Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVI, Number 7, 12 Pepeluali 1897 — Ke Ola ame ka Palekana o ka Lahui Hawaii. [ARTICLE]

Ke Ola ame ka Palekana o ka Lahui Hawaii.

ALOHA: — Ano. i 'keia la ke ku ke kanaka noonoo maikai a nana ak* imua no na mea e pili ana, i ke kulana o ka Lahui Hawaii oluolu i alokaia e komo mai 110 auanei iloko o koua puuwai na maeele ana o ke alolia i kona Lakui kanaka ponoi. Ke nana i keia wa, o ke ola ana o ka Lahui Hawaii ma n* mea e oluolu ai ke kino; ua kau nui ka liapa nui o ka Lakui Hawaii ma na liana e loaa ana i na Poo Ohana; a o ka hapa nui loa o lakou ke loaa nei ke ola mamuii o ka hana ana aku malalo o na poe waiwai. Ke ike nei nae makou ano. oia kulana o ke ola ana ke aneane aku nei e kaili ia mai ka Laliui Hawaii ae; a ke olelo nei makou: eia aku a koea mai he "Kaiakakinalii" kou maluna o na lepo aloka o Hawaii. Malia paha e pakaokao ana ka Lakui i keia mea a makou e olelo nei ke "Kaiakakinalii" kou. e kiki mai ana maluna ou e Hawaii; nolaila. e kaliu a hoolono mai. Mamuli oke Kuikaki i kanaia i ka M. IL ISS.. mawaena o ke Aupuni o lapana ame ke Aupuni Moi o Hawaii; a mamuli koi o Ice Kumukanawai o ka Kepnhalika o Hawaii, ame ka olelo kooliola liope loa a ka Lunakanawai Kiekie A. F. .ludd (Alapaki Kauka) e pili ana i ke kuleana o ke komo ana mai o na lapana iloko o Hawaii nei; ua akaka loa; aoke mana i ke Aupuni a aole koi ia kakou e papa aku a liooki aku paka, ke komo makolukolu ana mai o na lapana iloko o Hawaii nei; a elike ana ko lakou komo ana mai ma Hawaii nei elike me ke komo ana o na Rana ma ka aina o Aigupita i ka wa o ka Lakui o ka Iseraela. Walii a kekaki lapana kalepa o keiā kulanakaukale i hai ae ai imna o kekahi mea kakau nupepa. wa i ninau ia aku ai oia no ka ninau e pili ana i ke komo ana mai o na lapana iloko o keia aina. Ke olelo nei kela: U E mau aku ana ke komo ana mai oua lapaua iloko o keia aina a liiki aku i ka wa e emi ai na uku hana ma llawaii nei a like me ia ma lapana." Heaha ia uku hana ma lapana? He elua a ekolu Hala i ka malama hookahi no na kanaka hana lima; a nele no nae kekahi poe i ka liana ole. Ina oia ana ka uku liana ma Hawaii nei; auwe! Me-o ka poino! A me —e ka pololi! ame ka pilikia e loaa ana i ka Lahui Hawaii. Aole keia h£ mau olelo liaku wale; aole hoi lie mau oleU o ke aloha ole; aka. he mau olelo oiaio: a he kahoahoa ana lioi no ke ola ame-ka palekana o ka Lahui Hawaii. A pehea e ka Lahui Hawaii, e kn anei kakou a nana aku? a kali aku a hoea mai keia "Kaiakahillalii ,, hou maluiia ko kakou aina alolia? Ina pela, elike ana ko kakou hopena me kela poe'i hoololie ole i na wanana ana a Noa i kona mau la. E papapau ana kakou he a-a ko ka hale. Ke olelo nei makou ame na poe noonoo maikai a pau iwaena o na Hawaii; he hikj no ia kakou ka Lahui Hawaii ke noho a ola me ka maikai iwaeua o na liaole Amerika. Pelekane. Fa rani. Geremania, Pukiki, ame na haole Euw>pa; aka, he mea paakiki loa no kakou ke ola ana me ka maikai, ina e piha u anh kakou i na Ke]>ani. o'iai. ua liiki loa i ke Kepani ke ola 110 ke kenikeni wale no o ka la; oiai ke kanaka Hawaii, aole e ola kupono no ka emi mai maloko o ka haj)alua no ka la liookaki. Nolaila, o keia ninau o ke komo ana mai o na Kepani iloko o keia aina; oia kekalii o ua ninau koikoi loa a na kanaka Hawaii e noonoo ai; a maluna oia ninau ke mea pono ia kakou ke kana koke i kekaki mea. Aole nae keia kamailio aua me ka manao koino ia ano lakui e noko alolia pu nei iwaena 0 kakou. A ke kai aku nei makou me ke akaka a kookamani ole. aoke ala e ae e pakele ai ka Lakui Hawaii i keia poino; kookalii wale no e hooliui ia-Hawaii im* Amerika Huipuia: aole makou e kamailio ana i keia me ke alolia ole i ka aina; aole hoi me ke kuai ia o ko makou mau manao maikai; aole loa n<» ko kou ake kanoliano; aka, ke kamailio nei makou me ka manio kuio; me ka manao kanaka makua; ame ke aloka nui no inakou iko; ka Lakui Hawaii ame na inamo a kakou mahope aku nei. Ke ku nei kakou i keia la ma ke kulana imi waiwai me k»* la, aia maluna o kekaki pali kiekie, oiai, o ke kulana o ke Kuikaki Panailike mawaena o Amerika Huipuia; ka mea nana \ kii aku i ke Da)a i lu mai iloko o ka aina; ke kulanalana nei oia; mamuli o ka kooulu nui ia ana o ka Uala (Beet) Kopaa ma na Mokuaina ma ke Komokana o Amerika Huipuia; oiai, 1 na kau Akaolelo mamua aku nei ua lilo na Hoa Hanokano 0 ka Ahaolelo mai na Mokuaina inai o ke Komohana i poe kokua nui i na pono o Hawaii nei mamuli o kela Kuikahi; aka, i keia wa ke'ikeia f\ku nei, ke liuli aku nei lakou e kokua 1 na poe kue i ko kakou Kuikahi. Ina e hikiio mai ana ka la e pau ai ke Kuikahi Panailike ina waena o Hawaii nei ame Ainerika Huipnia; alaila, ua akaka loa e pau ana na Mahiko ame na Mahi Raiki i ke poko; e pc»h«» me na Hui Mokuaki; na Ilale Kalepa ame na poe imi waf#ai no.a pau; a e emi loa auanei ka waiwai io o na aina a pau; a o ka kopena oia mau mea a pau e nele like ana na in«*a a pau i ka kana; a e kiki mai no auanei ka pololi ame ka ilihune ma na ipuka o ko kakoil miju hale. A owai iwaena o ka Lahui Hawaii e makemake n«*i e hiki mai ia mau hopena? O na Lunahooponopono Nupepa anei e kalahea nei he mea ino ka Hoohui Aina? Ina o lakou, alaila, ke olelo nei makou: ke alakai lalau loa nei lakou i ka Lahui Hawaii; me ka mao popo no ia lakou he mau alakai ana kela o ka poino. Nolaila, ke kauleo nei īnakou me ka haaliaa i ka Lahni Hawaii ; e maliu mai, e hoolono, e noonoo a hooholo iho; o ke ola ame ka Palekana o ka Laliui HawAii. oia no e Hoohui o Hawaii me Amerika Huipuia. O makou no me ka haahaa, WILLIAM C. ACHI, C. L. HOPKIXS. , JOHN LOT KAULŪKOU. JOSEPH M. POEPOE. Honolnlu, lanuari 22, 1897.