Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVI, Number 27, 2 July 1897 — Ka Palapala kue a Liliuokalani. [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

Ka Palapala kue a Liliuokalani.

Wasinetona. lune 17—1 keia la i waiho aku ai ka Moiwahine (i pau) Liliuokalani i kana palapala kue i ka hoohui Aupuni Hawaii ma ke keeua o ke Kuhina Nui. Ua haawiia aku keia palapala ia Kuhina Sherman e Mr. Joseph Heleluhe, ma ka aoaq o na kanaka Hawali, i hookohu pono ia hoi e elua o ko lakou mau Ahahui Aloha Aina. Ua ukaliia o Mr. Heleluhe e Kapena Julius Palmer, ke haole Amerika a Liliuokalani. Ua hookipa maikai aku oJ£uhina Sherman i na elele o ua palapala la, eia nae aole oia i hoike mai ia laua i kona manao no ia mea. A eia iho ua palapala la: "Owau, o Liliuokalani, o Hawaii, ma o ka makemake la o ke Akua. i kohoia ai i hooilina ma ka ia 10 o Aperila, M. H. 1877. a mamuli o ka lokomaikai 0 ke Akua, i Moiwahine no ko Hawaii Pae Aina, ma ka la 17 o lanuari, M. H. 1893, ma keia ke kue aku nei Au i ke aponoia ana o kekahi kuikahi, A'u hoi 1 haiia mai ai. ua kakauinoaia ma Wasinetona e Messrs. Hatch, Thurston a me Kinney, e haawi ana hoi i keia

mau mokupuni i lihi alna a malalo hoi o ka mana o Amerika Huiia. Ke kukala nei au, o ua kuikahi la he hana hewa ia i na kanaka maoli a hapa hoi o Hawaii, he wawahi wale ana i na pono o na 'lii maoli e noho mana āha, he kue i ke kanawai i ko'u lahui ame na iahui hoaloha e ae, i hana kuikahi pu ai lakou, a he hoomau ana'ku hoi ia i ka hana apuhi i hookahuiiia ai ke -Aupuni kumu, a o ka hope, he hana hewa loa ia e kue ana ia'u nei.

"Nokamea, o na palapala kue pili oihana i hanaia ai e a'u ma ka la 17 o lanuari, 1893, imua o ke Aupuni Kuikawa, ua kakauinoaia e a'u a apoia mai hoi e na Aupuni elua» me ka hooia ana mai e waihoia aku ana ka hana ia Amerika Huiia no ka hooponopono kuikawa ana. "Nokamea hoi, ua hoike maoli ae ka'u mau palapala kue ame ka'u mau palapala e ae i ke Aupuni o Amerika Huiia mahope koke iho oia wa, ua haawi aku au i kuu mana i na koa o Amerika Huiia, i mea e kapaeia ae ai ka hookahe koko ana, a nokamea hoi, ua hoomaopopo au i ka waiwai o ka hakoko ana me ia mana weliweli. "Nokamea hoi, ua hoike ae ka Peresidena o Amerika Huiia, ke Kuhina Nui o ke Aupuni ame ka Elele i hooJWohuia e laua, ma na palapala pili Aupuni, ua hooweliweli kue kanawai ia ko'u Aupuni e na mana ikaika, o ka Oihana Kuhina ame ko ka mokukaua o Amerika Huiia, a ma ia manawa nohoi i lawelaweia ai na noii ana, owau no ka Moi Kumukanawai 0 ko'u lahui. "Nokamea hoi, oia olelo hooholo a ke poo kiekie i ikeia o Ameiika Huila, ua haawi plll Aupunl ia mal Ia ia ia'u ame Sanford B. Dole, a ua nonoiia aku hoi ko Dole haalele ana i ka oihana e Albert S. WH!is. ka agena I ikeia a Kuhina o ke Aapuni o Amerlka Huiia. "Nokamea hoi. aole i loaa ka mana 1 ke Komisina i hoikeia ae la» aole hoi i ke Aupuni nana { hoouna mai ia mea, ka mana mai na poe koho balota o Hawaii i hoopaaia io lakou mau inoa, aka. ua !oaa ma! m&a mana hookohukohu ma! kekahi komiie mai I kapaia. ke Komiīe no ka Maiuhia o ka Lehulehu, i hoalaia ma ua la 17 la o lanuari, 1893, a malqko o ua komite la he poe kupa Amerika ka hapa ntii. aole hol he HawaiL a laia o loko o lalla he Hawaii, a I komo pu hoi ma na hana hoomaikeike a hiki i kona ku ana. ''Kokamea'hoL o ko"n lahui he aneane 40.000 ia, ao!e loa iakou 1 kuka pu ia aku e keJa poe 3,000 ka heiuna, ka poe hoi i oMo he kuleana ko lakou i

e wawahi ai i ke kuokoa o Hau , ko'u lahui ka eha-hapalimn > : kupono ma ke kanuwai nr> , balota ana ma Hawaii. a in.; < ia aku na poe i laweia mai hr> p. if » hana, elike ana no ka huina . :;ki 0 na kanaka. ''Nokamea, ua hoole loa ua kr::k:ih: la i na pono lahui o ko'u poe kanak.i; a pela pu hoi me na pono waiw.iī p;:. paa o ko lakou mau alii. Mailoko na kea he 4.0CK),000 i komo iloko k i panalaau a ua kuikahi Ia e haawi n. no ka hoohui ana mai. he 1.000 ūoū , 915,000 eka paha, i hoomaopopo ni:\n i ; mamua aku nei, aole ma kekahi ano > ae, aka, ma ke ano he waiwai pov.<v r.n ia no ke AUi Kumukanawai. e hoopono- ! ponoia ana elike me na waiwai pouo: e ae ona. "Nokamea. ua manaoia ma vu\ k;sikahi la, e ope'a waie ia ae ua waiw.vl la, oia hoi na aina i kapaia, na Ai:.-. Leialii, a o ka poe i kuleana trs:i k kanawai i ua mau aina la, ma koi - w.\ a ma ka lalani aku o ka nohoalii. aoN 1 loaa ia lakou he kumukuai * knm waiwai) no ia mau aina, a o ko - kuleana ma ia mau aina, he kulenna i \ l hoopaapaa ole ia, a ua paa ia kuWn i ma ke kanawai ma ko*u inoa i koia !a. "Nokamea. ua hoole ae ua kuika!:: ki i na hoike ana apau o ka noho aloha mau ana ame ka manao maikai i hana ia me AmeHka Huiia maloko o na kulkahi mua, e na Moi ma ka aoao o na kanaka Hawaii. a pela pu hoi me na kuikahi apau i hanaia e ia poe Moi m» na Aupuni makamaka e ae. a nolaiia, ua kue ia I ke kanawai lahui. "Nokamea' ma o ka hana ana n.\ poe e olelo nei i keia wa he kuleana ko lakou e panai mai ai i ua pnnnh.m la o Hawaii. e lawe mai auanei I,\upuni o Amerika Huiia i ua panah.-.u ' i mai na lima mai o ka poe a ko ka luna poo kiekie fka mea i k.iLo pono ia e ka lahui o AmeHka Huih i i noho oihana ma ka makahik' i puana ai, he poe lakou i lon i ka mana mamuli o ka epa a e ana hoi ia Hawaii me ke kue i k» K imukanawai. "Nolaila, owau, o Liliuokalani o Hawaii, ma keia. ke'poioai aku nei au l ka Peresidena o ka lahui a'u i hook iu mai ai i kuu waiwai ame kuu m.ina Aupuni, e unuhi aku i ua kuikahi !a (e haawi ana i na mokupuni i mai ka noonoo hou ia ana'ku. K*- nonoi aku nei an i ka Aha hnr.«hano o AmeHka Huiia e i krapono ana i ua kuikahi la. a ke u' r a! f ' aku nei au I keia lahui kaulani i maikai. ka poe hoi i loaa mai ai i k > : poe knpuna ka ike no ka hooman?. Karistiano, ekakoo ae I ko lakou rr..vi wahaolelo ma na hana ku i ka p-n--ame ke kaulike, e knlike ana m* r.i rula o ko lakou poe kupuna, a i kAkua mana loa hoi o ke ao apau. ki Mea e hooko pololei ana. raia no a-i waiho aku nei i ka'n koi ana. "Hanaia ma Wasinetona. Apana -> Kolumehia, Amerika Huiia. i k*ia t n . 17 o lone, ma ka makahiki umi-knma-mawalu haneri ame kanaiwa-kumam?.-hiku. "JOSBPH HELELI-HE." "LILIUOKALAKI." Na Hoike: Wakeke Heleluhe. Juiiu9 A. PaJmer.