Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXV, Number 24, 12 Iune 1896 — NUHOU KUWAHO [ARTICLE]

NUHOU KUWAHO

RUSIA. KA POMIA ANA O KA EIIEPEKA KANE AME EMEPEKA WAHINE O KUSIA. Ma ka la 26 aku nei o Mei i malamaia ai ke anaina "Poni Moi" o ka Emepera kane ame ka Emepera wahine o Rusia, oia iioi o Nicnolas Alexandrovitch ame Aiexandria t eodorovina, maloko o ka īiaiepuie o ka Pii ana (Cathedral ot the ASbumpcion) me ka hanohano nui, a niamuii hoi o na hoiiiwahiwa aua e ua īiana pili hoomana o ka Ekalesia "Kaeuiiiui iieieue, ko ke au kahiko ame ko Ke au hou e nee nei. Ua holopouo na mea apau me ke kuia oie. Ua hoike mai na lani i ke kalae malie ame ka uani. aua iiekau aku na iini ana oka ieiii ui Kukini no na pomaikai e pahoia /iiai uiiei maiuna o.lakou malalo o na iiooponopono ana a ko lakou mau Emepera hou, ua mea no laua ka ia hiwauiwa i ikeia ma keia la 26 o Mei. Ma keia la hoi i hoopuka ae ai ka Emepera hou o Rusia i kana palapala kukala Aupuni akea, oia hoi, e hookuu ana i ua auhau kaa ole o na makaainana Kukini ma Rusia ame Polani, hoemiia ka auhau waiwai-paa (aina) a ka akahi hapalua o ka auhau mua.'a e mau ia auhau no umi makahiki, a o na hopai dala o na paahao ua hoemiia ma kekahi a ua hoopau loa ia ma kekahi, a hookuuia na poe i hoopaiia no na hewa liilii i ku i ka hoopaahaoia no ka wa pokole, a i hoopaiia hoi ma ke dala i hiki ka huina i ka 300 rubela, koe wale ao lea poe i hoopaiia no ka powa, aihue i ka waiwai i haawiia e malama, hoouku pa-keneta kue kanawai, imi loaa ma ka hooweliweli, ame na hewa apau i kue i ka hanohano o ke kanaka. E haawi pu ana lioi i na poe pio apau e noho ana ma Siberia, mahope iho o ka pau ana o na makahiki he 12 o ka noho pio ana ma na wahi mamao o ka.aina, a mahope iho hoi o 10 makahiki ma ia wa aku, ua hiki no ia lakou ke koho i ko lakou wahi e noho ai, koe nae na kulanakauhale poo o ke Aupuni, aole nohoi e hoihoiia aku ko lakou mau pouo kivila. Ma ka la 27 mai i haalele ai ka Eme- j pera kane ame ka Emepera wahine i ka rumi karaunu o ka halealii Kremlin. a hookipa aku la laua i na elele hoohiwahiwa maiwaena mai o na poe koikoi o ka aina, na ahahui ame na kahunapule. He 1200 poe i haawi aku i ka lakou mau hoomaikai ana i na Poo Aupuni hou o Rusia. He nui na makana nani i haawiia aku e na makaainana. E aahu ?na ka Emepera kane ika aahu koa o na Koa Kiai Emepera o Rusia. a he lole keokeo loihi ko ka Emepera wahine me ka lei karaunu.

Ma ka la 30 mai, ua nui na kanaka i poino ko lakou mau ola mamuli o ka piha hookeke launa ole o na wahi ahaaina i na kanaka. Ua pau kekahi poe i ka hehiia iho e na wawae o na kanaka a make. Ma na hora poniponi wale o ke kakahiaka'Ha ikeaia aku la na kaoo hihimanu o na kanaka e kakahe ana no ke kula laula o Hoynsky, a muimuia nui ae la ma ka halealii o Petrovsky. He 10,000 kanaka paha i ikeia aku i keia v. r a. Aka, i ke ahiahi mamua iho, ua hoea e aku no laila he mau tausani o: na kanaka a malaila no i hooaumoe ai ia po maloko ona haie-pea. Aia hoi ma keia kula laula o Hoynsky e kuku ! ana he mau haneri papa ahaaina me na noho e hoopuni ana. ia lakou. He puali lehulehu o na kuke ame na kuene kai hoomakaukauia e ke Aupuni no ka hanai ana mai i ka "menehune" kanaka i hoea aku no ke kahua ahaaina. O na hale puhi palaoa keia o ke Aupuni, ua heie a piha kui-neki i na mea ai, a he 500,000 ipu lepo i paiia me. na kii o lea Emepera kane ame ka Emepera wahine, i piha i na mea ai, a he mau mea makana keia i na, kanaka e laulima pu Ana iloko oka ahaaina oia la. E hooikaika ana na makai e kaohi mai i ka haki-nua ana aku o na kanaka, aka t aoie nae hiki, ua hooke pu ia aku la na makai e na kanaka, a e iike me ka hului im ana a kekahi waikahe ikaika i na mea apau imua ona, peia na kanaka i nee aku ai maluna o na pakaukau mea ai, a iloko o ka wa pokole loa ua pau ae ia na mea ai i ka hao ia, a muu mokaki iho la na pakaukau ame na noho maluna oka honua. Mamuli 0 keia hana ana a na kanaka uk nui ka poe i poino, o ka poe palupalu nae ka poe pilikia loa, eiike me na elemakuie, na wahine ame na keiki. Ua hōoikaika loa hoi na makai ame na luna Aupuni e hoomalu i keia pioloke nui, aua loaa ka maluhia. Ia wa 1 hoala hou ia ai na pakaukau £me na noho iluna a hooneeia na hana o ka ahaaina imua, me ka nana ole i na mea i haia. Ua laweia aku ka poe i make a i hoehaia ma na wahi e loaa ai ka waihoia ana me ka maikai. Haiia aku ia keia lono i ka Emepera kane ame ka Emepera wahinē, a ua hoopiha loa ia laua ī ka waiohia ame ke kaumaha no ka poe i make a i hoehaia, nolaila, hoouna koke mai la laua i mau puaii kauka hou no kahi o ka poe poino, me ke kauoha pu mai hoi e hoomaopopo pono ia ka nui o ka poino, na inoa o ka poe i make ame ka poe i pilikia, a e haawi koke ia na kokua i na ohana o ka poe poino.

KA POINO WKLIWKLI O KA MAKAM "CYCIiONK." Ma ka la 28 o Mei aku nei, ua holo-a-ia ae la ka makani "cyclone" ma kulanakauhale poo o Amerika oia o Waßinetona. No 20 minute paha i pa ai keia makani me ka weliweli n i. maluna o ke kulanakauhale. a haule ; mai 2a nohoi na ku-a-ua koikoi, e Uoa' t ana i na noonoo hopohopo no ka poiiu 0 keia ino i hana ai xna ke kulanakuu haie o Sana Lui me ka weliweli um E holo ana ka makani, pela ka hoomuo popo aku, ma kahi o 75 mile i ka hora. a ua pa mai hoi ia mai ke kukulu ko mohana mai. Ma ka hora 3:30 o k i auwina la, ua alaa pu ae la ka makam 1 na kaupoku o kekahi poe hale, a o ka halepule Lutera kekahi i alaa pu i;\ kona kaupoku, hu-la pu ia ae la hoi na kumulaau a muu mokaki ilaio, eia nae aohe ola i poino. Ma ka Hale Au puni, ua kaulua iki na hana o ka Ahaolelo. Me he mea la o Mr. Dingley o Maine, ka mea e noho lunahoomalu ana ia wa, oia wale no paha ka mea ola uhane e noho ana iloko o ke Keena Ahaolelo ia wa a ka mak&ni i pa ae ai. Ma ka po o ka la 27 o Mei, i holapo ai ka ino ma ke kulanakau hale o Sana Lui. Ua hoomaka niai nae keia ino ma ka hora 5 o ke ahlahi. a iloko o ka wa pokole wale no, ua n<H* ae la keia makani maloko o ke kulana kauhale ma ke 80 mile i ka hora. l'n piha ka Halemai Kulanakauhale i n;\ kane, i na wahine ame na keiki poino a o ka hale keia e waiho al na kino • ka poe make, iloko o 2 hora wale no mahope iho o ka hala ana'ku o ka ino ua piha loa ae la ia i na kino mako. a nolaila, ua hooneeia aku la na kino make e ae no kekahi wahi okoa aku 0 na mokuahi apau i lana hele maluna Lui, ua pau iho la i ka hooholo-a-ia in iloleo o ka hohonu o ka moana, pau pu me na kanaka, a he kakaikahi wale no ka poe i pakele. Mawaena o na moku poino, o ka mokuahi Repubalika Nui kekahi. Aole hookahi kanaka oia mo ku i pakele. 0 waena konu ponoi o ke kulanakau hale, ua ulupaia a liilii. Nui na hale 1 h|olo a o kekahi mau hale nohoi ua hoopoino hapā ia. Ma kekahi mau ala nui ua hiki ole ke holo na kaa, a ma kekahi mau>wahi ua hiki ole ke hele wawae ia. Ma na wahi he nui o ke kulanakauhale, ua a ae Ia ke ahi, a ua hilei ole i na kaawai kinai ahi ke klnai i ke ahi me ka holopono mamuli o ka pilikia o na alanui. He nui hoi na kannka kinai ahi i lilo ma na hana hoopakele i ka poe poino. Ma ke kakahiaka o ka la 30 o ua hoike ae kekahi nupepa oia kulanakauhale (Sana Lui) i ka nui o ka poe poino. Ma Sana Lui ponoi, fce 136 poe i make; poe make i maopopo ole, i>. nalowale, 32; hoehaia me ke kukonn konu loa, 19; hoehaia a I komo iloko o na halemai, 401; na poe i hoehaia a i komo ole iloko o na halemai, 1,000; waiwai i poino, $20.000.000. Sana *,ui Hikina, 110 poe make; make m aopopo ole, 6; e make aku ana, 6; naiowale. 10; kukonukonu loa ka poino, a i komo iloko o na halemai, 200; na poe i hoeha ia. e noho ana mawaho o na halemai. 2,000; waiwai i poino, $5,000,000; huina o ka poe i make, a e make aku ana, 295. IJa puai mai ka leo o ka ino mai Penesilevenia mai, e hoike ana, ma ka wa i holapu ae ai ka ino ma ka mahele aina o Montgomery, ma ka la inehin«i. Mei 24, ua haawi iho ia i ka make ame ka" poino. He ekolu poe i make, a he lehulehu na poe i hoehaia. He mau tausani dala i poino ma ka waiwal. NA WANANA A KEKAHI P()£ KII.O KILO KAI.AIAINADEMOKA KATA NO KALIVAUSA. Mamua o ka haalele ana'ku o Senate Joe Blackburn i ke kulanakauhale o Wasinetona, ma ka auwina la o ka la 25 o Mei, no kona home noho ma Kenetuke, ua olelo ae la ia; "Elua ana mau ahahui wae moho Peresidena a ka Aoao Demokarata e malamaia ana ma Kikako, a he elua ana nohoi papa hoonohonoho hana. 0 Grover Cieveland (Kalivalana) ka moho o kekahi paa ba lota. Manaoio anei au e kohoia ana ia? He mea pohihihi loa ia. Aole lo'; e loaa iaia i hookahi mokuaina holo okoa o na mokuaina o ka Hema. O ka poe dala o lakou ka poe nana ia e ka koo. O ka poe i kuai i na bona daia aie ana i hoopuka ai o lakou ka p<> koho iaia, aka, o na kanaka e ae. ka poe hoi na lakou e uku i na ukupanee <* keia mau dala bona e koho ana lakou hemeaeae. O ka puu hoailona o kona poo e hoike ana i kona ano hapai memeue iaia iho, ua oi loa ae nei ka oini oia puu mamua o ka puu o kona poo e pili ana i kona ano akahele, a e komo aku ana ia iloko o keia kahua helhei koho balota ae maluna o ka lio wiwi." HAALULU NA KULI .O KA POK TURKKE. E hoike ana kekahi lono mal Atenai mai, Mei 27, mamuli o ke ku ana'ku o kekahi mokukaua o ko na aina e. ma Canea, Kerete, ua lilo ia i mea e wiwo ai na poe Tureke ma ia wahi, m ua. halii hou ka maluhia maluna o ke kulanakauhale. Aia no nae ke holapu la na hana hoohaunaele hookahe koko ma na wahi e ae, a, aia hoi na poe Muaele-

- na ke anehe aku la e lele maluna o ■ :, r aklione. O ka hoolewa o na kino - ake o na poe Karistiano i pepehiia eanea, ua malamaia malalo o ka ana a ka mokukaua Beritania ; i >oa. Ona ohana nae oka poe make, hikou i ukali aku i na huakai hoocā a hoea i na luakupapau. He ekolu ii\:sani na koa Keretana i hoea mai ~c>ko o ke kulanakauhale no ka mala:r.a ana 1 ka maluhia o na Karistiano.