la, a e hoike mai i kumu e ae ole ia ai ua noi la.
J.A. KING,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Maraki 1, 1898
2692-9t
OLELO HOOLAHA HOOPAU HUI.
No ka hoopau ana i ka Hui i ikeia o Waihee Sugar Compay:
No ka mea, o ka Waihee Sugar Company, he hui i kukuluia a i hoohanaia i kulike me ke Kanawai o ko Hawaii Paeaina, a oiai, ua waihola mai he palapala noi ma ke Keena o ke Kuhina Kalaiaina, no ka hoopau ana i ua Hui la, ame kekehai palapala hoola kupono elike me ke kuhikuhi a ke Kanawai.
A nolaila, he hoolahaia aku nei i na poe apau i kuleana ma na ano apau iloko o ua hui la, ina he mau kumu hoohalahala kupono kekahi no ka palapala noi e hoopau, e waiho mai ma ke Keena o ke Kuhina Kalaiaina, ma a mamua ae o ka Poalima, Aperila 29, 1898, a o kela ame keia e makemake ana e hoolohe, e pono e hiki mai ma ke keena o ka mea nona inoa malalo iho ma ka Hale Mana Hooko, ma ka hora 10, o ua la la i olelola, e hoike mai ina he mau kumu kekahi e hoole ana i ua palapala noi ia.
J.A. KING,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Feberuari 24, 1898.
2691-9t
KA
Nupepa Kuokoa
No ka Makahiki $2.00
No Eono Mahina 1.00
Kuike ka Rula.
PUKA 1 2 3 4 5 6
ANA. Pule Pule Pule Pule Pule Pule
Iniha $1.50 $2.00 $2.50 $3.00 $3.50 $4.00
2 Iniha 2.00 2.75 3.50 4.00 4.50 5.00
3 Iniha 2.50 3.50 4.50 5.00 5.50 6.00
4 Iniha 3.00 4.00 5.00 6.00 6.75 7.50
5 Iniha 3.50 4.75 6.00 7.00 8.00 9.00
Iniha 4.00 5.50 7.00 8.00 9.00 10.00
O na Oleloa Hoolaha a pau e hoouna ia mai ana no ka Hoolaha maloko o keia Nupepa e hoouna pu mai me ka auhau, a ina aole aoh@ hookomo ia.
HOO UKAIA E KA
HAWAIIAN GAZETTE CO.
C.G.BALLENTYNE, Luna Nui.
JOSEPH M. POEPOE, Lunahooponopono
Honolulu, Oahu.
POALIMA MARAKI 25, 1898
E Kokua! E Kokua! No kae Poe Pilikia!
Ua maopopo loa ia makou, mauli o ka poino a ka wai kahe ame ka ua i haluku ai ma ka la inehinei ua nui ka poe poino i loohia maluna o na kanaka e noho ana ma Kamanuwai ame na wahi e ae no paha ma ke kahawai o Nuuanu.
He mea pono ke hoalaia kekahi Komite Kokua mawaenn o na poe kuonoono o Honolulu nei, no ka imi ana' ku i ka nui o ka poe poino. Ua ike pono makou ia Mrs. Rosina Manaku e noho ana maloko o ke keena loio o Luna Makaainana W. C. Achi, ma ka la inehinei, o kahi kapa wale no i ka ili. Ua makaukau loa ke Kuokoa e haawi aku i kana kokua ana no kela waihona kokua no keia poe i hoopilikiaia.
He Wahi Mea Hooponopono.
Ma ko makou helu o ka Poalima, Maraki 11, 1898, ma ko makou manao pepa e pili ana i ke "Alahele Hoolaulea," e ikeia ana ma ke kolamu elua o ua manao la, he mau olelo e pili ana i ke koho balota Lunamakaainana ma Feberuari ae nei, 1899.
Aole i pololei keia hoakaka. O ka pololei maoli, aia no ia koho balota ana, ma ke Kau Koho Balota ana, ma ke Kau Koho Balota Nui e malamaia ana ma ka Poakolu hope o Sepetemaba, 1899, ka wa e kohoia ai na Senatoa. O keia ka wa i hoohamama ia ai ka puka no ke koho hui ana o ka poe koho balota mai Hawaii a Kauai no na wahaolelo lahui; a o keia poe ke noho ana ma ke Kau Ahaolelo Koho Peresidena, ma ka Poakolu ekolu o Sepetemaba o ka makahiki 1900.
Ka Puolo a na Elele Roia@ti o
ka Hoi ana mai nei mai
Wasinetona mai.
Ua huli hoi mai nei na Elele a ka aoao Roialiti i hoouna ai i Wasinetona i kahi wa i hala ae nei, a eia lakou ke noho nei me ka maikai o ko lakou mau ola kino.
Ma na lono i loaa mai ia makou mai ko makou mau kiu mai iwaena oia poai, no na hana a ia poe Elele i hana ai ma Wasinetona, oiai ko lakou mau la e noho ana malaila, ma ka mea e pili ana i ke kumuhana i hoounaia aku ai lakou e paahana, ua hiki ke hoomaopopoia iho, he "Puolo" ka lakou o ka hoi ana mai nei i piha me na mea hoohoihoi makuahonowai.
O ka mea ano nui loa i loaa mai ia makou no ka hoike a ua poe elele la, oia keia:
Ua hai mai ka o Peresidena MaKinele ia lakou a ua ae na hoa o kona Aha Kuhina, e hoihoi mai ana ke Aupuni o Amerika Huipula i ke Aupuni Moi o Hawaii nei. Ua kakauinoa ua Peresidena la ame na Kuhina ona i kekahi olelo hooiaio no ia manao.
A o kekahi lohe i loaa mai ia makou, e kaahele aku ana lakou a puni na mokupuni e haiolelo ana imua o na kanaka, aole lakou e ae e lawe i ka hoohiki malalo o ke Aupuni Repubalika, no ka manao ana e loaa ka pono koho balota ia lakou, aka, e hoomau lakou i ko lakou noho hoohiki ole ana a hiki i ka wa e noho hou ai ka Ahaolelo Nui o Amerika Hu@@a, ma ka malama ae nei o Dekemaba, ina nae e hooka'uluaia ana ke kumuhana hoohui aupuni mai ke@a Kau Ahaolelo aku a hoea ia wa. O ka hana oia no ka lulu dala ana o ka lahui "Roialiti," ma ke ano hoomakaukau a liuliu no ka hoea hou mai o ka wa e hapai hou ia ai keia ninau ma ka malama o Dekemaba ae nei, ke ole e holo mai no i keia Kau, ka hoohuiia ana'ku i Hawaii nei me Amerika, a oia ka wa e hoouna hou ai i na Elele, a ke hiki mai hoi ia wa, ua makaukau mua no ka waihona o ka lahui, a o ka hele no ia o na Elele, me ka hopohopo ole, no ke kahua kaua.
Ke aa nei makou e hoike ae na Elele a ka lahui Roialiti, i hoi mai la imua o ke akea: i ka wa hea la i koho ai ka Hale Ahaolelo o Amerika ma ka ninau hoohui aupuni, ina paha ma ke alahele o ke Kuikahi. Olelo Hooholo Hui a Bila Kanawai paha, a ikeia ka lanakila ana o ka aoao kue ma keia koho na.
Aole loa e hiki i kela "Elele" ke hooia mai imua o ka lehulehu, ia lakou i haalele aku ai i ke kulanakauhale o Wasinetona, ma ke alahele huli hoi hou mai no ke one oiwi, ua ike lakou me ko lakou mau maka ponoi iho, ua hooholo maoli ka Aha Senate, ma ke koho balota ana, ua haule ke kuikahi hoohui aupuni. Aka, ua hiki ia makou e hoike aku imua o lakou ame ka lahui holookoa mai Hawaii a Kauai ma ka wa a ua mau Keonimana Elele nei i haalele aku ai ia Wasinetona, aole i make ke kuikahi hoohui aupuni, ma ke koho ana a ka Aha Senate, a no ia mea e ola ana no ia kuikahi ma ia wa.
Aka, eia nae ke hoolaha nei na Roialiti o Honolulu nei, ua lohe lakou i ka hoike a na Elele imua o lakou, ua make loa ke kumuhana hoohui aupuni. O ka oiaio nae, aia no ua kumuhana la ke ku la imua o ka Aha Senate, me ka makaukau no ko ka Hale haawi ana aku i ke koho ana.
Ka Hoololi o ka Mahele 5 o ka
Pauku 57 o ke Kumukanawai.
O kekahi hoololi Kumukanawai keia i lawia mai e kekahi o na Lunamakaainana o na Kohala, na Kona ame Kau, oia hoi o Mr. W. C. Achi. O ke ano nui o keia hoololi e hoomahuahua ana i ka nui o na Lunamakaainana mai ka Umikumamalima, e like me ia e ku nei ma ke Kumukanawai a ke kulana hou, oia hoi i Iwakaluakumamakahi; a ua hoololiia mai hoi keia e Lunamakaainana Gear, ma ka hoomahuahua hou ia ana aku a ka Iwakaluakumamakolu. Penei ka hoonohonohoia ana: Kauai, 3; Maui, 4; Hawaii, 6; a o Oahu nei i 10.
Ua manao makou, he mea maikai no ka hoomahuahua hou ia ana ae i ka heluna o na lunamakaainana; aka nae, aole keia o ka wa pono no ia hana, a aole nohoi i ikeia ka pilikia o ka lehulehu no ka huina Umikumamalima o na lunamakaainana e ku nei i keia wa, elike me ke Kumukanawai; aole nohoi he pomaikai oi aku e loaa mai ana i na makaainana ma ka hoomahuahua hou ia ana aku; a he hana keia e hoonawaliwali aku ai i ke kulana o ke kumuhana hoohui Aupuni e noonooia nei i keia wa e ke Aha Senate o Amerika, a e kona Ahaolelo holookoa paha.
Ua ike a ua hoomaopopo makou, malalo o ke Kumukanawai o Kamehameha III. (1852), ua hoike ke Kumukanawai, "Aole e oi aku ka nui o ka Hale o ka Poeikohoia mamua o ke Kanaha, aole hoi e emi mai malalo o ka Iwakaluakumamaha." Ma ke Kumukanawai hoi o Kamehameha V. (1864), ua like no. A ma ke Kumukanawai hoi o Kalakaua I. (1887), he iwakaluakumamaha ka nui o na lunamakaainana. A ma keia hoololi hoi a Mr. Gear, he hookahi wale no ka emi iho o kana heluna lunamakaainana i ko ka heluna i hoikeia ma ke Kumukanawai o Kalakaua I.
O ka nui o ka poe koho balota apau mai Hawaii a Kauai ma ka makahiki 1894, he 5000; oiai nae ma ka helukanaka o 1890, oiai no kakou e ku ana malalo o ke Kumukanawai o 1887, he 13,000 a oi ka poe koho balota. A oia heluna ke hoohua mai ana i iwakaluakumamaha poe lunamakaainana. Ma ke kau koho i 1897 aku nei, he 2000 a oi wale no poe koho i ikeia, ua aneane ka hapalua o kela huina 5000 i koho ai ma ka makahiki 1894. Nolaila, ua ike ia, me ka maopopo loa, ua emi ka lahui koho balota o loko nei o ka aina malalo o ka heluna e loaa ai he ikaika e hiki ai ke hoomahuahua hou ia aku na lunamakaainana, elike me ke koi a ka hoololi Kumukanawai i manaoia.
Manao makou, ina hiki ka huina o ka poe koho balota o loko nei o ka aina i ka 13,000 a 15,000 paha, ua kupono no ke hoomahuahua ia ka nui o na lunamakaainana, elike me ka nui o ka poe koho balota; aka, ina he 2000 wale no keia poe i loaa keia pono iloko nei o ka aina, alaila, ua nui hewahewa loa ka 15 lunamakaainana no lakou.
HAIOLELO HOOLOLI KUMUKANAWAI
A LUNAMAKAAINANA W. C. AOHI NO KA MAHELE 5,
PAUKU 57, O KE KUMUKANAWAI.
E ka Lunahoomalu:
Ua lawe mai au i keia hoololi o ke Kumukanawai, aole mamuli o ko'u manao wale no, aka, ia'u ma na apana o Kona, Kohala ame Kau, mamuli o ko'u kulana he moho holo lunamakaainana no ia mau apana , ua konoia mai au e hana i keia hoololi, a aole no hoi au i kanalua i ka hai ana aku i na hoa hanohano o keia Hale, ina no e lawelaweia keia hoololi o ke Kumukanawai a waihoia aku imua o ka lehulehu na lakou e apono mai, lana kuu manao me ke kanalua ole, e lilo ana ka ekoluhapa o na poe koho o ke kau i hala ma ka aoao kokua i keia hoololi.
Kahi i Na-ha o ka paia o ka Auwai mauka aku o ka Uwapo o ke Alanui Beritania.
Aole no au i hana i keia hoolo@@ me ka nana ole i ka pono o na apana a pau iloko o keia Repubalika, nolaila, ke ike nei oukou, e na hoa hanohano o keia Hale, ma keia hoololi i manaoia, ua hoomahuahuaia i hookahi hou lunamakaainana ma kela ame keia mahele a pau na mahele eono. Nolaila, aole au i ike iki i kekahi kumu kupono a kekahi lunamakaainana e kue ai i keia hoololi. Mamuli o ke ano he Aupuni Repubalika keia, nolaila, ke manao nei au o ka hana kupono a na poe e paa ana i ka hoomalu ana i ke Aupuni, a me na poe kaukanawai, oia no, e kauia na kanawai a e hoomaluia hoi mamuli o ke ano he Aupuni Repubalika, oia hoi, i Aupuni na ka lehulehu a no ka lehulehu. Ina aole pela, alaila, ke olelo nei au imua o oukou, e na hoa hanohano, aole no ko kakou he Aupuni Repubalika maoli, aka, he Aupuni Repubalika wale no ma ka inoa.
Ina e huli aku kakou a nana aku i ka Aha Kaukanawai o Amerika Huipuia, kela Aupuni a kakou e ake aku nei e lilo i apana, e ike no auanei kakou, aia iloko o ko lakou Hale o na Lunamakaainana na hoa i aneane 400 ka nui, a aia hoi iloko o ko lakou Aha Senate na hoa he 90 wale no, oia hoi, ma ka hoohalike ana, he aneane elima Lunamakaainana i ke Senatoa hookahi; ma ka Repubalika hoi o Farani he 4 Lunamakaainana i ke Senatoa hookahi; a me Enelani hoi he 4 Lunamakaainana i ke Alii (Haku hookahi); ma ko kakou Repubalika hoi o Hawaii nei, he 15 wale no Lunamakaainana i na Senatoa he 15; a eia hoi, o ke koho ia ana o na Senatoa ma Amerika Huipuia, ua kohoia lakou e na Ahaolelo Mokuaina, a o na hoa hoi o ua mau Ahaolelo Mokuaina la, he kohoia lakou e ka lehulehu me ka nana ole ia ma ka nui o ka waiwai a ilihune paha o kekahi mea. A o na Lunamakaainana hoi, ua koho like ia no lakou e na poe koho a pau; aka hoi, ma ko kakou Repubalika nei, ke kohoia nei na Senatoa e na ona miliona, na ona mahiko ame na poe malalo o lakou; a he hiki no ia'u ke hai aku imua o na hoa hanohano o keia Hale, o na poe e manao ana e holo i mau Senatoa, ina aole kokua na hui mahiko ia lakou, ua makehewa no ka holo ana, Nolaila au e manaopaa nei he mea pono no e haawi hou ia aku i mau Lunamakaainana no ke lehulehu; a oiai hoi, o ka hapanui o na hoa hanohano o keia Hale ke ake loa nei e komo aku malalo o na ano hooponopono Aupuni o Amerika Huipuia, nolaila, he mea pono i keia wa ano, e kauia na kanawai iloko o keia Hale ma ke ano e haawi akeaia na pono i na poe ilihune, na mekanika a me ka lehulehu, a ma ia hana ana, he mea ia e hooluolu ai i na manao o ka lehulehu, a he mea no hoi ia e hoike aku ai i kela Aupuni o Amerika Huipuia, o ka manao o ke Aupuni ame na poe kaukanawai o Hawaii, he mau manao kalaiaina akea ko lakou.
E Mr. Lunahoomalu ame na hoa hanohano o keia Hale; ke hai aku nei au me ke akaka loa, ina aole kakou e hooko ana i keia hoololi Kumukanawai, alaila, ua like no ia me ko kakou hoike ana aku i ka lehulehu, aole kakou i makemake e haawiia ka pono kaulike i na mea apau; aka, ke wanana aku nei au me ka maopopo i na hoa hanohano o keia Hale, ina e kue ana oukou i keia hoololi, alaila, e hiki mai ana ka manawa a oukou e mihi ai, a aole no hoi i kaawale loa kela manawa mai keia wa aku ina aole e hooko koke ia mai ana ke kuikahi hoohui Aupuni; alaila, ma ke koho balota o ka M. H. 1899, e ike ana oukou, o ka'u e wanana nei ia oukou, e hiki mai ana la maluna o oukou, a ia wa auanei ina aole oukou i komo mai iloko o keia Hale e mihi mai ana oukou mawaho aku o na paia o keia Hale; a ia wa no e hooholo iho ana oukou, ua oi loa aku ka pono ina ua hooholo oukou i keia hoololi a'u i lawe mai nei.
Nola@a, ke noi nei au ia oukou e hooholo i keia hoololi ano; a i ole, e hoopanee hou aku a kahi wa hou aku i loaa ai ia oukou ka wa pono e noonoo pono ai.
MEA HOU HOPE LOA
Ma ka hoike a ka poe i ikemaka he Kepani kai lilo i ka wai, a ua lilo loa kona kino, a loaa aku ua make. He keiki kekahi i pakele mahunehune mai.
Ka Wai Kahe Nui ma Honolulu nei.
POINO KEKAHI MAU OLA KANAKA!
Haaleleia n Kauhale.
HALUKU NA WAI O KE KUAHIWI
O ka la inehinei, oia ka Poaha, oia kekahi la ua nui loa i ikeia ma Honolulu nei. Ua ku'i paapaaina ka hekili ma ka paia-lewa, e o ana na 'lelo o ka uwila iloko o ka poai lewa i poi pu ia e ka aahu eleele o ke ao hoohanau kua-ua, a e hiolo hoomaha ole ana hoi na pa-ka ua.
Ma ka auina la, e aneane ana i ka hora 4, ua hele makaikai aku la ko makou mea kakau ma ka uwapo o Haaliliamanu, aia hoi ike aku la oia me ke pihoihoi nui i ka haluku a ka wai ma ke kahawai o Nuuanu me he ale-apiipii la no ka moana e amio ia ana me ka ikaika nui a kekahi wiliau weliweli a lua ole o ka ikaika. E okuku hele mai ana na laolao pauku wahie, papa ame na ano opala apau.
Aia na kanaka ke lehau la me ke pihoihoi nui ma na lihi o ke kahawai. E hoohei ana kekahi poe i na pauku laau me na kaula.
Ma ka wa a ko makou mea kakau i hoea aku ai, ma ka uwapo, oia kona wa i ike aku ai i kekahi haole opiopio e oili mai ana mailoko mai o ka wai, aneane he 10 a 13 paha kapuai mauka iki aku o ka uwapo o Haaliliamanu. Ua ha@@a mai iaia, mai uku loa mai o ka uwapo o Makaho i lilo mai ai oia mamuli o kona lele ana iloko o ka wai no ka hoopakele ana i kekahi Iapana (?) i lilo mai i ka wai; aka, o kana mau hooikaika ana, nae, ua lilo i mea ole. Ua nalowale loa kela Iapana.
Ua halia mai hoi iaia, he wahine Hawaii kekahi i lilo i ka wai, ua hoao kana kane, a hoaloha paha, e hoopakele iaia, aole nae hiki, ua oi aku ka ikaika o ka wai mamua o ka ikaika o ka mea hoopakele. Ua paa ka lauoho o ua wahine ia i ke kane, a ua hoao oia e hoopae i ua wahine ia, aole hiki. Ua amioia laua elua malalo o ka uwapo o Makaho a puka ma keia aoao makai nei, a hemo kela wahine mai ka paa ana a kela kanaka, alaila, hoao hou oia e alualu aku e hopu, eia nae hookahi no ana ike ana aku i ka ea ana ae a ua wahine nei a nalowale loa.
O na hale keia o Mr. W. C. A@hi, ma Kamanuwai, ua komoia e ka wai, a ua haalele aku na poe noho hoolimalima ia mau wahi. Ua halawai ko makou mea kakau me Mrs. Manaku, a nana i hoike mai i keia mea hou.
I ka alawa ana aku ia luna o na pali, e ulu pu wale ana no lakou i ka wai kahe.