Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXV, Number 25, 19 June 1896 — Untitled [ARTICLE]

He hoolaha hui ka Sing Loy ma o keia la. Ua hokuuia ka Ahaolelo o 1896 ma ke ano liula o ka Poakahi nei. He heihei holo kiau ko ka la i nehinei mawaena o na lio Billy Button a me Judah. Ma ka hora 10 o ka Poakolu nei i ku mai ai ka mokuahi Peru mai Kapalakiko mai iloko o na la holo 6 1/2. Ua lilo ae nei o Curtis P. Iaukea i Notere no ka Lehulehu no ka Apana Hookolokolo Kaapuni Ekahi. E hoike ana ke Kulanui o Iolani ma ka la 9 o Iulai ae nei, a ma ka la 7 o Sepatemaba hoomaka hou ke kula. He aha mele hui ka na kula elua o Kamehameha e haawi ana ma keia ahiahi Poaono iho ma ka pa halekula o na keikikane o Kamehameha. He onawaliwali ko ka lunahooponopono Mr. J. Nawahi i keia mau la aku nei, aole oia i hoea ae ma kona keena oihana ia mau la. Ke upu mai nei ko Hilo poe keiki hokelakela e koho ia G. K. Wilder i "Meia" (Mayor) no ke kulanakauhale o Hilo. Ua hookohuia ae nei o Mr. Atkinson, kahukula mua, i Luna Helu Lahui no keia makahiki. Aole keia o ka oihana kakauinoa. E nana ae i ka olelo hoolaha no ka hooponopono i ka waiwai o Pilipo Kakimilo (k) o Honolulu, ma ke noi a S. K. Aki. He kai mimiki ko ka Poakahi nei. He hoolaau hookuu Ahaolelo paha, a i ole ia, he kai hoee paha no ke Saki mai Iapana mai. Ma ka Poalua nei i aeia ai o John F. de Bolt o Wasinetona e lawelawe i ka oihana loio iloko o na Aha apau o ka Repubalika o Hawaii. Ma ka ulele kinipopo ana mawaena o Kamehameha me Hoku i ka auwina la Poaono aku nei, ua lilo ka eo ia Hoku. He 15 ana puni ia 6 wale no o Kamehameha. Mai poina i ka alawa ae i ka hoolaha a ka Luna Wai Nui o ka Oihana Wai o Honolulu nei, ma ko makou pepa o keia la, malalo o ke poo "Ma ke Kauoha." He hauwawa ia e laulaha nei, e hoihoiia mai ana o V. V. Akepoka i Hawaii nei e kekahi manuwa Pelekane. He lalau ia mau olelo. A keia pule ae loheia ka mea oiaio. Ua make mai nei ma Hilo o J. R. Robertson, ka luaui makuakane o Mrs. C. W. Akepoka. He haole oia i kamaaina ma Honolulu nei no kekahi mau makahiki i hala ae nei. Ma ka Poakolu nei i haalele mai ai no na kaiaulu o Hawaii nei he 213 poe Iapana paahana i pau ko lakou manawa kepa, a huli hoi aku la no Iapana maluna o ka mokuahi Toyo-Maru. Na Mele Kuke, me kona mau hoa ike himeni, mawaena o ko kakou poe ike mele e uniki ana ka Hale Mele hou ke pau pono ae kona mau hemahema a pau. Aole maopopo loa ka manawa e malamaia ai keia uniki ana. Eia ka Mr. D. P. Davis olelo, he kanaka malama lio hoolimalima a kanaka kalepa hoi no Goshen, Va., no ka mea e pili ana i ka Rumatika: "Ke hauoli nei au i ka hoomaikeike ana aku i ka KAMALENA LAAU HANO no ka Rumatika, oiai, ua ike maka maoli au, mamuli o ka ike maka ana, e hiki ana ia laau ke hana i na kulana hoola, e like me ka mea i hoikeia no ua laau la. I ke kau kupulau o kela makahiki aku nei, ua waiho kuu hoahanau maluna o kahi moe, mamuli o na umii ana a ka rumatika mala, a ua nui launa ole kona eha. I ka hamo mua ia ana no o ka LAAU HAMO A KAMALENA, o ke kanahai mai la no ia o ka eha, a hookahi ponoi wale no omole i hamo ia ai o ke ola no ia. E kuaiia ana e na poe kuai laau apau. O BENSON SMITH & CO. na Agena o ko Hawaii Pae Aina.

He ekolu mau kanaka opio Amerika, hookahi o lakou he 20 makahiki, i holo aku no Maikonisia ma ke ano misionari, a he poe lakou i holo aku malaila mawaho ae o na hoounaia ana e kekahi Ahahui Ekalesia. Ma ka auwina la Poalua nei i haalele mai ai ka mokuahi Kinau ia Honolulu nei a holo aku la no kona mau awa ma Maui ame Hawaii, a maluna aku ona i huli hoi aku ai kekahi mau "Levi" o Maui ame Hawaii. Nui ka haanou mai a na poe he nui no ka aha hoikeike a ke Kula o Sana Lui i haawi ai ma ka po Poaono nei, no ka maikai. Ma ia po i hookani ai kahi keiki uuku a ko makou hoaloha Mr. J. L. Kaulukou maluna o ka piano, a ua nui ka mahaloia. Ua lilo ae nei ma ke kuai ke kuleana mahi kope o George Manson o Hawaii ia W. F. Johnson, ka haole hoohana papa-pa'i o keia nupepa mamua. O kona hoa hui ma keia hana oia o Mr. Thaanum, he ulele hua-kepau no ka papa-pa'i Star. Ua hoopaiia ka Iapana nana i aihue i ka bila banako o ka hui o Ahuimanu i lawe hewa ia ai e kekahi mau Iapana i ka hale banako o Spreckles. He 10 mahina hoopaahao a ka Aha i kau ai maluna ona, me ka hana oolea ame na wahi koalaala o ka Aha. Ua hookoia ka palapala kauoha a Adelia Konuwela imua o ka Aha Hooko, a o ka huina waiwai o ka mea i make ua hiki aku i ke $76,145.92. O F. W. Makapolena ame W. H. Konuwela na luna hooko kauoha malalo o ka bona o $58,000. O Kikila Baraunu me W. F. Allen na hope ma ka bona. Ke hoomaka mai nei kekahi mau kahunapule Hawaii e ao i ka Olelo Beritania. He keehina naauao keia a lakou e hoomahui mai nei. Oiai aole i liuliu na la mai keia wa aku, a hakoko no na poe haiolelo Hawaii me ka noeau o ka hanauna hou mawaena o na Hawaii i hoonaauaoia ma ka ike Olelo Beritania.

He kanahiku-kumamawalu ka nui o na Kanawai i hooholoia e ka, Ahaolelo i pau aku la a i lilo i Kanawai no ka Repubalika o Hawaii, ke Aupuni manā hookahi ma ko Hawaii Pae Aina nei. Ua oi aku mamua o hookahi haneri na Kanawai i noonooia e na .Hale elua, a ua make kekahi a ua wiliia kekahi iloko o na Kanawai i hooholoia.

Ma ko makou pepa o keia la e ikeia ai kekahi hapa uuku o ka haiolelo a Mr. ,J. K.. Kaulia no ka "Oihana Kahuna Hawaii." Aole i'aeia e hoopuka pau 'aku i keia haiolelo. O kahi koe aku.o keia haiolelo o kahi waiwai loa ia, a oia nae kahi i ae ole ia e hoolaha aku. Heaha la ka. mea e pa'i buke ole ia nei keia haiolelo a kuai ae i ka leliulehu. Ma ke ahiahi Poalua nei, lune 16, i malamaia ai ke anaina Aha Mele maloko o Pauahi Hall, ma ke Kulanui o Kapunahou, no ka hoolaa ana i ka Makana Nani a Kakela makua, oia hoi ka ogana nona ke kii malalo iho nei: O.ka nui o na ohe o keia ogana he 649 me 16 mau ki. Na ka Hui o John Bergstrom & Sons o Kapalakiko i hana i keia ogana. Ma ke ku ana mai nei o ka mokuahi Peru i loaa mai ai ia makou ka palapdla mai ko makou mea kakau mai Oakland mai, a e hai mai ana ia, aia maluna mai o ka mokuahi Australia 0 ka Poakahi ae nei e loaa mai ai ia makou na mea hou o ka hoolele baluna la Sabati ana i hoike mai ai ma kana palapala a makou i hoopuka aku ai ma ko makou pepa o ka la 5 o lune, ame kekahi mau mea hou e*ae. Ua ninauia aku ke Kuhina o ko na Aina E no ka mea e pili ana i ka lono e wawaia nei no ka hoea mai o na manuwa Pelekane i Hawaii nei no ka mea e pili ana i Ke koi a V. V. Akepoka, ua pane mai oia, aohe oiaio o ia mau lono. He oiaio nae.ua holo palapala iho nei na Aupuni a elua, a o ka palapala hope a Enelani i Hawaii nei, ma ka malama aku nei ia o Feberuari. *Aia wale no 1 ke aheahe la'i malie na launa olelo ana. Ua lilo o F. Kaaka, ka Hope Mkkai Nui o Wailuku a N kaikuaana hoi o ka Lunakanawai Kaaka o Oahu nei, i Lunakanawai Apana no Wailuku, ma kahi o Elia Helekunihi i pau. A ua paniia aku ka makalua i waiho hamamaia iho e L. M. Balauwina, ka Hope Makai Nui o Lahaina; a e hoi aku ana hoi o Wile Kelekona rfia ia wahi; a o ko Wile Kelekona wahi hoi ma Waianae ae nei e paniia aku ana ia e George Nawaakoa. E malama i ka hana.

Ua hopuia kekahi lapana o Kobay-. ashi e Chester A. Doyle no ka hoopuka ana i kekahi kikoo dala banako mai ka Hui Hanai Holoholona mai o Ahuimanu, Koolaupoko, a i hoopauia hoi ka waiwai io ona kikoo dala. Ua kuhikuhi keia lapana, he mea okoa ka mea nana i haawi mai iaia i ua kikoo dala la, he lapana o loma ka inoa, a he kanaka hana hoi no Makapolena 0 Ahuimanu. Ua hopu pu ia ka lapana mua ame kona hoahanau. O kahi 1 paa ai keia mau lapana ma ka banako o Spreckles, oiai laua e hoao ana e kikoo i ke dala o ua bila la.

Ma ke ahiahi Poakolu o kela pule aku nei, oiai kekahi Pake o 3un Sin konā inoa i hele mai ai no Honoluiu nei mai Kalāuwao mai a hiki i Halawa, ike mai la oia i kekahi Pukiki me kekahi kanaka maoli. I ko laua nei kokoke ana'ku lioi i ua Pake la, ua nonoi kok« aku la ke Pukiki i ka Pake no kona palapala hookaa auhau. Manao iho la ka Pake, he luna auhau keia, nolaila, nanao iho la ia iloko o kona pakeke no ka palapala hookaa auhau.. Hemo ae la kana 'eke, a anehe iho la oia e lalau i ka palapala hookaa auhau, ia wa i ike aku ai ke Pukiki he bila dala 50 ame ka hapalua kini. O kona wa ia i lalau aku ai i ke eke dala a ka Pake a lilo iaia; alaila, kui aku la oia i ua Pake la a hina ilalo, a kauoha ae la i ke keiki kanaka e kopi i na maka o ka Pake i ka lepo. Aole i loaa iki keia mau kolohe a hiki i keia wa.