Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXV, Number 14, 3 ʻApelila 1896 — KA HAIOLELO AKEA IMUA O KA LAHUI HAWAII. Ke Kumu o na Paeaima ma Hawaii nei. [ARTICLE]

KA HAIOLELO AKEA IMUA O KA LAHUI HAWAII.

Ke Kumu o na Paeaima ma Hawaii nei.

Ma ka hora 8 ponoi o ke aiiiahi Poaha, Maraki 26, maloko o ka halepohaku | o Foster, ma Alanui Kuuanu, e kokoke ana i ka hale hana hao, ua haiolelo aku ka Lunahoopouopono o k ia pepa imua 0 ka Ahahui Hawaii Opio, maluna o ke kumuhana, "Ke Kumu mua o na Pae Aina ma Hawaii nei." Ua nui no poe i akoakoa ae malaila ia po, ua hoea ae o Luna Senate Holstein, na Lunamakaainana Kamauoha ame Hanuna, Mr. ame Mi*s. Nakuina. Mr. ame Mrs. Desha. Kauka Emekona, ame Emekona o ka Oihana Ana Aina Aupuni, na Loio Antone Rosa, S. K. Ka-ne, J. K. Kahookano me Enoka, a me na poe o ka Ahahui he lehulehu. Mamua o ka hoomaka ana o ka mea haiolelo i kana hana, ua hoakaka mai la ka Peresidena o ka Ahahui, oia o Mr. Chas. Wilikoki ma ka wa e pau ai ka haiolelo ana a ka mea haiolelo, e waiho ia ke kope o ua haiolelo la ma ka waihona oka Ahahui. I kela wa ua hoomaka mai la ka mea haiolelo i kana hana. Mahope iho o kona hoakaka ana mai 1 na kulana kaawale o ka Pae Aina o Hawaii nei mai na wahi like ole mai ma Amerika Akau. ma ka hikina, a mai Asia mai, ma ke komohana. a pela hoi mai Polapola mai. ame Auseteralia, ua hoike mai ia oia i ka ike e ana o na ! poe kahiko i ke kulana 'pae" like o na j mokupuni o Hawaii nei, a peia hoi ko i lakou ka-moe ana mai ka hikina mai a hoea i ke komohana, elike me kekahi mau lalani olelo i loaa maloko o ke mele a Kamahualele i hea ai ma ke kaikuono o Hilo/ma ka wa i huli hoi mai ai o Moikeha mai Tahiti mai. Penei:

Papa i hanau, Na ke kamawahine a Kukalaniehu, laua me Kahauakoko, Na pulapula aina i pae-kahi I nonoho like i ka Hikina, Komohana Pae like ka nioku i laiani." j * * * * • Ua maheleia keia kumumanao iloko 0 | na mahele nui ekolu: ! (1) Na manao ona ix>e kahiko 0 Ha- | waii nei no ka hanaia ana 0 ka lani ame | ka honua, ! (2) Na manao ona poe kahiko no ke ] kumu mua o ka aina ma Hawaii nei. i t3) Na manao o kekahi poe naauao ; huli kumuhonua, elike me Prof. Agas- | si7. ame Dana, e olelo ana. he aina nui 1 puni ole ma ka moana Pakipika nei i ■ ka wa mamua. 1 (4) He mau hoohalike Paiapaia He- ] molele. no kekahi mau manao i hoikeia | maloko o na meie a ka poe kahiko, e \ pili ana i na Akua ekolu. eiike me keia I mau ialani mele:

I "0 Kane, o Ku-Ka-Pao. | Me Lono noho ika waL" i Malalo oka maiele manao mua, e pili ana i ka hanaia ana o ka honua ame I ka lani, he like ole na manao o na mo- • olelo kuauhau. Manao kekahi poe na ) ka hoonaue ana a ke olai axne ka pele; : manao kekahi poe 1 hanau maoli ia mai ♦ e ke kino kanaka, elike me Papa. Ku- < mukanikekaa (w), wahine a Paiaaiani; . pela hoi ma ke kuauhau o Kumuhonua. | O kekahi meie kahiko e hoike ana i ka : puka ana mal o ka lanī ame ka houua 1 mai loko mai » ka pele ame na hoonaue j oiai ana, oia ke mele Koi-honua i kapa : ia "Ka Hoiona i ka Papa Apuapu o I Lono i ke Kapulani." oia iho keia: t | "Hookumu ka Lani, | Kumu ka Honua, Ka paa, ka paa. Ka naki. ka mau, Ka hlhi. ka pipili. ka aaki. Pstpili kani, a owaka lele, Lek? hoaka ka Luj. Hoaka ka Lani. Hoana-kaka. Kukui Lani, Ho«aa, Jtakv\ n-«i ka Laal,

Hoene i hoena i kuiula, ku aku e Ku Jta Lani i luna *M." He nui aka na mea i koe o ke&a kumumanao aole i pau ia makou. a ke lana nei nae ko makou manao e pa'i buke ia ana keia kumamanao, a ma- ia ano e ike holookoa ia ai na mea i hoike ia malaila.