Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVI, Number 29, 16 July 1897 — He Kanaka Hoohui Aupuni o Kuhina Sherman. Kakoo Oia i ke Kumuhana Ola a ke Kuokoa e Hooikaika Nei. Ke Hone ae nei i ke Kumu o ka Hana. Ka Palapala a ke Kuhina Nui o Amerika Huiia Imua o ka Peresidena. [ARTICLE]

He Kanaka Hoohui Aupuni o Kuhina Sherman.

Kakoo Oia i ke Kumuhana Ola a ke Kuokoa e Hooikaika Nei.

Ke Hone ae nei i ke Kumu o ka Hana.

Ka Palapala a ke Kuhina Nui o Amerika Huiia Imua o ka Peresidena.

No ka pomaikai o ka lahui Repubalika o Hawaii nei, ke hoolaha aku nei makou i ka unuhina Hawaii o ka palapala a Kuhina Sherman o Amerika Huiia i waiho aku ai imua o Peresidena Kalivalana ma ka la 15 o lune, 1897. me ke Kuikahi Hoohui Aupuni o Hawaii. A,ma keia palapala auanei e' ike iho ai na "Roialiti M o Hawaii nei, aia ka Mea Hanohano John Sherman, Kuhina Nui o Amerika Huiia, ma ka aoao kakoo i ke Kumuhana Hoohui Aupuni a ke Kuokoa e hooikaika nei me ka hoomaha ole. Wasinetona, lune 17.—Ua ukali pu ia aku ke Kuikahi Hoohui Aupuni ame ka Palapala a Peresidena McKinley i ka Aha Senate e ka mooielo mahope ae nei no na lawelawe hana ana me Hawaii: "I ka Peresidena:: "Ua loaa ka hanohano i ka mea noua ka inoa malalo iho nei, ke Kuhina o ke Aupuni (Secretary of State), 'e\ waiho aku imua o ka Peresidena, no ka waiho ana aku hoi i ka Aha Senate, ina e manaoia o ka hana ana pela no ka pono ia o ka lehulehu, he kuikahi i kakauinoaia maloko nei o ke kulanakauhale 0 Wasinetona ma ka la 16 iho nei, e ka mea nona ka inoa malalo iho nei, ame na luna Aupuni i hoomana pono ia mai ka Repubalika mai o Hawaii, a maloko hoi oia mea i haawi piha ia mai ai ia Amerika Huiia no ka wa pau ole, na mokupuni i komo iloko o ua Repubalika la o Hawaii ame ko lakou mau palena aina apau. He mea makehewa ma ka manao ana o ka mea nona ka inoa malalo iho nei e hoakaka huli hope hou aku no ka mea i ikeia ma ka makahiki 1893, ka wa i kakauinoaia ai kekahi kuikahi like loa nīe keia, ma ka la 14 o Feberuari a waiho ia aku imua o ke Senate, a i unuhiia mai hoi mahope mai e ka Peresidena, ma ka la 9 o Maraki. ( "0 ka hana ana i loaa mai ai keia kuikahi e waihoia aku nei i keia wa, aole wale no ia he hoala hou ana mai 1 ka mea i hanaia ma ka 1893, aka, ua hookumuia keia hana a ua lawelaweia hoi ma na alahele i okoa loa i keia wa. Ma ia wa, na kekahi hoonee hookahuli Aupuni i hoohua mai i ka hoohaulehiaia ana'ku o ka Moiwahine mua aku nei maiiuna aku o ka nohoalii a kukuiuia ae la ma kahi o ke Aupuni Moi i ikeia mamuaakuhe Aupuni Kuikawa no ka hoomalu ana ame ke alakai ana i ua hana Aupuni ame ka malama ana i ka maluhia o ka lehulehu, a e ku ana hoi ia Aupunl a hiki i ka wa e hanaia ai a hooholo loa ia na olelo aelike o ka hoohui ana mai iaia me Amerika Huiia nei. I ke ku ana o ke Aopuni ma ia ano, ua koi no na poe na iakou i kukulu iaia 4 he Aupuni de faeto wale eo ia, a hiki i ka wa o ke Kumuhana Hoohui Aupuni—ke kahua hoi i ala ae ai ia—e hooko poao loa. ia ai. ? A i ka haia aua ae o ka man&wa, a HIo ae la hol ke kumuhana hoohui me Ameiika Huiia he mea maopopo ole, ua hoonohonohono hou la ke Aupuni Hawaii miīalo o kekahi mau hoololi kupono; ua pau aku la ke ano ku ana. no ka maiiawa o ke Aupuni mua, a ma kona wahi i ku iho ai he kulana Aupuni mau, malalo o ke Kumukanawai i hoolalaia e na wahaolelo o na poe koho balota o ka Pae Aina; a o ka hooponoponoia ana e Inekahi Aha Hooko. i koho

;>!•;' i;i ma ka balo(a, aka mamuli o ke k niaoli ia aua a*\ ua hoopaui.i . ta mamuli o ke paniia ana iho e kekahi j mana Ahaolelo i kohoia ma ka ba!ota. a o ka ikaika o ke Aupuni hou. oia hoi | ka Repubalika o Hawaii. e ku he wahi kuokoa loa kona mawaena o ka ohana 0 na Aupuni mana nui, e malama ana 1 ka maluhia kuloko a e hooko ana i ■na aelike lahui kuwaho, ua hoaoia iho nei ia mea. ' Ua ikeia oia e na Aupuni o ka hoj nua nei, e hoouna ana a e hookipa ana i i na elele luna Aupuni, e hooko ana i ka makeeia ana o ke kanawai ame ka malamaia ana o ka maluhia maloko o na palena o kona mau mokupuni. ua hoouna mai nei o Hawaii i Amerika | Huiia nei i kekahi Komisina, aole . wale no ma ke ano he hoike ana ia no kekahi hookahuli Aupuni holopono. aka, ma ke auo he eleie kuhina mana nui mai kekahi Aupuni mana nui mai i hoonohonoho pono ia a i kukulu paa ia hoi. Pehea la ka lawa pono maoli ana o ka-mana o na poe Komisina e ku ana ma ka aoao o kekahi hookahuli Aupuni hololea i lawelawe.hana pu ai ke Aupuni o Amerika Huiia ma ka makahiki 1593. a pehea la ke apono ana 0 ka Peresidena ia wa, no ka mana o ua poe Komisina la, no ka haawi'ana mai i ke Aupuni o ko Hawaii Pae hookahi nae mea maopopo loa, o ka mea a lakou i haawi mai ai ma ia wa he Aupuni manawa wale no ia (territory) aole hoi he Aupuni i kukulu paa ia. he aina hoi nona ka hooponopono Aupuni ia ana i kiolaia iho ilalo e ke- , kahi hookahuli A.upuni hookahe koko ■ ole, aka, he hookahuli Aupuni holopono loa nae, a he lahuikanaka hoi ma ke kulana o kekahi loli pili Aupuni ana. "Aka nae, i keia wa eia ka Repuhalika o Hawaii ke hookokoke mai nei ia Amerika Huiia, ma ke ano he hoa Aupuni like, me ke kuhikuhi ana mai 1 *kona mana, aia ma na olelo o ka Pauku 32 o ke Kumukanawai i kukala ia ma ka la 24 o lūlai, 1894: *Ma keia, ua aeia a ua hoomanaia ka Peresidena, me ke apono ana o ka Aha Kuhina, e hana i kuikah; hoohui aina, a i ole ia, oihana kalepa mawaena o ka Repubalika o Hawaii ame na mokuaina o Amerika Huiia, malalo nae o ke apono ia e ke Senate.' "Nolaila, o keia hana i hanaia iho la, elike me ia i oleloia ae nei, aole wale no ia he hapai hou ana mai i ka haawi hou ana mai i ke kalana aina Hawaii i hanaia ai ma ka makahiki 1893, aka, he hooko ana ia i ka manao i hoikeia maloko o ke Kumukanawai Hawaii, a o na kukakuka ana a na elele mana nui ua hookaukoo aku no ia ma ka noonoo ana i na pomaikai o ka hoohui Aupuni ana ame ka, hoohui kalepa ana hoi, i waiho pakahi ai mai ma keia, me ka noonooia ana o ka nui ame ke akea o laua pakahi. Ua ike koke ia e na poe kukakuka aelike, o ke kulana hoohui pili kalepa wale no, ma na mea like me ke Zolivereln o Geremania, aole ia he mea e mawehewehe pono ia ai na nanehai no ka hooponopono ana ia Hawaii, ame ka hoohui Aupuni mawaena o na mokupuni ame Amerika Huiia nei. O ka launa kalepa ana elike me keia, ma kekahi ano. he mea ia e hoonele ana i ke Aupuni Hawaii i kona kumu loaa waiwai nui mai na dute mai, 'mamuli o ka waiho ana mai i kona kalana aina ma ke kuiana o ke kaiepa panai aku a panai mai, me ke dute ole, me ke kaiana aina o A&erika Huiia, kona makeke kalepa nui hol no ke kuai ana mai ame ka hoolakoia ana aku, a ma kekahi hoi, he mea ia e hookau aku ai maluna o Hawaii i ka pulama ana i ka loaa kuioko ma ke kulana like me ko AmeHka Huiia, a i ole ia, e komohia ana ka hookumuia ana o kekahi mahele like o ko kakou oihana loaa kuloko iloko o kekahi mana Aupuni kuwaho. 'Ta loaa ia kakou me HawaiL mai ka makahiki 1875 mal, he kuikahi kalepa, a oia ka mea maoli nana i hooi na kalana alna elua, ma ka mea epili ana i \a hapa nui o ko laua mau waiwai kuloko ano nui, a kapae aku la hoi i na lahul e ae mai ke kaana pu ana mai 1 kona mau pomaikai, aka nae, oiai keia kuikahi i ola lolhi ai i ko n& kulkahl e ae 1 emi iho ai ko lakou »waiwai io ma ka panai ana, ua hoopiiikia nui ia nae kona ku mau an&leu. Nolaila, mamuli o kela mao kumu ae la, o ke komo ana mai o keia mau hoao maoli ana mamuii o kekahi iauna kalepa kaokoa ana mawaeua o Hawaii me Amerika Huiia ma ke kuiana Aupunl mana nui, me ka hooia oie o koua ku mau aualeu ame koua ku mau aaa hoi maialo o ua ioaleie ana a na manao o ka lehuiehu Hoko o na Aupuni elua, aole la he mea e noonooia aL Noiaila, 2 ka huii ana'ku mawaena

0 r.ii hiHihui Mipnm i ikeūi Ka holopono. ua ihH'neoin >;« n la anio k*ūa ano K\iUvn.\ heonuU!.» Aupuni. ko kulkahi Aupuni no ka i*-'e kaua Mke ana ak« ;i p.i!*? !ikr ana pnha. ka hoota lahui. ua nwnooia keia niau mea apau. Ma keia man moa apau. o ke kuokoa o ke Aupuni e komo mai ar«a. he nuw nut ia. a me ia mo.\ ke omoia ana o ke Aupuni nui ae o na koikoi o ke Aupuni uuku, rae kahi kui»\ma aina ana. O ka iike oie o ua jK>maikai piii iike i iu». aina elua. ame ka mamao hoi e hookanwaie aaa i na ain; s . oU».a. aole e nele ka hoouhi ana mai i kekahi ancv hoohui Aupuni no ka paUkana Hke. nia ke ano kauniaha paha e k>aa ai na pomaikai. a i oie ia, he mau akaku w:>le no paha ia mea. ma ka mea hot e pili ana i ke Aupuni e hoomahiia ana. oiai hoi o ka hoao ana e kue aku i keia ma o ka noho hookupu ana mai, a i ole ia mamuli paha o ka hoomnlu konohiki. he hana ia e nee hope ana i ko .kulana Aupuni noho pio ana a panalaau paha. a ua hiki o!e Jo:t hoi ia kulana Aupuni a ua kue nohoi i ko kakou keehina kalai Aupuni pili lahui. "Nolaila. o ka mea waie no i koe, oia ka hoohui ana mai i na mokupuni. a ma o ko lakou omo holookoa ia ana iloko o ke kuiana Aupuni o Amerika Huiia nei. oia \va!e no ka hana e hooko pono ana i na kuiana i ikeia. a e hooia ana hoi i ke ku mau ana'ku o na pomaikai piii iike. l'a hoolalaia keia kuikahl mamuli o keia kahua. nolaila. ua huli hou i hope keia i kela hooiala kinohi loa ana ma ka 1593. ame ka lawe ana mai hoi i na ano nul ola liooiala ana. A ma ka hapa nui o keia mau mea, ua kaohiia na pw na iakou i kukakuka i keia. a kaupalela hoi e na mana Kumukanawal o ke Aupuni j> Amerika Huiia. "Eiike hoi me na mea i hanaia ma» mua, ma ka \va e loaa ai ja \nierika Huiia he kaiana aina ma o kpkahi k\iikahi la. he mea pono ke maiamaia na maliele hoonohonoho a hooponopono Aupuni maoii na ka Ahaoieio Nui. Ina he hana keia i pono ma ka m»'a e pili ana i ka hoolilo ana mai ia Amprika Huiia i kahi hapa' o ke Aupuni o kekahi Moi, elike me ka haawiia ana mai (eession) o Lut?fcina e Farani. o Felorida e Sepania. a o Alaska t» Rusia. he oi !oa aku hoi ka pono o keia hana ana. ma ka hana hoohui aina maoii. aoie hoi ma ka panai aina, oial ma ka hana hoohui Aupuni, o hookomo maoii ana i kekahi Aupuni mana nui e aku iloko o ke kino o Amerika Huiia. Xo keia hana r o ke kumu alakai wale no e kakoo ana ia mea maloko o ko kakou mooieio Aupuni. oia ke kuikahi i hooholo ole fa. ka raea hoi 1 hanaia ma ka wa noho Aupuni o Peresldena Grant. oia ka la 29 o Novemaba, 1869 ? no ka hoohui ana mai i ka Repuhalika o Dominika ia Amerika Huiia nei. "Ma ka hahai ana ia kumu aiakai, ke waihoia aku nei ke kuikahi i kakauinoa ia iho nei e na elele mana piha o Amerika Huiia ame ko Hawaii Pae Aina i ka Ahaolelo Nui o Amerika Huiia no ka hooholo ana i na ninau apau e pili ana i ke ano o ke Aupuni o ke kalana aina i hoohuiia, ke kulana noho kupa ana ame ka pono koho balota o ko laila poe kanaka ame e paholaia aku ai na kanawai o Ameiika Huiia i na Pae Aina. '"I mea hoi e hololea loa ai keia kulana kuokoa o ka Ahaolelo Nui a kanalua o!e ia hoi. a i kullke ai hoi me ka oleloao o ke kanawai lahni, oia hoi. e pau ana na kuikahi ma ka wa e pau ai ke ola kuokoa ana o ke Aupuni e hana aelike ana. ua hookomoia hoi me ke akahele loa he pauku maopopo no ka hoopau ana i na kuikahi apau i hoo* holoia ai mamiia aku nei e Hawaii me na Aupuni e, ame ka pahola ana aku hoi maluna o ka Pae Aina i na kuikahi o Amerika Huiia. He mea keia e hookuu ana i ka Ahaolelo Nui e hana me ke kuokoa me keia mahele kanawai e pill ana i na aelike p&ahana ma na mokupuni. elike me ka mea e ikeia ana. "Aole hoi he mau oleio laulaha Hoko 0 na kanawai e ku nei e ho&kaka ana 1 ke ano o ke Aupuni no na kalana aina i hookomo hou ia mai. he mea pono ke hooholo. elike me ke kumu aiakai i ikeia ma Dominika, ma ka i hoomau ana'ku i ke ku ana o ka mi- ! kini Aupuni o keia *a, a hiki i ka wa i hanaia ai. ma o ke kanawai !a, ke | kulana o ke Aopuni. ma ke aoo he [ Aupuni teritori no Amerika Huiia. a j no ke Aupuni I okomoia mai ma keia I ano iloko o Amerfka Huiia, me ka hooI maopopoia ana nohoi o na kulana hana ano e i hoouluia ae ma Hawaii e na I kanawai i hooholoia no ka hooko ana ! i na kuikahi i hookoia mawaena o Ha- > wail ame na Aupnni e ae. e man no keia man kanawai Hawaii i kne ole i ke Kumukanawai a i na kanawai paha o Ameiika Huiia. a i na olelo | paha o keia kuikahi. i "E ikeia auanei. ua hanala he pauku j maopopo e papa ana i ka hele ana mai | 0 na Pake paahana mai ko Hawaii Pae ; Aina mai a i kekahi o ko kakon kalana j aina. Ua pono keia panku. ke hoomaoj popoia na kan&wai papa I na Pake. a : oa knpooo hoi i na manao o na poe 1 hana kuikahi, e ike aku I keia kuikahi, j ka mea hoi e Ulo aku ana, ma ke alaj heie Kumukan&wai. he kanawai mana i nai no ka afca, aoie ia e hooioii ae I ke kanawal e ka nei ma keia mea ano nul "JOHN SHEHMAN " "Kfcena Kuhiaa Nai, Waaineloea» lune 15,1897."