Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXV, Number 6, 7 February 1896 — Unnumbered Page
| This text was transcribed by: | Jordan |
| This work is dedicated to: | Henry Kaaihue |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
Hoolaha Mana Hooko
I keia la i hookohui aka ai o Dr. St. D.G. Walters I Lunahoomalu no ka Papa Alanui no ka Apana Ohi Auhau o Lihue, Mokupuni o Kauiai, ma kahi o S W Wilikoki I waiho mai.
Eia na hoa o ka Papa i kei awa:
Dr. St. D.G. Walters, Lunahoomalu, J.K. Kaiwi. J.A. KING, Kuhina Kalaiaina Keena Kalaiaina, Feb. 4, 1896. 25843
I kēia la, ua hookohuia aka o Mrs. Susan Kekela i Luna Haawi Palapala Mare no ka Apaua o Waianae, Mokupuni o Oahu. J.A. KING, Kuhina Kalaiaina Keena Kalaiaina, Feb. 4, 1896. 25843
I kēia la I hookohuia aku oi o Mr.A, W, Hobson I Notari no ka Lehulehu no ka Apana Hookolokolo Eha o ko Hawaii Pae Aina JAS. A. KING, Kuhina Kalaiaina. Keena Kalaiaina Jan. 29, 1896. 25843
I kēia la, na hookohuia o George Weight Esq. I Lunahoomalu no ka Papa Alanui no ka Apana Ohi Auhau o Koolauloa, Mokupuni o Oahu. J A KING, Kuhina Kalaiaika. Keena Kalaiaina, Ianuari 25, 1896. 2583-3@
I kēia la, ua hookohuia aku o Mr.H. T. Mills i Agena Haawi Palapala Mare no ka apana o Kona Hema, Mokupuni o Hawaii. J.A. KING, Kuhina Kalaaina. Keena Kalaiaina, Ian. 14, 1896. 2582-3
I kēia la, ua hookohuia aku o Mr.A. Carvalho i Agena Haawi Palapala Mare no ka Apana o Hilo, Mokupuni o Hawaii. J A KING, Kuhina Kalaiaina. Keena Kaiaiaina, Jan. 14, 1896. 2582-3
Kuai o ka Hoolimalima o na Apana Aupuni ma Aina Hou Honolulu, Oahu.
Ma ka Poakolu, Feb. 26, 1896, ma ka hora umikumamalua o ke awakea ma ke alo iho o ka Hale Oihana Hooko, e kuai kudala akea ia aku ai ka hoolimalima o keia mau Apana Aina Aupuni, e waiho la ma Aina Hou, Honolulu, Oahu. Apana helu 36, Kumukuai oi, $360, no ka makahiki. Apana helu 37, Kumukuai oi, $360, no ka makahiki. Apana helu 38, Kumukuai oi, $360, no ka makahiki. Apana helu 39, Kumukuai oi, $360, no ka makahiki. Kumu Aelike—hoolimalima no 10 makahiki, e hookaa mua ia ka uku hoolimalima o ka hapahā makahiki. J.A. KING, Kuhina Kalaiaina. Keena Kalaiaina, Ianuari 25, 1896. 2583-3
HOOLAHA HUI
Maka Hana no ka Hoopau ana i ka Hui Hoolako Paahana ana P@e Mahiai, he Ahahu! Hawaili Hoohuiia.
Oiai, ua waiho mai nei ka Hui Hoolako Paahana a na Poe Mahiai, he hui i hoohuiia malalo o na Kanawai o ko Hawaii Pae Aina, i kulike ai me ke Kanawai o ko Hawaii Pae Aina, i kūlike ai me ke Kanawai ma ia mau mea, iloko o ke Keena o ke Kuhiua Kalaiaina, he noi no ka hoopau ana i ua hui la, me kekahi palapala hoike i hoopili pu ia aku me ia, elike me ke kauoha a ke Kanawai.
Nolaila, ma keia ke haawiia aku nei ka lohe i na kauakā a pau i loaa na kuleana ma kekahi ano iloko o na Hui la, e waiho ia mai na kue ana no ka aeia ana aku o ua noi la, ma ke Keena o ka mea nona ka inoa malalo iho nei, ma ka Poalua a mamua ae paha o ia la, oia ja la 18 of Feberuari, 1895, a o kela a me keia mea makemake e loheia kona manao no keia hana, e hele kino mai ma ke Keena o ka mea nona ka inoa malalo iho nei, maloko o ka Hale Oihana Hooko, ma Honolulu, ma ka hora 10 a.m. (kakahiaka) o ua la la, e hoike mai i ke kumu e ae ole ia ai ke noi. J.A. KING, Kuhina Kalaiaina. Keena Kalaiaina. Dekemaba 18, 1895. 2576-10
E NANA MAI I KEIA.
E hoouna pololei mai i na Dala uku Nupepa a Olelo Hoolaha paha, a ano e ae paha, e pili ana i ke Kuokoa ma ka inoa Hawaiian Gazette Company, aole ma ka inoa o kahi mea e ae. Aole ma ka inoa o ka Luna Nui a Lunahooponopono hoi.
NUPEPA KUOKOA
No ka Makahiki - - - 82 00
No Eo@@ Mahina - - -
PUKA 1 2 3 4 5 6
ANA Pule Pule Pule Pule Pule Pule
Iniha $1.50 $2.00 $2.50 $3.00 $3.50 $4.00
2 Iniha 2.00 2.75 3.50 4.00 4.50 5.00
3 Iniha 2.50 3.50 4.50 5.00 5.50 6.00
4 Iniha 3.00 4.00 5.00 6.00 6.75 7.50
5 Iniha 3.50 4.75 6.00 7.00 8.00 9.00
Iniha 4.00 5.50 7.00 8.00 9.00 10.00
O na Olelo Hoolaha a pau e hoo@na ia @ai ana no ka Hoolaha maloko o keia Nupepa e hoouna pu mai me ka auhau, a ina aole, aoh@ hookomo ia.
HOOPUKAIA E @@
HAWAIIAN GAZETTE CO
C.G BALLENTYNE, Luna Nui.
JOSEPH M. POEPOE, Lunahooponopono
Honolulu, Oahu.
POALIMA, - - Feberuari 7, 1896
E IKE ana ko makou poe heluhelu ma ka pepa o keia la, ia ka haiolelo a ka Lunakanawai Kiekie ALapaki, a makou i unuhi mai ai mai loko mai o ka Olelo Enelani; a ua ika makou he mea waiwai nui keia no ka poe ake naauao a pau mawaena o ko makou poe heluhelu. E hoomau aku ana makou i ka unuhi ana i keia haiolelo a hiki i ka pau pono ana.
Ua ike makou i na olelo hoike a Mr. Kakina imua o Miss Kate Field, ka mea kākau o ka nūpepa Times Herald maanei nei, no ke kumu o ke ala ana he kuee mawaena ona (Mr. Kakina) a me Kuhina Geresema. O na kumu nui i ka nana aku i loohia ai keia kuee, oia ka loaa ole ana iaia o ka hoike a Mr. Blount ma ke ano pili Aupuni maoli mamua o kona hoolahu ia ana aku imua o ke akea; a me ka hoike alaheo wale ana a Kuhina Gresha @ no ka mea e pili ana i ka hoihoi ana i ka “Moiwahine” Liliuokalani.
Ma ka Puakolu ekolu o keia mahina, Feberuari 19, e noho ai ke Kau mau mua loa o ka Ahaolelo o ka Repubalika o Hawaii nei. A e ike ana kākou ma ka haiolelo wehe a ka Peresidena i ka Ahaolelo i ko Hawaii nei kulana pili Aupuni Kuwaho a Kuloko nohoi.
“E malama ia ke kau mua o ka Ahaolelo ma ka Poakolu ekolu iloko o Feberuari, M. H. 1896, a ma kela ame keia elua makahiki ma ia hope iho ma Honolulu. * * * Aole e oi aku ka loihi o kela ame keia kau o ka Ahaolelo mamua i kanaiwa ia, me ka hookaawale i na la Sabati me na la kulaia.” O keia na olelo o ke Kumukanawai.
Ua haiia m@@ ia makou ka lohe, eia ke aoia nei i kei awa ke Ao Pilialelo Hawaii ma ke Kula Kahunapule o kākou nei. Ke hauoli nei makou i ja hoomaopopo ana iho, eia ke kumu nui. Ae—he hana nui io keia, oiai, mamuli o ka unuhi ana mai mailoko mai o na Filiolelo Hawaii a Mr. Anaru i paiia ai ma ka Olelo Beritania, a pela no hoy me ka Pro@. Alexander buke i kapaia “A Short Synopsis of the most esential points in Hawaiiana Grammar,” (He Hoakaka ano nui no na mahele nui loa maloko o ke Ao Piliolelo Hawaii), e loaa ai he buke hoonaauao oia ano, ma ka Olelo Hawaii; aka, ma ke kakaulima nae kēia e hanaia ai e ka haumana, aole hoi elike me ka mea I pa@ maoli ia a paa ma ka buke. Ua like no keia me ke aoia ana o ka Buke Akeakamai o na mea i @keia (Natural Philosophy) a me ke Ao Hoku (Astronomy) ma Lahainaluna, ma ka wa e aoia ana ia Kula ma ka Olelo Hawaii, he mau mea ia i kakaulima maoli ia e na haumana ma ka Olelo Hawaii. E aho nae keia mamua o ka nele loa.
Ke Kumu e holo koke ole ai ka Hoohui Aina.
Ma na hoike olelo a kekahi mau nūpepa o Amerika i loaa mai nei ia kākou, no ka mea e pili ana i ke kumuhana hoohui aina, hookahi wale no kumu i hopohopo ia ai ka holo loa ana o ia hana i kei awa, oia no o Peresidena Kalivalana, mamuli o ka manaola ana aku, aole ia e ae ana la mea, oiai, he mea ia nono e alap@ho hou ai i ka hua-ale ana ponoi i hoomakaukau ai na ka Repubalika o Hawaii e moni, aka, mamuli o ka naauao, ka ike a me ka mākaukau i loaa i kona mau alakai, i hui pu ia me ka maka’u ole, hopo ole a hohe wale ole, ua hoopahuaia kana hana pūlapu.
O keia mau hoikena olelo a ka nūpepa P.C. Advertiser i lawe mai ai mailoko mai o na nūpepa mai Amerika mai, a makou hoy i unuhi mai ai a hoolaha aku ma ko makou pepa o keia la, aole loa hookahi o lakou i olelo ae no ka ae no ka ae ole o ka hapa o ka lahui Hawaii e pono hoololohe wale nei no aole e kakoo i keia Aupuni e ku nei, a hana ole hoy e like me ka Liliuokalani haawi ana i kana kaoo ana, oia ke kumu e holo ole ai ka hoohui aina. Eia o Hawaii maluna o ke alahele o ka hoohui aina, a ke holo nei oia ma la alanui a huea aku i ka lilo ana he mokuaina no Amerika. Aohe hoopauha pūhili ai ia mea.
Aka, o ka hoopaakiki kuhihewa ana e hoihoi ia mai ana ke Aupuni Moi, ia wai la (@), e like me ka popo lepo e hāpala wale ia aku nei imea o ka poe noonoo lahilahi, aole loa ia mea e ko ana, oiai, ua hoohiki “pau Pele, pau mano” o Liliuokalani, e haalele i kona mau hoo@@ina ma ka nohoalii, a ua lilo i ke Aupuni REpubalika o Hawaii. Aohe poo puaa e mānanalo ai nei @ ohiki.
Ke Kumu o na Kumukanawai o Hawaii.
[Unuhiia noloko mai o ka Haiolelo a Lunakanawai Kiekie Alapaki i haiolelo ai, maka Olelo Enelani, maloko o ka Y.M.C.A ma Alanui Alakea, ma ka Poaono, Feb. 1.]
E na Lede a me na Keonimana: He mea no kela a me keia mea i komohia na ohohia ana iloko o ka Oihana hoonaauao, e hauoli ai i ka ike ana ua kukulu ia iho nei e ke Kakanolelo eleu o ka Ahahui Karistiano a na Kanaka Opiopio, ka mea hoy nana na hooponopono ana i hoakoakoaia mai ai kākou, he kulana haiolelo akea maluna o na kumumanao ohoia no ko ka lehulehu @ omaikai a me ka hoonaauaoia ana. Ua hololea no keia keehina mai ia’u, oia hoy “Na Kumukanawai o Hawaii,” me he mea la he kumuhana ia i laulaha ole kona hoihoi ia e ka lehulehu, eia nae, e hoao no nae au e hio ia i mea hoihoi ia e ka lehulehu, eia nae, e hoao no nae au e lilo ia i mea hoihoi ia.
O ke Kumukanawai, ma ka mamo i houo@anaia ai ia iloko o ka’u kumuhana nei, oia no ke Kanawai kumu o ke Aupuni (State). Oia ka huina o na rula alakai kumu. Na olelo aelike, na kanawai a o na loina paha i hoonohonohoia maloko o na palapala i kakauia, a i ole ia, i kukulia e na lawelawe maa mau ia ana no ka hoomalu ana i ka lahui. E hiki ana keia maurula alakai ke hoololia, hoonuiia ae a hoopauia e like me ke kulana nee mua ana o ka lahui, a nolaila, o ka moolelo auanei o ke Kumukanawai o kekahi lahuikanaka a Aupuni paha, e hiki no ke oleloia oia no ka moolelo pili Aupuni o na lahuikanaka la a Aupuni hoy. He oiaio loa keia ma Hawaii nei. Ua loaa ia Hawaii nei he elima mau Kumukanawai i kakauia mahope mai o ka wa i make aku ai o Kemehameha Ekahi, ka Na’i Aupuni nana i hoohui i na mokupuni a pau o keia Pae Aine a noho malalo o kona mana. O keia na Kumukanawai o 1840, 1852, 1864, 1887 a o ke Kumukanawai hoy e ku nei o ka Repubalika hou o Hawaii i kukalaia ai ma ka 1894. O na Kumukanawai hoy o 1840 ame 1852, ua kukalaia a aponoia me ka maluhia ma ke au i nohoalii ai o Kamehameha III. O ke Kumukanawai o ka lahuikanaka e Kamehameha V. A o ke Kumukanawai o 1887, ua ononia ia e ka lahui imua o Kalakaua O keia mau hookahuli Aupuni a i elua, ua holo pono wale no. He pololei ole auanei ka olelo ana, nohe Kumukanawai o Hawaii nei mamua aku o ka wa i kukalaia ai kona kumukānāwai mua i kukauia ma ka makahiki 1840 e Kamehameha III. E laulaha ana no maanei ia wa kekahi mau hana maa mau a me na loina e hooponopono ana i ka lahuikanaka ma koua mau ano he heluhelu wale, pili aupuni, nonona ohana, pili hoomana a kalei waiwai hoy. O keia mau loina a pau, ola iho ia no ke Kumukanawai o Hawaii – he oiaio nae, he kumukānāwai i kakau ole ia, a he ano oolu wale no hoy – aka nae, he kumukānāwai no nae ia. Aole he kulana Aupuni anakia a huikau (chaos) maanei. Aole he kumukānāwai i kakauia ko ke Aupuni Huila o Beritania Nui a me Irelani, aka nae, he kumukānāwai no kona. A ua hoakakakaia ke auo penei, aole ia he mea “i houluuluia iloko o kekahi palapala hookahi a mau palapala paha, aka, oia no na hoomohala pii liilii ana o ka noeau kalai aupuni o na kanaka Enelani i houul@ia maloko o na aelike i onouia aku a loaa mai, mai na Moi hookananuha mai, ma o na hooulu kipi lehulehu la a na kanaka, ma o na kanawai kumu la he lehulehu a ka Ahaolelo i hooholo ai a ma na loina paa o ke kanawai o ka manao.” Ke kuhikuhi nei na kanaka “Pelekane” a pau me ka ka haahae i ka Magna Charta, ke kānāwai no ka Palapala Kuu Kino a me ke Kanawai no na Pno o na Kanaka. O ka lahui o Amerika Huiia, o lakou na hooilina no ka waiwai makamae o nei mau pomaikai, a o kākou hoy na poe o Hawaii nei, ke kaana nei kākou i ko lakou mau hoopomaikai ana. Aole i kaupaleia keia mai rula alakai nani i na keiki wale no o Enelani. Aole kanawai hoopomaikai hanau mua e hiki e hoonele ia lakou no ko kākou kuleana ma keia waiwai hooilina, a ua hookomoia iakou maloko o na kumukānāwai lehulehu o Hawaii. Nani wale ke kuana hoonaauao o ka lahui Auglo Saxon, e pili ana i ke kulana hoomana a kalepa, ka mea hoy nana i lawe mai i keia mau mokupuni a i ko lakou kulana e ku nei kei awa.
Make o Kamehameha I. ma ka makahiki 1819. Iloko hoi o na makahiki he kanahā kumamakahi I hala ae mai ka makahiki 1778 mai, ka wa I ikeia’I kēia mau mokupuni e Kapena Kukue, ua hoea mai la ma ia mau manawa ma kēia mau aekai ke kālepa ana a ko na aina e, a ma ia wa hookahi no hoi he wahi uiuiki kekahi o ka naauao. Ma ia mau la, o ka laau ala, oia ka waiwai nui o kēia mau paemoku, a ua lilo ia I kumu waiwai kālepa. Ookiia kēia mau laau ma na kuahiwi, a auamo ia mai la e na kanaka a hoea I na kahakai, alaila, na ka moi a me na ‘lii aku la e kuai no ka lole, na lako hao a me na hoohiluhilu mae wale. Kuai o Kamehameha I. I na moku liilii, na pu, a o ka rama no hoi ka hapa nui. A ma ka wa i laweia aku ai ka laau ala no Kina, ua @oi hoy mai la na moku no onei i na kīhei, na kilika, na pah koa, a pela aku, a nui loa ka makemake o na ‘ili. Na Don Francisco De Paulo Marin, i kapaia o “Manini,” nana i lawe mai i na kumulaau waiwai, na mea janu a me na mea ulu i keia mau mokupuni ma ka makahiki 1791. I kekahi makahiki mai, na Vanakoua i lawe mai i kekahi mai mea kanu e ae, a ma ka makahiki 1793 lawe mai oia i ka pipi a me ka hipa. Mahuahua ae la ka ulu ana o ka oihana kālepa. Ua lawelaweia no he wahi kalepa me Bosetona, a ua ikea ia he wahi pono iiki, aka, o ka hapanui nae o na haole i noho ma keia mau mokupuni he poe pono ole a waiwai ole. O ka poe naauao, noho no lakou maanei no ka pomaikai dala e loaa ana ia lakou, a o na haole maikai ole, noho no lakou maanei he poe palaualelo, e ola ana ma o ka lokomaikai la o na ’lii, a loaa nui ia lakou ka waiwai no kahi koalaala iki a lakou i haawi aku ai.
Na Olelo Nupepa Amerika no Hawaii nei.
[Unuhiia noloko mai o ka nūpepa P.C. Advertiser.]
I mea e kuhihewa ole ai ko makou poe .heluhelu i na mea oiaio maoli no na mea i hoolahaia e ka nūpepa P.C. Advertiser no ka mea e pili ana i ka hoohui aina e holo io aku ana ma keia mua aku, eia makou ke unuhi aku nei i na olelo nūpepa i hoolahaia aku e ka P.C. Advertiser o ka Poakahi nei, Feb. 3, ma ke kakahiaka, a me he mea la, oia na olelo a ka nūpepa Aloha Aina, puka ahiahi oia la hookahi no i hoolio ai i kakoo no kana e hooia nei, aole e holo ana ka hoohui aina. A ma keia mau olelo nūpepa nei ana i kuhikuhi ai i koo nona, e ike ia ai ka oiaio maoli. Na ko makou poe heluhelu ia e wae no lakou iho.
“E hoomaopopo pono loa ia ananei, aole hiki o Hawaii ke hoohuiia mai me ke ku i ke kanawai, oiai e noho Peresidena ana o Grover Cleveland. – Louisville Courier.
“E hiki ia Hawaii ke hooiaio iho me ka maopopo no hookahi mea. Aole loa o Keoni Bulu (Pelekane) e hoohui mai iaia (Hawaii) iloko o keia makahiki o ka lokomaikai. Ua palekana ia (Hawaii) malalo o ka eheu o Uncle Sam (Amerika). --- Philadelphia Press.
“Ke hoeneuia nei ka hoohui ana mai ia Hawaii. Aole ia e holoana. Aia o Mr.Kaliwalana ma ke alanui e holo ai. Aole loa oia e ae i kekahi kumuhana e lilo maoli ai ia i mea hoike maopopo ae, ua hele hewa ia mamua ae nei. – Aurora Beacon.
“He mea pono ke kakooia ka hoohui aina o Hawaii e ka Hale o na Makaainana a me ke Senate i keia kau e noho n i. Aole pono ia e hoohihiaia a hoopilikia ia hoy e na noonoo ano ole ana a kūpono ole hoy ma na mea ano liilii. – New York Sun.
“Aole e mamao loa aku ka wa, e apo aku ai kākou i ka makana waiwai i haawiia mai ia makou, a i ole ia e hooholo ko kākou a nana aku i ko Hawaii komo ana aku iloko o ka paa ana a kekahi mana aupuni e aku, me he la o Beriiania Nui. Aole he mea hewa ka noonoo ana i keia nanehai ma ka wa kūpono. – Boston Traveler
“Ua piha loa maoli na lima o Uncle Same me na kumuhana pili Aupuni kūwaho I nei wa, aka, he mea kānalua ole no nae e loaa ana no iaia he manawa e noonoo ai no ka ninau hoohui aina o Hawaii, oiai e ho ʻ omaha ana mai ka noonoo ana ma na kumuhana oi aku o ka puikaika. Aka nae, o ka loaa ana o na Pae Aina Hawaii (Sandwich islands) aole no ia he mea hewa ke hoea mai kekahi kulana kupiliki.
“He hiki hololea ke wānana ia’e e holo ana no ka hoohui ia ana o na mokupuni, aka, aole no nae he kumu e hopuhopuālulu ai. Mamua o ka apo ana aku ia Hawaii i hapa ia no keia lahui, he mea kūpono ke koi ia aku ia e hooponopono hou ia kekahi mau mea e pili ana i kona kulana e ku nei, a na ka noeau auanei e kuhikuhi mai i kekahi alahele e hoea aku ai i ka hoonee ia ana aku o kekahi poe kanaka i makemake ole la. Hookahi mea nui i aelikeia ai e na mea a pau, oia keia, aole loa e hiki ia Amerika Huila ke ae aku i kekahi lahui e ae e noho mana ma nei oiau mokupuni. Butte Miner.
A ke olelo nei ke Kuokoa, “Oiai e kaulua ana ka holo ana o ka hoohui aina mawaena o Amerika Huila a me Hawaii nei, mamuli o ko Kalivalana lilo ana i pōhaku hoohihia wale, ma o ka pūhili ana la o kana kumuhana hoihoi Aupuni Moi moewaa, aole loa e hoihoi ia mai ana ke Aupuni Moi.”
NUHOU KUWAHO
KA UWEA TEREGARAPA I HAWAII NEI.
Ma ke ku ana mai nei o ka mokuahi “Coptic” mai Kapalakiko mai, a hala loa aku la no Kina ame lāpana I loaa mai ai na mea hou kūwaho ia mākou.
KA UWEA TEREGARAPA
Wasinetona, Ian. 21. – Mamuii o ke keehina haua i lawelaweia e ke Komite Kalepa o ka Hale o na Makainana i kēia la, aohe kānalua nui ana I koe, e hoike aku ana ke komite ma ka ao@o kakoo I ka Bila Kanawai e hoomana ana i ka Hui Uwaea Olelo Pakipika, e hoomoe I ka uwaea telegarapa mai ke kapakai Pakipika aku nei o Amerika a hoea i na Pae Aina o Hawaii ame Iapana. Ua kanoha kēia komite kukua no ka ho ʻ omākaukau ana i bila kanawai e komo ana ma laila na hoololi apau i makemake ia. E loaa ana no hoi na kūkākūkā ana mawaena o na hoa o ke Komite a me na luna Aupuni no ka mea e pili ana I ke kūkulu ana ma na mokupuni Makala i wahi e hekau ai ka uwae olelo, oiai nae ia mau mokupuni malalo o ka mana o Germania.
O kahi mea kuee wale no i koe mawaena o ka nui a me ke komite, oia ka huina nui o ka uku makahiki a ke Aupuni e haawi ai, a pela pu hoy me ka manawa i ae ia ai ka hui no ka hoomoe ana i ka uwaea telegarapa. Ua manao ka hui, iloko o 18 malama hoea ka uwaea i Hawaii, a iloko hoi o ekolu makahiki hoea loa no @apana. Ma ka Bila Kanawai nae e h@omakaukauia aku ana e hoemi ia iho ana keia manawa. O ka huina uku hoomau i nonoi ia he $180,000 no ka makahiki, a no ka manawa hui o 20 makahiki, e holo wale ana na hoo@na olelo ana a ke Aupuni me ka uku ole.
wa@@ e ku ai ka uwaea telegarapa ma na Pae Aina o Makala.
KAMAILIO O KONELA SPALDIMG
Wainetona, Ian. 24 – Ua haawi aku ke Kom t@o ka Hale o na Makaainana he launa kamai@lo pa ana me Koneia Spalding (Polena) kekahi kanaka mahiko koikoi o na Pae Aina o Hawaii, ka mea hoy e hooikaika nei ma ka aoao o ka Hui Uwaea Olelo Pakipika o Un Ierese. O kela Hui, ua loaa kona palapala hoohui Aupuni no ka hoomoe ana i uwaea olelo mai Amerika Huiia aku nei a i Hawaii, a he nui okoa aku no hoy ka mea makemake e hoomoe a hoea i Iapana. Olelo o Spalding ua ae kona hui e hooko ma na aelike kūpono a pau e hooholia ana i mea e hanaia ai ka uwaea. Ua loaa i kona hui ka ae ana o ke Aupuni HAwaii e uku hoomauia ia hui i $40,000 no ka makahiki. A ua ae o Konela Spalding e haawi aku i ke Aupuni o Amerika i kona mau pono aelike, ina e ae ana o Amerika nana hoomoe i ka uwea olelo. A ina hoy aole, alaila, ua ae ka hui e hoolilo i $1,000,000 ina ae o Amerika e noho hoopaa mai ma o kekahi mau hona Ia o $4,000,000 no 20 makahiki.
Halawai Euanalio Mokupuni o Hawaii.
E noho ana ka halawai o ka Ahahui Euanelio Mokupuni o Hawaii, ma ka luakini o Pukaana, Hookena, Kona Hema, ke hiki aku i ka la 6 o Maraki, M.H. 1896, hora 10 o ke kakahiaka. Nolaila, ua makemake ia na lala a pau oia Aha e akoakoa pua e ma kahi, a me ka manawai hai ia maluna me ka māhiehie piha.
L.K. Kalawe, Kakauolelo
Nawai la Auanei ka Eo a ka Luna Alanui o Honolulu me ke Keiki Lalawai o Waialua.
Heaha keia? Ua hoike pono mai o Mr, Kaiaikawaha o Waialua, i ko makou hanu mea hou, ma ka Poalua o ka pule i hala, ina ka, e kali ana ia a hana ole ia ke Alanui Kuakini e ka Luna Alanui o Honolulu nei; alaila, e lawe mai ana oia I kana mau paa pipi hana mai Waialua mai, na kanaka hana a me na mea paahana alanui I Honolulu nei, a hana ola i ke Alanui Kuakini ma kahi no e pili ana i kona apana pahale ma ua alanui la. A @@ ma nao no hoi oia oia e jojua ae i na poe e ae o ia alanui ma ka hana ana i ke alanui e pili ana i ko lakou mau wahi.
[E hoomanawanui iho e ka eleu o Waialua. E hanaia aku ana @o ke alanui o oukou. Pela mai na hooia ana a kekahi poe i hiki ke hilinalia ka lakou olelo. I keia makahiki @ hana ia aku ai na alanui o Honolulu nei, wahi a ka Luna Alanui o Honolulu nei i pane mai ai imua o makou. L.H.]
E heluhelu i keia i keia malalo iho i lawe ia mailoko mai o ka palapala a Chas. M. Gutfield o Reedley, Fresne Co. Cal.
“Me ka hauoli au e hoike aku nei ma ko’u inu ana no hooka lahi I ka CHAMBERLAIN’S Laau K@nu, ua hoola I ke kanu koikoi I loaa ia’u. Ua nalulu ino loa ia ko’u poo a hiki ole ke moe i ka po. Ke hoikeike aku nei au I kēia laau laapau ola. O ke anu I kokoke loa e komo lioko o ke poo a wahope hoohele aku I ka puu a me na ake. Ma o ka inu ana la i kēia laau I ka wa koke e loaa ai I ke anu, e hoola koke ia I ka wa pōkole a keakea la ke komo loa ana aku iloko o na ake. E loaa kēia laau ma na Halekuai. Laau Lapaau a pau, a o Benson, Smith @ Co. Na Agena ma ko Hawali Paeaina.