Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVII, Number 6, 11 Pepeluali 1898 — Page 4

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Haawina

Kula Sabati

Haawina VIII - Feberuari 20

Ua hoounala aku ka poe Umikumamaiua

Matalo 10:2-15

 

            2 Eia hoi na inoa o ka poe lanaolelo he umikumamalua. O ka mua, o Simona i kapaia o Petero, me kona kaikaina O Anederea; o Iakobo na Zebedaio, a me kona kaikaina o Ioane

            3 O Pilipo a me Baretolomaio; o Toma a me Mataio ka lunaauhau; o Iakobo na Alepaio, a me Lebaio i kapaia o Tadaio

            4 O Simona no Kanaana me Iuda Isekariota, nana ia i kumakaia aku.

            5 O keia poe umikumamalua ka Iesu i hoouna ae ai, kauoha mai la ia lakou. i mai la, Mai hele oukou ma ke kuamoo o ko na aina e, aole hoi e komo i kekahi kulanakauhale o Samaria:

            6 Aka, e hele oukou i ka poe hipa auwana o ka ohana o Iseraela.

            7 I ko oukou hele ana, e ao aku me ka i ana, Ua kokoke mai nei ke aupuni o ka lani

            8 E hoola i na mai, e huikala i na lepero, e hoala i na mea make, e mahiki aku i na daimonio; ua haawi wale ia mai ia oukou, e haawai wale aku oukou.

            9 Mai hahao oukou i gula, aole hoi i kala, aole hoi i keleawe iloko o ko oukou mau hipuu;

            10 Aole hoi he aa no ko oukou hele ana, aole hoi elua aahu, aole hoi kamaa, aole no hoi he kookoo; no ka mea, he pono ke loaa ika mea hana ka ai nana.

            11 A o ke ku'anakauhale, a o ke kauhale paha, a oukou e komo aku ai, e ninau aku i ko laila poe pono; malaila no e noho ai a hiki i ka manawa e hele aku ai mailaila aku.

            12 Aia komo aku oukou iliko o ka hale, e uwe aku i ko laila.

            13 A i pono ko ka hale, e kau ko oukou aloha maluna ona; aka, i pono ole, e hoi hou mai no ko oukou aloha io oukou la.

            14 A o ka mea hookipa ole ia oukou, aole hoi e hoolohe i ka oukou olelo, a hele aku oukou iwaho o kela hale, a o kela kulanakauhale paha, e lulu iho i ka lepo o ko oukou wawae.

            15 He oiao ka'u e olelo aku nei ia oukou, E aho no ka hewa ana o ko Sodoma a me Gomora i ko ia kulanakauhale i ka la e hookolokolo ai.

            PAUKO GULA. Mataio 10:8. Ua haawi wale ia mai ia oukou: e haawi wale aku oukou.

            MANAO NUI. E pono ke puunaue i na pono o ka Euanello me ka imi ole i kauwahi kumukuai.

            OLELO HOAKAKA. Ma ke kolu o ka hapaha ma ka lua o ka makahiki  ma kona hooholo ana i kana hana, ua koho ka Haku i poe paahana e aoia mai ai a hoomakaukauia no ka hoolaha ana i kona aupuni. Ua kapaia lakou, p.1, "kana poe haumana," p. 2. "lunaolelo;" aposetole, oia na misionari ma ka olelo Helene. O Simona, ka pookela, aole ka mua i kaheaia. O Baretolomio, oia no ke keiki o Tolemaio, oia hoi o Natanaela, Ioane 1:45. O Lebaio, oia hoi Tadaio, oia hoi Iuda, Luka 6:16. O Toma, ua like ia me Didumo, ka mahoe. Ioane 11:16. O Simona, p. 4, he Zelote ia oia hoi he lala o ka Hui Aloha AIna, na lakou ke kue ana i ke alii ana o ke aupuni Roma. O Iuda Isekariota, he kanaka ia no Keriota mai, ma ka mokuaina o Iuda, ka mea hookahi aole no Galilaia mai. Ua ano okoa lakou ma ko lakou mau ano hana. Aole hemolele hookahi, aka nae ma ka hoohui ana i na ano maikai okoa, aole moakaka ka nahili o kekahi. Ua hoohuiia o Petero, ka mea mahaoi, me Anerea, ka mea akahele: o Pilipo, ka mea hoololohi, me Natanaela, ka mea noili: Simona, ka mea hookikini me Iuda, ka mea hoomakaulii. Oia no ka hana kupono no ka hooholo ana i na hana o ka Ekalesia, e hoohui ai Moody, ka mea haiolelo, me Sankey, ka mea leo hoene, i mea e hoopiha pono ai i na ano maikai. Ona hemahema ua like lakou me na kina ma ka la, mahope o ko Iesu hoolako ana la lakou i ka mana.

            5. Hoouna,- ma ko lakou oihana misionari, e hooiaha aku ai i ka Euanelio. Mai,- no ka manawa wale no keia olelo papa i ka hele ana'ku i ko na aina e. I ka wa mahope ua paipai oia i kona poe manaoio a pau loa e hele aku i na pea a pau loa o ka honua. 6. Iseraela, - ua aoia lakou ma ko lakou mau Palapala Hemolele e pili ana i ko lakou Mesia, a no lakou i ka wa mua keia pomaikai. 7 Hele, - komo kauhale aole ke kaawaia. E pono i ka poe manaoio ke huli i ka poe hewa, a ao aku ia iakou pakahi. Eia ka pomaikai lani kokoke ia oe. Ina paha ua hele aku na aposetole i ko na aina e, ua huhu e ka lahui Iudaio. O ka rula kupono oia no, e hoomaka i kou hana ma kou wai noho; aoie paia o kou hale. Ao,-kukala aku, aole hoonaauao. *. Hoola, - kumau ke kokoua ana o ka poe misionari i keia wa ma na aina e: ua kokoua iakou i na kamaaina ma ka hoonaauao ana, lapaau ana, hoaahu, a pela'ku. Alaila, e paulele ana na kamaaina i ka poe kokua ma na pilikoa kino, me he mea la e hiki ana ia lakou ke kokua ma na pilikia kino. Haawi wale, - aole kuai aku. He haawina ke ola uhane mai ia Iesu mai, aole he uku hana. 9. Keleawe,-mai halihali i na moni dala o kela a me keia ano, ke keleawe kekahi emi loa. Ua papaia ko lakou pihoihoi e pili ana i na waiwai e malama ai. Aole kela he kanawai paa.  O koa ke kauoka. Luka 22:35, 36. Ua halihali o Iesu ma i mau moni dala, Ioane 12:6. Hipuu,- kael; malaila ua maa mau i ka poe hikina ke halihali i na mea e kakau ai, puhi baka, a pela'ku. 10. Aa, - he ele ili liilii keia, me ke kaula maluna o ka poohiwi no ka haihali ana i na mea ai paha. Ehua,-no ka mea, aole no ka wa loihi keia kaahele ana, aole mamao aku. Kamaa, -kamaa buti, ma ka olelo Helene, oua hoi na kamaa nani loa no ke komo ana i ka lalealili. Aole nae i papaia na kamaa lauliala, Mareko 6:9. Kookoo,- no lakou ko lakou koo ponoi. Mareko 6:8; aoie iaeia ko lakou kuai ana mai i kekaki. Ua kauohaia lakou e hele pela, ma ke ano he mau maka maka iwaena o na makamaka; aole ma ke ano he lunaauhau e loaa'i na hookupu mai ka poe i hookaumahaia mai. 11. Nihau,- aole keia oihana misionari, he hana ulia wale, aka nae mamuli o ka noonoo pono ana i na mea a holopono ai ka hana. Pono,- aoie launa me ka poe kulana paele. Ua kauhaia lakou e malama pono i ko lakou inoa maikai, o hapalaia ma ko lakou launa pu ana me ka poe noho haumia. Noho,-mai hooholo wale. 12. Uwe aku, -aloha aku: mai waiho aku i na hana keonimana, a lilo i poe lopa, laueka. Aole ke ano maikai o ka hana he kumu pale no na olelo haukae a me ke ano hana paumaele. 13. Kau,- ke hoonui nei ka Euanelio i ka pomaikai o ka poe noho pono: aole hiki ke hoopomaikai i ka poe noho hauhili. 14. Hookipa ole,- he hoailona ia no ka makaukau ole no ka pomaikai uhane: o ka hookipa ana oia ka hoailona o ko lakou lanakila ma ka hookomo ana i ka lono maikai o ko Iesu aloha kalahala. Lulu,-me he mea la he Iepo haumia ko keia hale: aole nae i pili ke ano lawehala o ua hale ia i ka elele i kipa ole mai. 15. Aho,-aole nui ka hewa o Sodoma i hookukua me keia poe hoinoino i na elele a ke AKua me me ka hoomaopopo ana i ke ano o ka lakou hana.

            I. Na inoa o ka poe umi-kumamalnam, 2-4. Owai ka poe umi-kumamalua a Iesu i wai ai? Heaha ko lakou oihana ponoi? Owai na inoa ma na papalua i hoohuia, Heaha ke kumu no ke papa ana ia Simona Petero ka mua? Heaha ke kumu no ka heluna? Owai kekahi inoa e ae o Baretolomaio, i hoohulia me Pilipo Ioane 1:45-49? Owai na inoa e ae o Lebaio? Heaha ke ano o ka inoa Kanaana? Heaha ke ano o ka inoa Isekariota?

            II. Ka misiona o ka poe uni-kumamalua 5-10. Ihea aole i aeia ko lakou hele ana'ku? Heaha ke kumu no ko Iesu papa ana pela? O ka pono owai ko lakou oihana misionari i keia wa mua? I ka wa mahope ua kaupalenaia anei ko lakou oihana, Mat. 28:19? Heaha ko lakou hoonaauao ole ana i ka poe lohe i keia wa, oiai i ka wa mahope ua kauohaia lakou e hoohaumana i na lahuikanaka a pau, e hoonaauao ana ia lakou ma na hana a Iesu i kauoha mai ai? Ua makemake anei ka poe Iudaio i ao aku ai i ko Samaria, a i ole paha e hoopau ai?  Ua makaukau anei ko Samarai e hookipa i na elele Iudaio, Ioane 4:9? He mau iliohae anei ka Iseraela, a i ole paha he mau hipa ponoi na Iehova? Heaha ka oihana nui, ke kukulu ana aku, a i ole paha ka lapaau ana? Heaha ke ano o keaupuni o ka lani? Ua kukulu ia anei ko Kristo Ekalesia ma ke ano o kona aupuni?

            III. Ka hookipa ana i ka poe umikumamalua, 11-15. Ma ke komo ana i kekah kauhale, heaha ka ninau mua? He hana lawelawe wale anei ka oihana misionari, a i ole paha he hana i noonoo pono ia? Ua kupono anei i ka poe manoio ke malama i ka inoa maikai Karistiano ma ko lakou mau hana a pau loa? Ina hookipa ole kekahi mea hale i na elele a ka Haku, e pono anei ke haalele koke iaia? Ua kupono anei ke hoahewa a hoino iaia me na olelo kuamuamu? Heaha ka uku hoopai mai ke Akua mai? Ma ka la hookolokolo nui e ninaninauia ana anei ka poe lawehala, a i le paha, e hoikeia anei lakou ma ko lakou ano maoli? No keaha la e hoowahawaha ana ka hapanui o na kanaka i na lelo hooweliweli a Iesu?

            MANAO PILI. 1. Heaha ke kumu no ko Iesu hoouna ana'ku i mau elele imua ona? 2. Ua kupono anei ka lawe wale i keia oihana ke ole ko Iesu wae ana i kona mau elele? 3. Ua pono anei ke hana i ka hana a ka Haku ma ke ano mehameha pakahi? 4. Hiki anei ia oe ke paulele wale i k Iesu kauoha ia oe? 5. Ua kupono e ao aku i ka poe kue e like me ka hoopomaikai ana i ka poe hookipa?

 

HAAWINA IX. - FEBERUARI 27

 

Na olelo hooweliweli a me na olelo kono.

Mataia 11:20-30.

 

            20 Ilaila kana hoomaka ana e hoahewa aku i na kulanakauhale, kahi i hanaia'i ka nui loa o kana mau hana mana; no ka mea, aole lakou i mihi.

            21 Auwe oe, e Korazina! Auwe oe, e Betesaida! no ka mea, ina i hanaia ma Turi a me Sidona na hana mana i hanaia'ku ai io olua la, ina ua mihi e lakou, iloko o ke kapa ino a me ha lehu ahi.

            22 Ke olelo aku nei au ia oukou, E aho no ka hewa ana o Turo a me Sidona i ko olua, i ka la e hookolokolo ai.

            23 O oe hoi, e Kaperenauma, ka i hookiekieia'e i ka lani, e kioloia oe ilalo i ka po; no ka mea, ina i hanaia ma Sodoma na hana mana i hanaia'ku ai iloko ou, ina ua koe ia a hiki i neia manawa.

            24 Aka hoi, ke olelo aku nei au ia oukou, E aho no ka hewa ana o Sodoma i kou i ka la e hookolokolo ai.

            25 Ia wa la olelo aku ia o Iesu, i aku la. Ke aloha aku nei au ia oe, e ka Makua, ka Haku o ka lani ame ka honua; no ka mea, ua huma oe i keia mau mea i ka poe akamai a me ka poe maaiea, a ua hoike mai oe ia mau mea i na keiki uuku.

            26 Oia no, e ka Makua, no ka mea, o ka pono no ia ia oe.

            27 Ua haawila mai ia'u na mea a pau e ko'u Makua; aohe kanaka i ike i ke Keiki, o ka Makua wale no; aole kanaka i ike i ka Makua, o ke Keiki wale no, a me ka mea ia ia e hoike aku ai ke Keiki.

            28 E hele mai oukou a pau loa io'u nei, e ka poe luhi a me ka poe kaumaha, na'u oukou e hoomaha aku.

            29 E amo oukou i ka'u auamo maluna iho o oukou, a e aoia oukou e a'u: no ka mea, ua akahai au, ua haahaa kuu naau, a e loaa ia oukou ka maha no ko oukou mau uhane.

            30 No ka mea, he oluolu ka'u auamo, he mama hoi ka'u ukaha.

            PAUKU GULA. Mataio 11:28. E hele mai oukou a pau loa io'u nei, e ka poe luhi a me ka poe kaumaha, na'u oukou e hoomaha aku.

            MANOA NUI. E pono ke imi i ka maha maoli mai ia Iesu mai.

            OLELO HOAKAKA. Pau ko Iesu mau olelo hoonaauao a me kona mau olelo kukala aupuni, eia kekahi mau olelo hooweliweli i ka poe mihi ole. Eia nae kekahi mau olelo kono no hoi; no ka mea, o ko Iesu makemake ma na olelo a pau oia no ke alakai ana i na kanaka auwana i ka pomaikai lani. Ua nui ka hoopaapaa o ka poe Iudaio e pili ana ia Iesu a me kana oihana ponoi, ua paulele kekahi poe kakaikahi; ua hoole ka hapanui.

            20. Hoomaha, - like ole keia mau olelo hooweliweli me ko Iesu mau olelo i ka wa mamua iho. Aole nae he mau olelo kuamuamu keia, aole hoomanaka, aole hookonokonoia. Mihi, - oiai ua moakaka ko ke Akua lokomaikai a me kona makaukau e huikala i ka poe hewa ina pahan e mihi ana lakou me ka imi ana i ke kalahala mai ia Iesu mai. Auwe,- aole keia he olelo hoino, aka nae he olelo hoike. Korazina,- he kauhale elua mile ma Kaperenauma aku. Betesaida, - he kauhale ma kela aoao keia aoao o ka nuku o Ioredane. O ke ano o keia inoa, oia no "ka wahi o na i'a." O ke one hanau keia o Anerea, Petero, Pilipo. Mana,- aole i loaa ma na Euanelio aha ka moolelo o keia mau hana mana. Turo, Sidona,- na kulanakauhale nani a lako loa ma ka aekai o ke Kaiwaenahonua. O na kamaaina he poe hoomanakii. Ino,- O ke kapa ino i hookomoia he hoailona ia o ke kaniuhu, me ka lulu ana i lehu maluna o ka lauoho. 22. Aho, - oiai he mau anuu okoa o na hewa, he mau anuu kulike hoi o na uku hoopai. Kaperenauma, - wahi noho no Iesu. 23. Kiolaia, - no ka malama ole ana i na pomaikai i loaa'i. Sodoma,- he kulanakauhale nona na kamaaina ino loa, a lilo ka inoa he huaolelo kapakapa no ka poe ino. Aole he mau mea haipule he umi iloko ona. Aka hoi aole like kona ano lawehala me ko Betesaida ma ka hoole ana i ke kalahala. 25. Aloha, -ae ake, kokua, apono i ka manao. Hana,-aole i mahaloia ka naaupo, aole i hoahewaia ke akamai. Aka nae mamuli o ke ano kanaka, ua pili paa na kanaka i na mea maa mau. Eia na mea hou ma ko Iesu Euanelio no na haumana o na kumuao Iudaio i hoowahawaha'i, me he mea la o Iesu aole ia he kumuao mamuli o ko lakou ano hana. Keiki,- ka poe kanaka ma ke ano paulele, hoolohe,,, hahai, e like me na kamalii imua o na opio oo. O na oiaio Baibala ua kulike lakou me ke ano haahaa, haipule, akahele; aole me ke ano hookiekie, hooakamai, hookahakaha wale. 27 Haawina,-mamuli o ko ke Akua hooponopono ana, no Iesu ka mana palena ole. Ina paha aole i hoohuliia kekahi kanaka hewa i ka manaoio, aole keia no ka nele o ko Iesu mana ole, aole no ko ole o ke aloha hookipa. Hoike,- ua hiki mai o Iesu i keia ao e hoike mai i ke Akua ma kona ano Makua. O ko ke Akua aloha wale, oia he mana makapo. O ka manaoio e ola'i aole ia ka manao naaupo, e hana aku ana ke Akua ma ke ano like i ka poe hewa a me ka poe pono. 28. Hele, - he olelo kono keia i na kanaka a pau e imi mau i ka pono a loaa mai ke Akua kalahala mai ka pomaikai maoli. Io'u,-o Iesu ka Mea Hoola Hookahi, he mea ola; aole no ka pono ka mana e ola'i. Mai a Iesu mai ke ola ma ke ano he haawina lokomaikai. Kaumaha, nui loa na mea e luhi au a e kaumaha ai na kanaka, na hewa, na pihoihoi, na maka'u, na luuluu, no hoka, na pilikia kino; eia nae ko Iesu olelo hooikaika, Owau no ka mea nana e hoomaha aku ia oukou. 29. Auamo,-aole na Iesu e lawe ake ai i ko kakou mau mea e hookaumaha'i; aka nae ma ka hoomakaukau ana ia kakou ka lanakila. O ko Iesu auamo oia no ka mea e hoomama'i i na kaumaha: he mea ia a kokua ai i ka hana a hoolanakila, aole e hoopau ai i ka hana. Au,-aole like ko Iesu auamo me ko Satana, nona e hoopohole, e hoopoholo, e hopohopo ai. He hana houhauha ka hana hewa: e hana hooikaika ka hana pono. Mea e na lilo o na hale keaka mamua o na halepule, na hale inu rama mamua o na halekula, na hale lealea mamua o na hale noho. 30. Oluolu,-Oiai hoi ke kue nei ko Iesu olelo paipai i na manao molowa, palaka, palaualelo; aka nae ke kai lipolipo e nee mau ana i mau ai ka maemae, a me ka iliwai like o na ikaika o ke ano kanaka i --

 

JAMES K. JONES

            Senator James K. Jones, of Arkansas, chairman of the Democratic national committee, is very busy these days managing Byran's campaign. The senator's long experience on congressional committees will be of great service to him in conducting the many conferences which mush occur among the party leaders.

            O ke kii keia o Sanatoa Jones o Arkansas. He Demokarata keia. He kanaka makaukau, a ikaika ka hana Ahaolelo.

 

            -- mea e holopono loa ai ke kanaka, me ka pilikia ole mai ka hewa mai, ka nawaliwali kino, ka nawaliwali uhane.

            I. Auue oe, 20-24. He olelo hoino anei keia, a i ole paha he oleloao? Heaha ko Iesu manao e pili ana i ka poe hoole iaia a me kana oihana? Ua huhu anei oiam a i ole paha ua aloha ino oia? Heaha ke kumu no kona mau hana mana, e kahaha ai na kanaka iaia; a i ole paha e huli ai lakou i ka pono? Aia mahea na kulanakauhale i oleloia? Heaha ka mea ana no na hewa o na kanaka? Ua loaa aeni i na kulanakauhale o Galilaia he mau kuleana uhane oi aku mamua o ko Suria? He la hookolokolo nui anei e hiki mai ana no ko keia ao a pau loa? Heaha kou kumu pale ina e hoahewaia oe imua o ke Akua? E aho anei ka poe hoomanakii ike ole ia Iesu i ka poe ike me ka manaoio ole? Heaha ka olelo hooweliweli i ka poe mihi ole, Luka 13:3?

            II. Ia oe, e ka Makua, 25-27. Heaha ko Iesu olelo aelike i ko ke AKua manao? Owai ka poe akamai a me ka poe maalea? Owai ka poe kamalii? Hiki anei i ka poe puni lealea ke ike i na mea a ka poe puni lealea e ike pono ai? Owai ka poe akamai a me ka poe maalea? Owai ka poe kamalii? Ua hauoli anei o Iesu no ke ano huna o ka Euanelio, a ike ole paha i kona ano moakaka i ka poe kamalii? Ua koikoi anei ka Euanelio i ke ano naaupo paha, i ke ano hoolohe paha? Ua hana wale anei ke Akua i kona mau hana, a i ole paha ua hana pono wale no? Ua hiki anei i na kanaka ke hoomaopopo i ke ano AKua ma ko lakou noonoo ana, ke ole ka hoike ana mai ka lani mai ma ka Baibala?

            III. Hele mai, 28-30. Owai ka mea kamailio? Ua loaa anei iaia ka mana piha pono anei i kekahi kanaka ke haawi i ka maha e like me ko Iesu olelo hoopomaikai? Heaha na hana no kakou e hooko ai imea e loaa ai ko Iesu maha? Hiki anei ika poe hookuli, hookiekie, hoole ke loaa ko Iesu pomaikai? Ua kaawale anei na kanaka a pau loa mai ke Akua ku? Hiki anei i na kanaka apau loa ke hookokoke mai i ke AKua? Ma keia maha ua hookuuia aku anei na kanaka mai ka hana ana'ku, a i ole paha ua hookaawaleia anei ka luhi mai ko lakou hana aku? He ano loiele anei keia, a i ole paha he ano maiele paha? He hoaloawehana anei o Iesu me kona poe haumana? Ke ole ka maluhia ma na manao, he mea hiki anei ke maha?

            MANAO PILI. 1. Ua loaa anei ia oe ka maha mai a Iesu mai? 2. Ke ole kou hoomaopopo ana i kou ano luhi e imi ana anei oe i maha? 3. 3. Ua manao anei oe he kaumaha ka hoolohe ana ame ka hahai ana ia Iesu? 4. Ke hana nei anei oe ma kou ikaika iho, aole me ko ke Akua hooikaika? 5. Heaha na palena no ko Iesu maha?

 

HALA IA LA O MAUI

 

E ke Kilohana:-

            Ma ka Home noho a ka Papa Hawaii i hoolako ai no na Kahunapule Hawaii, i loaa i ka ma'i lepera, ma Kalaupapa nei, a ma ka hora 9 ponoi o ke ahiahi o ka Poalua nei, Jan. 25, 1898, ua oluolu i ka Mea Mana Loa iloko o Kona Mana nui, ke kahea ana mai i ka hanu ola o Rev. S. K. Kamakahiki, i aloha nulia, e hoi aku no me ia ka mea nana i hana a o ka lepo, hoi e hoi no ia i ka lepo.

            Ua hanauia o Rev. S. K. Kamakahiki ma Koolauao, Waikahekahe, Puna, Hawaii, ma ka la 7 o Oct., 1849, na Mr. Poikaohu ame Mrs. Kekapa Limaloa.

            Ua hookomoia oia i ka Hoahanau e Rev. T. Coan, no ka Ekalesia o Makuu, Puna, Hawaii, ma ka malama o Maraki, 1864, a ua komo i ke Kula Hanai o Hilo, Hawaii, ma ka la 6 o Oct., 1867, malalo o na alakai a noho Kumu Nui ana a ka Rev. D. B. Lyman, a puka me ka maikai i Mei, 1870.

            Ua noho kumukula oia no ke Kula Apana o Keaau, Puna, Hawaii ma ka la 18 o Nov., 1873, a waiho i ka hana kumukula ma ka la 9 o July, 1877.

            Mare i ka wahine ia Miss Hattie Manoanoa ma ka la 13 o Oct., 1874, na ka Rev. T. Coan i mare ia laua.

            Haalele ia Puna, Hawaii, no Honolulu ma ka la 18 o Oct., 1877, a komo i haumana no ke Kula Kahunapule ma ka la 24 no oia malama.

            Ua hoounaia i Haiolelo no na ekalesia o Kaohe ame Milolii ma Kona Hema, Hawaii, ma ka la 17 o June, 1879, no ekolu mau malama wale no.

            Ua puka pono me ka maikai mai ke Kula Kahunapule mai ma ka la 4 o June, 1880, a ua loaa koke no i ka lea kahea o ka Ekalesia o Olowalu, Maui, ma ka la 20 oia malama no, a hoomaka i ka oihana haiolelo ma ka Ekalesia o Olowalu, ma ka la 4 o July oia makahiki no. Ua poniia i Kahunapule a hoonohoia i Kahu Ekalesia no Olowalu, ma ka la 14 0 Nov., 1880, a ua hanau mai mai ko laua mau puhaka ponoi mai na kaikamahine 4 ame na keikikane 2 e ola nei a hiki i keia la. Ua hanau ke kaikamahine hiapo i Sept. 6, 1876, a o ka Paia ala o Puna kona one hanau, a o ka lua o ka laua kaikamahine, ua hanau oia ma ka pa o ke Kula Kahunapule a oia hookahi ka mea i ike i ka hanu hope loa o ko lakou luaui, oiai oia ua hele mua mai i keia aina he elima makahiki mamua aku o ka hiki ana mai o ka makua, i pauaho koke iho la, a o ke koena o na keiki, ua hanau lakou apau ma Olowalu, Maui.

            Aia no ka mua loa i ke Kula Kaikamahine o Maunaolu, a o ka muli iho, eia i Molokai nei, o ke kolu o na kaikamahine ua mare i ke kane ia Mr. Wailama o Lahaina, a o keia paha ka mea hoehaeha naau e hiki ole ai ina haipule ke aua iho i ka waimaka.

            Oiai, ua mare keia opio i ke kane mamuli o ke kauoha a kona luai makuakane i loaa ka makua o na pokii ame ka ohana apau. Auwe! walohia wale.

            O ke koena aku o na keiki, ke kupunawahine ame ka makuahine, aia lakou apau i keia la ma Lahaina, malalo o ka malu ame ka malama ana a ke kaikamahine i mare i ke kane.

            Ke malama mau nei no ka Ahahui Lunakahiko o na Mokupuni o Maui he wahi haawina kokua o $75.00 o ka makahiki no keia ohana pilikia, a ua loaa no he mau kokua ana i na keiki i kahi wa mai ka mea mahaloia mai, D. Kahauielio, a no na poe puuwai hamama e like me keia ae la maluna i kauoha iho ai o Rev. S. K. Kamakahiki i kana kaikamahine i ke alo, oiai, na la ano pilikoa loa. I na paha i noho kaua a pilikia au, mai poina oe ika haawi aku i kuu aloha a nui loa no na keonimana maikai: ka Hon. J. W. Kalua o Wailuku, Hon. D. Kahaulelio o Lahaina, na Revs. J. K. Hihio, A. Pali, S. Kapu, O. Nawahine ame ka lehulehu o Maui a puni i aloha wale ia leo.

            He lala oia no ka Hui Naita o ka Aahu Ulaula o Kalaupapa nei. He Kahu Kula Sabati hoi iloko o ka ulumahiehie mau ame ka holomua no aneane elua ae nei makahiki i hala.

            Ua malamaia kona anaina pule hope loa maloko o ka Luakini o Kaana Hou e Rev. D. Kaai, a ua maneleia kona kino lepo malalo o na hooponopono ana a ka Hui Naita i alakalia e ka Bana a he kaoo nui makolukolu maoli kona huakai hope loa.

J.A. KAMANU

 

AHA EUANELIO O HAWAII

 

            E noho ana ka Aha Euanelio o ka Mokupuni o Hawaii ma Kohanaiki, Kekaha, N. Kona, ke hiki aku i ka Poaha la 17 o Maraki, 1898.

            Ua konoia na lala apau e akoakoa ae ilaila.

W.M. KALAIWAA,

Kakauolelo o ka Aha.

Kailua, Kona, Ianuari 27, 1898.

 

Hoolaha Kumau

 

Ola Nawaliwali

MAMULI O KE

KOKO INO.

 

            E heluhelu iho i ka mea i hanaia e ka Ayer Laau Sarasaparila no ka Rev. Z. P. Wilds, he misionari kamaaina loa maloko o ke kulanakauhale o N@@ Ioka a hoahanau nohol o Lunamanawai WIlds i make, he kanaka kauiana.

            "No na makahiki lehulenu he luahi au na ka ma'i pa-palahu ame na ma aai e ae, i puka noloko mai o ke koko ino. Ono ole mai la ka'u au, a nawaliwali mai ko'u nui kino apau. Mamulu o ko'u ike ana i ke ola ana o kekahi poe e ae no ko lakou inu ana i ka Laau Sarasaparila a Ayer, ua hoomaka iho la au e inu i ua laau la. A ua

 

ONO AE LA KA'U AI

 

mai ko'u inu mua loa ana mai no i ua laau la; alaila, hoomaka mai la ka maikai o ko'u ola. He haneri pa-keneta ka oi o ko'u ikaika ae i keia wa a ua loa mai keia mai ka LAAU SARASAPARILA MAI A AYER, ka laau hoi a'u e hoike aku nei me ka oiaoi oia ke pookela loa o na laau hoomaemae koko i iketa."

            No na ma'i apau i loaa noloko mai o ke koko ino e lawe i

Ka Ayer Laau Sarsapailla

KA AYER HUAALE Ka Laau Hoola no ka me ; -; Awaawahia o ka O@

 

Ke pookela o na laau no ka maiame ana, ka hooulu ana me ka hoonani ana i ka lauoho, oia ka

 

Ayer Laau Hooulu Lauoho.

 

            Aole e kepia ke poo, ola na ma'i puupuu, aole hoi helelei ka lauoho. Iua maloohaha mai ka lauoho, hinawenawe a ano hina mai, alaila, na keia laau e ho'iho'i hou ae a kona ano mua, a hooulu lupalupa ae la i ka lauohe. Ma na wahi apau, o keia Laau Hooulu Lauoho a Ayer ke pookeia, a ua lilo ia i punahele a i hoapili no na lelo ame na keonimana.

 

Ayer's Hair Vigor

I homokaukauia e

Dr. J. C. AYER, Lowell, Mass., U.S.A.

Na Medaia Gnia mai na Hoikeike Nui o ike Ao

Hollister Drug Co. Lt.

Na Agena ma ka Paenima Hawaii.

 

Kakela Me Kuke.

Ka Halekuai Nui

O NA

Waiwai Like Ole

O na Mea

Hana Kamana A Pau

Na Lako Pili Hai Kukulu Hale,

Na Kepa bele,

Na lei Ilio,

Na Kaulahao Ilio,

Na Pahi,

Na Upa,

Na Kope Hata,

Na Pulupula

 

Na Palau Lio

Na

Mea Mahiai,

Na Au Ho, Na Au Koi,

Na kua bipi, Na lei bipi, Na kalahao bipi

No uwea pa, Na kaa palala

Na mea piula, Na

Ipuhao

 

Makau ME Aho Lawaia

Na Iliwai………. Na Pakeke..

Na Kula……….. Na Pakeke Hao

Na Hulu Pena…. Na Kapu Hao.

Na Pulumi…….. Na Pauda.

Na Pena me Aila Na Kukaepele

Na Kopa……… Na Uwiki a me

Na Aila Mahu… Na Ipukukui

 

Mikini Humuhumu Kau Iana a

Wilcox & Gibbs

Hookahi Lopi,

KA REMINGTON, Elua Lopi.

            A me na ukana he nui wale kela a me keia ano.

Kakela me Kuke.