Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVI, Number 49, 3 December 1897 — Page 2

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

Hoolana Mana Hooko

HOOLAHA NO KA AINA AUPUNI

            Ma ka Poakahi. Dekemapa 6, hora 12 awakea ma ke keena o W.O. Aiken ma pule. A kuai kuhala ia aku ai ma na kumukuai kaikawa ame ka hoomaemae ana i ka aina. He 11 mau apana aina ma Wailuku. Maui.

           No na mea i koe e ninau la W.O. Aiken hope-agena, Paia, ai ole, ma ke Keena Aina Aupuni ma Honolulu. J.F. Brown. Agena o na Aina Aupuni

            Nowemapa 23, 1897. 2679-id

MAKEMAKEIA NA KOHO ANA

            E waihola mai na koho ana me ke Keena o ka Lolo Kuhina, a hoea i ka hora 12 awakea o ka Poakahi, Nov. 29,1897, no ka hoolako ana i ka Halepaahao o Oahu, no hookahi makaniki, e hoomaka ana ma ka Poakolu, Dekemapa 1, me keia mau lako mea ai me @ahu, ma na wa, a elike ka nui me ka mea i makemakeia.

            Na ka Ilamuku, a o kahi mea paha ana i kauoha ai, e haawi aku i ke kauoha hoolako mea ai, a o na hoolako mea ai apau e nanala no ia e ia a aponola hoi.

            E kauohala ana ka mea e lilo ai ka aelike e haawi mai i hona k ū pono, no kona hooko pono ana i kana aelike.

            O na koho apau, e kakauia iho, penei: “Na Koho Hoolako Mea Ai me Aahu Halepaahao o Oahu.”

            Aole hoopaa ka Loio Kuhina laia iho no ka lawe ana mai i ke koho haahaa, a koho e ae paha.  WILLIAM O. SMITH, Loio Kuhina

            Keena Loio Kuhina, Nov. 15, 1897.

PAPA HOIKE

            Poi, no ka paona. Io Pipi hou, no ka paona. Berena (medium), me ka pahu, no ka paona. Palaoa hou, no ka omoomo Samano (ula), no ka paona. Pi, no ka paona. Kope, Kona, me ka hua no, no ka paona. Uala, no ka paona. Bine (pa-pa-pa) ulaula a akala, no ka paona. Akaakai, no ka paona. Raiki, Helu Ekahi, no ke eke o 100 paona. Ko-paa, Helu Ekahi, no ka paona. Walu, no ke kuata. Ahinahina (Blue Denim), Amoskeag 14 auneki, no ka i-a. Kapolena, Helu 2, 10 me 12, no ka i-a. Huluhulu (moe), no ka paa. Pakeke hao (Galvanized), Helu 13 me 14, no ke kakini. Burumi Opala, no ke k ā kini. Na kamaa me na a-mi hoopaa ma ka aoao, no ke k ā kini. Mauu Hulta Kaleponi, pena nunui no ke tona. Ili Kamaa (no lalo a’e), no ka paona.

2677-3ts

HOOLAHA I NA POE HOAHU DALA, MA KA BANAKO HALE LETA.

            Ke kauohaia aku nei ka poe apau i Hoahu Dala maloko o ka Banako Hale Leta, e hoouna mai, a e haawi ae hoi I ka lakou mau Buke Banako I ka Hale Leta Nui, ma ka la 20 o Dekemaha 1897. A mamua ae paha oia la; i hoohui pa ia aku ai ka uku panee no keia makahiki. Honolulu, Nowemapa 15. 1897. (Kakauinoaia.) JOS. M. OAT. Aponola: Luna Leta nui. (Kakauinoalia.) S.M. DAMON. Kuhina Waiwai.

2677-3ts

OLELO HOOLAHA AINA AUPUNI.

Ma ka Poakahi, Dekemaha 13, ma ka hora 12 awakea, ma ke alo iho o ka Hale Hookolokolo. Honolulu, e kuai ku@ala ia aku ai, he aina Aupuni ma Waiahole, Koolau, Oahu. maloko o laila. he 143 eka. oi aku a emi mai paha. He aina mauu a aina raiki.

            Kumukuai oi aku $2,500.00

            Dala Kuike- Dala Gula o Amerika Hulia.

            No na mea i koe e ninau ma ke Keena Aina Aupuni, Honolulu. J.F. BROWN

            agenda no na Aina Aupuni. Keena Aina Aupuni. Novemapa 15, 1897

2677-td

            Aka he mea olaio, e hala ana keia makahiki 1897 me kona mau ia i kiheahea nui ole ia e na maewaewa aiwaiwa weliweli o nei mea he kaua He olaio, he wahi olapa uwila o ke kaua kai ala ae mawaena o Helene me Tureke, aka, ua hoohele wale ia no ia pukoko ahi ana o ka inaina mawaena o na Aupuni wale iho no elua. O ka hapanui o ka Poepoe Honua ala no Noko o ka nohona maluhia.

KA NUPEPA KUOKOA

No ka Makahiki     $2.00

No Eono Mahina     1.00

Kuik@ka Rule

@

@

HAWAIIAN GAZETTE CO.

C.G. BALLENTYNE, Luna Nui

JOSEPH M. POEPOE, Lunahoo

ponopono

            Honolulu, Oahu

POALIMA          DEKEMABA 3, 1897

Ko ke Ao Nei Kulana

            O ka malama hope keia o keia makahiki, a huli ae ia i hope no ke ala e hoea hou ole mai ai. Elike me ke ola ana o ke kanaka maluna iho o ka ili o ka honua, e maau hele ana hoi iloko o na la e hoomahuahua ana a lawa pono ka hipuu makahiki hookahi a lehulehu wale aku hoi, me ke ka'ika'i pu ana i na hana i hoolueia e ia iho-no ka pono a pono ole paha, no ka holomua a holomua ole paha hoi- pela no ka ulu ana ae oia mea he makahiki, a pela hoi me kona pau ana. He mea maopopo he mau ia helu wale no koe a hoea aku kakou i keia mahiki e niau aku ma ke alahele o ka ike a hui hou ole ana me kakou, a kikoo aku hoi kakou i ka makahiki hou, i wa no kakou e kuakaha aku ai. A oiai hoi, e aneane aku ana keia hipuu makahiki e kaihiia mailoko aku o ko kakou paa ana, ua hoolanaia mai la komakou manao, e hapapa ano nui aku maluna o ka manao e pili ana i ko ke ao nei kulana.

            I ka hookaa hele ana i ko k ā kou mau hoomaopopo ana i ko ke ao nei nohona Aupuni, ma na aoaoa pau o keia peopoe honua, ma na hana e hoomohala mahuahuaia aku ai ka nohona mluhia maluna  o ka ili o ka honua; aka, ma ia wa hookahi no nae, aia no ke oni ia na hokoko ana a na hoomokuahana lehulehu ma o a ma o o kela ame keia alahele o ka hooholomua, mailoko mai o na hana a kekahi poe loea kalaiaina a kalai Aupuni, i manao ai oia na keehina e mau ai ka nee maikai ana a ka holomua.

            I ko kakou huli ana aku ma Europa, ala no ko laila mau mana nui ke paa la i na “ilio-hae o ke kaua hookahe koko” iloko o ko lakou mau hoonee ana i ka papa hailona no ka hoomau ia ana o ka maluhia mawaena o lakou iho, aia no ia mamuli o na hana aelike kuikahi ana mawaena o kela ame keia o lakou.

            He oiaio,  e makahiki keia i hoolue nui mai i na anoano hooulu maluhia mawaena o kela ame keia lahui, ma ka hapanui o ko ke ao nei nohona lahui, aka, elike me ka oni ana o ka puukiuki uwila iloko o kekahi ao panopano eleele e lana hele ana iloko o ka poiuiu o ka lani. Me ka hokuku ana oia ikaika e oili ae iwaho o na palena poai o kona home i ka lewa pela no na hokuku manao pioo e h ō lapu nei iwaena o na mana Aupuni nui o ke ao nei, no kahi ame kahi, me ke p ī hoihoi nui.

            Ma na lono lau ā hea e aleale mai nei mai ke kukulu komohana mai a k ā kou aku nei, aia he pioo kuloko mawaena ponoi o ke Aupuni Imperiala o Kina. Aia hoy o Geremania ke hapapa aku ma kekahi o na kapakai oia Aupuni: aia ae la la Rusia ma kahi kalana aina o Korea. O Amerika Hulia hoy ala kona Mana Hooko ke manao ia e hoike aku i na poe aloha aina o Cuba e hoopau lakou i ko lakou hoomau ana i ka paio me ka aina makuahine o Sepania, a e ae lakou e noho ma ke kulana Aupuni kuokoa no lakou iho, malalo o na hoomalu ana a ke Aupuni makuahine, oia hoi o Sepania.

            Eia hoy o Hawaii nei ke oni aku nei e komo aku iloko o Amerika, I loaa ai iaia he opu malumalu o ka maluhia, aka, ma ia wahi hookahi no nae, aia ka Hui Hoomaemae Kopaa (Sugar Trust) o Kaleponi ke kue la i keia hana hoohui Aupuni o Hawaii. No ka manaoio ana o kela Hui Hoomaemae Kopaa, o ka huiana o Hawaii me Amerika, he kumu ia e hoopoinola ai ka hana a la Hui ma Amerika. O ka pomaikai o keia Hui, oia kekahi kumuhana ikaika loa ma ka aoao kue I ka hoonui Aupuni.

He Oiaio Anei Keia?

            Maloko o ka nupepa Ka Elele Hawaii o Ea Poaha. Novemaba 26 aku nei. oia hoi ka aoao Olelo Hawaii o ka nupepa haole "Hawaii Herald" I ike iho ai makou i kekahi manao alakai e pili ana ia Senatoa Pettigrew, a me ke kumu i hoounaia aku nei o ke "@ @" no @ a no ua manao ia i ulu mai ai ka hoohuai @ anakou a ninau ae ia. He Oiaio anei keia? Eia iho ua manao ia malalo nei.

            "Mamua o ka haalele ana mai o Senatoa Pettigrew ia Hilo nei. ua hoomaikeike iho oia i na Hawaii Ponoi i ka mea pono ehana ai. oia hoi ka hoouna ana i mau elele i Wasinetona, mo ka waiho ana aku i ka lakou mau kue imua o ka Aha Senate i ka wa e waiho ia mai ai o ka ninau ke kuikahi hoohui iloko ae nei o Dekemaba, a i ole ia, iloko aku paha o lanuari e hiki mai ana. Ua hoike pu aku nohoi o Pettigrew ame Dubois i na kanaka Hawaii e kue loa i ka hoounala ana o kekahi kanaka o na lahui e ae, aka. i mau kanaka Amerika paha; ina he hookahi ea eono paha o kela poe hope ae la, wahi a laua. ua oi aku ia no ka hana ana i ko oukou mau pono mamua o ko oukou hoouna ana i kekahi poe kanaka o na lahui e ae. Iloko o Amerika Huiia he mea maopopo aia na Aupuni o Europa a hiki loa aku i ka Hikina ke noho mai la me ke kuikahi like ole no keia mea, a ina he poe Amerika a Hawaii paha, alaila, ua hiki na Luna Senate ke kuka pu no na kumu kupono e kue aku ai i ka hoohui aina, oiai aole he poe e ae mawaho mai o keia mau kanaka ae la e hiki ai ke kue ia mai., ke kumu hoi o ka maauao ame na mea like. Ina he oiaio keia, alaila, o ka waeia ana o A. Marques i elele mai Maui aku ua kuhihewa loa keia waeia ana. O na Hawaii @ kekahi poe e ae i haawi i na kokua ana nokeia mea, me ka manao e hoihoia mai ana ka luhi, a oiai he kanaka naauao io no o Mr. Marques a i kupono no keia misiona, a o ka mea apiki wale no, o ke kue mai o kona lahui iaia. A ina paha e laweia mai ana ke ano o ka hoomana, me he la he mea kanalua ole, e kueia ana ko Mr. Marques hele ana i Wasinetona, oiai ke hoomana nei oia ia Buda, ke akua o na Iapana i paulele ai, a ma ia mea e kueia mai ai no oia."

            Aole makou i lawe mai i keia hoohuoi ana, me ka manao e hookanalua iho makou no ka oiaio o na mea i hoikeia mai, ma keia manao alakai o ko makou hoa o ka make-peni-aole; aka, i mea e hoomohalaia ai a hoopau ia hoi kekahi mau manao kanalia e opuopu nei iloko o ko makou mau noonoo ana, ma ka hoomaopopo ana, o ke kumu nui i loaa ai ka ikaika i na "Roialiti" e hoouna i ko lakou mau Elele i Wasinetona, elike me ia i hala aku nei, mamuli no ia o ke alakai ana a keia Senatoa Pettigrew. O keia Senatoa Pettigrew, he wahoolelo Aha Senate ia, mai ka mokuaina ae o Dakota, a ke ole makou e kuhihewa, he mokuaina kela e hooulu ana i ke kopaa "uala ulaula," he kopaa hoi e noho paonioni ana me ko Hawaii nei kopaa. Nolaila, o ka hiki ana i ua Senatoa la ke loaa i poe kanaka Hawaii "ili ulaula" mai Hawaii aku nei. e hele i Wasinetona e keakea ai i ka hooholoia ana o ka Hoohui Aupuni mawaena o Hawaii nei ame Amerika, he hana ia e loaa ai ka pomaikai nui i ka poe mahiaai kopaa "uala ulaula" o loko o kona makuaina, ame na makuaina e ae nohoi oia ano hooulu kopaa hookahi. A o ka pomaikai e loaa mai ana i na Hawaii "Roialiti," mamuli o ka holo ole ana paha o ka Hoohui Aupuni, oia ko lakou ku mau ana he mau makainana malalo o ke Aupuni Republika o Hawaii nei; a o ka upu i upuia ai, e hoi hou mai ka "halau halealii" o Hawaii maluna o Hawaii, aole ia e ko ana, ke hookaukoloai aku ia manao e ko io, ma ka Amerika hoihoi ana mai.

            Ua olelo ae nohoi keia Senatoa Pettigrew, olai ola ma Honolulu nei, ma ka wa i kipa aku ai kekahi poe Hawaii e huipu a e launa me ia, mahope iho o kona huli hoi ana mai Hawaii mai, he kue loa ka lahui Amerika i ke kukulu ana ia mea he Aupuni Moi. Aole loa lakou e ae ana e hana ia hana.

Ka Lono no ke Kulana o na Senate ma ka Ninau Hoohui Aupuni.

            Mamuli o kekahi lono i loaa mai nei i o kakou nei, no ka mea e pili ana I ninau Hoohuli Aupuni. no ke kulana o na Senatoa o Amerika Hulia, elike me ka makou e hoolaha aku nei ma kekahi wahi o ka makou pepa o keia la, ua ikeia ke kanaono a oi aku na Senatoa i hoike i ko lakou mau manao e haawi i ka lakou mau kakoo ana ma ka aoao hooholo i ke kuikahi hoohui Aupuni mawaena o Hawaii nei ame Amerika Huila.

            O ka olaia ame ka oiaio ole o keia lono i loaa mai. aole ia e moakaka pono ana ia kakou i keia wa, a hiki i ka la e haawi ai ka Aha Senate i ka lakou koho ana; ma ka aoao apono a kue paha i ke kuikahi.

            O ka mea hiki ia kakou ke hoomaopopo iho i keia wa, oia no keia: O ke kuikahi hoohui Aupuni e waiho nei iloko o ka Hale Senate o Amerika Huila aole ia he kumuhana i hoea aku Halia ma ke ano he kumuhana ia i laweia aku e kekahi iaia o loko o na Hale ia: aka na ka Mana Hooko maoli no ia i waiho aku iloko o ka Hale: a nolaila. ua lilo ia he kumuhana pili Aupuni mai ka Peresidena ponoi aku o Amerika Hulia ame kona Aha Kuhina. Nolaila. o ke kakoo ana. a kakoo ole ana paha o ka Aha Senate. ma o kona elua hapakolu la. i keia kumuhana i puka ponoi aku mai ka Mana Hooko aku o ka aina, oia kekahi ninau nui i kupono ke noonooia ma keia hana.

           Ua maopopo loa. o ke apono ole ana o ka elua hapakolu o na hoa o ka Aha Senate i ke kuikahi hoohui Aupuni. mawaena o Hawaii nei me Amerika Hulia, ua like ia me ka hoike ana ae o ka Aha Senate i ka hilinai ole i na hookele pili Aupuni kuwaho ana a ka Peresidena ame ka Aha Kuhina oia Aupuni, a he mea akaka loa. he hana hoohaahaa loa ia a ua Aha Senate la i hana ai i ke "Poo Nui" o ka lahui Amerika.

            A ina hoi e kakoo ana ka elua hapakolu o na hoa o ke Senate i ka Peresidena ame ka Aha Kuhina, ma keia kumuhana. alaila, oia ko ka Aha Senate apono ana i ke alakai Aupuni kuwaho a ia mana nui o ke Aupuni Repubalika o Amerika i hoolala ai.

            Eia nae aole no i kaupale ia ka Aha Senate mai ka hoike kue ana i kona manao ma ia ninau oia ano. Ua ike mau ia no ma na wa i hala ko ka Aha Senate hooele ana i na kuikahi o keia ano.

            Nolaila, ma keia ninau, aole auanei e ole ko ka Mana Hooko hoao ana e kikeke aku i na hoa o ka Aha Senate no ka hoike mai i ko lakou mau manao ma ka mea e pili ana i keia ninau. Ua ili ke ko'iko'i maluna o ka Peresidena, no kona ae ana e lawe aku i ke kuikahi hoohui Aupuni o Hawaii nana e hana, ma ka aoao o ka Mana Hooko. a ma ia ano hoi ua hoopaa oia iaia iho i hoalawehana no ka hooholomua ana i ua hana la, nolaila, ua ili ke kaumaha nui hewahewa maluna o kona hokua, ma ka lawelawe ana i na mea apau e ike ai oia. ua malaelae maikai kona alahele, no ka hooholoia o ua hana la.

            Ua maopopo loa hoi, ma ka aoao o Hawaii nei, ua pau na mea apau i ka hana pili Aupuni ia e ia, ma ka mea e pili ana i keia ninau, a no ia kumu, ua like ia me ke kakoo ana aku o ko Hawaii nei Aha Senate i ka Peresidena o Amerika. A pehea la: E aa ana anei ka Aha Senate o Amerika Huiia e haawi mai i hana hoohaahaa a hoohilahila maoli i ko Hawaii nei Aha Senate, mamuli o ko lakou apono ole ana i ke kuikahi hoohui Aupuni? He ninau keia e ku ai kakou apau ma Hawaii nei, i keia wa, ma ka aoao niaopopo ole o ka haina. O ke kali wale aku no i ka hopena o ke koho ana a na Senatoa o Amerika ka kakaou e upu aku nei. Aka, aole nae i kaupaleia na hooho olelo ana ae mawaena o kakaou nei i keia wa, e hoopuka ae ia me he Ae, a he Hoole nohoi.

            I ko makou hoomaopopo ana, me he meala o ka ninau nui wale no i komo iloko o keia kumuhana e waiho nei iloko o na lima o na Senatoa o Amerika, oia keia: Ua makaukau anei o Amerika Huiia e lawe aku ia Hawaii nei, malalo o kona malu. aole paha? Ina ua makaukau oia e lawe aku ia Hawaii nei, alaila, o keia no ua wa la. aohe wa hou aku. Aka, ina aole oia i makemake e lawe ia Hawaii nei i keia wa. alaila, aole no he wa hou aku e loaa ana iaia ma keia hope aku, me ka maalahi. e lawe aku ai oia ia Hawaii nei iloko o kona poli.

            Aia hoi iloko o keia o wa a kakou i lohe mai la i keia kulana o na Senatoa, aia hoi ke hele aku nei na Komisina "Roialiti" mai Hawaii aku nei imua o ka Ahaolelo o Amerika, no ka hakoko ana ma keia ninau, nolaila, ua loaa no he kumu kupono e hoohuoi hou iho ai kakou. he mea anei ia e hoololiia ae ai na olelo ae mua a ka poe Senatoa i haawi i ka lakou mau kakua ana i ka Peresidena?

            No makou iho. aole o makou kanalua iki. e holo ana ke Kuikahi Hoohui Aupuni o Hawaii nei, ma eia Kau o ka Ahaolelo Nui o Amerika Hulia e noho ana ma keia mahina. Me he mea la. mamua o ke oo ana o ke olowalu moa o Hawaii nei ma ka wehena kaiao o ka la I o Lanuari o keia makahiki ae. e lohe ana kakou i ke kani olowalu o na leo kakoo o ka elua hapakolu o na Senatoa o Amerika Hulia.

AOHE OIAIO

            O na lono i loaa mai ai ia nei i kahi wa i hala ae nei. no ke mele ana o kekahi poe keiki Hawaii "ili-keokeo" I kekahi mele a mau mele, e hoohaahaa a e pahenehene ana i ke "Alii" Liliu, oiai ia maluna o ke kaa-ahi e holo ana no Wasinetona, aohe oiaio. A e ikeia ana ia oiaio ole maloko o ka palapala a Mr. Joseph Heleluhe, a makou e hoopuka aku nei ma kekahi wahi o ka makou pepa o keia ia. I lawela mai ka nupepa Hawaii Herald mai. o ka la 23 o Movemaba aku nei.

            Ke haawi nei makoui ka mahalo nui ia Mr. Heleluhe. no kona hoike ana mai i keia mea ano nui loa, e pau ai ka noonoo kanalua, a hoahewa wale paha o kekahi poe, no na hana i hookauhihi wale ia aku ai maluna o kela poe opio Hawaii, elike me na lono nupepa i loaa mai ai ia kakou mai Kapalakiko mai.

            O ke kii keia o kekahi wahine i lilo i poo no na poe pulumi aianui o loko o ke kulanakauhale o Kikako. He wahine paa rula keia a naauao nohoi, a he wahine makaukau ma ka hookele hana ana. Ua holomua kana mau mau hana hoomaemae alanui.

HE HOOKIPA ALOHA ANA

Ka Manao o Kekahi mau Hoaloha Amerika no tHawaii nei.

(Laweia mailoko mai o ka Nupepa "Ka Elele Hawaii" o Hilo, Nov. 25.)

            I ke ahiahi o ka Poalua o ka pule i hala i haawi ae ai kekahi poe o Hilo nei he paina luau o na ono a ka Hawaii ma ka home noho o Jno. Brown ame kana wahine ma alanui Senatoa Lakuaipele ae nei no ka hanohano o Senatoa i pau Dubois o Idaho, ame ko laua mau hoaloha pu mai nei ma ia huakai hookahi mai Honolulu mai, a i waena o na hoahele o Kanikela Kenerala i pau Churchill, i noho ai ma Samoa, ame kana wahine ame kahi poe kakaikahi o na haole o Hilo nei i konoia no ka launa pu ana ae me na malihini. Mahope o ke kananae aloha ana i na Lani, ua weheia ka paina luau no ka haupa ana o n poe apau e hoopuni ana ii ka papaaina i luhiehu i na ono a ka Hawaii, e oomaka ana mai ka limu o ka aekai a hiki aku i ka opae o ke kuahiwi, mai ka poi lehua o Hilo a hiki aku i ka haupia, a aohe wahi a na malihini e hoohewahewa ai, nokamea, ua unua mai na ono apau imua o ka maka, a aohe mea nani ole o laila.

            Ua nui ka mahalo o na malihini i ka ike ame ka ai ana i na ono he nui a ka Hawaii, a ua hauoli nui hoi lakou i ka hui alauna pu ana me lakou. a ua hoohalaia ka manawa me na hookaau olelo ana ame ke ano o ka ai ana i na ono a Kapuukolu a hiki wale i ka piha ana o ka lua o ka inaina. A i ka pau ana o ka paina ana, a iwaen o na kukai olelo ana, ua ku mai o Rev. S.L. Desha a noi mai la ia ka oluolu o Senatoa i pau Dubois, ina he mea oluolu i kona hanohano ka hoike ana aku i kona manao no ka aina ame kona mau kula uliuli. A ia wa i ku mai ai o Senatoa Dubois a pane mai la ma ke ano nui, i ka i ana mai:

            "E ae mai ia'u i ka haawi ana aku i na hoomaikai ana he nui ia oukou, no ka oukou mau hookipa pumehana ana mai ia makou, oiai he poe malihini loa makou imua o oukou i keia po. Ke ike nei au ua kahikoia keia home aloha elike me ka mea i maa a i kuluma mau ia oukou, a o keia paina luau i luhiehu i na ono he nui. oia kekahi o na kahiko nani maa mau iwaena o ko oukou noho aloha ana, a ke ai nei au i na mea i hanaia a i hoomoaia e oukou elike me ka ko oukou mau kupuna i hana ai a i ao ai ia oukou. a ua kau mai no ia mau mea apau maluna o oukou a hiki mai kela la a kakou e hui malikini nei me ke aloha i keia po, a aole he mau mea hou a ae a oukou i ike ai a I hoomaopopo hou aku ai paha elike ae la me keia ano mai waena mai o na lahui like ole i kipa mai noho pu me oukou me ka hoolili ana i ko oukou mau kula uli i mau home no lakou, aka, o na Hawaii wale. Iwaena o keia aina puni ole o Amerika, aole i loaa keia ano hookipa ana a no ia mea ua hauoli nui au i ko'u ike ana keia mea, a pela pu no pana me ko'u kokoolua. O ka ninau nui wale no iwaena o ka lahui Amerika i keia la, oia hoi, pehea la e hiki ai ke hoomalu i ka noho maluhia ana me ka lokahi o na lahui e ae apen I komo mai iloko o Amerika a e noho nei ma kona mau palena mai na wahi like ole mai o Europa? e ninau paakiki loa keia, a ke ike nei oukou aole i laweia mai a noonoola i keia wa. Ke manao nei au, he mea pono loa I kela ame pono no ia lakou ke noho aku no i ko lakou mau home mamua o ka hele ana mai i keia loa nona kau mamao he mau tausani mile me ka manao e hookahua iho ia lakou iwaena o oukou. He lahui oluolu a naauao ia maoli no oukou. a he mea pono e loheia ko oukou leo ma kekahi ninau ano nui no ko oukou mau pono. I Amerika he mea pono i keia ame ke aloha no ka hae aloha o ko lakou aina makua hine: a ke ike nei au eia he hae Hawaii ke hoopuni nei i keia home me kona nani. Ano, e o'u mau hoa'loha oiaio. e hoomanao oukou a e hilinai pu mai hoi maluna o'u. o ko'u ilina nui wale no o ka mau o ka welo ana o ko oukou hae aloha maluna o keia mau Pae Aina no na makahiki lehulehu e hike mai ana me oukou i keia ahiahi me ka hooia pu ana aku e lili kakou apau he mau hoaloha oiaio. Aole o'u manaoio e hoea mai ana ka la a kakou no apau e ile maka ai e ae mai ana o Amerika e hoohui aku i na Pae Aina Hawaii."

            I ka pau ana o ka Dubois mau olelo, ua ku mai la i kona Senatoa Pettigrea a hoike mai la i kona manao, penei:

            "Ke haawi aku nei au i na hoomaikai mua i hoike iho nei no ka oukou mau hookipa aloha ana ia makou I keia po. E hoomanao oukou, eia makou i ka aina e no ka huli a imi ana i kekahi mau mea ano nui. A ke olelo ae nei au, eia au iwaena o oukou na Hawaii no ka nowelo a imi pono ana i ke kulana o ka aina e ku nei i keia wa. Ua loaa ia'u he mau mea waiwai nui loa mamua o ka'u mea i manao mua ole ai a i oi ae hoi mamua o ka mea a ka lahui Amerika i manao ai oia na mea e hanaia nei iwaena o oukou. Ke ike nei au he poe naauao loa oukou na kanaka awaii. a he lahui i nohoia e ke aloha no ko oukou maua pono. a ke iini nui nei au no ka hoike ana aku ia oukou imua o ko oukou mau hoaloha e noho mai la i Amerika."

            A wahi hoi a Kanikela i pau Churchill, he haole i noho iwaena o na kanaka Samoa no na makahiki ehiku o hala:

            "Ke kamailio aku nei au imua o oukou ma ke ano he kanaka Samoa, aole he Amerika, nokamea, iloko o na makahiki pokole o ko'u mau la me ka hauoli nui me na kupa o ka aina ma na ano apau. A ua ike oukou i ka manawa a kekahi mau mana nui i manao ai e lawe ia Samoa, a mai ko io no paha ia hoolala ana ina aole i komo mai o Amerika a kue me ka i ana: Aole. O na aina ame na niu no na kanaka ia o ka aina, a ke ike aku nei o Amerika i ko lakou mau pono pili paa me ka oluolu. He manaoio ko'u e haawi mai ana no o Amerika ia pono i na Hawaii ina e hui io ana."

KAU KIURE KUIKAWA

            E noho ana he Kau Klure Kuikawa ma keia malama o Dekemaba nei. E hoomaka ana ka noho ana o ka Aha ma ka Poakahi ae nei. dekemaba 6. Ua hoopuka hou ia aku na palapala hoolaha i na kiure no ko lakou akoakoa hou ana mai ma keia poakahi ae.

KE PELE ANA AKU I KA MA'I NUMONIA

            I keia wa o ka makahiki, he mama loa ka loaa ana mai oia mea he anu, a ina e hookuu wale ia aku ana ia me ka hoao ole ia e kaupale i kona nee mua ana'ku. alaila. aole e ole ana ka hoea mai o ka ma'i weliweli i kapala he Numonia. Aole makou i ike i kekahi laau lapaau oi aku o ka maikai no ka hoola ana i ke kunu a i ke anu paha, elike ia me ka Laau Hoola Kunu a Kamalena. Ua nui launa ole mai ka makou hoohana ana ia laau a na holopono nohoi. Oolagh. Ind. Ter. Chief.

            O kela wale no ka laau lapaau i ikela he hiki ke kaupale i ka Numonia Mawaena o na ma'i anu ame ka ia grippe. aole loa makou i ike iki. ua hoea aku kekahi oia poe ma'i i ke kulana Numonia. He mea pono i ka poe i loaa na akemama nawliwali a hopohopo paha o loaa i ka ma'i Numonia. ke loaa ona laau lapaau o keia ano i ke aio. E @ ana e na poe kuai laau lapaau apau. O Benson. Smith & Co., na Agena no Ko Hawaii Pae Aina.