Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVI, Number 43, 22 ʻOkakopa 1897 — Ka Pane a Senaloa Mogana. I ka Palapala Hamama a J. K. Kaulia. Kakooia na Kumu Alakai Nui a ke Kuokoa. Aole ae o Amerika e hoi hou o Hawaii i ka Ehu! O na Hana Hookekeue a na Roialiti he Kumuia e Hui Koke ai o Hawai me Amerika. [ARTICLE+ILLUSTRATION]

Ka Pane a Senaloa Mogana.

I ka Palapala Hamama a J. K. Kaulia.

Kakooia na Kumu Alakai Nui a ke Kuokoa.

Aole ae o Amerika e hoi hou o Hawaii i ka Ehu!

O na Hana Hookekeue a na Roialiti he Kumuia e Hui Koke ai o Hawai me Amerika.

Malalo iho noi e ike ai ko makou poe heluhelu i ka makou unuhina Hawaii o ka palapala a Senatoa Mogana i pane mai ai no ka "palapala hamama" a J. K. Kaulia i puka ai maloko o ka nupepa "haole" Independent o ka la U aku nei. He mea pono ke heluhol.uia keia palapala me ke akahele. a e hoomaopopoia hoi kona manao nui me ke akahele kuio. O na manao i kaha apo ia. na makou iho ia i mea e mohala pono ai ka manao ma ka heluhelu ana:

Honolulu, Oct. 12, 1897. Mr. James K. Kaulia, Aloha oe:—Na ka pilikia i na hana i hooka'ulua mai l ka loaa ana aku he pane no kau paiapala hamama. Olai. aohe o'u manao e maua'e wale aku i na hana Aupuni Hawaii. a i ole i:\. e hoao paha e hoohulihuli mai i na manao o na kanaka Hawaii no ka mea e pili ana i ke kumuhana hoohui Aupuni me Amerika Huiia, a i kahi Aiipuni e aē paha, aole o'u makemake e komo aku iloko o ka paio olelo ana, au i poloai mai nei. no ka mea e ana i kekahi manao a*u i hoike ai i ke akea, mamua atsu nei, maluna oia kumuhana. He mea okoa ko'u manao koho ponoi iho mai ke keehina hana mai. i loaa

uoloko mai o ka wae ana i ka mea pono no kahi mau kulana hana elua,

ma ka wa hoi i Hlo ai keia hana hopei i keehina maoli i onouia ae maluna : o makou e na kulana i kaa aku mawaho o ko makou mana hooponopōno. i Oiai hoi. aole ko"u Aupuni i waiho aku no ke koho balota ana o ko makou lahui, ma ka ninau e pili ana i ko ma- } kou makemake io e ae mai i ka hoohui, ia ana'ku o Hawail nei. a aole nohoi ; ia (ke Aupuni o Amerika) i noonoo 5 iki no kekahi hana maa mau ole a hoopau manawa waie. aoie au i manao he mea pono e waJhoia aku keia nlnau iloko o ke koho ha)ota laulaha ana ma Hawaii nei. Ua hoikeia maloko o ko oukou Kum\ikanawai ke kumuhana hoohui Aupuni me ke koho balota ole ana elike me ia. Aka. e lilo auanei i mea no'u e kaumaha ai, ke manao iho oe, ua nana ole aku au i na manao o ko oukou poe kanaka ma keia kumuhana; makemaliie au e hoomaopopo !ho iakou. he mau manao maikai ko makou; o ko makou mau manao noloko mal no ia o ka makee oiaio ana no ko lakou pomaakal a o ka makou iaweiawe hana ana me lakou e ku ana no ia i ka naauao ame ka pon<x ra olelo au maloko o ka Aha Senaie. Ina au he kanaka (dtiien) Hawaii, aole o'u makemake e hoohuiia aku ia me keknhi Aupuni. Ina no au he kanaka Oulwi, e loaa ana no ia'u ia manao hookahl e Hlo ia i Repuballka

ku kaawaie a kuokoa hoi. ka mea 'noi i ianakila maniuli o ke koko o ke kanaka Cut»a. Ua oleloia keia ma ke ano. o ke kehakeha pili iahui ana, ka mea nae hoi e pono ke alanaia aku no ka pili lahui. Aka. o ko Cuba ame ko Hawail nei mau kulana i keia wa. aole ia i kakoo mai ia manao koho ponoi iho o'u. ; Ua ike o Cuba, he mea pono iaia Ke lilo i Repubalika. i mea e pakele ai oia mailoko mai o na weliweli o ka hoo- ; malu Aupuni Monakia kuwaho, a he . mea pono hoi ia Hawaii ke ku mau he Aupuni Repubalika i paleia ae ai ka piholo ana'ku iloko oia kulana hoo- j kahi. i Ina "kuwala poo" hou o Hawaii a komo i ka nohona Aupuni Monakia, e okiia ana ia mai kona kaukai ana mai

i ka Amerika Huiia hoomalu ana. A ma ia ano. aole hiki ia makou ke ae iaia e komo aku iloko o ka nohona Huiia o ko makou mau Mokuaina, aole nohoi hiki ia makou, ma na-ano apau ke ae ia Hawaii e lilo oia i panalaau no makou, a i mea kaukai palekana paha maluna o makou. Aole i loaa ia makou ka mana oia ano malalo o ko makou Kumukanawai.

Ma ka wa i ku mai ai ke kulana pulua elike ae la me keia, alaila. e oi aku ana anei ko'u makemake * hoohuiia (o Hawaii nei) me Amerika Huiia, mamua o ko Hawaii piholo ana'ku iloko o ke kulana Aupuni alii kupihipihi, e hoomalu a e hooponoponoia ana e keAupuni kuwaho. ua oi aku ko'u makemake e hoopakele ae i na pono kuokoa o na kanaka. mā o ka hoohui

Aupuni la, mamua o na hana hookeikei a hoikeike hinuhinu Alii e painuuia ana e kekahi poe kakaikahi e hoonohoia māi ana e hoomalu ia lakou, e konoia ana hoi e hana elike me ka makemake o kekahi alii nui. Maloko 0 ka poai nohona Huiia o Amerika e kuokoa maoli ana no o Hawaii, a e oi loa aku ana hoi kona palekana mai ka maua'ēia ana mai e kekahi mana kuwaho. Aole ia e "umi-a-puaa" wale ia e na eemoku Asia, aole nohoi ia e Hlo 1 panalaau mahiko no kekahi alii kuwaho, elike la me Cuba, a !Ho ia i wahi e hao wale ia ai a e hookaumaha wale ia ai e na • alii" i noho ole iluna o ka aina. a. alaila. e koli ola ia nia ka wa mua loa e puai ai ka leo kahea kue no ka pono o na kanaka. Mamuli 0 ko'u ike ana. he mea pono ke hana, 1 kueia aku ai na keehina hana "pukalua" a kekahi poe kupa o onei ame Kekahi poe e ae maanei, he mau makaainana hoi lakou no na Moi kuwaho, l mea e hoohioioia ai ke kolana Aupuni Repuba!ika ma Hawaii. ua oi aku ko'u makemake e hoohuiia o Hawaii me Amerika Huiia, mamua o ke kali ana a hoea mai ks poino mamali o k* konoia ana e komo aku e hakaka maoll no ka ea o ka aina, eUke la me ka Cuba e hana nei. M& ka wa i makemake ai o lapana e hoohui aku ia Formosa me kona

| Emepaea. aole ia I ui aku i na Pake • malaila no ka hoomaopopo ana i ko ! lakou makemake. A mamuli o ka hana ; hoopaelimahana, ua hoopiha mal la o , lapana i keia mau mokupuni me kona | lahuikanaka, e noho makaainana ana | no malalo o ka Emepeni, aole loa ia e ui mai ana i na kanaka Hawaii ina paha lakou e makemake ana e lilo i - poe makaainana lapana; aole nohoi e hiki ana ia oukou ke pale aku i keia hana e alapoho malie ia ai oukou. a pau oukou i ka moniia, elike la me ke t ku-a-ua e moniia ana e ka lepo pa-paa ! la~ j Ina ua lokahi like loa oukou apau : i ma ko lakou 'manao ana i kulana Au-; , puni Repubalika, alaila, ua oi aku ko'u j makemake, ina au he kupa Hawaii e, ; kuokoa oia, ma ke ano nae, i mea e •

haaheo ai, aka nae, ke hoomanao nei j au i ka lilo ana oia manao i kumu ma- i newanewa no Irelani, a kailiia aku hol mai ko laila lahui aku, na manaolana apau. o ke ku ana he lahui kuokoa, aka, o na Pae Aina o Hawaii, aole lakou i lilo i puu e hamani ai na hopena a ke au poino e ko ai, ina no he makolukolu ka iini a kona lahui oiwi e ku oia he Aupuni kukaawale. Ina hoi au noloko o keia lahui, e alana e auanei au i ko'u manao koho ponoi iho, mamuli paha o ka makee haaheo a wahi oihana paha. mamua o ke "umi-a-puaaia" ana e kekahi laliui i kohu like ole loa me keia lahui m» ka hoomana, a mau manao pili Aupuni e ae paha. E awaiaulu aku ana au me ka lahui Amerika, ma ke kakoo ana i ke Aupuni kumukanawai noho lanakila, mamua o ka ike ana i kekahi repubaHka e "kuwala poo" hou aku ana iloko o ka noho Aupuni alii ana, maloko o keia Hapa Poepoe Komohana. Me ka haahaa loa, JOHN T. MORGAN.

Ma ka po Poalua nei. a ao ae Poakolu, Oct. 20, ua hopuia o Makakoa (w) o Kamoiliili no ka lapaau laikini ole, a no ka hana hoomanamana hoi. He wahine keia i kaulana loa no k& "nioi wela" aine ka "paka ona." Ua. kaikai pu ia mal kekahi pohaku mailoko mai o keahi rumi o ka hale o ua wahine nei. i oieloia he akua ia nona. a ua hoaumoe pu ia ae iloko o Kaiakaua Haie.

O ka poe apau i maaao aole e ola ka hi mau, e pono e heluhelu 1 k& Mr. P. E. Grlahaxn, o Gaars Mllls. La., 1 olelo ai no la mea, oia. hoi: "He inai au na ka ma'i mau t mai ka kana mai. a ua hoao nohoi au i na ano laau lapaau apau no ua ma*i !a. A mahope nae, loaa ibo ia ia'u ka iaau lapaau e ola ai ia ma'l, a oia k& Laau Ola a Kamaiena no ke Nahu, Koiera ame ka mr Ua hikl ioa ke hilinaiia keia laau tio ke oia o ke nahu, choiera, morbos, hi-koko ame ka hl maoli. He olaolu ka inu ana, a he puhill ole hoi ma ka hoola a&a. E kumlia ana ena poe ktzal iaau lapaau apau. B«jaon, Smltb ā. | Co.. na Agm ma. ko Hawali aāt Pae

KE "KAMALIIWA HINE" KAIULANI. 0 keia ke "alii" opio o Hawaii nei e noho mai la i na Aina E. He eha ona man mnkahiki ma Etiropa, kahi ona i hoonaanaoia ai me ka maiau loa. Ke hauoli nei na poe pilikana iaia nei 110 ko ia nei ku ae i ka moku.