Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVI, Number 23, 4 June 1897 — Page 2

Page PDF (1.43 MB)

This text was transcribed by:  Elaine Skinner
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.  

 

 

Hoolaha Mana @ooko

 

@

 

                        JA KING

                        K@ Kalaaina

@                   

            -----

 

OLELO HOOLAHA I NA HUI I HOO-

                        @

                        ----

 

            I kulik@ ai ma ka Pauku 1441 o ke Kanawai Kiv@ ke hoolhala aku nei ka Hui apau i hoohulia e waiho mai i @ puha a @ o ka lakou mau hana i ke Keona Kalalaina ma ka la @ a mamua ae paha ola la a a@ hoike hoi no ka manawa la e @ 1897.

            E @ na Pepa Pa' i  Hakahaka no @ ke nonolia mai I ke @ Kalalaina.

           

Ke hoike ulu mai kekahi Hui I Hoo@ I kela hoike ma ka manawa I @ e hulu kinu aku no ke @ Kalalaina a I oie o hookahi a oi aku paha Komisina e hookohuia ana e @ I ka Hui I hooko ole I ke kauoha.

@ ka @ ana mai o na huke ame na @  o ka Hui,a e @ hoi I @ Luna no ka mea e pili ana I kana mau hana malalo o ka hoohiki.     

                                    J.A.KING

                                    Kuhina Kalalaina.

            @ Kalalaina. Mei 20, 1897.

                                    @

                        ---

OLELO HOOLAHA O NA AINA AUPUNI

                                    ------

            Ma ka Poaha. Iulai 1. ma ka hora 12 awakea. make alo iho o ka Hale Hookolokolo, e kuai kudala akea ia aku ai:

            Apana he ekolu eka ma ke kulana@ o Waianae, ma ke alanui waena  e @ ana I ka Hale Wili o Waianae.

            I'ku oi aku mamua o ka $300.

            Kuike ke Dala.

            No na mea I koe e ninau ma ke Keona @, Honolulu.

                                    J.F. BROWN,

                        Agena o na Aina Aupuni.

            Honolulu June 1, 1897.   2653-td

                                    -----

            HOOLA O NA AINA AUPUNI.

                        ------

            HOOLAHA O NA AINA AUPUNI.

                        -----

            Ma ka Poakahi, June 21, ma ka hora @, ma ka Keena Oihana o E.D.@, HILO, HAWAII, e weheia ma=@  olelo o ke Kanawai Aina no ke @ Kuai Hoolimalima a Kule-  @ Alohaa ma ke Dala Kuike, a mala-@ paha o na kumu hoakaka kuikawa. @ ka hookaa ana ame ka hana hou @ nui ke ano he aina e noho ole ia aha.

            He 27 apana ma Kamaili, Opihikao @ Kupuhua, Puna, Hawaii, poe aina @ a hanai holoholona, no lakou @ mai ka 20 a ka 180.

            E wauhoia aku na noi ia E.D.Balau@ ka Hope Agena,HILO HAWAII, a@ poe noi apau na kumu i ho@ ma ke Kanawai Aina.

            E @ no na hoakaka piha no nawaiwai io i kohiia, ka nui, ke ano, a @ mai ka Hope Agena aku, ma @Hilo a i ole, mai ka Agena mai paha@ Aine Aupuni, ma Honolulu.

                                    J.F. BROWN

                        Agena o na Aina Aupuni.

                                    @

                                    ----------

                       

 

                        -----

                                    -----

@ KA AHA KAAPUNI, APANA

            @ Ekahi o Ko Hawaii Pao

            @ Hooponopono Waiwai.

            Ma ka hapua o ka waiwai o JOHN W. KAIKAINAHAOLE o Honolulu, I maka kauoha ole.

            Na ka mea na waihoia mai e Koolau  @  ka wahine kanemake @ palapala noi na ka Hookohu Luna@ waiwai no ka waiwai I @ hoopukala aku la palapala @ hoolahala aku nei I ka @ ma ua waiwai la. @ 2, 1897, ma Alli@ Honolulu,

            hora @ o ke ka-@ ka manawa o @ mai ho kumu ka Iakou o ae ole @.

                        Honolulu, Mei 28, 1897.

                                    Na ka Aha

                                    Geore Lucas Kakauolelo.

                                    @

            ---------

AHA HOOKOLOKOLO KAAPUNI

            @ Elua o ko Hawaii Pae Aina . Ma ka Hooponopono Waiwai. Ma ka hana  o ka waiwai o Kilanakea i wi no Walehu, Maui. I make kauoha ole Ma ke Keena, imua o Hon J W. Kalua..

             Ma ka ka hellulu ame ka waihoia ana mai o ka Palapala Noi a Kahoiokai @ ka wahina mare a Kaahu (k) i make kekahi o na keiki ponoi a @ e hoike ana ua make kauoha ole o @ i oleloia ma Waielhul, ma ka la ----o-------, a e  noi ana e hooholo ia ka waiwai i na hooillina.

            U'a kauohaia. o ka POAHA, ka la 17 o luna. M. H. 1897. ma ka hora 10 kakahiaka. oia ka manawa i kohola no ka hoolohe aia ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la imua o ua Lunakanawai la. ma ka Hale Hookolokolo ma Wailuku, a ma ia manawa a ma ia wahi no e hele mai ai na mea apau i pili e hoike mai, ina paha he kumu ka lakou e ae ole ia ai ua noi la.

            Kakauila ma Wailuku, Maui. Ko Hawaii Pa Aina. @ 21, 1897.

            Ma ke Kauoha a ka Aha:

                                    G. ARMSTRONG,

                                                       Kakauolelo.

                                    ------------

                                                KA

NUPEPA KUOKOA

 

 

No ka Makahiki - - - $2.00

No Eono Mahina - - - $1.00

                Kuiko ka Ruia.

                        -------

@ @

@       

            ----

@ O na Olelo Hoolaha a pau e hooluna ia

na! ana no ka Hoo!aha maloko o keia Nupepa, e hoouna pu mai me ka auhau, a ina aole, @

hookomo @.

 

       @@@@@@@@@@

 

HAWAIIAN GAZETTE CO,

 

C. G. BALLENTYNE, Luna Nui

            JOSEPH M. POEPOE, Lunahoo

              

               ponopono

 

                      Honolulu, Oahu.

 

            --------------------------------

POLIMA ……………………..JUNE 4, 1897

                                                        

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                        ----------------

 

Ka Oihana Hoolaha Nupepe

                 Hawaii

               -----------

     Ma ko makou hoomaopopo ana i keia

wa. eia keia oihana ke nee aku nei

ma ke kulana mahuahua o kona paa-

hanaia ana e na io ponoi o ka aina.

Eia no ke Kuokoa. aia aku K Maka-

ainana. aia hoi  ka Nupepa KE Aloha Aina, ei ae hoi ka Nupepa Ke Aloha Aina. ei ae hoi ka Nupepa Ka Loea Kalaiaina. a o ko lakou panina o Ka Ahailono (Heral∂) ø Hawaii. O na nupepe hope eha. aia lakou ma ka aoao mRoialˆti≥ He elua o keia mau nupepe, ke hele nei  ma ˚e kulana puka-la a puda-pule nohoi. oia Ke A¬øha Aian ame Ka Loea Kalaiaina.l

      O keia ae la na nupepa Hawaii e hoopukaia nei ma Honolulu nei. Aia ma ke Kulanakauhale o Hilo, Hawaii. ua hoopukaia ma ke ano panai (?) no ka nupepa haole, nona ka inoa  "The Hawaii Herald". he hookahe aoao me ka olelo Hawaii. O keia mau nupepa a

e la. ame kekahi mau nupepa liilii e ae e paiia nei ma ka Olelo Hawaii, ma Honolulu nei, o lakou no na "oiwi nupepa" e hooulu mahiehie nei ka Papa Pa'i Hawaii o ka Oihana Hoolaha Nupepa.

            Mailoko ae o keia mau nupepa apau. o ke"Kilohana Pookela no ka Lahui Hawaii." ala ola ma ka noao e kakoo ana I ke

Au Nohona Aupuni Repubalika, ola hoi.  No ka Lehulehy ke Aupuni , a I ole, ke Aupuni o ka Lehulehu ke Aupuni, a  I ole,  ke Aupuni o ka Lehulehu, a i ole, ke Aupuni Makaalnana. O kona mau hoa kalalolelo e ae, koe ka Nupepa :Ka Elele Hawaii" o Hilo, ame na nupepa pili hoomana, he poe nupepa iakou e hoihoi hou ana I KE "Aupuni Makaalnana. O kona mau hoa kalalolelo e ae, koe ka Nupepa "Ka Elele Hawaii" o Hilo, amena nupepa pii hoomana,he poe nupepa lakou e hoihoi hou ana I ke "Aupune Makaainana" I Aupuni Makaalnanaole," aka I Aupuni Ahi ma ka Inea wale no, olai hoi he Aupuni Repubalika ke ano o na hana.

            Na nui ko makou mahalaI na hoa o ke one oiwi hookahi e hapai mai nei I kela oihaua pookela o ka hanohano.  E hoomanaolao na poe kakau nepepa o iakou na  Naita o ka Hulu Peni, a I ole, o na Naitao ka Maka-kila Kakau, ka mea nona ka olelo kaulana loa. "Uaoi aku ka mana o ka maka Peni mamua o ka Pahikaua.

            He mea maopopo,  he elua auwaha nui a ka Papa Pa'i Hawaii e hookahe nei i kana mau mapuna iel a'o imua o ka lehulehu ma ka me e pili ana i ke kulana Aupuni o Hawaii, ole hoi ke Aupuni Repubalika o Hawaii e hui aku me Amerika Hulia, a o ke Aupuni Monakia. e hoalii hou maluna o ka umauma hiwahiwa o Hawaii.

            O ka makou waie no huoheno ae ai ma keia wahi, elike me ka olelo a Paulo: "Nomamea. na ike pohihihi kakou. a na wanana pohihihi aku: aka. i ka wa e hiki mai ai ka mea hemolele. alaila e pau ka mea pohihihi i ka iiloia.

                        ------------

Ke Kulana o ka Ninau Iapana.

                        -------

            aoie paha manao pepa waiwai nui e aea makou e panee aku ai imua o na poe heluhelu o ke "Kilohana Pookela no ka Lahui Hawaii." ma ka mea e pili ana i ke kulana o ka ninau Iapana e hawele nei maluna o ke Aupuni Hawaii I kela ia, elike me kekahi manao pepa a makou i ike ai maloko o ka nupepa  "The  Hong Kong Weekly Press" mai Kina mai.

            Oke ku mau ana'ku o na pae Aina Hawaii ma ke ano he Aupuni Kuokoa. me he mea ia e hiki ole ana ia mamuli o ke ano o n iahui e noho mei malaila.  Aoie na kanaka ponoi o ka aina I liloI keia wa I hapanui no ka lahukanaka malaila, aka, ala he eha mau mahele nui o na kanaka. e hili ai ke hoohulihia I ke kulana Aupuni e ku nei I keia wa, a I ole ia, e hiki ai ke hoala ae he kaua huliamahi.  Me he mea ia o ka heluna noi o b kanaka apau malalia. he aneane 90,000, a mailoko ae o kei heluna he 20,000 poe haole Europa a Amerika hoi.   O ke koena aku I koe oia na Hawaii maoli ame na Hawaii hapa. Nolaila, he mea maopopo ios, o ke keehina hana e hoopilikia ana I na pono o kekahi o kela mau mahele nui o ka iahuikanaka, e hoolu mai ana ia.

            @                                                                                                                                                                                         

  @ a ka mikioi Aupuni e ku malie. Ua ala @ nei i keia wa he ninau. @hoi ka haina hope loa i hiki maa' ahi ole ke ikela aku. Ua @ malie aka mei ke komo ana o na lapana @o ua mau mokupuoi la. no na  makahiki he lehulehu. a ua loaa i na poe iapanai komo aku ilaila. he mau hana e pomaikai ai. He lehulehu loa o lakou i hoouna mai he mau heluna @ mahuahua 'ka mua hoi o ka lakou mau paahana ana ma na mahiko} ihope nei i Iapana. a he hapanui nohoi o lakou i huli hoi mai i ka aina o ka La Hiki me na dala i hoolmakauliiia e lakoa. I ka ikeia ana he kula mahakea waiwai nui o Hawaii no ka lakou mau paahana ana. ua holomoku aku la na poe iapana kuaaina ilaila. me na manaolana no ka ho-ulakolako ana ia lakou iho mamuli o ka hoiliili ana a loaa ona wahi kumuwaiwai.

           'Me he la nae. ua ike ke Aupuni Hawaii. aia iloko o ka aina he heluna lawa o na Iapana, a hooholo iho la e kaupale i ka hoomahuahua hou ana'ku ia heluna,. Maka hoea hope ana'ku nei o ka mokuahi Shinshiu Maru i   Honolulu. me 655 poe eemoku  (Iapana). ˙he 124 wale no poe i aeia e lele i uka o ka aina, a koe iho ka nui. aole i aeia, no ke kumu o ko lakou lele ana'ku i uka. he kue ia i kekahe mau rula hooponopono e pill ana i ka lele ana'ku o na eemoku. U'a ikeaia he 180 poe eemoku i hoounaia aku e ka Hui Kobe Toko Kaisha, ua kua maopopo maoli i na rula e hooponopono ana i ka poe eemoku, o ka oi loa aku nae paha, o ka mea e pili ana i ka loaa ana he $50 no ke kanaka hookahi. O kekahi poe e ae hoi, he 351, ua hoounaia aku e ka Hui Hoopailimahana Nippon o Ossaka, a he puulu ano like nohoi me ia o ka poe ;mai Hiroshima aku i hoolakoia me $50 pakahi, aka, ua hoole nae ke Aupuni Hawaii  i keia poe, no ke kumu, ma ka wa e lele ai lakou a noho i uka o ka aina, e hoihoi aku ana kela poe i kela mau kala i hoolakoia aku ai lakou i na hui nana lakou i hoouna aku.                  

            "He mea oiaio paha keia, aole i loaa ia makou ke kulana maopopo e hoike aku ai: aka nae, me he mea la he koho palekana loa nae keia i ku i ka oiaio. Aka, o ke kulana hana nae i lawelawe ia no ko lakou hoihoi hou ia ana mai, me he mea la he hana lima-kakauha loa ia i ka poe Iapana, a he mea oiaio, ua lilo keia i mea e mainaina loa ai ke Aupuni ame na nupepa Tokyo. A o ka mea i ikeia, ua hoounaia aku kekahi manuwa i Honolulu, a ke ninau piha pihoihoi mai nei hoi ka nupepa Yomiuri Shimbun, heaha la ke kumu i ae wale aku ai ke Kanikela Kenerala ma Hawaii i keia mau hoohaahaa ia Iapana. Malia paha e pau wale ana keia mau pukalaki ana. mamuli o ke kue ana'ku nei o ke Aupuni o Iapana, ame na hookeikei mokukaua ana-no keia wa.       

            "Aka. pehea la ko keia mua aku? Eia ke Aupuni o Iapana ma ke alahele kalaiaina maoli ame ka hoala ana i na mokukaua, a oiai he puu dala nui hewahewa ke lilo ana no ia mau moku,aole auanei e ole ana ke hoohanaia aku o ua mau moku la i mea e hoowaiwaiia ai lakou. Ma ka wa e loaa ai ia Iapana ke aumokukaua pookela loa ma Asia, a lilo hoi oia kekahi o na mana kaua ikaika loa o ke ao nei, ma ka moana, me he mea la aole paha ia e ole ana kona kuee oolea loa ana no ke kaupale ia ana mai o kona mau makaainana aole e noho ma Ko Hawaii Pae Ainu? O ke Aupuni Repubalika e ku nei ma Honolulu, ua hoonee aku ia me ka lima ikaika i ke Aupuni Moi, a ina e hololea ana na hoo-ulu-ulu hakaka ana akeia mau wahi mokupuni, e lilo ana a kela mau wahi mokupuni, e lilo ana anei i mea waiwai ke lawe ae o Beriktania Nui a o Amerika Huiia paha i ka laau-palau o ka paio ana ma ka aoao o keia mau wahi mokupuni? Nokamea, he mea naopopo loa, ina e hooulu aku ana o Iapana i ka hakaka, aoe loa e hiki i ke Aupuni Ailana ke ke hou aku i hookahi la. Aole loa hoi makemake o Amerika Huiia e ike e lilo o Hawaii i panalaau no Iapana, aole nohoi paha o Beritania Nui hoihoi e onipaa iho na Iapana maloko o ka Pakipika, ma kekulana maikai loa elike me ia mau mokupuni: aka, aole no nae he mea pohihi ka hoea oie ana mai oia hopena maluna o ua Pae Aina la, ina e hele makaala ole na hana ana a ke Aupuni.                                                                                                        "U'a puiwa maoli i kela wa ke Aupuni Hawaii, no ka pi@ mahuahua ana o ka heluna o dddddna Iapana, a no ia mea ua imi mai la  ma ke ano noeau ole nae, mamuli o kahi kumuhana mua loa e loaa ana ia lakou, e kaohe mai i ke komo nui ana aku o na Iapana Iloko o ua mau mokupuni la. O ka hana wale no i koe, o ka hooulu ana i ku@uhana e hoopaapaaia ai: ua maopopo i ke Aupuni ma Tokio i keia wa, aole makemakeia o na Iapana ma Hawaii, a ua kue ikaika loa lakou i keia ano hana hou o ka lawelawela ana o na eemoku Iapana. Ua loheâ hoi, ua hoouna ae ia o Amerika Hulia he mokukaua i Honolulu, aka, aole paha ana mea e hana ai a oi wale aku mamua o ka hiki ana iaia ke kakoo aku i ka Repubalika o Hawaii ma ke ano hoomalu wale iho no, ina e ulu io ae ana he hakaka me Iapana.  He mea maopopo nae paha, aole loa o Iapana e nee aku ana ma ke kulana hooulu hakaka.        @ @ ;makaala @ana @  @ ia ma keia @@@@@@@@ Aupuni Hawaii. Aole @  @ hooiapai la no Kona poe @ kanaka ia @ @Repubelika ouo.

            Aole nui na puka e hiki ai i na @ paaha Iapana pa-keu pali wale aku ke pula aku e hiki ai ke Aupuni o Tokyo ke  aku me ka maalahi i kekahi @ i loaa na kulana maikai loa no kona poe kanaka, aole wale no @ ka hana, aka. ma ka maikai kekahi o  na malamaia ana. Ina paha i loaa i na Iapana Keia kula mahiai he 20 makahiki i kaa hope ae nei. aohe kanalua ana,ma ka wa pono, e lilo holookoa ana ia mau mokupuni malalo o ko iakou mana.  Aka, I keia wa ua hihipea ke kulana o na hoolaupai lahui ana malaila, mamuli o ka heluna nui o na Pake e noho la malaila, a o ka lahui nae e rula la i ka aina ola na Europa, a e lawe ana hoi o Amerika I kona kahua alajau Aupuni mai kahiko loa mai a polena iho hoi la Hawaii ioloko o n Mokuaina Huila o Amerika, aole auanei e mamao lao aku ka la e lilo ai keia poe aina nani i hapa no ke Aupuni o ka Emepera o Iapana.

                        ------------

KELA AME KEIA LONO NO NA E PANA.

                        --------

            Ua ikeia maloko o n nupepa hope loa mai Iapana mai he mau olelo hoakaka e pili and I ka hihia pili Auprni mawaena o Hawaii nei ame Iapana, e hoike and,ewaihoia aku ana keia ninau e noonooia ma ke ano Aha Uwai e na, Aupuni o Norewai ame Kuedena.

            Ma ka wa i haalele aku ai ka mokukaua Naniwa ia Iokohama, ua manao ia e hooponopono koke ia ana keia ninau me ka hikiwawe ioa, a e pau ana keia pilikia mawaena o na Aupuni elua, iloko o ka wa polole.

            He manao kahiko loa no ke Aupuni o Iapana, mai ka makahiki 1893 e mai, e hoonoho mai, e hoonoho mau ma Hawaii nei i hookahi a i elua paha mau mokukaua no ka malama ana i na pono o na makaainana Iapana ma Hawaii nei, aka, aole nai i hooko iki ia kela manao mamuli o ke komohia ana o Iapana iloko o ke kaua me Kina, Aka, i keia wa naie, ua hoopuipui hou ia ke aumokakaua o Iapana, a ua nui loa hoi na Iapana ma Hawaii nei, he mea maopopo e hoonohoia ana i hookahi mokukaua oia Aupuni ma ke awa ae nei o Kou ma keia mua aku.

            Ua lauaheaia ae ma keia mau la iho la, ma na pipa alanui o Honolulu nei, e huli hoi aku ana ka ke Kuhina Iapana no kona Aupuni makua, ke ole e loaa aku iaia he pane maikai mai ke Aupuni Hawaii aku.

                        -------------

KE KAI HUAKAI HOOHIWAHIWA POE  MAKE

                        ------------

            Ma ka auina ia o kela Poaono aku nei, ma ka hora 3 paha, i malamaia ai ka huakai paikau a na koa Aupuni me na koa marina me luina o na mokukaua Amerika "Piledelepia" amd "Mariona," ame kekahi mau Hui Amerika o Honolulu nei, no ka pii ana  i uka o Maemae o haawi ai i na manai manao hoalohaloha no na moe lepo o ke Kaua Kivila o Amerika.

            He huakai nui a hiwahiwa keia. He elua mau Bana Puhi Ohe i komo ma keia huakai, ka Bana Aupuni ame ka Bana o ka Mokukaua Adiarala "Piledelepia".  Ua komo pu aku nohoi na Makai Kumau ame na Makai Kau Lio, ame ka Puali Kau Lio Kuikawa.

            Ua hoomaka ka pii ana o ka huakai mai ke "kuea" aku ma ke alo iho o ka Hale Mele Hou, panee ma Alanui Pa Waina (Alanui oki hou), pii ma Alanui Papu, huli ma Alanui Kula e hoea i ke Alanui Nuuanu, a kamoe loa a hoea i ka Pa Ilina ma Maemai.

            Ua piha na alanui i na poe makaikai.  E nee ana nohoi na kaoo a ka poe makaikai ma kela ame keia o na alanui i heleia aku ai e ka huakai.

                        ----------

PAINA LUAU NA KA HUI HOOKUONOONO O LAIE-MALOO.

                        --------------

I ka nupepa Kuokoa,--

            Aloha oe:-E oluolu mai oe ia'u e manai olelo pu aku hoi me oe, oia iho keia:  Ma ka hora 11 o ke kakahiaka Poaono, Ia 29 o Mei ua wehe ae ia ka Hui "Apowailikolehua" o Laie-Maloo he wahi paina luau na iakou iho, oiai ua puka-amaka ae la lakou mai ka noho ana io ia nei, a hookuonoono iho la a hoolala ae ia i wahi hana na iakou oia ka halekuai "Keonaonameria".  Ua hooko ae la lakou ma ka ia i oleloia maiuna, a malaila kou mea kakau kahi i hanu pu ai me lakou ma e kono a ka puuku a me na iala nohoi. Ua kono pu ia nohoi kekahi mau hui o Laie-wai, oia ka Hui Kalalaina ame ke Aloha Aina, Makaukau ka papaaina, na H. K. Kekauoha ka amama ana, a o ka iho makawalu iho la no ia o na kapala a hiki i ke ku pono o ka piha o ka lua o ka inaina,  Ua ai a lawa i na kohi kelekele a ka puukolu, a ua inu hoi a kena i ka waiu paila me ka palena, aohe mea a loko e kamawae ae ai.

            Mahope o ka pau ana o ka paina, ua waiho mai la ka Peresidena o ka Hui @ ame kahi iala o ka Hui Ke Aloha Aina, he wahine ka peresidena oia hui @ nae i hiki mai, he mahalo nui keia Hui Hookuonoono.

            Ma ka hora o ke ahiahi, ma halawai keia hui.  Hoomakaia me ka pue a Saderaka Lua.  Waiho mai ka peresidena i n kumubana, I. E lohe oukou i na mea i hanaia e na @ hooko ma Honolulu: 2. E auhauia na lala pakahi hookahidaia i hale no kakou.  Aponoia.  Hookuuia ka halawai me ka pule a ka peresidena S. W. Kainuwai.

                                    J. L. K. KEALAKUHILIMA

            Laie-maloo, Mei 31, 1897

                                    -----------

            @a ole kamawae a ke Kuokoa i na mea hou a kona poe makamaka e hoouna mai ai, Haawi hou ia mai.  He pepa kilipoipoi ole ke Kuokoa i na mea hou maikai. L. Ho

                                    -----------------

                            HE HOALOHALOHA.

                                     ……………….

I ka Makua Rev. G. Waiau, i kau mau

            keiki, na moopuna, ame ka ohana

            apau.-Me ka walohia nui:

         U'a oluolu i ka Makua I.ani ka lawe ana'ku ika hanu hope loa o kau wahine i aloha nui ia, ia Mrs. Luukia Waiau:

            I'a kaawale aku oia mai ka pili ana o ke kane ame ka wahine, na keiki, na moopuna ame na hoaloha. Ua pio kona leo: ua nalo kona helehelena: ua anuanu ka noho ana o ke kane ame ka wahine: ua mehameha ka noho ana o na moopuna Uanalo! Ua nalo!! Aole oia e loaa ke huli aku! Ua hala! Ua hala i ke ala hoi ole mai! Ua kuu aku la kona luhi, a ua pau kana hana ma keia ao! Ua pau kona ikeia ana e hooikaika i na hana pono: ua pau kona ike ia ana e ku ana imua o kana Papa Kula Sabati: ua pau ka lohe hou ia ana o kona mele i na himeni  Kula Sabati i hakuia e kona noonoo: ua pau  ka lohe hou ia ana o kona leo haalulu o na la hapauea. Aloha! Ua lawe ke Akua mana loa i ka waieai makamae o ka uhane: ua haaleleia ke kino o ka honue i kona wahi mau. Ua waiho iho la oia i kana mau hana maikai i keia ao i kiahoomanao no kona nau hoaloha.

            Ua kau iho maluna ou, kau mau keiki ame kau mau moopuna na kipona o ke kaumaha ame ka ehaeha. Nolaila, Hooholoia:

            O makou, kau mau keiki iloko o Kristo, kou mau hoa paahana iloka o ka Ekalesia o Pukaana, na Luna, na Hoahanau, na Hoa Kula Sabati, na Hoa Kumukula Sabati, na Lala o kaAhahui Opiopio ame na Hoa Paahana aKomite pau Hoko o ka Ekalesia, ma o ko makou Komite la, ke komo pu aku neimakou Hoko o ka ehaeha ame ke kaumaha e kanikau pu me oukou nona, a e hoomanao pu me oukou nona, a e hoomanao pu me oukou nona. A ke noi ae nei makou, ma ke pule ana i ka  Makua Lani, e homama mai i ko kakou mau kaumaha a e hoohauoli ia kakou me ka manaolana ua hoi aku kona uhane i ka Makua Lani e haouli pu me kona puulu aneia.

            O makou iho no na hoa pahana o ka Ekalesia o Pukaana, ma o ko makou Komite la.

                                                                                                                                                                                                                                                                                          

.                                                                                                                                            T. K. R. AMALU.

                                                                                                                                              D. W. KANUI   

                                                                                                                                               JOHN KEALA.

                                                                                                                                               D. K. KAELELE.

                                                                                                                                                M. KEOMAU.

            .                                                                                                                   Hookena, S, Kona, Mei 3l, l897.

 

            -                                                                                                           -------------------------------------------------

                                                                                                                                                 

                                                                                                                                     HE HOALOHALOHA

 

I ka Makua Rev. G. W. Waiau.-Walo-

            hia wale:

             Ma ka hora 7:30 a. m. o ka la 26 aku la. haiia mai la au ame ko'u onana ma ke telepone, aia hoi, o Mrs. Luukia Waiau, ua hoi e aku la i ka home e paa mau loa ana ma o.

            Puiwa ka manao a naka ke kino, me he mea la naha ka puuwai i ka lohe ana i keia nuhou hoolele hauli o ka manawa.

            Aia hoi, hamau iho la au ame ko'u ohana no Mrs. Luukia Waiau a hiolo aku la na waimaka a ke aloha me ka puuwai kaumaha.

            A mamuli o ko ka Haku kii palanehe mua ana mai la ia Mrs. Luukia Waiau, e hoi e aku i ka home e paa mau loa ana no kona poe ponoi, ana hoi i hoomakaukau e ai po ka poe apau e holo aku ana i ona la, ka papale alii hoi au i haaheo ai mai kou mau la opio mai, aia hoi, ua kil e mai la no ka mea nana i haawi mai, aia ma ka poli pumehana o ke Keikihipa aloha.

            Nolaila, owau ame ko'u ohana ke noho iho nei me ka u ame ke aloha pau-mako no Mrs. Luukia Waiau i hala e aku la ma kela Edena nani ma o.

            Hooholoia: - 1. Ke komo pu aku nei au ame ko'u ohana e kumakena pu me oe no kau aliiwahine I hala e aku la ma o a haalele mai la ia oe, na keiki ame na moopuna e noho me ka u ame ke kaumaha ma keia aoao aku.

            Hooholoia: - 2. Ke komo pu aku nei au ame ko'u ohana e auamo pu i na ehaeha ame na luuluu e kau iho ana maluna ou ame ka ohana no Mrs. Luukia Waiau.

            Hooholoia: - 3. Ke noi ae nei makou i ka Haku mea Home, e uaawi mai Oia i ka maha ame ka noho oluolu ana nou ame ka ohana apau i hooneleia mai la i ka makuahina maikai o ka home.

            E kuu Waiau aloha: kuu makua hoi o ka pono; lauluu wale hoi kaua.           

           

 

            E hookau aku kaua i ko  @@

@

A e @ @ ia aku @

@@ mai a @@@

            Owai @

                        David @

            Holualoa, May 28, 1897.

                        ----------

            KE KEIKI I MAKE OLE

                        ------------

            Ua kauohaia  kekahi mea @ kahi nupeoa kamaaina o ike @ Mrs. Bonnick Courthurst. @ road, Blackheath, Lahiana S E @ hoike mai ia o Mrs. Bonnick @ bebe, he wahi kaikamahine @ pui a mohaha.

            "Aka ina paha oe e ike ana @ kela makahiki aku nei, ma @ no" wahi a ka makuahine @ oe e manao e oia ana ia a hala @ A hoea mai i kela kau hooilo @ he wahi keiki ola kino maikai @,

            Ia wa loaa iho la la i ka mai "influenza.".  I ukalila e ka ma'i ai ako @ ke anu o ka nikiniki.  Ua wiwi @  a la wa i hekau mai ai ka ma: @ Pau ka manaolana o ke kauka. @ pono heie waie mai no e ike iaia @ ame keia wa.  I ka mHIN o @ bwu, heluhelu iho la au he @ no na Huaale Ulaula a @ Hams, no ka hoolaia ana hoi @ keiki uuku ma  ke ka'e o ka @ ka ai ana i na  Huaale, Nolaila @ hope loa hoi, ua paa iho la @ e hoao ia mau @.  Haawi @ iaia i ka akahi hapakolu o @ i hooheheeia Hoko e ka @ inu ana o ka la, a i ka po @ ua ioaa iala ka hiamoe olaolu @ ae i ko na wa e ae apau @ I ke kolu o ka la, hoomaka mai @ ono o kana aik a nonoi mai la @ I ka hele anba a piha ka elua @ hiki iaia ke noho ae iluna .  @ mau poho i pau iaia. a o ka hopena @ ola loa ia elike me mamnua. @ ma'i hou.  Manao na kanaka @ wahi, aole oia e ola ana a hala@ ia, a i keia wa ke manao nei @ kupanaha loa kona oia ana"

            A pane hou mai ia o Mrs. Bonnick: "Aole i kana mai ko'u hauoli. Manao makou apau e make and ia, aka, @ ioa nae oia i keia wa".  Hse inau hooikaika naHuaale Ulaula a Dr. Williams no na kane, bna wahine. ame na keiki.  Aoie iakou i like me na laau e ae.  E makaala loa hoi e loaa ka @ piha elike me keia.  "Dr. Williams" Pink Pills for Pale People".  Ua @ lakou na ma'i anamia he nbui, @ o ka houpo, ame na ma'i noloko mai a ke koko ino, elike me ka nawalia  @ ono ole ka ai, paupauaho ka hanu, @ ke kua: pela nohoi ka nalulu, @ comotor taxy, rumatika ame ka sciatica.  E kualia ana e na poe kuai @ iapaae apau, a e ka HUI KUAI @LAPAAU O HOLLISTER ame ka @ KUAI LAAU LAPAAU O HOBRON na Agena ma Ko Hawaii Pae Aina.

                        ----------

            Eia na keiki Puhi Ohe o ka Bana @ hui ke hoomaamaa mai nei ia @ iho i keia mau ia ma ke puhi ohe @ no ko lakou houheuhene hou @ imua o ka lehulehuyma keia @. Eia ke alakai ana malalo @ Samuel Kamakaia.

                                    --------------

            Ma ke ahiahi Poaha o keia @ nei i holo aku ai ka Papa Ola @ Kauka mai na mokukaua mai @ nei ma ke awa, ame @ poe @ nui i aeia e ka Papa Ola, maluna @ mokuahi iwalani, no ke kahua @ lepera ma Molokai, a hoea @ i Honolulu @ ma ka Poaono @.

                        ------

            Mawaena o ka hora 3 ame @ auina la Poakahi nei, pakele @ wahi keiki Iapana mai piholo @ ka wai o ke kahawai hou iho @ haule aku la ilalo, i ole o Lutaneia  @ kai o ka oihana makai e maalo a@ malaila ia wa. pakele ai ua wahi iki la.

 

                        ………….

           

            Ma ke kakahiaka Poakahi iho @ loaa ai he ulia poino i ke kaa-ahi nakila malalo o Ewa, ma kahi @ kaa-ahe. mamuli o ka hemo @ alahao o kahi e hoohuli ai. a @ la ka holo ana a ke kaa mawaho alahao. Aole he o la i make,aka wiliki ame ke pao-ahi, ua loaa ia na palapu, o ka oi aku nae o ka @ poino loa, o ke pao-ahi.

 

                         …………

 

            Eia mai ko puni hoomaha ole oili pulelo aku la me he ahi @ no Kamalie, ke kokolo hele ahe @ ka poli o Makana--ae--eia mai ko @ Huna Pohihihi, ka ui puuwai pu @ anu o Hametona Kakela, a mai @ oe ia Adelo, kela pauaka nui wale a meo. Beatirisia ka'u li'a la, kauau @ ka manao ia Alamira, pehea aku @ Kauna Arevalo?

 

                        …………

           

            O ka Poalima o kela pule ae oia @ la 11 o Iune. a he la lealea nui @ Honolulu nei. E malamala ana  @ la ma Kapiolani Paka he mau @ lio ame kaa "[ha]pai-kikala."  a @ aku nohoi maka Poaono. E uheu @ ana kekahe poe o kakou ma ia la mau mahina hiki ahiahi ko ia  @ iho.

                        ------------

            Ua paa loa ae nai ka helepul@ Ekalesia Hawaii Ponoi nona ka  "Ka Hoomana Naauao", @ alakai ana a Rev. (?) J. Keki@ iki kamaaina a kulaiwi no ka @ Apaapaa o Kohala.  Aia keia Wah@ au" Karistiano hou ma Koula @ ma kekahi apana aina o ke "alii" @ lo P. Kanoa  i make.  Ua lohe @ makou, ua pau loa na daia o keia @ "heiau" i ka hookaaL a ke noha @ ole nei na hoahanau oia puulu @mana.  Aia ka ma Kohala Akau ka @ukiuki menehune o na hoahanau o @ Ekalesia.

            

 

 

              

                                                                  

 

 

 

 

 

 

 

                         

                       

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ep

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                                                                                                          -

 

                                                                                                                                                                                        ------