Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXV, Number 15, 10 ʻApelila 1896 — AHAOLELO O 1896 KE MAU MAU AU O KA REPUBAUKA O HAWAII. [ARTICLE]

AHAOLELO O 1896

KE MAU MAU AU O KA REPUBAUKA O HAWAII.

H iLEo V A M A K V Al N* Hoikeia mal ko ka Aha Senate hooholo ana ma ka heluhelu ekolu, i ka t>ila kanawai no ke kuai ana i na waiwai kalepa, a waihoia ma ka lima o ke Komite o na Kanawai i hooholoia; a pela hoi me ka hoounaia ana mai o ke kope i hooiaioia o ka Bila Kan&wai Senate no ka hooiaia ana o na lilo Ahaolelo. Waiho mai o Rikeke he noi mai na inoa mai he 10 mai Laupahoehoe mai, e noi ana i $1,500, no ka wehe ana i alanui hou ma Kiilau. Waihoia i ke Komite ona Aina Aupuni. Na Kamauoha mai, he noi mai Napoopoo mai, e hookaawaleia i $1,500 no ke kukulu ana i kekahi hale hoahu ukana Aupuni ma Napoopoo, a no ka hana hou ana hoi i ke awa pae. Waihoia ike Komite ona Aina Aupuni. Waiho mai o Raikorofa he nol mai Puna mai, e noi ana e helu hou ia na kumukuai o na aina hookuonoono malaila. Waihoia i ke Komite Waiwai. Waiho mai o Halualani he noi mai Ewa anai, i kakauinoaia e na inoa he 69, e roi ana 1 $2,600 no ka hana hou ana i alanui mai Halawa mai a hoea i ka Pukaki. Waihoia ike Komite ona Aina Aupuni. Waiho mai o Kamauoha he noi mal ka Panalaau mai o Kalawao ma Molokai, i waihoia aku ma ka lima o kekahi komite, ma kekahi halawai makaainana 1 malamaia malaila: (1) E hoolakoia aku ko Kahua Ma'i Lepera me na laau lapaau a Kauka Goto, elike me ka wa mamua; (2) e hoolakoia na home Eaiauwina me Pauahi me na laau lapaau i kupono no ka auau; 13) e hoolakoia na wahi auau wai laau akea ma Kalaupapa, a e noa keia mau wahi i na kanaka o ka panalaau. Waihoia i ke Komite Ola. Ma ka hoike a ke Komite Ola no ka mea e pili ana i ke noi e hoonoaia ke kapu o ka lawaia ia ana o loko ae nei 0 ke awa, ua waihoia ma ka papa mamuli o ke noi a Kamauoha. Waihoia ma ka papa ka hoike Komite o na Aina Aupuni e pili ana i kekahi mau haa-1 wina dala i haawila ai na lakou e noonoo, oia hoi. e apono ana ke Komite i ka uku o ke Komiaina Aina $600, me ka uku o ke Kakauolelo a Hope Agena Aina Aupuni $4.800, a e hoole ana hoi i na uku o ke Kakauolelo muas2,4oo, me ke Kakauolelo elua $960; a e apono ana 1 ka huina o $4,420, no na hope Agena Aupuni ke nui loa ka hana, a pela hoi ka huina o $4,320 no na poe kiai aina aupuni ke hanaia aku ia hana, a noonoo pu ia me ka Bila Haawina. Pela pu hoi me ka hoike a ke KomUe no na uku o na Ana Aina Aupuni ame na poe Kahakii.

Waihoia Ka hoike a ke Komite Aina Aupuni e apono ana i ka hoakaka ma ke kanawai no kekahi mau alanui o Hilo, e hoike ana i 50 kapuai ke akea o ke alanui Waianuenue, ma ka papa, maniuli o ke noi a Halualani, a noonoo pu ia me ka Bila Kanawai. Hoike mai ke Komite Pa'i, ua pau i ke pa'iia na pane a ke Kuhina o ko na Aina E, no na ninau a Kamauoha; pela hoi ke kanawai no ka hookomo ana mai iloko nei o ka aina i ka aila mahu i wahie a no na hana akeakamai. Hoike mai ke Kuhina o ko na Aina E, e lawe mai ana ia he bila kanawai e honkaka ana i ka nui o ka hae lahui. Ma keia wa, waiho mai o Roblkana he olelo hooholo. aole e aeia kekahi palapnla hoopii e laweia a noonooia e ka Hale k*> hoea mai mahope iho o ka la 1 0 Aperila. Kue o Rikeke i keia olelo liooholo. a manao oia o ka la 15 o Aperilu ka la hope. Kokua o Kamauoha i ka hoololi 1 ka olelo hooholo no ka hoomahuahua aku i ka manawa, a manao oia o ka la 30 o Aperlia ka la hope. Hoopaakiki nohoi o Robikana i ka pono o ka olelo hooholo, a ia wa i olelo mai ai ka Loio Kuhina, e hiki ana no i oa kanaka ke hookomo mai i ka lakou mau palapala hōopil i na wa apau. oiai he pomaikai ia i loaa ia lakou ma ke Kumukaaawal. Ua uuulii hou o Robikana 1 kana olelo hooholo.

Hooholoia ka Bila Kanawai no na alanui o Hilo, mahope iho o na kulakulai olelo ana a kekahi mau hoa o ka Hale. Kauohaia e kakau mikini ia. a heluhelu ekolu ia ma ka Poalua. Hapaiia ka noonooia aua o ka Biia Kanawai Senate Helu 8. e pili ana i na haawina dala. Mahope iho o ka holo ana o kekahl mau haawina. ua hoea mai la i ka haawina no na alanui o Ewa. Ma ka hoolkaika ana o Haluaiani, ua loaa he ll.000 no ko laila mau alanui, ma kahi o $500 i omauia iloko o ka Bila Haawina. Hora 13 a oi hoomaha ka Hale, a noho hou ma k'a hora 1:30 o ka auwina la, Auwina La. Oihana Klnai Ahi o Honolulu, $14,600. Holo. Kukui Uwila, $15.300. Holo. 1 ka hoea ana i ka haawina o $2.500 iio na Pa o ka Lehuiehu, elike me Ema Kuea. ua peku o Rikeke o Hilo. a pela no o Raikorofa. Ua holo no nae ka ha» awina. Pa'i ana me hooiaha Aupuni. $S,500. Uii Koho Balota, $15.000. Waihoia I ke Komiie o na Aina Aupunl, ka haawina no na wahi hooulu laau o ke Aupuni. Kokua Halemai Moiwahine. $30,000. Na lilo no ke kakau kope ana 1 na palena. $100. Waihoia ka haawioa kokua la Kapioiani Paka i ke Komite Alna Aupuni. Na lilo hoohana o ka hale holol, $3,300. Apana aina no ka Oihana Duie ma Kahului. $600. Keia ame keia lllo no na keena, $3,000. Na huke kope no na Palapala Siia Aina, $2,000. No na hana kipapa pohako 1 na aianui aoao o ke Aupuni. $€,000. Kokua 1 ka nupepa Par«<tai«o o ka Paklpika. $2.SOO. Oihana Klnai Ahi o Hllo, ¥$,150. Uku kokua mokuahi mao Hawaii. Molokai ame Lanai, $5,200. Ua hoohoioia na haawina no na uw«a teiepono mai Kona Akau mai % Kona Hema: a mai Hana mal a Makawao a hoea i Waiiuka. Uku o Kauka lAkeke ® kekaki hana Anpuni I akn oie ia ai oia mamua, $2S0. lioohoiola e uku i $l,mS8 ia A. Crtekly o Paiia», no aa i&ko modiaia Iwohanohano mktvto ke Aupnni

MoL Ua hoike mai ke Kuhina oko na Aina E, h'ookahi pahu okoa i piha i na waiwaī o ia ano. Ma ke kapaeia ana o na rula, ua heluhelu mai o KuMoa Kupa i kana Bila Kanawai no ka mea e pili ana i ka hae lahui. Kauohaia e unuhiia a e pa'ila. Hoopanee ka Hale. LA HANA 27, POALUA, MARAKI 24. KA HALE O NA SEN Ka Walakahauki he noi mai na inoa mai he 50 o Napoopoo i uwapo no lakou ma ia wahi. Hoike mai ke Komite Pa'i ua pau i ke pa'iia kekahi mau bila kanawai. Hoike mai ke Komite Koa, ma ke apono ana i ka bila kanawai e hoihoi ana i ka Oihana Koa malalo o ka mana oke Kuhina oko na Aina E. Hooholo loa ia ka bila kanawai a Holstein e pili ana i ke kanawai koho balota. Hooholoia ma ka heluhelu ekahi ame elua ka bila kanawai e haawi ana i ke Kuhina o ko na Aina E ka mana maluna o ka Oihana Koa, a waihoia ka heluhelu ekolu ana no ka Poakolu, ma ke ano he hana ia no ia la.

Heluhelu ekahi ia ka bila kanawai e hoomana ana i ke Kuhina Kaiaiaina e hoopuka i na laikini no ka hana ana i ka alekohola mai na hua ai Hawaii mai. Waihoia ike Komite Kalepa. Waihoia hoi ka Bila Kanawai Aie Dala a ke Kuhina Waiwai i kekahi Komite Wae o ekolu lala. Hoike mai ka noho, ma ka Poakolu ae e haiia mai ai na inoa o keia Komite. Heluheluia ka bila kanawai a Holstein no ke kanawai koho balota a waihoia i ke Komite Pa'i. Hoopanee ka Hale. LA HANA 26. KA HALI <s» A MAKaAINAXA Hoike mai ke Kuhina Kalaiaina, ua kakauinoa ka Peresidena i na Bila Kanawai a ka Hale e pili ana i ke kuaiia ana o na waiwai o na aina e ma na alanui o Honolulu nei, ka malamaia ana q na moolelo o na Aha Apana, ame ka olelo hooholo hui e huikala ana i ke Keena Ilamuku no kekahi huina dala "i huikau" i ka wa o ke au kahiko. Hoike mai o "Kanile" Bona ma. ka aoao o ke Komite Hoonaauao e apono ana e hooliloia ka huina o $415,000, no na lilo e pili ana i ka Oihana Papa Hoonaauao. Waihoia keia hoike ma ka papa a noonoo pu ia me ka Bila Haawina. Hoike mai o Robikana o ka Oihana Koa, e apono ana i ka huina o $135,000 no ka Oihana Koa, a e waihoia kela huina malalo o na hooponopono noeau ana ake Kuhina oko na Aina E. Waihoia ma ka papa a noonoo pu ia me ka Bila Haawina. Waiho mai o Robikana o ke Komite Hookolokolo he hoike no ka Pauku 2 o ke Kanawai Hoopaa Inoa. Hoike mai ke Komite Pa'i, ua pau i ke pa'iia ka Bila Kanawai Alanui o Hilo. Hoike mai o Rikeke o ke Komite W T aiwai, no kekahi mau itamu i haawiia ai na lakou e noonoo, oia na haawina o $46,500 no na makai o Hawaii, $31,000 no na makai 0 Maui, ame $140,000 no na makai o Oahu nei, e hooholoia elike me ka Bila Haawina. Hoike mai ke Komite Wae i haawiia ai ka itamu o $1,200, ka uku o ke kauka lio, e hooholoia. Pela nohoi ke Komite Wae no na haawina o ka halemai pupule, e hooholoia. Waiho mai o Kamauoha he palapala noi mai ka Apana mai o Kau, Hawaii, e hookaawaleia i $4,000 no ka wehe ana 1 kekahi alanui hou mai Punaluu aku a na aina home hookuonoono ma WaiI kaulono. Haawiia i ke Komite Aina Aupuni.

Hapai hou ia ka noonooia ana o ka Bila Kanawai Kakau a Hoopaa Inoa. Mahope iho o na kalai olelo ana o na hoa no ke apono a apono ole i ka hoike a ke Komite Wae e pili ana i ka Pauku 2 o ua kanawai la, ua aponoia ka hoike. Ma ke noi hoi a Rikeke e hooholo loa ia ka hilakanawai ma ka heluhelu ekolu, ua hooholo loa ia, ma ke koho ana a 9 ae ia 5 hoole. Hora 12 hoomaha ka Hale, a akoakoa hou ma ka hora 1:30 auwina la.

Auwina La. Hapaiia ka noonoo ana i ka bila kanawai e hoakea ana i na alanui o Hilo, Hawaii. Heluheluia mai he Olelo Hooholo Hui e pili ana i na liio o ka Ahaolelo. Ma ke noi a Kamauoha, aponoia. Hapaiia ka noonoo ana i ka bila alla mahu, e hookomoia mai iloko nei o ka aina i wahie. Ma ke noi a Kamauoha noonooia ka hlla ma kona poo, hooholo ia. Waihoia i Ke Komite Kalepa, ma ke noi a "Kanile" Bona. Heluheluia ke kanawai e hoakea hou ana i kekahi mau alanui o Honolulu nei ma kona poo, mamuli o ke noi a Kamauoha, a haawiia i ke Koi»ite o na Aina Aupuni. Hoopanee ka Hale. LA HANA 29, POAKOLU. MARAKI 25. KA HALE OSA SESAT£. Hoike niai ke Kuhina Kalaiaina, ua kakauinoa ka Peresidena i ke kanawai no ke kuai ana l na nupepa o na aina e. ke kanawai no na mooielo o na Aha Apana, ame ka oleio hooholo hui no ke Keena Ilamuku. Hoike mai ka Hale mai o na Makaainana, ua holo, ma ka heluhelu ekolu, ka Bila Kanawai Kakau a Hoopaa Inoa; ua hooholola ka blla kanawai no na &ianui o Hilo, me na hoololi, a ua aponoia ka olelo hooholo hui no ka hooia ana ! na blla Ahaoleio. Heiuhelu mal o Makanaleea he oalapala hoopii. mai kekahi mau hui kalepa mal a poe ona waiwai o loko nei o k« kulanakauhaie, e hooponopono hou ia k« kanawai pale ahi o ioko nei o ke kulanakauhale i ole ai e iehulehu na haie i hanaia a e hanaia aku ana paha, malalo o na palapala ae e hoopukālia aku ana paha m& keia hope aku. ma ke ano he mau haie pak ahi oie ia. Waihoia i ke Komite o na Aina Aupunl. Aponola ka h&ike a ke Komite o ke Alanui Pali o Nuuanu. Hoike mai hoi ke Komite Aina Aupuni, e waihoia ke noi haawina daia no ka uwapo o Napoopoo, Kona, ma ka papa a nooaoo pu ia me ka BUa Haawina. Hoike ka Peresidena i ke Komile WalwiU Kuikawa: Walakahaukl. Kamika, Wiilkoki. Eamunu ame B&lau-! winiu Ma ke noi a Makanaiena, heiuheiu •koiu ia ka bii* kanawai e hooioii ana i ke Kanawai Oihaua Hookoiokoio, i hiki ai ke hooholo pono ia na hana a ka Aha Kiekie, mamuii o ka kikl oie ana 1 na

hoa lunakanawai elua o ia aha ke noho ma kekahi hihia imua o i& aha, no ko laua hoopuka e ana paha he olelo hooholo ma la hihia, a i ole, ma o ka pili paha iloko oua hihia la. Holo ma ka heluhelu elua, waihoia no ka Poaha. Waiho mai o Holstein he mau ninau ike Knhina Kalaiaina: (1) Ehia la ka nui o na dala i hookaawaleia mai ka makahiki 1892 mai no ka hooiliwai ana. hoakea ana a hana hou ana i ke alanui 0 Kohala a Heaha la ka huina? Ehia la i hooliloia? Manao no anei ke Aupuni e hana aku a pau pono ke alanui? Ahea la hoomaka hou ia ka hana? Heaha la ka huina i makemakeia a paa ke alanui? E nonoi ana anei oe i huina dala i keia Kau Ahaolelo 1 mea e paa ai ua alanui la? Ina pela, ehia la ka*nui? (2) O ke awa-pae o Honokaa, he awa-pae Aupuni anei ia, a i ole, he awa-pae paha no kekahi poe okoa aku? Ina hoi he awa-pae Aupuni ia, nokeaha i auhaula ai na ukana o Honolulu nei i hooleleia aku malaila? Ua haawiia anei kekahi haawina dala mai ka waihona Aupuni aku no ua awapae la? Ina pela, ehia ka nui? (3) E manao ana anei ke Aupuni e wehe i na aina ma Awini, Kohala, i mau aina home hookūonoono? Ina pela, ahea? (4) Ehia la ka nui o na dala i hooliloia no ka hana i ke alanui o Honoipu, Kohala, mai ka 1893 mai? Aole anei hoi 0 ka lunahoomalu o ka papa alanui o Kohala oia no ka ona o ke awa-pae o Honoipu; a, aole anei he mea oiaio, ua 01 aku na dala i hooliloia no ke alanui o Honoipu mamua o na dala i hooliloia no ke alanui Aupuni o Mahukona? Aole anei i hoea mai imua ou na hoohalahala no ia mea mai Kohala mai? Ina pela, nokeaha la hoi i hooko ole ia aku ai ia mau leo hoohalahala? (5) Aole anei e hiki e kaohi koke ia na hanaia ana o kekahi hale pili piula e hanaia nei i keia wa ma na alanui Betela ame Papu?