Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVI, Number 31, 30 July 1897 — Page 4
This text was transcribed by: | Joy Mcleod |
This work is dedicated to: | Elizabeth Kapeka Hoomanawanui Lee |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
HAAWINA KULA SABATI. HAAWINA VI. –AUGATE 8.
Ka hoolale ana ame ka hool uliu ana a hiki i ko Iesu hoi hou ana mai. I Tesalonike 4:9-5:2,
9 A o ke aloha hoahanau hoi aole o oukou hemahema e pono ai au ke palapala aku ia oukou; no ka mea, ua aoia mai oukou e ke Akua e aloha i kekahi i kekahi. 10 Oia hoi, o ka oukou ia e hana’i i na hoahanau a pau ma Makedonia a puni; a ke nonoi aku nei makou ia oukou, e na hoahanau e hoomahuahua nui ae oukou. 11 A e imi oukou e noho malie me ka hana aku i ka oukou hana iho, a me ko oukou mau lima iho e hana’i, e like me ka makou kauoha ana’ku ia oukou; 12 I pono ka oukou hele ana i ka poe o waho, a i nele ole hoi oukou i kekahi mea. 13 Aole hoi au i makemake e na hoahanau, e naaupo oukou no ka poe i hiamoe, i ole ai oukou e kumakena e like me ka poe manaolana oei. 14 No ka mea, ina i manaoio kakou, ua make aku la o Iesu, a ua ala hou mai, pela no hoi ke Akua e lawe hou mai ai me ia i ka poe e hiamoe ana iloko o Iesu. 15 Eia ka makou e olelo aku nei ia oukou ma ka olelo a ka Haku, o kakou ka poe e ole ana i ka hiki ana mai o ka Haku, aole kakou e hiki e aku mamua o ka poe e hiamoe ana. 16 No ka mea, e iho io mai no ka Haku mai ka lani mai me ka hooho a me ka lea o ka luna anela, a me ka pu a ke Akua; a o poe make iloko Kristo ke ala e mai. 17 Alaila, e kaili pu ia aku kakou ka poe i koe e ola okoa ana, me lakou iloko o na ao kaalelewa e halawai pu me ka Haku, i ka lewa; oia hoi e mau loa ana ko kakou noho ana me ka Haku. 18 Nolaila hoi e hooluolu oukou i kekahi i kekahi ma keia mau huaolelo. 1 A no na wa a me na manawa, e na hoahanau, aole o oukou hemahema e pono ai au ke palapala aku ia oukou: 2 No ka mea, ua ije paka no oukou, e, o ka la ka Haku, me he aihue la i ka po, pela no ia e hiki mai ai. PAUKU GULA. Ioane 14:3 Ina e hele au a hoomakaukau i wahi no oukou, e hoi hou mai no wau, a e lawe ia oukou lo’u la, i noho ai oukou kekahi ma ko’u wahi e noho ai. MANAO NUI. E pono i ka poe manaoio ke hoomahuahua ae ma ka hana ana i ka pono, me ka manaolana e loaa koke ai ka pomaikai lani. OLELO HOAKAKA. Mahope o ke kukulu ana i ka Ekalesia ma Tesalonike, ua kipakuia o Paulo mailaila akku. Aole hiki ke hoi hou ilaila. Ua hoouna nae oia ia Timoteo ia lakou i hooikaika oi i ka hana a ka Haku. Oiai ua noho o Paulo ma Korineto, ua hoi mai o Paulo i kona hauoli no ko lakou mau haawina manawalea iaia a me ko lakou hooikaika ma ka hooholo ana i ka hana a ka Haku. Nui kona mau olelo mahalo. Aka nae ua hoea he mau hihia. Ua make e kekahi mau hoahanau a nui ka hoopaapaa ana e pili ana i ka nui o ko lakou pomaikai. Ua hoomaauia no hoi ka ekalesia uuku, a hoea mai kekahi mau manao lalau. Ua kakau leta o Paulo ia lakou e hooikaika hou ai i ka poe manaoio. O kela kona episetole mua i loaa ai ma ke Kauoha Hou. Ua kuhihewa nae kekahi poe ma ka wehewehe ana i ke ano o ko Paulo mau oleloao, a nolaila ua kakau leta hou i ko Tesalonike, oiai ua noho oia ma Korineto. Ua akamai o Paulo ma kona kakau leta ana, no ka mea oi aku ka nui o ka olelo mahalo mamua ae o na olelo hoohalahala. 9. Aloha hoahanau.-oia no kekahi hoailona o ka hoohanau hou ia ana, I keia wa ua moakaka ae o ke oia o na lehulehu he ola hookahi no. Ua hoohui pu ia na mea waiwai a me na mea ilihune, na malihini a me na kamaaina na mea akamai a me na mea ike ole ma ka Ekalesia hookahi, e lawelawe pu ana i na hana e pono ai o hai. 10. Hoomahuahua-ua loaa ia lakou keia aloha hoahanau mai a Iesu mai, aka, aole e hoomahuahuaia ke ole na hanu ana’ku i keia aloha a akea loa. 11. Malie.-aole me ka pupuahulu. Oi aku ka pomaikai o ka poe noonoo pono me ke akahele ma ka hooholo ana i ka hana a ka Haku mamua o ke kupueu wale ana me ka noonoo ole ana i na hana kupono. 12. Pono.- hanohano oia no ko Paulo manao. Ua hoowahawaha ia ka mea lalama wale, oiai na mahalo ia ka mea mahiai ilipilo ma ke kihapai o ka pono. Nele ole.-pokeokeo, kuonoono, aole e hilinai mau ana i ke kokua o hai. Oia ke ano noho maikai loa. Aole mahalo ka Baibala i ka poe palaualelo, makilo, hoopilimeaai. 13. Hiamoe.-oia no ka olelo Baibala e pili ana i ka poe i make ai. Aole i lilo lakou i mea ole. E ala hou ana lakou i ka wa a Iesu e hoi hou mai ai i keia ao a pau ae la kona hana hoola. Ua kapaia ka ilina ke cemetery, oia hoi, “wahi hiamoe.” Maluna o na lua kupapau na kalaiia “ ke hiamoe nei oia” oiai “Kailiia aku” ka olelo maluna o ka poe hoomanakii. 14. Iesu-no ka mea, o kona ala hou ana oia no ka hoailona a me ke kumu hooiaio i ko kakou ola hou ana. 15. Kakou-oia hoi ka poe manaoio a pau loa. Hiki e aku.- oia ke pihoihoi lalau o ko Tesalonike. Aia ko lakou mau makamaka ma ka pomaikai lani a nui ae ko lakou wa hauoli, oiai ua waiho wale ia lakou iho ma na poino a me na hihia o keia ao. 16 Iho.-aole i loaa i ka poe manaoio ka pomaikai piha pono a hiki i ko Iesu wa e hoi hou mai ai. Ia wa e ala hou ana ka poe i make ai, o lakou no ka poe mua a pau ia e apakauia aku ana ka poe manaoio e ola ana ia wa. 17. Lewa-aole iluna aku iloko o na aouli: aka nae e hoololiia ana a hoomaluleia keia mau kino lepo i mau kino lani oiai ua owiliia ka honua holookoa me na aouli a puni o Iesu ma kona wa e iho mai ai. 18. Hooluolu.-me keia mau manao oiaio a pau, (1) e hoi hou mai ana o Iesu; (2) e hookomo ana oia i kona poe manaoio i ka pomaikai pau ole; (3) e halawai hou ana kakou me na hoahanau lehulehu; (4) aole e hoemiia ko kakou pomaikai no ko kakou hoomau ana i ka hana a ka Haku maloko o na poino a me na hihia o keia ao; (5) aka nae e akea nui ae ko kakou nanaina ma ka hoopili ana i keia ao i kela ao. 5:1 Wa, - a Iesu i kamailio pinepine ai. 2. Aihue,-me ka palamimo a me ka hikilele, aole i manaoia ke ano pili koke. I. Na @ 9-12. O ka hana a ka Haku he hana hoomeamea anei ia, a i ole paha he hana hooluolu mau? Ua pili anei ke aloha hoahanau i ka poe manaoio wale no, a i ole paha ma keia hooluolu mai i na kanaka lehulehu e loaa ana anei ia kakou he aloha hoahanau no lakou? Ua aoia anei kela mea manaoio keia mea manaoio e ka hune? Ua kaupalenaia anei kou aloha Uhane Hemolele e kokua i ka mea hune? Ua kaupalenaia anei kou aloha hoahanau, a i ole paha ua hoolahaia aku anei kou aloha i ko na aina e ? Ua hoomahuahua wale anei oe ma keia aloha hoahanau, a i ole paha ma ka hoike ana’ku i ke aloha ia hai mamuli o ka mea hiki ia oe? Ua maikai anei ka pulale ma ka hooholo ana i ka hana a ka Haku, a i ole paha ka noke me ka noonoo pono? Ua pono anei i na mea manaoio ke noho nanea wale me he mea la e hoolilo ana ke Akua ia lakou mamuli o ko lakou makemake? Ua paipai anei ka Baibala e lawe honua i na mea e pono ai kakou, a i ole paha ma ke ano he ukku hana? II. Ka manaolana pau ole. 13,14. Ua loaa anei ia kakou ka ike e pili ana i kela ao ke ole ko ke Akua hoike ana ma na Palapala Hemolele? Ua maikai anei na kumakena o ka lahui Hawaii i ka wa kahiko ma ka oho mahiole, kui niho, a pela’ku? Ua oiaio anei ka manao e lilo ana ka mea make i mea ole? Pehea ko kakou pili i ko Iesu ala hou ana? Heaha ka manaolana nui loa o ka poe manaoio? Heaha ka manao e oluolu ai lakou e pili ana i na mea manaoio i make? III. Ko Iesu hoi hou ana mai, 4:15-5:2. Heaha kekahi olelo mua o Iesu e pili ana i ka wa e hiki mai ana? He kuleana nui anei ko ka poe manaoio i make ai mamua o ko Iesu hoi hou ana mai? Nohea mai ko Iesu iho ana? Heaha ka olelo o na anela, Oih. 1:11? O ka hooho i oleloia, o ko Iesu leo kahea anei ia i na poe moe ana ma na luakupapau? Heaha ka leo o ka luna anela? No keaha la ka pu a ke Akua? Ihea ke kaili ana’ku o ka poe ola e koe? Me wai ka halawai ana? Heaha ka pomaikai nui loa o kela ao? Heaha kekahi mau manao e hooluolu ai i ka poe manaoio popilikia? Heaha ke kumu no ko kakou hemahema ole ma ka hoomaopopo ole ana i na wa a me na manawa? Heaha ka oiaio i ike paka ia e pili ana i ka la nui o ka Haku? Ua ike anei kekahi i ka wa a Iesu e hoi hou mai ai? A hiki i keia wa, heaha la ko kakou haawina hana kupono? MANAO PILI. O ko kakou hanalima oia anei ka hana a ka Haku no kakou e hooholo ai? 2. Heaha na kanawai elua i maopopo loa ia kakou? 3. Ina paha aole kupono ka pio ana o ka manaolana heaha ka manaolana e hooluolu ai ia kakou e pili ana i ko kakou make a me ka make a me ka make o na hoaloha? 4. Ua noho mau anei oe me ka manaolana e halawai ana oe me Iesu? 5. Ua kupono anei i ka mea manaoio ke noho kaawale me ka hooholo ole ana i ka hana o keia ao no kona manao e pau loa ana ko keia ao?
NA HUNAHUNA MEA HOU O KE KAHUA MA’I LEPERA.
Mr. Lunahooponopono,- Aloha oe:-Ma ka pule i hala, ua loaa aku la ke kino make o kekahi kapaka i nalowale loihi i kekahi poe kamalii oki wahine oiai lakou e hooiho ana i ka lakou wahie ma ka hapalua paha o ka pali, a oiao kekahi o lakou i kaalo ae ai ma ka waha o kekahi ana, ma ke kua aku o na kauhale o Kalawao, ua ike aku la oia (David Moae) i keia kino kanaka e waiho mai ana, Ua kahea aku oia i na hoa, ua lliuliu loa na la o ka make ana. O keia kanaka i loaa aku la, oia kona nalowale ana, eia ka auanei ke moe mai nei ola me na “kulu kehau o ka po.” Ua huna ia no kona kino ma ia wahi i kekahi mau la mai. He mau la hookahakaha nui keia o na keiki hi-aku o ua aina kua makani nei, e maalo mau ana i na la a pau, a e ole nae hoi ia, “puu ka lae kahi ke pohue” o ka poe noho hale i ua poe keiki la. Ola! Ma ke Sabati la 18 nei, ua malama ae ka Ahahui Hooikaika Hana Kristiano o Kalaupapa nei i ko lakou anaina hoolaa kumau a me ke anaina hoolaulea piha makahiki o ka Ahahui ma ka Y. M. C. A. Hall. He mau manao paipai mai ke kahu D. Kaai, S. K. Kamakahiki a me na Luna Nui o ka Ahahui. Ua paholaia mai he mau mea ai mama, ma ka lokomaikai o ka Puuku o ka Ahahui, Mr. Wm. Notley, oia na bola ti e paila ana, na meaono e mikoolohua ai, a me na ipuhaole e hoopuanuanu ana ia loko. Ua ai a lawa I ka lokomaikai o ua keika puuwai hamama la o na pali kuninihi o Hamakua, Hawaii. Good-bye boys. R. M. K.
NA KUMU I LILO AI KA LAAU OLA A KAMALENA I LAAU POOKELA NO KE NAHU, KOLERA AME KA HI.
- E loaa hikiwawe loa ana ka oluolu ke eha ka opu, ke nahu a loohia paha i ke cholera morbus. 2. Oia wale no ka laau lapaau puhili ole ma na ma’i hi-koko a hi maoli i hele a ikaika loa. 3. Oia wale no ka laau e ola ai ka hi kau loihi. 4. Oia wale no ka laau e ola ai ke nahu haoa. 5. Oia wale no ka laau e ola ai ka hi-koko laulaha. 6. Oia wale no ka laau hiki ke hilinaila ma ka wa e loaa ai i ke cholera infantum. 7. Oia wale no ka laau puhili ole no na ma’i o ka opu. 8. Aohe ulu mai na hopena ino mahope iho o kona inuia ana. 9. He maikai a palekana nohoi ka inu ana. 10. He oi loa aku na ola i hoopakeleia e keia laau i ko kekahi laau e ae ma ke ao nei apau. E kuaila ana e na poe kuai laau lapaau apau. O Benson, Smith & Co., n Agena ma Ko Hawaii Pae Aina.
KA MEA HUNA POHIHIHI
@
MOKUNA XXV.
Ma keia wa hoi pane malie ae la o Adelo i keia mau huaolelo: “Nani maoli no paha ko’u laki o ko’u kiei ana’ku iloko o ka rumi o kela kaikamahine! Mamuli oia hana ana a’u, ua pau i ka ikeia e a’u ka lakou mau mea huna apau!” Alaila, me ka mino-aka henehene ana ma kona mau papalina, hoomau aku la ia i kana olelo ana: “Ha-ha-ha! E Miss Alamira Tereveliana, oia nohoi o Miss Arevalo- i keia wa ua makaukau loa au no ka hakoko kue ana’ku i kau mau hana maalea apau! A mai oi loa aku ka pono nou, e nei wahi kaikamahine hupo ina aole oe i komo mai nei ma ka poai o ka poe e kue mai ana ia’u. A! E Beatirisia! ka wahine puanuanu o Hametona Kakela! Ke ike maopopo nei au i ke kumu o ke puanuanu ana o kou puuwai no’u nei, a pel hoi i ko ke ao nei apau! A e keia wahi kaikamahine aeahaukae! ka mea e kapaia nei o Miss Arevalo, he hoa paio oe no’u, a pela hoi kou makuahine a me kou makuakane.” Ma ka wa i puka hope ae ai ka inoa Miss Arevalo mai ka waha ae o Adelo oia ka wa i hoea mai ai o Alamira ma kahi kokoke loa i ka hale hooluolu a Adelo a me kana kauwa e noho ana a ua lohe mai la nohoi ua lede opio nei i ka hoopukaia ana ae o kona inoa e kekahi mea maloko o ua hale hooluolu nei, a ua hoomaopopo mai la nohoi ia mamuli ai, o Adelo no ia: a no ia mea, ua hoohikileleia ae la kona noonoo me ka puiwa nui, a ku iho la oia me na helehelena haikea keokeo me he pou laau la i kakiaia a paa iloko o ka honua. Ua hoomaopopo iho la hoi ia ua ike ia ka mea huna pohihihi e pili ana iaia iho, a pela hoi me ka mea e pili ana i kona mau makua, e ka enemi eleele o kona makuakane aloha. Holopuni ae la iloko ona ka uluku pihoihoi no ka ike maopopo ana iho i ka poino e hookaukolo aku ana mahope o kona luaui makuakane. Nolaila, me keia mau manao kupilikii e holapu ana iloko ona, aia hoi, ua kunewa ae la ia a paa aku la i na lala vaina, a ke lohe aku la hoi ia i ka olelo hou ana ae a Adelo: “Aka, e loaa ana no nae i keia wahi kaikamahine ka wa pono e hoopakele ai iaia iho, aole hoi oia e hookomoia aku iloko o ka haawina eleele a’u i hooholo ai e kau aku maluna o kona makuakane ame kona mau kaikunane. Makemake au e ike iaia i keia la a kama ilio aku au iaia no ka’u mea i hai aku nei ia oe e Hasekina. Aole kaua e hooka’ulua loa iho ana i ko kaua noho ana ia nei, oiai makemake loa au e hui me ka makai kiu, a hoike aku au iaia i ka mea i loaa iho nei ia’u. Mamuli auanei o ka hoikeia ana’ku iaia, ma ke ano eia no o Geofere Tereveliana ke ola nei ma Ladana nei, a o ko ka Lede Beatirisia nalowal mau ana mailoko aku o Hametona Kakela, no ka hele ana’ku ia o ua wahine la e hui pu me Geofere, he mea ia e hoomamaia ae ai kana hana hookolo meheu a hoomakakiu ana i ka Lede Beatirisia. He keu maoli no! He wahine io no keia i owiliia iloko o ka mea huna pohihihi. Aole nohoi i kanamai ka makolukolu hohonu o nei mea huna kamahao; a ua laki maoli nae au i ko’u hoi ana mai i Enelani nei i keia wa, a e lilo ana keia mea huna a ka Lede Beatirisia i hana e hoonaueue holookoa ia ai ke kulanakauhale o Ladana nei.” I keia wa i uwe ae ai o Alamira, hiolo koke iho la na waimaka eloelo o ka ehaeha ma kona mau papalina, a puliki aku la ia i nalala vaina. He mea oiaio ua loheia ae la ka uwe ana a ua lede opio nei, a na ia mea i hoopuiwa ae ia Adelo, a lele mai la ia me ka mama loa a ku ana ma ka puka o kahi hale hooluolu. Aia hoi, me ke pahaohao nui, ike mai la oia ia Alamia, a me na onohi maka i huilaia e ke ahi enaena o ka inaina a me ka helehelena i hele a keokeo pu, haka hulili aku la kona mau onohi maka maluna o Alamira. A liuliu, huli ae la ia i hope a kauoha aku la i kana kauwa, oia hoi o Hasekina, e haalele iho oia ia loko o ka hale hooluolu; alaila, huli ae la ia a olelo aku la ia Alamira: “E Miss Arevalo, ua hiki mai nei oe ma ka wa a’u i makemake loa ai e hui pu me oe. He wahi mea ka’u i makemake ai e hoike aku ia oe. Nolaila, e kokua aku au ia oe ma ka hookaukoo ana me oe a noho iho oe ma keia wahi.” Ia wa i lalau aku ai ua Adelo nei i ka lima o Alamira a huki aku la hoi me ke oolea iloko o ka hale hooluolu, a oia nohoi ka wa i oili mai ai o Hasekina. Aka, ma ka wa i noho iho ai o Alamira ilalo, ua kaili aku la oia i kona lima mai ka paa ana a Adelo, oiai nae kona (ko Alamira) mau helehelena e poipuia ana e ka nananakea. Aia hoi o Adelo keku la mamua pono aku o Alamira, me kona mau lima i puiliia ma kona umauma, oiai hoi kona mau onohi maka piha inaina e nana aku ana ia Alamira, alaila me ka lea i hooluuia me ka makona, pane aku la ia: “E Miss Arevalo, aole au i ike pehea la ka nui o kau mea i lohe mai nei no ka’u mau olelo i hoopuka ae nei: aka ke hoike mai nei nae kou mau helehelena he nui na mea i loheia e kou mau pepeiao. Aka, e Miss Arevalo, e ae mai oe e hoakaka aku au ia oe i kekahi mau mea. I keia la iho nei, mahope iho o kou hele ana’ku i ka holo lio, ia’u hoi i pii aku nei iluna no ka hele ana’ku i ko’u rumi, aia hoi, kaalo ae la au mawaho o kou rumi, a @ aku la au iloko, oiai he rumi kela i panikuia no kekahi wa loihi loa, a oia nohoi ka rumi o kuu hoahanau i alakai hewa ia, oia hoi o Geofere, Ia’u nae i nana aku ai iloko, aia hoi, ike aku la au i ka waiho hamama mai o kekahi wahi pahu kakau uuku. Hoomaopopo aku la nohoi au, o kahi pahu kakau no ia a Geofere i kona wa kamalii. Nolaila, komo loa aku la au iloko o ka rumi a hoea ma kahi e waiho ana ua wahi pahu kakau la: aiahoi he mea e ka lele o ko’u hauli i ka ike ana iho i kekahi palapala i kakaula e oe, aole nae i pau pono loa ia oe i ke kakaula. No ia mea, me ko’u moeuhane mua ole ana, aia hoi, ua ikeia iho la e ko’u mau maka kau mea huna!” Ua kamalilo aku la nae ua Adelo nei i keia mau huaolelo hope me ka lea ano minamina a piha kaumaha, me he mea la, o kona ike ana i ka palapala a Alamira i kakau ai, aole ia mamuli o kona makemake ponoi iho, aka, mamuli ia o ka ulia wale. E kuu makamaka heluhelu, ke ike ae nei kaua me ka hoohewahewa ole, eia o Alamira imua ponoi o ke alo o ke kanaka a kona manao i hoowahawaha loa ai ka enemi eleele hoi o kona luau makuakane a ke ike pono aku la hoi ia i ke ino haalele maoli o keia kanaka, mamuli o kona heluhelu ana i ka palapala i kakauia ai e ia a halawaihoia hoi iloko o kana pahu kakau. Nolaila, huila ae la ke okooko o ka manao hoowahawaha ma na onohi maka o ua lede opio nei, piha pono ao la hoi kona houpo i ka manao koa oolea a wiwo ole, pua aai ae la hoi na kilipohe mahiehie ulaula ma kona mau papalina a haka pono mai la kona mau onohi maka maluna o Adelo. He kulana hiehie o ka ui kilakila ke kahiko ana maluna o ua lede opio nei a o kona ano apau ia wa me he mea la he wahine kanakamakua maoli ia, a na keia mau hiohiona hiwahiwa i hooulu ae i ka noonoo eleele iloko o ko Adelo puuwai. Ua pane aku la nohoi ua Adelo nei imua o Alamira: “E Miss Arevalo, mai manao oe hoe kanaka puuwai eleele loa au. Aole loa au i hoike aku nei i keia mea huna pohihihi e pili ana ia oe a me kou mau makua imua o ka Haku Tereveliana. Aole nohoi oia i ike iki eia no o Geofere ke ola nei i keia wa. Nolaila, e Miss Arevalo, aia no iloko o kou lima ponoi iho ka hana e hiki ai iaia ke ike ole i ka mea e pili ana i kou makuakane, a e kau ole aku ai hoi ka inaina o ka Haku Tereveliana maluna ona.” I keia wa pane mai la o Alamira me ka maka’u ole: “Oiai ua ike oe i keia wa, e Adelo no ka mea e pili ana ia’u a me ko’u mau makua nolaila, e ae aku ana au imua ou, he kaikamahine io no au no Geofere Tereveliana, ke kanaka au i hana ino ai me kona lawehala ole ia oe. Ae-o kuu makuakane io no ia! Ke kanaka hoi a kou uhane i ike maopopo ai ua aahuia oia e na haawina o ka maemae ame ka oiaio. Ina he kanaka io oe o ke kulana keonimana maoli, alaila, e hiki ana no ia oe ke holoi ae i ke kiko eleele au ponoi, e Adelo i kau aku ai maluna o kona inoa hala ole. A e hai aku au ia oe, e Adelo, ua hoea mai au i Tereveliana Pa nei me ko’u ike mua ole ana i ko’u pili i kuu kahu hanai aloha, oia hoi ka Haku Tereveliana; aka, mamuli nae o kekahi mau mea i hoea mai imua o’u, mahope iho o ko’u hiki naaupo ana mai ia nei, aia hoi, ua hooholo paa iho la au e noho au ia nei no ka imi ana i kahi e hiki ai ia’u ke holoi ae i kela kiko eleele, au i kau imi ai maluna o kona inoa, a e hoolaulea hoi iaia ame kona makuakane, oia hoi ka Haku Tereveliana. Nolaila, e Adelo, ina aia he wahi uhi kekahi o ka manao maemae iloko o kou puuwai, alaila, e hookuu mai oe ia’u e hana aku au i ka hana e hoopauia ae ai ka pilikia o kuu makuakane. Ae- e Adelo, o ka’u hana keia i manao ai na’u e hana oiai ko’u mau la e noho ana ma Tereveliana Hale nei!” Me ka leo ka-ka-na pane aku la o Adelo: “U! Aole paha i nele ka holopono ana o kau hana o ka noho ana i Tereveliana Hale nei. Ua ike no oe, o kou makuakane ka hooilina o na waiwai apau o ka ohana Tereveliana, a ua lilo hoi ia oe mamuli o kou maalea he puu dala nui hewahewa a ka Haku Tereveliana. A o keia iho la paha la kekahi hapa o kau hana o ka noho ana ma Tereveliana Pa nei?” No keia mau huaolelo makona i hoopukaia aku e Adelo, ua komo puanuanu aku la ka weli hopohopo ame ka maka’u iloko o ko Alamira houpo, oiai ua ike maopopo mai la ia, he kanaka o Adelo i piha io maoli no i ka puuwai eleele. O kekahi mea hoi ana i noonoo ai, aole ia manao mua e hoopuka aku ana o Adelo imua ona ma ke ano he makilo oia o ka hoea ana’ku i Tereveliana Pa. A oiai oia e noonoo ana pela aia nohoi o Adelo ke noke mai la i ke makailio ana: “Ua ike maopopo loa ka Lede Beatirisia i ke kumu o kona hoouna ana mai ia oe ia nei. Aka, e Miss Arevalo, aia la ihea keia home o oukou? Aia la ihea kahi i noho ai kou makuakane, kela kauna hanohano o Arevalo?” “E Adelo,” wahi a Alamira i pane mai ai, iaia hoi i anehe ai e ku ae iluna, “e hookuu mai oe ia’u e hoi aku au i ka hale. Aole au mau mea hou e kamailio mai ai ia’u.” “Aole pela. He mea hou aku no koe a’u e hai aku ai ia oe, e Miss Arevalo. Pehea la, maanei paha au e kamailio aku ai ia mea ia oe, a i ole ia, imua paha o ka Haku Tereveliana?” I kela wa noho hou iho la o Alamira ilalo a oia ka manawa a Adelo i kamailio hou aku ai: “Aole loa oe i hoomaopopo iki i ka pilikia ame ka poino e hekau nei i keia wa maluna o kou makuakane. Pela nohoi kou ike ole no ka hopena e hoea mai ana no keia mua aku no ka mea e pili ana i ka Lede Beatirisia o Hametona, ka mea nana e haehae liilii ae i kona inoa maemae a maikai-pela hoi ka hilahila nui e kau iho ana maluna o kou mau kaikunane. E hoomanao oe, o ka Haku Hametona, kou kupunakane, he kanaka haaheo loa ia. Pehea la ka loihi e hiki ai iaia ke hoomanawanui i ka huna ana i keia mare malu loihi loa ia ana o kana kaikamahine a ke ola nei hoi i keia wa he poe moopuna nana, a o kahi nae e lohe mua ai oia i keia mau mea iloko no la o ka Aha Hookolokolo, a mailoko mai hoi o na nupepa apau o Ladana nei. Nolaila, e hoomaopopo iho oe, aia ma kou lima i keia la ke paaia nei he kaula weliweli launa ole e moe pololei ana mai a oe aku a poai puni ia oe ma na poo o kou makuahine, oia ka Lede Beatirisia, pela hoi me Geofere, kou makuakane ame kou mau kaikunanae, a ma ka wa auanei au e hiki ai i keia mau kaula e hookulouia mai no na poo o keia poe apau ilalo, a lilo i poe e kau iho ai na hoino ana o ko ke ao nei apau. Nolaila, aole anei he mea pono ia’u ke hai aku ia oe i ka mea e pakele ai lakou?” I keia wa i ae aku ai o Alamira imua o ke kanaka puuwai aloha ole e ku mai ana imua ona, me ka uwe ana iho hoi. “E Miss Arevalo! O ka hana au e hana ai i pakele kou mau makua ame kou mau kaikunane oia kou noho ana malalo o ka’u malama ana, oia hoi, e lilo oe i wahine na’u. A ke hana oe pela, aole auanei e komo keia poe iloko o ka pilikia. A ke ae nei nohoi au imua ou, e hoao no au ma na ano apau e imi i mea e hoolauleaia ai kou makuakane ame ka Haku Tereveliana!” Me ka leo walohia o ka ehaeha pane ae la o Alamira: “Aole-aole loa au e ae e mare ia oe. Oiai, o oe ke kumu i noho ai kuu makuakane iloko o ka ehaeha ame ka pilikia! O oe nohoi ke kumu i kau mai ai na haawe kaumaha o ka ehaeha maluna o kuu kupunakane ka Haku Tereveliana iloko o na makahiki he nui mahope o ka nalowale ana’ku o Geofere ke keiki ana i aloha loa ai, a o kuu makuakane hoi nona ke ola a’u e mauna ai i ko’u ola ponoi iho ina ia he mea nona e pakele ai, a e mau ai paha ka maemae o kona inoa. He oi loa aku ka pono e make e au mamua o ko’u ae ana e mare au ia oe.” I keia wa i ku ae ai ua Lede Opio Alamira nei iluna, me ke kulana i hoopepe ole ia, a haka pono aku la kona mau onohi maka maluna o na maka o Adelo, me ka maka’u ole ame ka hopoole hoi, a me he mea la, ma ka Adelo hoomaopopo iho ia manawa, o na onohi maka maoli no ia o ka hoahanau ana i hana ino ai e kiei aku ana iloko o kona lunaikehala, a me ka lea ano oluolu iki ninau mai la oia ia Alamira: “Alaila, ua oi loa aku kou makemake e make kou makuakane?” Ua lilo keia ninau a ua Adelo nei i mea e hoonaueia ai ko Alamira kino, oiai ma ia ninau i hoopukaia mai imua ona, ua ike maopopo loa ia ka manao pepehi-kanaka e hoopunana ana iloko o ka umauma o ka enemi o kona luaui makuakane. Alaila, me ka uhane i paepaeia e ke aloha makua, ame ka houpo i hoopihaia me ka maka’u ole pane aku la ua lede opio nei imua o Adelo” “Aole hiki ia’u ke hana i kekahi hana a ko’u uhane i ike ai he hana hewa loa, a lilo hoi au i mea haihai wale a kapae wale aku i na a’o maemae ana o ko’u makuakane aloha. E hai aku au ia oe e Adelo me ka maka’u ole ame ka hopohopo ole ke ku pu nei au me ko’u luaui makuakane-ae me kuu papa aloha- ma kahi ona e hoomainoinoia ai ina oia ka hopena e hoea aku ai oia. O kona hilahila ana o kuu hilahila ana nohoi ia. A ke lawe nei au i keia sekona i ke Akua o ka poe hoopono apau i hoike oiai no’u. Ma kahi e make ai kuu papa aloha malaila no e waiho ai na iwi o kana lei aloha nei! Aole loa au e mare ia oe, e Adelo!” “A-ha! Mamuli o keia ae ole ana ou e mare ia’u e kau mai ai ka poino maluna o kou makuakane, a kau pu mai hoi ka leo hoino o kou makuahine, a kani kupinai hoi na leo uwe o kou mau pokii kaikunane ma kou mau pepeiao. He keehina naaupo loa keia au e hana nei. O keia iho la anei ke aloha makua a kaikunane au e manao nei?” “E ka Haku Adelo,” wahi a Alamira, “aole o oe ka lunakanawai no ke ano o ko’u aloha ana i ko’u mau makua ame ko’u mau pokii kaikunane. Aka, aole o’u makemake e hoopau wale i ko’u manawa ma ke kamailio ana me oe ma ka mea a’u i ike ole ai he waiwai. He mea oiaio, aole loa e hiki ia’u ke hele aku imua o Tereveliana a hoike aku hoi iaia no’u nei, oiai ma ka wa a’u e hana ai pela, alaila, e nana mai na auanei oia ia’u elike nohoi me kau i kamailio mai nei ia’u, a ma ia ano e lilo auanei au i kumu e pilikia ai kuu papa aloha a ma kahi o ko’u kokua ana iaia i mea nona e pakele ai ua hahao wale aku no au iaia iloko o ka pilikia i oi aku i ko keia wa ana e noho nei. Nolaila, e haalele iho ana au ia Tereveliana Pa nei, a-“ “Ae-e haalele iho ana oe ia Tereveliana Pa nei, no kou hoi hana aku a ha’I aku ia Geofere, kou makuakane ua ikeia e a’u ka mea huna ana ame ka Lede Beatirisia i hunakele ai mai na maka aku o ko ke ao nei. Aka, manao au, e Miss Arevalo, he oi loa aku no ka pono e noho oe ia nei mamua o kou pupuahulu ana’ku elike me kau i olelo mai nei. Nolaila, i hookahi a’u hoike hou ana aku imua ou i ka aoao keokeo o kuu puuwai, oia hoi. E ae mai oe e mare ia’u. Ua ike nohoi oe i ka hopena e hoea mai ana mamuli o kou hoole ana i keia noi a’u e waiho aku nei imua ou. Pehea la; ke mau nei no anei kou paakiki, aole hoi e ae mai e mare oe me a’u, ka puuhonua wale no e pakele ai kou mau makua ame kou mau kaikunane?” “Ae;” wahi a Alamira i pane mai ai. “Aole loa au e hana i kekahi hana hewa i mea e hoea mai ai he maikai; nokamea o ua maikai la i manaoia he maikai ua hanauia mai no ia noloko mai o kekahi kumu hewa. Nolaila, e Adelo, aole loa au e mare ia oe!” “Alaila, e hoahewa no oe ia oe iho no ka mea e hoea mai ana ma keia hope iho,” i pane aku ai o Adelo me ka piha hehena. “He mea oiaio, ua hoole hupo oe i ka hana e pakele ai ka Lede Beatirisia, kou makuakane ame kou mau kaikunane. No ia mea ua pau ae la, e nana aku kaua no keia mua aku.” I keia wa, huli ae la ua Adelo nei a haalele iho la ia loko o ka hale hooluolu, me ka haalele ana iho ia Alamira e noho iloko o ka maka’u ame ka hopohopo nui. Ma ka wa hoi a Adelo i haalele iho ai i ka Lede Alamira aole nohoi i liuliu loa kana hele ana’ku, ala hoi, halawai mai la me ia o Hasekina kana kauwa a haawi mai la oia iaia he palapala me ka olelo ana mai: “He palapala keia mai Ladana mai. Na kekahi kauwa o Tereveliana nei i lawe mai nei i keia palapala.” I kona nana iho mawaho o ka wa-hi ike iho la ia i ka lima kakau o ka makai kiu. Alaila wehe ae la ia i ka wa-hi a heluhelu iho la i na olelo o loko: “ E HAKU ADELO-Ua ikeaia e a’u ka mea huna pohihihi o Hametona Kakela. E hele koke mai oe. “RUSH” I kela wa i olino ae ai ka hauoli ma na maka ame na papalina o Adelo, a olelo ae la oia iaia iho: “Ua hookolo aku nei oia i ka Lede Beatirisia a hoea i kahi i noho ai o Geofere. Nolaila, e kuu Hasekina maikai, i keia po kana e haalele iho ai la Tereveliana Pa nei. Makemake loa au e ike pono ia na mea apau loa e pili ana i keia hana. Aka, o ka hana mua nae a’u e hana ai, oia ka haawi ole ana he manawa e hiki ai i keia kaikamahine ke haawi aku i ka lohe i kona mau makua no ko’u ike ana i na mea apau e pili ana ia laua. Ke ole au e kuhihewa, me he mea la ua makemake loa ia e haalele iho ia Tereveliana Pa nei i keia po, no ka hele ana’ku e hoike i ka lohe no keia pili kia i kona mau makua. Ina e holopono ana ka hana a keia kaikamahine alaila, owau ke komo ana iloko o ka pilikia. No ia mea he mea @ ia kaua ke imi i kekahi hana e @ ai i kona holo malu ana @ . “ E pii kaua i kuu rumi, a @ kaua e noonoo ai no keia @ auanei e hoolala i na hana apau @ ai ke hookeia kela hana, a @ lawelawe aku i ua hana ia @ nau e lawe aku i keia kaikamahine @ kahi e hiki ole ai oia ke hui @ mau makua. O kahi hoi au e lawe @ ai iaia, oia kona wahi e noho @ i kona kulou haahaa ana mai @. Nolaila, e hele mai!” Ia wa kamoe aku la na kapua @ mau kanaka la no ka hale. Maanei, e kuu makamaka heluhelu a huii aku ana kaua a nana @ Alamira. E kuu hoaloha o keia moolelo ma ka Mokuna hou aku e ike ana kaua i keia mau mahele manao ano nui. Ma waimaka o ka ehaeha @ ka @ o ka makua me ka @ Kuoe hookahi i ke alaloa me ka waimaka- komo pono i ke anapuni a ka puuwai eleele-Kau mai ka @ ha no na makua-Ka manaolana hope loa. (Aole i pau)
HAIOLELO A MR. HENRY WATERHOUSE MA KAWAIHAO
Ma ke kakahiaka Sabati aku nei i haiolelo ae ai o Mr. Henry Waterhouse no kana mau mea i ike ai ma Iapana a ma Kina nohoi, oiai kona mau la i hookaulua aku nei malaila. Wahi ana i hoike mai ai no ke kulana Karistiano ma Iapana he @ iwa ka uuku loa o ka poe oia @ i ike ia malamalama o ka nui o lakou aia no iloko o ka pouli aka ma ka mea nae e pili ana i ka mikiala @ aohe mea e hoohalahala ai no ia mea oiai he poe mikiala hana io @ lakou. Ua hoike mai nohoi oia i kona @ pu ana me Mr. D. Keaweamahi ma Iapana. He maikai no kona ola, a aia no oia ke hoomau la i ka hana Karistiano malaila. Ua hoike mai nohoi oia no @ kahi a na Pukiki e noho nei ma Kina. He aneane 400 Pukiki wale no e noho nei malaila. He poe kalepa. He hale piliwaiwai nui kekahi e ku la malaila.
Ma ka hora 3 a oi o ka auina la Poakolu nei i haalele iho ai ka moku misionari Hoku Ao ia Honolulu nei a hala aku la no na Pae Moku o Maikonisia. Ua malama he anaina haipule maluna o kona oneki mamua ae o kona holo ana aku.
E hele huli oe a puni ke ao nei, aole loa e loaa ia oe kekahi laau lapaau elike me ka Kamalena Laau Ola no ke Nahu, Kolera ame ka Hi no na ma’I o ka opu. He oluolu a palekana ka inu ana, a he hiki nohoi ke hilinai ia. E kuaiia ana e na poe kuai laau lapaau apau. Benson, Smith & Co., na Agena ma Ko Hawaii Pae Aina.
Hoolaha Kumau.
Ola Nawaliwali MAMULI O KE KOKO INO.
E heluhelu iho i ka mea i hanaia e ka Ayer Laau Sarasaparila no ka Rev. Z.P. Wilds, he misionari kamaaina @ maloko o ke kulanakauhale o Nu Ioka a hoahanau nohoi o Lunakanawai Wilds i make, he kanaka kaulana. “No na makahiki lehulehu he luahi au na ka ma’i pa-palahu ame na @ aai e ae, i puka noloko mai o ke koko ino. Ono ole mai la ka’u ai, a nawaliwali mai ko’u nui kino apau. Mamuli o ko’u ike ana i ke ola ana o kekahi poe e ae no ko lakou inu ana i ka Laau Sarasaparila a Ayer, ua hoomaka iho la au e inu i ua laau la. A ua
ONO AE LA KA’U AI mai ko’u inu mua loa ana mai no i ua laau la; alaila, hoomaka mai la ka maikai o ko’u ola. He haneri pa-kene-ta ka oi o ko’u ikaika ae i keia wa, a ua loa mai keia mai ka LAAU SARASAPARILA MAI A AYER, ka laau hoi a’u e hoike aku nei me ka oiaio, oia ke pookela loa o na laau hoomaemae koko i ikeia.” No na ma’i apau i loaa noloko mai o ke koko ino e lawe i Ka Ayer Laau Sarsapailla. KA AYER HUAALE Ka Laau Hoola ao ka Ma’i @ Awaawahia o ka Opu.
Ke pookela o na laau no ka malama ana, ka hooulu ana me ka hoonani ana i ka lauoho, oia ka
Ayer Laau Hooulu Lauoho.
Aole e kepia ke poo, ola na ma’i puupuu aole hoi helelei ka lauoho. Ina maloohaha mai ka lauoho hinawenawe a ano hina mai. alaila, na kela laau e ho’iho’i hou ae a kona ano mua, a hooulu lupalupa ae la i ka lauoho. Ma na wahi apau, o kela Laau Hooulu Lauoho a Ayer ke pookela, a ua lilo ia i punahele a i hoapili no na lede ame na keonimana.
Ayer’s Hair Vigor I homakaukauia e DR. J. C. AYER, Lowell, Mass., U.S.A.
Na Medaia Gula mai na Hoikeike Nui o ke Ao
Hollister Drug Co. Lt.
Na Agena ma ka Paeaina Hawaii.