Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXV, Number 29, 17 July 1896 — Page 10
This text was transcribed by: | Justin Santos |
This work is dedicated to: | Awaiaulu |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
i kekahi hoolilo ana i na eka he 25.65i oleloia mai a William G. Irwin i oleloia a me ka hoihoi, hookuu, a hoolilo mai ka Ahahui Kapiolani Paka i oleloia, me ke kow o na kuleana o kekahi poe iloko o kekahi o na apana i oleloia, a e hoolilo aku ia William G Irwin i oleloia i na apana he kanakolu- kuma-mahiku i oleloia paaia nei e ia a e hoihoi aku ia William G. Irwin i oleloia i ka hoolimalima maluna o kela wahi o kona aina alodio i oleloia hookoe ia ia, a ma ia manawa e hoolilo aku i kahi i koe o ia wahi i huiia ma na eka he 25.65 i oleloia aole nae kekahi o na apana e pili mai ana i oleloia, ma kekahi palapala hoolilo ma ke ano malama, i kekahi poe he eono ko lakou nui i waeia ma ke ano i hoakakaia mahope iho nei, a i ko lakou mau hoolina a hope ma ke ano malama no ka manawa pau ole, no ka malama i kekahi Paka noa i ka lehulehu a e hana i na hana a me na mea e ae apau i kupono a i pili paha i ka hookoia ana o keia Pauku."
Pauku 2. E lilo keia i Kanawai mai kona la aku e hoola-haia ai.
Aponoia i keia la 13 o Iune, M.H. 1896.
SANFORD B.DOLE
Peresidena o ka Repubalika o Hawaii.
KANAWAI 76.
HE KANAWAI
E HOOPAU AI I KE KANAWAI 13 O NA KANAWAI O
KE KAU O 1896, I KAPAIA "HE KANAWAI E HOO-
MAOPOPO AI NO KE KAKAUINOA ANA I NA KANE
E NOHO ANA MALOKO O KA REPUBALIKA O HAWAII."
E hooholoia e ka Ahaolelo o ka Repubalika o Hawaii
Pauku 1. O ke Kanawai 13 o na Kanwai o ke Kau o 1896,
i kapaia "He Kanawai e hoomaopopo ai no ke kakauinoa ana i na kane
e noho ana maloko o ka Reubalika o Hawaii" ma keia ke hoopau loa ia nei.
Pauku 2. E mana keia Kanawai mai kona la e hoola-
haia ai.
Aponoia i keia la 15 o Iune, M.H. 1896.
SANFORD B. DOLE
Perseidena o ka Repubalika o Hawaii.
KANAWAI 77.
HE KANAWAI
E HOAKAKA AI KE ANO O NA HANA MA KA HOO-
KUPA ANA I NA KANAKA O NA AINA E.
E hooholoia e ka Ahaolelo o ka Repubalika o Hawaii:
Pauku 1. Ua hiki i kekahi kanaka o na aina e e hooliloia
i kupa no ka Repubalika o Hawaii ma ke ano mahope iho nei,
a aole ma kekahi ano e ae:
E wahio aku oia i kekahi noi kakauia i hooiaioia mamuli o
ka hoohiki me kekahi Lunakanawai o ka Aha Hookolokolo
Kiekie.
Pauku 2. E hoakaka oia maloko o kana palapala noi:
1. Ua noho oia maloko o ko Hawaii Pae Aina no kekahi
manawa aole i emi malalo o elua makahiki.
2. Ua manao oia e lilo i kupa mau loa no ka Repubalika o
Hawaii.
3. Ua hiki iaia me ka hoomaopopo pono e heluhelu, kakau
a kamailio i ka Olelo Beritana.
4. Ua hiki iaia e wehewehe maopopo nona iho ma ka Olelo
Beretania i ke ano nui a me ka manao o kekahi Pauku, a i ole ia,
mau Pauku paha o ke Kumukanawai o ka Repubalika o Hawaii.
5. He kupa oia no kekahi aina i loaa he kuikahi me ka Repubalika
o Hawaii e hoakaka ana no ka hookupa ana (me ka hoakaka mai i ka aina).
6. He kanaka ano mailai a hoopono oia, aole hoi me mahuka
mai ka lima mai o ke kanawai.
7. E lawelawe ana oia i kekahi oihana, a i ole ia, kekahi
hana i ku i ke kanawai (me ka hoakaka i na hana la), a i ole ia,
ua loaa iaia kekahi mea e ola pono ai oia i ku i ke kanawai
(me ka hoakaka i ua mea la).
8. Oia ka ona ma kona kuleana poni iloko o ka Repubalika o
Hawaii, o ka waiwai nona ka waiwai io i emi ole malalo o elua haneri
dala maluna a mawaho ae o na hihia apau.
9. Ua hoohiki oia i ke olelo hoohiki i hoakakaia maloko o ka
Pauku 101 o ke Kumukanawai o ka Repubalika o Hawaii.
Pauku 3. Maloko o ka palapala noi e hoakakaia ka inoa piha o ka
mea noi, kona mau makahiki, kona wahi hanau a me ka la o kona komo
ana mai iloko o ko Hawaii Pae Aina.
Pauku 4. Na ka mea noi i ka manawa o kona noi ana, a i
ole ia, mamua ae paha o ke noi ana e hooliloia i kupa, e hoike
ae mamuli o ka hoohiki akakauinoa i ua hoohiki la ua hoopau
a haalele loa oia i kona noho kupa ana a kokua ana malalo
o kela a me keia alii o na aina e, poo, aupuni a i ole ia, aina
paha, a oi loa aku hoi ma ka hoakaka ana i ka inoa o ke alii,
poo, aupuni, a i ole ia, aina i noho ai oia ke kupa, mamua, ina
paha mamuli o ka hanau ana, hookupaia ana, a i ole ia, ma
kekahi ano e ae, a e kokua oiaio no oia i ka Repubalika o
Hawaii. Ua hiki no e hoohikiia aku ka olelo hoohiki o ia
ano e kekahi mea i hoomanaia e hoohiki i na olelo hoohiki.
Pauku 5. E koiia no ka mea noi e hooiaio i na mea apau
i hoakakaia maloko o kona palapala noi a lawa i ka manao o
ka Lunakanawai i oleloia e ninaninau i ka mea noi
malalo o ka hoohiki a e kauka aku a e ninaninau i no hoike
ana i manao ai ua kupono no ka loaa i ka mea noi na kumu e
kupono ai e like me ia i hoakakaia maloko o kana palapala
noi.
Pauku 6. Ma ka hooko ana i na mea apau i kauohaia ma
keia Kanawai e loaa i ka mea noi ke kuleana e loaa iaia kekahi
palapala hoike no ka hookupaia ana ma ke ano i hoakakaia e
na Lunakanawai o ka Aha Hookolokolo Kiekie, malolo o ka
lima o ka Lunakanawai nana i hoolohe ka palapala noi, i hoo-
piliia me ka Sila o ka Aha Hookolokolo Kiekie a i hooiaioia
e kekahi kakauolelo o ia Aha.
Pauku 7. O ka palapala noi, ka olelo hoohiki i kauohaia ma
ka Pauku 4 o keia Kanawai, ke kope o ka palapala hoike hookupa
a me kekahi hoakaka pokole ana o na olelo ike i waihoia
ae e malamaia no ia me na moolelo o ka Aha Hookolokolo Kiekie.
Pauku 8. O kela a me keia palapala noi o kekahi kanaka o
na aina e e kuniia no ia e like me ke kuniia ana o na palapala
noi i na Aha Hookolokolo Kaapuni, a e koiia aku kekahi uku
o elima dala ma ke ano he mau koina ma ia hana ana.
Pauku 9. Ina ua loaa i ka mea noi mai ke Kuhina Kalaia-
ina mai kekahi palapala hoike no ka hana e like me ia i hoo-
manaia a i hoakakaia maloko o ka Mahele 2 o ka Pauku 17 o
ke Kumukanawai o ka Repubalika o Hawaii aole no oia e
koiia e hoakaka iloko o kana palapala noi ua loaa iaia na mea
e kupono ai i oleloia maloko o ka Pauku 2 o keia Kanawai, aka e
olelo no oia maloko o kana palapala noi ua loaa iaia ia pala-
pala hoike a e hoike aku no i ia mea, a i ole ia, ina ua nalowale
e hoike aku i kekahi kope i hooiaioia i ka Lunakanawai e
hoolohe ana i kana noi. Ma na ano e ae apau e hookoia no
ma kana palapala noi na mea i hoakakaia ma keia Kanawai.
A ponoia i keia la 15 o Iune, M.H. 1896.
SANFORD B. DOLE,
Peresidena o ka Repubalika o Hawaii
KANAWAI 78
HE KANAWAI
E HOOLOLI AI KA PUKU 17 O KE KANAWAI 26 O
NA KANAWAI O KE KAU KUIKAWA O 1895.
E hooholoia e ka Ahaolelo o ka Repubalika o Hawaii:
Pauku 1. O ka Pauku 17 o ke Kanawai 26 o na Kanawai o
ke Kau Kuikawa o 1895, ma keia ke hoololiia nei ma ka pakui
ana aku i keia mau huaolelo mahope iho nei, mahope o ka
mahele elua o ua pauku la:
"A ina e hooko ole ia ua mau kumu la, ua hiki i na Komisina
me ka hana a hana ole paha ma ke kanawai a me ka hoolaha ole,
koi a komo mua ole, e lawe i ka aina ma ko lakou lima,
a ma ia hana ana e hoopau i ke kuleana i loaa mamuli oia
aelike. Ina e loaa kekahi lilo wale ana o ia ano, e kuaiia ka
aina ma ke kuai kudala ma ke ano holookoa a i ole ia ma na
apana no ke dala kuike a i ole ia ma na hookaa manawa ana
e like me ka manao o na Komisina he pono; a ina ma ia kuai
ana ua loaa he kumukuai i oi ae i ke kumukuai mua. e loaa i
ka mea nana i kuai mua mailoko mai oia kumukuai ka huina
o kana mau hookaa ana i ke Aupuni no ke kumukuai o ka aina,
me ka ukupanee ole a me kekahi mahele iloko oia kumukuai
oi e like me ka nui o na kuina ana i hookaa ai. Ina nae ma ia
kuai ana ua loaa he kumukuai i emi iho malalo o ke kumukuai
i kuai mua ia ai, alaila e hoolaweia mailoko ae o ka huina e
hoihoiia ana iaia kekahi huina i ano like me ka nui o ia emi
ke hoohalikekeia me na huina i hookaaia.
Ma keia ua hoomanaia ke Kuhina Waiwai e uku aku i ka
huina e hoihoiia ana i ka mea kuia e pau ana, ma ke kikoo o
na komisina, mailoko ae o kekahi dala i hiki e hoohanaia
no ia mea."
Pauku 2. E mana keia Kanawai mai kona hoolahaia ana.
Aponoia i keia la 15 o Iune M.H. 1896.
SANFORD B. DOLE
Peresidena o ka Repubalika o Hawaii
KANAWAI 79.
HE KANAWAI
E HOOMAHUAHUA AI KE DUTE MALUNA O NA WAI-
ONA, NA WAINA I PUHIA A ME NA MEA INU E AE
I HANAIA MAILOKO MAI O NA MEA E AE AOLE
MAI KA WAI O KA WAINA MAI: E HOOLOLI ANA
I KA MOKUNA 25 O NA KANAWAI O 1892. I KAPALA
"HE KANAWAI E HOOLOLI AI I KA MOKUNA 28
O NA KANAWAI O KE KAU O 1878, E PILI ANA I
NA DUTE."
E hooholoia e ka Ahaolelo o ka Repubalika o Hawaii:
Pauku 1. O na waiona apau i puhiia a me
na mea inu e ae i hanaia mailoko mai o na mea e ae aole ka
wai o ka waina, ina ua hookomoia iloko o ko Hawaii Pae Aina.
ina ua komo iloko o ia mea he eiwa pa-keneta a aole e oi ae
mamua o umi-kumamaha pa-keneta o ka alekohola. e kauia
i ke dute o kanaono no ke galani; ina na oi aku mamua
o umi-kumamaha aole nae i oi mamua o iwakalua-kumama-
kahi pa-keneta o ka alekohola, e kania i ke dute o hookahi dala
no ke galani; ina ua oi aku ka alekohola maloko mamua o
iwakalua -kumamakahi pa-keneta, e kauia maluna oia waiona
ke dute e like me ke dute i hoakakaiama ke Kanawai no na
waiona o ia ano like.
Pauku 2. O kekahi mea e hoopae mai ana, a i ole ia, e hoao
ana e hoopae, a i ole ia, hoopae malu i kekahi o na waiona, a
i ole ia na waina i hoakakaia maloko o ka Pauku 1 o keia, me
ka uku ole i na dute; a i ole ia, nana i pa`ipa`i ia mea i mea e
hoemiia ai, a i ole ia, e hooliloia ai paha ke kuleana e pili iaia
ka hewa mikamina, a ina e ahewaia, e uku i kekahi hoopa`i
aole e emi malalo o hookahi haneri a aole hoi e oi aku mamua
o hookahi tausani dala, a oia mau waiona e hoopuia a e hoo-
liloia aku no ka pomaikai o ke Apuni Hawaii.
Pauku 3. E mana kei kanawai mai a mahope aku o ka la
ekahi o Iulai, M.H. 1897.
Ke hooia nei au ma keia ua aponoia ka Bila Kanwai mamua
ae nei mahope iho o ka noono hou ia ana o ka vito o ka
Peresedina, ma ke koho ana ma ke kakau ana i na ae me na
hoole e elua hapakolu o na hoa apau i kohoia o ka Hale o ka
poeikohoia o ka Repubalika o Hawaii i keia la 15 o Iune,
M.H. 1896.
Ikea: D.L. NAONE.
JAS. N. K. KEOLA, Kakauolelo. Lunahoomalu.
Ke hooia nei au ma keia ua aponoia la Bila Kanawai mamua
ae nei mahope iho o ka noono hou ia ana o ka vito o ka
Peresidena, ma ke koho ana ma ke kakau ana i na ae me na
hoole, e elua hapakolu o na hoa apau i kohoia o ka Aha Senate
o ka Repubalika o Hawaii i keia la 15 o Iune. M.H. 1896.
Ikea: W.C. WILDER,
J.F. CLAY, Kakauolelo. Peresidena
OLELO HOOHOLO HUI.
E hooholoia e ka Aha Senate a me ka Hale o ka Poeikohoia
E ano poepoe ke kino o ka Sila Nui o ka Repubalika o Hawaii
i ekolu iniha kona ana waena, a o kona kii e like no ia me ia i
hoopiliia malalo iho nei a hoakakaia penei me na waihoolu
i pakui ia mai i kahua no ka palekaua.