Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXV, Number 37, 11 Kepakemapa 1896 — Page 2

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Hoolaha Mana Hooko.

 

  I kela la i hookohuia aku ai o G. P. Tulloch Esq. i Komisina no na Ala liilii ame Pono Wai no ka Apana o Kohala Akau, Mokupuni o Hawaii, ma kahi o H. H. Renton Esq. i waiho mai.

                    J. A. KING

                  Kuhina Kalaiaina.

  Keena Kalaiaina Sept. 7, 1896.

2615-3ts

 

  I keia la ua hookohuia aku o George H. Holt i Luna nana e hopu i na holoholona hele wale ma na Alanui Aupuni apau maloko o ka Apana o Kona, Mokupuni o Oahu.

                    J. A. KING,

                  Kuhina Kalaiaina.

  Keena Kalaiaina, Sept. 9, 1896.

2615-3ts

 

POAONO, Sepetemaba 19, 1896, he La "Kiulaia" Aupuni ia, e paniia ana na Keena Oihana Aupuni ka puni ka Repubalika ma ia la.

                    J. A. KING,

                  Kuhina Kalaiaina.

  Keena Kalaiaina, Sept. 4, 1896.

2615-2ts

 

  Oiai, ua haalele mai o W. E. K. Maikai, Esq., i ka noho Agena Haawi Palapala Mare ana no ka Apana o Makawao, Mokupuni o Maui, a i keia ia ua hookohuia aku oia ma ia Oihana no ka Apana o Wailuku, Mokupuni o Maui.

                    J. A. KING,

                  Kuhina Kalaiaina.

  Keena Kalaiaina Sept. 4, 1896.

2615-3ts

 

HOOLAHA  HOOPAU  I  KE  KAPU

LAWAIA  ILOKO  O  KE  AWA  O

HONOLULU.

 

Keena o ka Papa Ola.

Honolulu, Sepetemaba 9, 1896.

  Ke hoolahaia aku nei ma keia, ma keia la ua hoopau loa ia na rula e hookapu ana i ka lawaia ana maloko o ke awa o Honolulu ame na wahi e pili ana iaia.

  Ma ke kauoha a ka Papa Oia,

                    CHARLES WILCOX,

               Kakauolelo o ka Papa Ola.

2615-1t

 

HOOLAHA  O  KA  PAPA  OLA.

 

Keena o ka Papa Ola,

Honolulu, Augate 21, 1896.

  Ke konoia aku nei ko ka lehulehu hoomaopopo mai i na Pauku mahope iho o kekahi Kanawai i kapaia "He Kanawai e hoomaopopo ai no ka Malama ana o na Moolelo o na Hanau ana, na Make a me na Mare," i aponoia Iune 3, 1896:

NA HOIKE I NA HANAU I KA MEA

KAKAU.

  Pauku 12. E lilo no i hana na ka makuakane o kela a me keia keiki i hanauia ma ka Repubalika o Hawaii, a i ole ia, ina ua kaawale aku ka makuakane mai ka aina aku i ka manawa i hanau ai;  i ole ia, aole e ola ana; a i ole ia, ina he keiki ku ole i ke kanawai, alaila, e lilo no i hana na ka makuahine o ia keiki iloko o kanakolu la mahope iho o ka hanauia ana o ia keiki. e hoike aku i ka Mea Kakau i na Hanau, na Make a me na Mare ana o ka Apana i hanau ai ia keiki i ka la i hanau ai, ke kama a me ka inoa o ia keiki, ina ua kapaia ka inoa, na inoa o na makua o ia keiki, ina i ku a ku ole paha i ke kanawai a me kahi i hanau ai.

  E lio no hoi i hana na keia a me keia kauka nana i lawelawe, a i ole ia, i kaheaia aku, e pili ana me ka hanau ana o kekahi keiki maloko o ka Repubalika o Hawaii, e hoike aku iloko o kanakolu la mahope iho o ia hanau ana, no ia hanau ana a me na mea e pili ana i ua keiki la i hoakakaia maluna ae ne maloko o keia Pauku.

NA HOIKE I NA MAKE I KA MEA

KAKAU.

  Pauku 13. E lilo no i hana na kela a me keia ona o kekahi hale a wahi paha iloko, a i ole ia, maluna olaila i make ai kekahi mea ma ka Repubalika o Hawaii, e hoike koke aku no ia make ana i ka Mea Kakau o ka Apana kahi i make ai me ke hoike aku e like me ka hiki iaia e hana pela i ka inoa, ke kama, na makahiki, kumu o ka make ana, ka lahui, wahi noho hope o ka mea i make a me kahi i make ai; a i ole ia, o ka hale a wahi paha maloko, a i ole ia, maluna olaila i make ai ua hoolimalimaia, a i ole ia, na nohoia e kekahi mea e ae aole oia ka ona, alaila, e lilo no i hana na ka mea hoolimalima a mea noho paha ma ia hale a wahi paha, e hoike koke aku i ka Mea Kakau i na mea a pau i hoakakaia mamua ae nei maloko o keia Pauku.

  Pauku 14. E lilo i hana na kela a me keia Kahunapule nana, i lawelawe ma ka hoolewaia ana o keahi mea i make, a me kela a me keia mea lawelawe a me e ae paha nana i hana ma ke kanu ana i kekahi mea i make, a me kela a me keia luna halema'i, agena malama oia, a me kela a me keia mea i pili i kekahi mea i make, e hoike aku i ka Mea Kakau o ka Apana kahi o ia make ana i na ike a pau i loa@ ia lakou e pili ana i kekahi mea i make, i na manawa a pau a ka Mea Kakau i ol@ioia e noi ai no ia mea.

NA HOIKE I NA MARE I KA MEA

KAKAU.

  Pauku 15. E lilo no i hana ua kela a me keia mea i hoomanaia e ke Kanawai e hooko i ka oihana mare nana i hooko i kekahi manawa i ka oihana mare e hoike koke aku i kela a me keia mare ana i ka Mea Kakau o ka Apana iloko olaila i mareia ai, a e hoike aku iaia i na inoa piha, na makahiki, kahi noho, ka lahui a me ka inoa piha o kela a me keia makua o kela a me keia o na mea i mareia.

NA HOOPAI.

  Pauku 20. O kekahi mea nana i uhai, a i ole ia, nana i hana a hooko ole paha i kekahi o na mea i kauohaia ma keia Rula a Hooponopono ana paha i hanaia a hoolahaia e ka Papa malalo, a i ole ia mamuli o keia Kanawai, ina e hoahewaia no ia uhai ana a hooko ole ana paha imua o kekahi Aha Hookolokolo Apana, e hoopaiia oia no ia uhai ana a hana ole ana paha i kekahi huina i oi ole ae mamua o kanalima dala.

  Ma ke kauoha a ka Papa Ola,

                    C. B. REYNOLDS,

                                Luna Hooko.

2613-3ts

 

KA

Nupepa Kuokoa

 

No ka Makahiki   -   -   -   $2.00

No Eono Mahina    -   -   -  1.00

Kuike ka Rula.

     O na Olelo Hoolaha a pau e hoouna ia mai ana no ka Hoolaha maloko o keia Nupepa, e hoouna pu mai me ka auhau, a ina aole, aohe hookomo ia.

 

HOOPUKALA E K@

HAWAIIAN  GAZETTE  CO.

C. G. BALLENTYNE, Luna Nui.

JOSEPH M. POEPOE, Lunahooponopono

     Honolulu, Oahu.

 

POALIMA,   -   -   SEPATEMABA 11, 1896

 

Ke Aupuni i Hala e nee nei ame

ke Aupuni Hoohuiaina.

 

  Ma ko makou hoomaopopo ana iloko o keia mau la e nee nei, mamuli o ko makou ike ana a lohe ana i na hana a ke Aupuni e hana nei, ma kekahi mau wahi e ae o keia Pae Aina, ua hiki ia makou ke ike iho, eia ke Aupuni e nee nei i keia wa, ma ke alahele o ka hoowahawaha ole ana i na kanaka Hawaii i ku pili paa ma ka aoao o ke Aupuni e ku nei i keia wa, a ikeia hoi ko lakou kupono e lawelawe ma kekahi mau oihana o ke Aupuni. He mea keia na makou e haawi aku nei i ka mahalo i ke Aupuni, a o keia ka ke Kuokoa i hoomahui aku ai i kekahi wa i hala ae nei, he mea pono i ke Aupuni ke nani mai nohoi i na kanaka oiwi pono o ka aina a hookauwa ae ia lakou ma na hana e kupono ana ia lakou ke lawelawe. He mea auanei keia e hoike aku ana imua o na maka o na Aupuni holomua o ke ao nei, aole i hookumuia ke au hooponopono Aupuni hou e ku nei i keia wa maluna o Hawaii, no ka pono ame ka pomaikai o na ili-keokeo ma Hawaii nei, elike me na hookaulana oiaio ole ana a kekahi mau lono mai Hawaii aku nei i ko na Aina e.

  Malalo o ke kulana Aupuni "Moi" i hoopau koe koena ole ia, ua ike kakou apau, aia ka mana haawi oihana Aupuni iloko o na lima o ke "Alii," a maloko hoi o na lima o ka Aha Kuhina; a ma kekahi olelo ana, ma ka lima o ka Mana Hooko. O ke kanaka auanei i hoihoiia e ka Mana Hooko oia auanei ke kanaka e ai oihana aupuni ana, ina paha mamuli o na poo puaa ame na hana e ae he nui i kuluma a maa mau iloko o ia mau la. Ma ka olelo maopopo ana ae hoi, o na kanaka punahele i ke alo o na 'lii, no lakou ka momonoa o ka aina. Aole hoi oia wale no, aka, ua lawelawe nui ia na hana hookohu oihana aupuni ana maluna o na kanaka pili Alii ia wa, i loaa na kakoo balota ana a ia poe ame ko lakou mau oihana, na makamaka ame ka pomaikai o na paa balota kokua "Alii" a Aha Kuhina hoi. Ma ia Aupuni aole i loaa ka mana hookohu Oihana Aupuni iloko o ka lima o na makaainana, koe wale no ko lakou koho ana i na luna makaainana o lakou e hele ai i ka Ahaolelo, a pela hoi me na 'lii Ahaolelo (malalo nae o ke Kumukanawai o 1887). O keia wale no na wahi koalaala i loaa i ka lahui.

  I keia au hooponopono Aupuni hoi e nee nei , ua ike kakou ua koiia ke kanaka e hoohiki e kakoo i keia Aupuni e ku nei, a e hoole i ke Aupuni Alii, me ka olelo ana aole oia e hoihoi hou mai i ke aupuni Alii. Ua like loa keia me ke kanaka hoike manaoio imua o ke Akua, ka mea e olelo ana, "O Iehova kuu Akua, aole o ke Diabolo. O ke Aupuni o ke Akua ka'u e kukulu, aole o ke Aupuni o Satana." I ka loaa ana o keia poe hoohiki Aupuni elike me keia ke ano, o lakou ka poe i loaa kahi puai leo ma ke koho ana i na lunamakaainana ame na 'lii Ahaolelo, elike me ko kela mana koho balota i loaa laulaha i na kanaka oiwi apau o ka aina, a poe hoi i hookupaia. O keia wale iho la no kahi mana mailuilu i loaa ia lakou i keia wa, aole he mea hou aku. Aia no ka mana hookohu oihana Aupuni iloko o ka Mana Hooko a Kaukanawai hoi. elike no me ko ka wa i ke aupuni "Alii." Aohe kuleana o ka lahui ma ia hana; a he mea makehewa, i ka nana aku, ka hoohalahala ana o ka lahui no ka loaa ole ana ia lakou keia pono i keia wa, oiai he pono no la i loaa ole ia lakou i ka wa o ke Aupuni"Alii." Eia nae, o na hookohu Aupuni a ka Mana Hooko e ku nei i keia wa, aole ia i hanaia mamuli o na hana hoomoe poo puaa momona a ano hana hookuli e ae paha, elike me ko ka mahele mua i hoike ia ae la; aka, aia mamuli o ke kupono io maoli o ke kanaka ma ka hana ame ka pili paa ana o ka naau o ke kanaka e haawi i kona ikaika opau ma ke kakoo ana i ke Aupuni e ku nei. O ka mea hoiliili pu ole me a'u, aole oia e ohi pu me a'u i ka hua. wahi a kekahi olelo noeau kahiko.

  Nolaila, o keia mau kulana Aupuni elua i hoikeia ae la--hookahi ua hala, a hookahi e ku nei--ua like nae wale no laua i kahi ame kahi. ma ka mea e pili ana i ko ka lahui nele ana i ka mana, ke kuleana ame ka hiki e koho i ko lakou mau luna Aupuni iho, ma ka ikaika o ka balota, elike me ka hana ana ma na mokuaina o Amerika Huiia. O keia hana hanohano a kilakila loa i loaa i na poe koho balota o na mokuaina o Amerika Huiia, ka hana i haawiia ai ka mana i kela ame keia kanaka koho balota e koho i ka mea ana i makemake ai e lilo i luna Aupuni nona, oia ka makou e ake nei a e iini nui nei e loaa mai i ka lahui Hawaii. O kahi nae e loaa ai ia kakou keia pomaikai laulaha, aole ia i ke Aupuni "Alii." elike me ka kakou i kamaaina ai, aole nohoi i keia Aupuni e ku nei; aka, aia wale no ka loaa o ia pomaikai ia kakou a komo kakou iloko o ka poai o ka Hoohui aina me Amerika, ma ke ano kulana Aupuni Mokuaina. Aka, o ke alahele mua a kakou e hana ai. oia keia: E lokahi kakou me ke aupuni e ku nei i loaa ai ia kakou ke kulana koho balota i na wahaolelo no kakou, ma ke kukakuka ana no ke kulana Aupuni malalo o ka Hoohui aina. Ke ku nei ke Kuokoa e kalahea ana imua o ka lahui i ke awa e loaa ai ka palekana. O ke mea uhane noonoo la, e ao kanaka mai.

 

Aohe e hoi mai ana o Kaiulani i

Hawaii nei.

 

  Ma ka la hanau aku nei o Liliuokalani. ua hele aku la kekahi poe lede Hawaii maka hanohano o loko nei o ke kulanakauhale e ike iaia, ma kona wahi noho ma Wasinetona Hale; a oiai lakou e noho ana malaila, ua hoea aku la kekahi lunahooponopono nupepa o loko nei o keia kulanakauhale a launa aku la me ka mea nona ka la hoomanao hanau. A hala kekahi wa o ka hoonanea ana, ua hoomaka ae la ka lunahooponopono nupepa e kamakamailio aku imua o ka mea nona ua la hanau la, no ka loaa ana mai o na lono ia nei, ma na palapala mai Pelekane mai, e hoi mai ana o Kaiulani i Hawaii nei ma ka malama ae nei o Okatoba. Ua pane mai nae o Liliu-o-loloku-i-na-moku, "Aole oia i ike ia mea; oiai he leta mai no ka'u; i loaa mai nei mai a Kaiulani mai, e hoike mai ana, aole oia e hoi mai ana no Hawaii nei, oiai, aole i pau ka pilikia o ka aina. Aole oia i hoike mai ia'u, e hi mai ana ia i keia mahina ae, elike me ia mau palapala i loaa mai la ia oukou."

  O ka mea maopopo ma keia pane, aole o Kaiulani e hoi mai ana i Hawaii nei, oiai, aole i pau ka pilikia o ka aina. Heaha la ia pilikia a Kaiulani i hoohaili mai la ia nei? Aole makou i ike; malia o na kiai o ke Aupuni kai ike ia mea. Eia kekahi: Ke hooia maopopo mai nei keia lono, Aole loa oia i kauohia aku nei, e ka poe na lakou e paa nei i ke Aupuni, e hoi mai e noho ai i "ko noho kalaunu," elike me na wa-wa-olelo e laulaha nei mawaena o kakou; nokamea, ina ua kauohaia aku oia, e ka poe na lakou e paa nei i ke Aupuni, oia hoi, ka poe Repubalika, e noho oia maluna o ka nohoalii, alaila, heaha kana (Kaiulani) kumu e makau ai no ka haunaele, oiai, ua hookoia ae la ka makemake o ka poe Roialiti, o ka hoi hou mai o ke Aupuni Moi a ku hou maluna o ka umauma o Hawaii, a ua ae pu hoi me ka poe Repubalika ia manao; alaila, i hea iho la e ulu ae ai ka haunaele? Aka, eia ka mea i maopopo ia makou, Aole i ae ka poe Repubalika e hoi hou mai ke Aupuni Alii e luakaha hou maluna o Hawaii nei, a o ka poe "Roialiti" wale no ia e makemake nei e hoihoi hou ia mai ia Aupuni, nolaila, o ke ku ana o keia mau aoao, me ke kue o na koi ana a kekahi i kekahi elike me ke kue o ka uwila io ole i ka uwila io, a ma ko laua wa e hookui ai i kekahi ame kekahi e loaa ai he hekili hoopioo i ka poiuiu o ka lani, pela no ka Repubalika ame ka Roialiti e moe like ole nei i ko laua mau manao ma ka auwaha hookahi, a o ke ku ana o keia kulana kuee mawaena o keia mau poai elua, oia ke kahua nui o kela olelo ana a Kaiulani, "aole i pau ka haunaele ma Hawaii."

  Ua ike mua makou i keia kulana e moe nei iloko o ko kakou noho Aupuni ana, me "he piha-a moe wai ia no ka uka," a o ka@ la@ no a ka wai nui e hao mai ai, o ke ala ae la no ia o ua mau piha-a nei, a haluku ana i kai o na kahawai, a wa iho la ka olelo a na kini o ka aina, "Waikahe kakou e!"

 

Na Lono Oiaio Ole.

 

  Ua ikeia maloko o ka nupepa "Chronicle" o Kapalakiko, i puka ai ma ka la 20 o Augate, he manao i kakauia mai Honolulu aku nei, penei:

  "Ua lawe hou ae nei o Kuhina Amerika Willis i na hana o kana oihana. Ua olelo ae kekahi lono lauahea maopopo, o kana huakai aku nei i Amerika Huiia, oia ke kukakuka ana me Peresidena Kalivalana no ke kumuhana hoohui aina. A o ka hopena oia kukakuka ana, ua oleloia ua hoomanaia o Willis e hana aelike no ke kulana Aupuni hoohui aina. a-i-ole-ia, no ke kulana Aupuni Monakia paha, a o Kaiulani ma ka nohoalii a-i-ole, i kulana Aupuni e hoomaluia ana malalo o Amerika--a e waihola ke kulana Aupuni i makemakeia ma ke koha balota ana a na kanaka.

  "Aole nae he mea i maopopo no ka mea e pili ana i ko Kalivalana manao a hiki i ka hoi ana mai o Peresidena Dole, aia oia i Maui i keia wa."

  Ua laulaha ikaika loa ae keia lono mawaena o na kanaka i keia mau la iho la, nolaila, ua ninau aku ke Kuhina Willis e kekahi mea kakau nupepa o Honolulu nei, no ka oiaio o keia mau olelo.

  Ua hoole koke mai o Kuhina Willis, me ka hoike pu ana mai aohe oiaio iloko o la mau olelo. Olelo mai oia aia kona lohe mua loa ana no keia mea. i kona wa i hoea iho nei ia nei. Aole i loaa he papa-hana oia ano, maloko o na oleloao i haawila mai iaia e kona Aupuni, aole nohoi i ikeia ia mea ma kana mau kamailio ana me na luna Aupuni maanei a ma Wasinetona. Ua olelo mai la oia:

  "Aohe oiaio iki o keia olelo, aole au i ike iki pehea la i hoea mai ai keia manao."

 

PAU PULU AOHE LAU K@NU,

 

LAWE O KAIULANA I KA HAAWINA

DALA I HAAWIIA AKU

AI NANA.

 

Akaka wale o Haleakala i ka

Uwe a ke Kini o Koolau.

 

  Ua loaa mai he pala i ke Keena o ko na Aina E mai ke Kamaliiwahine Kaiulani mai i kahi wa i hala ae nei. a maloko oia palapala i hoike mai ai oia ua apono loa oia. a ua lawe aku hoi i ka haawina dala a ka Ahaolelo i hookaawale iho nei, me ka hooia pu mai hoi o ua "Kamaliiwahine Opio." o Messrs Theo. Devies & Co., kona mau agena no ka ohi ana i ke dala maanei.

  Ma keia mea, ua paa ka Aelike a na aoao elua--ke Aupuni Repubalika o Hawaii ame "Kaiulani" hooilina Moi o ke Aupuni i make kanu. A keia pule ae, "Welo aku kehei a ke Ae-loa," no ko makou manao hoakaka pili aupuni ma keia kumuhana.

 

Puuluulu na Roialita ma Kalepuni.

 

  Aia ma Kalepone i keia wa he poai mahuahua loa o na poe Roialiti koikoi o Hawaii nei, elike me Komo Kamabela, E. C. Makapolena ame W. F. Makapolena. Lunakanawai Wilimana. Joseph Nawahi ame Antone Fernandez a huipu me na Akepoka ame kekahi poe e ae oia auna hookahi, aole i kana mai o ua puuluulu. No ka lehulehu loa o keia poe Roialiti i hoea aku i Kapalakiko, aia hoi, ua hoalaia ae la na manao pioo mawaena o ko Kaleponi poe. Ua haupu wale ae la no ko Kalepone poe, i puhee aku nei paha keia poe Roialita ilaila lakou e hoolala ai i ka lakou mau hana hookahuli aupuni. Aka, ua hoopauia nae kela pioo o ua poe Kaleponi nei, mamuli o ko lakou hoomaopopo ana i na hana pakahi a kela ame keia mea o nei poe Roialiti i holo aku nei. Oia hoi, he huakai kuai "waiona" ka na Makapolena; he huakai "materemonio" hoi ka Wilimana; he hoolana mai hoi ka Joseph Nawahi; he huakai oihana lunakahiko hoi ka Abraham Fernander e hele ana i Mauna-Pohaku me Kealakaihonua; aole hoi a "Kimo," ua ike mua ia no kana huakai.

  Aka, e hoomanaoia o ka wa e alai ae ai ka honua i ke alo o ka mahina a kapaia aku la ka "Pouli holookoa o ka mahina," aole ia he mea e hoopau ia ae ai ke ku ana oia mea he mahina ma kona ano iho; aka, e mahina ana no ka mahina, ma ka wa pouli a pouil ole. Pela nohoi, e Roialiti ana no ka Roialiti, i ka wa lawelawe hana a hana ole. A o keia kulana puka-a-maka me ka maopopo lea e hulili lamalama ana iloko o ke kanaka i pili na iwi i ka "Aoao Roialiti," oia ka mea e hiki ai ke kukuluia na hoohuoi kupono ana, ma ka aoao o ka poe Roialiti ole; a na ia mea e hoala ae i na makaala ana iloko o na poe e paa nei i ko Hawaii nei maluhia i keia wa. Ina ike ke kanaka i ke ao ua e maalo ae ana i ka poiuiu i luna, e wehe auanei oia i ke pulu o kana mahinaai, a hoomakaukau iho la no ka haule kua-a-ua ana. A ikea ka popoiku a na kino ao "Roialiti" ma kekahi wahi o keia poepoe honua, e aho no ka waelee ae i ka hoopalaleha, a kukulu ae i ka makaala. a ninau iho i ninau "E aha ana Roialiti ma ka Ipuka Gula o Kalepone?"

 

KE KALAIANA HOOLAUPAI

POMAIKAI A MA-KININELE.

 

  Mawaena o na olelo hoakaka akea a Ma-Kinele, ka moho Peresidena a ka Aoao Repubalika o Amerika Huiia, a hoikaika nei no keia Kau koho balota Peresidena ae, ua ikeia keia mau olelo:

  "Aole o ka mahuahua ana o ke dala iloko o ka aina, oia ka pilikia o keia wa, aka, o ka mahuahua ana o na oihana. Aole o ka hoomahuahua ana i ka hanaia ana o ia mea he dala; aka. o ka mahuahua ana o ka manao paulele hoihoi mawaena o na kanaka; aole o ka nui ana o nei mea he dala ka mea waiwai, aka, o ka hooheleia ana o ke dala maloko o ka aina; aole o ka wehe ana ae i na lua dala no ko ke ao nei apau; aka, o ke kukulu ana ae i na hale hana, i loaa ai na wahi e paahana ai na limahana Amerika. O ka hoohanaia ana o na lua kala o kakou nei i loaa ai ona dala no ka ao nei aole ia he mea e loaa mai ai na mea e pono ai ke ola ana i ko kakou poe kanaka. Aka, e loaa ana keia pomaikai mamuli o ka loaa ana o ka hana i ka hapanui o na kanaka, a i mea e loaa nui ai nei mea he hana ia lakou he mea pono ke kauia ke kanawai kaupale no ka pono o na mea e hoohua ponoi ia ana mailoko ae nei o ka aina."

  Ma keia mau olelo hoakaka a keia kanaka a kekahi hapa o ka lahui o Amerika i hilinai aku ai, ua ikea kona iini ana, e hoouluia na hana kuloko o ka aina, i loaa ai ka hana a na poe limahana, a hoopomaikaiia hoi ka lahui mai kela a mai keia pe'a mai o ka aina. A i mea hoi e palekana loa ai kela hana ana, e kauia ona kanawai e kaupale ana i na hana kuloko.

  O keia ka makou mea i makemake nui ai e loaa i ke kanaka Hawaii, oia hoi ka laulaha mahuahua ana o na hana hooulu waiwai iloko nei o ka aina, a lilo kakou na kanaka Hawaii i poe na lakou e lawelawe a e hana ma ia mau kula hoowaiwai aina. I mea e loaa ai keia pomaikai kaokoa ia kakou. o ke alahele wale no o ka Hoohui Aina ka mea e loaa ai. Oia ka mea nana e hoopau aku i ke koma ana mai o na limahana kuwaho iloko nei o ka aina. malalo o na aelike.

 

  Ua hoikeike ae o Young Tai (Pake) me Piipiilani ma ka po Poalua nei hora 11 a oi, ma ke Alanui Maunakea, i ko laua mau ikaika hakoko, a o ka hopena o ka laua mau hana hooikaika, ua hahaoia ae i Kalakaua Hale.

 

  Ke wawa wale ia ia ma Kauai e lilo aku ana ka, kekahi o na luna aupuni o Koolaupoko ae nei, i kahu aupuni no na makai o ka mokupuni o Kauai. 'Na ke one kani o Nohili makou i hawanawana mai.

 

KE KUKUNA X  MA KE KULAN@I

O PUNAHOU

 

  Ma ka po Poalua nei i hoikeike n@ loa ia ai ma Hawaii @ na hana @ kela malamalama kamahao loa @ uwila e oleloia nei h@ mau k@k@naX maloko o Pauahi Hale ma ke K@ o ka Punahou. He 75 ka nui o na p@ i konoia ma ia anaina a o ka mea na @ i hoakaka i na mea huna kamahao @ pili ana i keia mau kukunaX oia @ Kauka Lauschner o luna o ka moku ahi Auseteralia.

  Ua haiolelo mai oia me ka maaua@ nui maluna o na mea e pili ana i keia nanehai kupaianaha i loaa i ko k@ kanana noeau. a ua hoikeike pu mai hoi oia. i ke kupanaha io ana o ua mau kukuna X la.

  Ua hooleleia ka ikaika o ua mau kukuna la maluna pono o kekahi paku aiai mamua pono o ke anaina. a ma kahi a ua mau kukuna nei e o ana mailoko mai o ka ohe o ka ipu uwila hookomo iho ia o Dr. Lauschner i kona lima. a ua ike pono aku la ke anaina i na iwi a pau o loko o ka lima. Pau keia. ua hookomoia iho la he buke nui ma kahi e pili ana i ka paku keokeo a hoopiliia mai la mahope o ua buke la he wahi buke ili pakeke me elua mau wahi apana dala o loko He oiaio, ua ike maopopo aku la ke anaina i na umii e paa ai kahi buke pakekeame na apana dala iloko o ua buke pakeke la.

  He lua ole ke kamahao o keia malamalama. O ka wa mua loa nae keia i ikeia ai ma Hawaii nei.

 

KE AO PILIOLELO ENELANI.

 

  Ke hoao nei makou. elike me ka hiki. e hoopuka aku ma na kolamu o ke Kilohana Pookela nei o ka Lahui Hawaii i ke Ao Piliolelo Enelani. ma ka Olelo Hawaii. no ka pomaikai o ka lahui Hawaii Opio e ohai-a-nolo nei e ike ia olelo waiwai nui. ao@ na poe ake naauao nohoi apau. Ke naawi nei makou i ko makou ikaika @ ma ka hoao ana e lilo ke Kuokoa n@ i kumu hooulu i ka nohona holomua o ka ike ame ka naauao iwaena o ka lahui Hawaii. E hoomau aku ana makou i ka hoopuka ana i keia mahele waiwai nui o ka ike.

 

NUHOU KUWAHO

 

HALUKU  NA  POKA PAHU  A

ENELANI I KA HALEALII

O ZANZIBAR.

 

Ke Kuhikuhi Puuone Li Hung

Chang ma Amerika.

 

KELA AME KEIA NUHOU.

  Zanzibar, Augate 27,--I keia kakahiaka i kipoka-pahuia ai ka halealii o ke Suletana o Zanzibar, a ma ke awakea ua lilo ua haleaplii la i puu ahi nui e lalapa ana. Ua holo aku la ke alii Said Khalid, ame ka alihikaua o kona poe koa, oia o Said Sales. i kahi o ke keena Kanikela Geremania. a malaila laua i noho ai malalo o ka malu o ka hae Geremania.

  Mahope iho o ke kukakuka ana a Hope Adimarala Henry Rawson. C. B. iaia ke kiai ana ike kahua kiai o ka Lae Beritania o Lae Manaolana Maikai ame ke Kapakai Komohana o Aferika me ke Kanikela Beritania A. H. Harding, ua hoike aku la ia i ka lono waea olelo i ke Aupuni o Beritania Nui, ua lawa hewa o Said Khalid i ka halealii, a kukala ae la iaia iho i Suletana ma ka wa i make ai o Suletana Hamid bin Thwain bin Said, me he mea la i hanaiia i ka laau make, he poe koa ikaika kona, a ua hoole oia i ka haawi pio ana mai.

  Aia me keia Said Khalid i lawe lima nui ae la i ka halealii he aneane 25000 poe i lako pono i na mea kaua a i ao pono ia hoi, me 900 poe Asakarisa, i aoia ma ka oihana koa e na 'liikoa Pelekane. Ua lako pono lakou i na lako poka me pauda, me na pu-kuniahi i lawelaweia maluna o na mokukaua Beritania, ka moku lawe hae Sana Keoki, mokukaua papa ekolu nona ka inoa o Philomer, pela nohoi ka mokukaua Racoon, ame na mokukaua o ka papa helu ekahi, oia o Sparrow ame Thrush.

KA HOIKE A ADIMARALA RAWSON

NO KONA KIPOKA ANA I KA

HALEALII O ZANZIBAR

  Lanada, Augate 27.--Ua loaa mai he lono mai a Adimarala Rawson mai i kakauia ma Zanzibar. hora 2:45 auina la o keia la, penei: "Hoopuka aku au i kekahi palapala koi Aupuni ma ka hora 7 o keia kakahiaka. e kauoha ana i ke kanaka kaili Aupuni e huki iho oia i kona hae ilalo. a e haawi pio ma@ ia'u, me ke kauoha ana aku i na kanaka e hahai ana iaia e waiho iho i ka lakou mau mea kaua a e paila ae ia mau mea a ku ke ahua, alaiia. e haalele iho lakou i ka halealii mamua ae o ka hora 9. a ina aole pela e kipoka pahu ia no ka halealii. Ma kahi o kona hooko ana mai i ka'u kauoha ua hoomaka aku la oia e hoomahuahua i ka ikaika o kona mau pa-kaua, a o kona wahi mokukaua e ku ana ma ke awa. ua kaulona pololei mai la i kona mau pu i ko'u mau moku. Ma ka hora 9, ua kipoka aku la au i ka halealii ame kahi mokukaua, oiai no hoi ia i ki mai ai i kona mau pu me ka eleu. Hora 9:40, hooki iho la au i ke kipu ana ma ka wa hoi i piholo ai kahi mokukaua, a ua pau iho la ke kani ana o na pu, a ua haawi aku ia ua kanaka pakaha Aupuni nei iaia iho i ke Kanikela Geremania. Ua kohoia o Hamound i Suletana.

  "He nui ka poino o na enemi. He aliikoa hookahi wale no kai hoehaia o luna o ka mokukaua Thrush."

  Ua nui ka minaminaia no ko Chamberlain holo ana aku no Nu Ioka ma ka la inehinei, oiai, oia ke Kuhina o na Panalaau; nokamea, ma ka wa i noho iho nei ka Ahaolelo ua kakoo ikaika loa oia i ka hoopauia ana o ka Oihana Kauwa Kupaa ma Zanzibar, a i keia wa auanei e koiia ana oia e hoopau loa i ka nohoalii ana o ka poe Arabia. Ina e hoolahaia aku ana ko Enelani noho hoomalu ana maluna o Zanzibar, alaila e hoihoi ia auanei ka noho hoomaluia ana ame na hooponopono ia ana i ke keena Oihana Panalaau.

 

MAKEMAK@A @

H@H @ME @

  @a

@a n@

@a na @

@

@ak@ p@

@ am@ N@

@ ana @ Zan@ba

@ mea o k@

@k@paa @a mama na @

@me h@ ka@ahana @opei

@ me ke kanaiua

NA HOOKAHE KOKO WE@

MALUNA O NA POE AKE@

MA TUREKE

  L@dana Augate @ E @

kekahi lono ma Kon@

nupepa Daily News  U@ a @ po@ kanaka m@

na haunaele ma na wa@

kulanakauhale  O na kanaka @

keia i holo mai no keia @

hale ua kipaku h@ aku @

na puali koa e ku kia@ ana m@

o ka lehulehu ame na uwapo

  Ua hiki loa ke hoo@iia kela @

koko weliweli e ke Aupuni @

kahi hora, ina i makemake k@

e hana ia hana eia nae m@

mamuli o na hana a ka po@

 naele e olelo okoa mai ana @

lakou ka aeia ana @iku h@

wale i ka p@ A@mauia @

manawa maopopo U@ h@

ia e ala mai ana he poim@

o na okana aina

PA AIA KEKAHI HALE B@N@

NA POE AREMANIA @

  Konak@kinopela @

hookohuia aku e k@ @

hana Makai he kom@sina @ae

oia hoi he ewalu p@ Ka@ @n@

ewahi poe Muselemann no k@

ninau ana i ke kum@ i a@ ma@ h

aunaele o ka Poakola nei

  Ua lilo maoli na lana A@

Hale Leta Beritania me @ p@

a hoea i ka po@ aole a@

@ke leta @eiagarap@ K@

kela Pelekane @a o Mika@e H@

i ke Kuhina o ko na Aina E@

iaia o hoihoi koko ia m@ ka mai@

  Ua ikeia nohoi o@ k@

ai ka Banako O@man na h@

 aku ila na palapala @oiaha @

komite hookaha@ Aupuni o na

Aremania i na Keena Kani@la k@

apau ua makemake lakou @

banako a e paa i ua hale ia no@a @

a iloko o ia ma@ la @lua i mak@

ai lakou i na mana kuwaho @

koke me ka eleu i mea @ hoohoio a

ka ninau Aremania me ka olelo pu a@

aku hoi ina hoao ke Aupuni e @a

aku i ka banako mailoko aku o @

lakou mau lima e hoopahuia no @

banako la e lakou me kona mau poe

apau.

  Ma ke ahiahi onehinei ua hele a@

Mr Vincent e ike i ke Suletana a @

malaila. ua loaa mai la iaia he pa@a

pala mai ka poe hookahuli @ap@

mai. e olelo ana ua makemake lakou

hookuu ae i ka lakou paa pio ana i k@

banako. ina nae lakou e a@ia ana

haalele iho i ka aina Nolaila ia

hoi hou aku la o Mr. Vincent i ka ha@

banako, a kamailio pu me na alakai

ka poe Aremania.

  He mau pu panapana ka na poe Aremania e paa ana ma ko lakou mau lim@ a ua hai mai la lakou iaia aia mala@ o ka lakou paa ana elua mau hoa@ ka papa alakai o ua banako ia ame n@ limahana lehulehu ma ke ano i po@ "moe-puu" na lakou a ua hopu pio@a e lakou ka banako i mea e loaa au h@ pio nui aole nae ma ke ano e kue aku i ke Aupuni o Tureke a i ka poe hoi no lakou ka banako aka ma ke an@ e kue aku i na mana kuwaho ka po@ hoi i haalele honua wale iho i na po@ Aremania. Ua olelo pu aku hoi lakou ua wae lakou i ka Banako Ottoman ma ke ano oia kahi kupono loa a la kou e hooko ai i ka lakou hana @ hoike pu mai nohoa lakou i ko @i@ makemake e hookuu mai i ka banako ina nae@ aeia ana lakou @ paa i ka la kou mau pu panapana a e alakai pa@ kanaia aku hoi lakou mailoko aka @ ka aina. Ua aeia keia mau manao @ na poe la, a ma ka po nei ua haawi p@ mai ka poe Aremania ia lakou iho @ ua laweia aku lakou e ka moku o @ Vincent, nona hoi ka moa o Guinare

HOEA KE KUHIKI HI PUUONE

KAULANA O KINA MA

AMERIKA

  Nu Ioka, Augate 28 @Ma keia @ hoea mai ai o La Hung Chang, a @ iho la i ka lepo o Amerika  O keia @ kanaka nana i paa i ka hanu o@ Kina iloko o na makahiki he kanakoi. Ma keia la, ua h@hi iho la kona ma@ wawae ma kekahi honua hou mala@ ae o kekahi ponaha-lani hou ma@ @n@ o kekahi lahuikanaka hou, m@ k@ lahui i loaa ole ai ka like ana o @ lakou olelo ma kana a no la mei ikeia aku ai ka min@ aka ana iho kona papalina  He kanaka ia m@ komohana maua@ha o na poe o ka @ kina. He kauwa oia na ka Emepera ke Aupuni kahiko loa o k@ ao n@i @ kona kulana kalaiaina ua like no ia m@ ko Bisimaka a @ole ia ua like n@ me ko Pohakuha@oli Ola ke kola na kanaka kaulana loa o ke ao n@ oia nei i keia w@ i kuku@ a i homia @ i na Aupuni i @n@ i na hoouka kaua i loaa ai ka palekana i ko lakou mau alii, a hana hoi i na hana i lilo mau haawina e hoonaauaoia ai ko @ kou mau hoa makaainana

  Mai ka manawa i haalele ak@ ka mokuahi e halihali ana i ke a @ kuhi puuone o Kina  I ka nuk@ awa a nee mai la ia @ hiki i kona p@ ana i ka uwapo @ nee mai @ iwaena o na leo nak@kolo o na p@ niahi ame na hoohiwahinwa aloha ano he nui. I ka pili ana i ka uwapo a @ mai i uka ua apo aloha ia @ oia @ na poo Aupuni. Ua haa@ ia @ iaia ke aloha o ka oihana a@ am@ @ na aumokukaua o Amerika n@  N@ ila i kona holo ana mai ma k@ an@ Fulton a hor@ i ka Hotel@ W@ Ua huro aku la na kanaka o k@ a@ ma na aoao o ke alanui

HAALELE O KUHINA ITO O

IAPANA.

  Iokohama, Augate 28.--Ua waiho ak@ ke Kuhina ito o lapana i kuna n@ lawelawe ana no ke Aupuni o Iapana Ua waiho aku oia i ka Oihana Kuhina Nui ka Oihana Kalaiaina a@ k@ kulana Kakauolelo na ka Aha Kuhina.

 

  He 14 ka nui o na hoihoi i maopopo i kela wa, e malama ia ana ma ke awa ae nei, ma ka la 19 o keia mahina. He mau hoihoi moku, hoihoi waapa, hoihoi kapua hooi@. hoihoi waa, hoihoi an, ame hoihoi luu. Ua @ kula mo@ hoihoi apau i ma poe o makemake ana e laulima pu ae.