Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVI, Number 5, 29 Ianuali 1897 — HE LEO PAIPAI I NA POE LAWE NUPEPA "KUOKOA." [ARTICLE+ILLUSTRATION]

HE LEO PAIPAI I NA POE LAWE NUPEPA "KUOKOA."

• I ka Nupepa Kuokoa,— Aloha oe:—Ke kauohaia aki» nel ce e olelo aku i ka poe lawe i keia kiuo, oia ka poe o Kalawao ame Kalaupapa. Molokai. kahua pia'i lepeni, e hoolele e ia mai i ke oia t*ka pepa i ka luba nupepa mamua ae o ka pau ana o lannari. 1597. oia hoi ka hapa raua o ka makahlkl, i pololei ka heiu ana o ka manawa me ka pepa, A ina he poe e ae kekahi e makeinake ana e lawe pepa mahope iho o ranuarl, ke hoike e ia aku nel ka iohe. e wnlho mua mai ke ota o ka pepa ma kuu lima. Me k« aioha nul )a oe. J. HAOLE, Luna Pepa. Kalanpapa, lan. 21, 1891.

KA HAIOLELO IMUA O KA AHAHUI : HOOIKAIKA NO NA HANA KARISTIANO <C. E. 5 » 0 KALAUPAPA MA KA PO O KA LA 25 0 DEKEHABA. M. H. ! "Ko lesa ano Akna ame kona ano I kanaka." | He ekoiu mea i hoomaopopoia maI lalo o keia kumuhana: | I. Ko lesu ano Akua. | | He lehulehu oa hoike e hooiaio mai | | ana ia kakou no ko lesu ano Akua ana. j | Akahl—o kona hoohanauia ana, ma-! mua aku no ia o ka hookumuia ana o | na mea apau. Solomona 8:22-31. Na lehova no au i kinohi o kona noho ana, mamua o kana hana ana i ka wa kahiko. Mai ka po mai ua hoonohoia wau, mai kinohi mai, mamua hoi o ka honua. I ka wa i ole ai na w£ihi hohonu, ua hanau no au; i ka wa i ole ai na punawai i piho i ka wai. Mamua o ka hoonoho ana i na mauna, mamua o na kuahiwi, ua hanau :\u. ! Aole hoi oia i hana ika honua ame | na kula, ame kahi huna lepo iki o ka honua. I kona hohola ana i ka lani, owau no kekahi malaila, i kona kau ana i | ke kanawai maluna o ka honua. I kona hoolewalewa ana i na ao maluna, i kona hoonoho ana i na punawai o ka honua. I kona kau ana i ke kanawai no ku moana, i ole e kaawale aku na kai mamua ona, i kona liookumu paa ana i ka honua. Alaila, owau pu kekahi me ia, me he keiki hiwahiwa la, o koua olioli no au i kela la i keia la, e hauoli mau ana imua o kona alo.

E hauoli ana i na wahi i noho ai na kanaka o ka honua ona, o ko'u oluolu nui aia me na keiki a kanaka. Alua—Ua hooiaioia ko Iesu ano Akua mai ka leo i pa-e mai mai Ka lani mai. Luka 9:35-36. A he leo i pa-e mai mai loko mai o ua ao la, i mai la, O ka'u keiki punahele keia, E hoolohe oukou iaia. Luka 3:22. A iho mai la maluna ona ka Uhane Hemolele me ko ke kino ano o ka manu nunu, a pa-e mai la ka leo mai ka lani mai, e i mai ana, 0 oe no ka'u keiki punahele, he oluolu loa ko'u ia, oe. Akolu—Ua ikeia ka oiaio o ko Iesu ano Akua. ma ka hoikela ana he Logou oia mai kinohi mai. Iōane 1:1. I kinohi ka Logou, me ke Akua ka Logou, a o ke Akua no ka Logou. 1 Ioane 1:1. O ka mea mai kinohi mai. ka mea a makou i iohe ai, ka mea a ko makou mau maka i ike ai, ka mea a makou i manao ai, a i lawelawe ai no hoi me ko makou mau lima, no ka Logou o ke oia, Aha —Ua hoikeia ko Iesu ano Akua, ma kona ano kahikolu. 1 Ioane 5.-7. Ekolu mea nana e hoike mai iloko 0 ka lani. o ka Makua. o ka Logou ame ka Uhane Hemolele, o keia mau mea ekolu hookahi no ia. A ekolu mea nana e home mai ma ka honua, o ka uhane, o ka wai ame ke koko, o kela mau mea ekolu, ua lilo i hookahi no. Ioane 10:3. Owau a o ka Makua, hookahi maua. loane 17:21-21 I iiio ai lakou apau i hookahi. elike me oe e ka mcCkua iloko o'u. i hookahi hoi lakou iioko o kaiia. 1 manaoio al ko ke ao nei, o oe kai hoouaa mai ia*u. A ua haawi aku au ia lakou i ka nani au I ha«wj m&i ai iat», i lilo ai l&kou i hookahi, elike me ko kaua hookahi ana. Alima —Ua hoikeia ko Iesu ano Akua ma kona mana oiaio, ka hoowaiewaieia

ana e ke Diai>o!o. ame ka laeakila ana q lesxj. 4:1-1-. Ka heola ana i ke kaikamahine. Maiaio S:l3. Ka hoola aaa i ka ma i 1010. Ke kaikainahme make. Na makapo elua. Mataio 9. A ke nui aku na niea e maopopo ai ia kakou ko lesu niana oiaio. 11. Ko lesu Ano Kanaka. "Akahi—Ua hoomaopopoia ko lesu ann kaaaka nsa kona ioookuauhau e pili ana i ko ke kanaka mau aoao. Malaio I*.l-1T; Luka 3:23-SS. Alua —Ua hoomaopopoia ko lesu ano kanaka ma kona hoohapaila ana e kekahi wahine. Mataio l:lS-25. Penei hoi ka hanau ana o lesu Karisto: I hoopalau e ia kona makuahine o Maria na losepa, aole nae laua i pili, a ikeia ua hapai na ka Uhane Hemolele. Aka. he kanaka pono kana kane o losepa, aole ia i makemake e hoino iaia ma ke akea, manao iho la ia e kipaku malu iaia. A i kona noonoo ana ma ia mau mea, aia hoi, ikeia aku la ka anela o ka Haku e ia ma ka moeuhane, i mai la, E losepa, e ka mamo a Davida, raai maka'u oe ke lawe ia Maria i wahine nau, no ka mea, ua hapai oia na ka Uhane Hemolele. A e hanau mai ana oia i keikikane, a e kapa aku oe i kona inoa o lesu, no ka mea, e hoola ia i kena poe kanaka mai ko lakou hewa. Akolu —Ua hoikeia ko lesu ano kanaka ma kona noho ana me kona mau makua, a malamaia elike me na keiki e ae. Luka 7:6-7. A oiai laua malaila, hiki i kona manawa e hanau ai. Hanau iho la oia i kana makahiapo kane, wa-hi iho la iaia i ke kapa keiki, a hoomoe iho la iaia ma kahi hinai hoioholona, no ka mea, aohe wahi kaawale no lakou maloko o ka hale hoo-

kipa. Hoikeia no hoi ma Mataio 2:13- . 15. j Aha —O ko lesu ano kanaka, oia no j kona lawelawe ana i ka oihana kumuao. elike me na kumu e ae e ao aku | ana. Luka 2:46; Mataio 4:23. Kaahele ae la o lesu ma Galilaia a . puni, e ao mai ana iloko o ko lakou i mau hale halawai, a e hai mai ana i ka \ euanelio no ke aupuni, a e hoola ana hoi i na ma'i ame na nawaliwali apau 0 na kanaka. j Alima—Ua maopopo ko lesu ano kaj naka ma kona komo kino ana iloko o i na pilikia elike me na pilikia i loaa i | na poe eae. Luka 22. E ikeia ma keia j Mokuna ko lesu komo kino ana iloko j o ka pilikia, ma ko luda Isekariota | kumakaia ana. A he nui aku na mea e hoike mai I ana i ka pilikia i kau iho maluna o lesu ma kona ano kanaka. 111. Ka Pomaikai o ke Ao nei uaa o lesu la. He mau pomaikai iehulehu i loaa mai ia kakou ma o lesu la, aka, he mea pono no nae ia kakou ke houluulu i na hunahuna liilii ame na mea nui a iilo i pomaikai oi no kakou apau. Eia kekahi mau pomaikai oi: - Akahi—O ka holomua ana o ka eu- ; anello no lesu a punt ka honua. Halelu 19:4. Ua pae aku la ka lakou ao ana i na aina apau. Ua hiki aku la ka lakou I olelo i na welau o ka honua. Roma i 10:1S. j A ke ninau nei au, Aole anel lakou i . iohe? Oiaio, ua kui aku ko lakou leo 1 na aina apaa, a o ka lakou mau olelo j i na palena o ka honua. | Alua—Ka hoomalamalamaia o ka j poe e noho ana iloko o ka pouii o ka •, make ua puka mai ke ola. Mataio 4:16 O ka poe kanaka e noho ana iloko o ka pouli. ike ae !a lakou i ka malamaiama nui, a maluna o ka poe e noho ana ma ka malu o ka make,( ua pnka mal ka malainalama. Halelu 119:105.

He kukui no kau oielo no ko'u mau wawae 3 he malamalama hoi ma ko'u alanui. O kakou no ka poe e noho ana iloko 0 ka pouli o ka niake i ka wa kahiko. a mamuli o ka hīki ana mai o ka Euaaeiio no iesu Karisto. ua hoomalamalamaia kakou. Akolu —Ua hoomanawanui oia i kona e-haeha ana no kakou. Luka 22:*>3. O ka pee kanaka e paa ana ia lesu. hoomaewaewa aku la lakou iaia. me ka pepehi iaia. Aha—Ua pomaikai kakou ia lesu no kona make ana ma ka laau ke'a; ua kahe kona koko makamae, "I ole e make ka. poe e manaolo aku ana iaia, aka, e loaa ia lakou ke ola mau loa.'* Oia ka mea nana e lawe i ko kakou mau hala. loane 1:29. A ia Ia ae, ike ae la o loane ia lesu e hele mai i ona la. i mai la, E nana i ke Keikihipa a ke Akua, nana e lawe aku ka hala o ke ao nei. Alima —Ua pomaikai kakou ia lesu ma kona hoi ana aku i k'a Makua, a hoouna mai la i kokua mau loa me kakou, oia ka Uhane Oiaio. loane 14:20. Aka, o ke kokua o ka Uhane Hemolele. ka mea a ka Makua e hoouna mai ai ma ko'u inoa, nana oukou e ao mai i na mea apau, a e hoike mai ia oukou i na mea apau a'u i olelo aku ai ia oukou. E nana aku ana hoi ia lesu, i ka mea nana i hookumu. nana hoi i hoohemolele ko kakou manaoio. nana hoi i hoomanawanui i ke ke'a me ka manao oie 1 ka hilahila, no ka olioli i hoomaopopo ia mamua ona, a noho iho ma ka lima akau o ka nohoalii o ke Akua. M. K. M. Kalaupapa, lanuari 15, 1597.

O keia ae ke kii o ka moku topklo kanvaliao loa e hanaia mai nei ma Amerika i keia wa. Ua like loa keui me ka "Nautilo." Ua hiki i keia moku ke noho malalo (iloko) o ke kai no ka

manawa o 6 hora a oi aku. Ua hiki i kona poka topido ke hoopiholo i kekahi mokukaua ikaika loa ina hookahi mile kona mamao mai iaia aku. O kona lilo a paa he $150,000.