Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXV, Number 5, 31 Ianuali 1896 — Page 2

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Hoolaha Mana Hooko.

 

            I keia la, na hookohuia o George Weight Esq. i Lunahoomalu no ka Papa Alanui no ka Apana Ohi Auhau o Koolauloa, Mokupuni o Oahu.

 

J.A. KING,

Kuhina Kalaiaika.

Keena Kalaiaina, Ianuari 25, 1896.

2582-3t

 

            I keia la, ua hookohuia aku o Mr. H.T. Mills i Agena Haawi Palapala Mare no ka apana o Kona Hema, Mokupuni o Hawaii.

 

J.A. KING,

Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Ian. 14, 1896.

2582-3

 

            I keia la, ua hookohuia aku o Mr. A. Carvalho i Agena Haawi Palapala Mare no ka Apana o Hilo, Mokupuni o Hawaii.

 

J.A. KING,

Kuhina Kalaiaina.

Keena Kaiaiaina, Jan. 24, 1896.

2582-3

 

Kuai o ka Hoolimalima o na Apana Aupuni ma Aina Hou Honolulu, Oahu.

 

            Ma ka Poakolu, Feb 26, 1896, ma ka hora umikumamalua o ke awakea  ma ke alo iho o ka Hale Oihana Hooko, e kuai kudala akea ia aku ai ka hoolimalima o keia mau Apana Aina Aupuni, e waiho la ma Aina Hou, Honolulu, Oahu.

 

            Apana helu 36, Kumukuai oi, $360 no ka makahiki.

 

            Apana helu 37, Kumukuai oi, $360, no ka makahiki.

 

            Apana helu 38, Kumukuai oi, $360, no ka makahiki.

 

            Apana helu 39, Kumukuai oi, $360, no ka makahiki.

 

            Kumu Aelike-hoolimalima no 10 makahki, e hookaa mua ia ka uku hoolimalima o ka hapaha makahiki.

 

J.A. KING,

Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Ianuari 25, 1896.

2583-3

 

HOOLAHA HUI.

 

Maka Hana no ka Hoopau ana i ka Hui Hoolako Paahana a na POe Mahiai, he Ahahui Hawaii i Hoohuiia.

 

            Oiai, ua waiho mai nei ka Hui Hoolako Paahana a na Poe Mahiai, he hui i hoohuiia malalo o na Kanawai o ko Hawaii Pae Aina, i kulike ai me ke Kanawai ma ia mau mea, iloko o ke Keena o ke Kuhina Kalaiaina, he noi no ka hoopau ana i ua hui la, me kekahi palapala hoike i hoopili pu ia aku me ia, elike me ke kauoha a ke Kanawai.

 

            Nolaila, ma keia ke haawiia aku nei ka lohe i na kauaka a pau i loaa na kuleana ma kekahi ano iloko o na Hui la, e waiho ia mai na kue ana no ka ae ia ana aku o na noi la, ma ke Keena o ka mea nona ka inoa malalo iho nei, ma ka POalua a mamua ae paha o ia la, oia ka la 18 o Feberuari, 1895, a o kela ame keia mea makemake e loheia kona manao no keia hana, e hele kino mai ma ke Keena o ka mea nona ka inoa malalo i ho nei, maloko o ka Hale Oihana Hooko, ma Honolulu, ma ka hora 10 a.m. (kakahiaka) o na la la, e hoike mai i ke kumu e ae ole ia ai ke noi.

 

J.A. KING,

Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Dekemaba 18, 1895.

2576-10

 

E NANA MAI I KEIA.

 

            E hoouna pololei mai i na Dala uku Nupepa a Olelo Hoolaha paha, a ano e ae paha, e pili ana i ke KUOKOA ma ka inoa HAWAIIAN GAZETTE COMPANY, aole ma ka inoa o kahi mea e ae. Aole ma ka inoa o ka Luna Nui a LUnahooponopono hoi.

 

            Ma ka la 17 o Ianuari aku nei, ua hopu ia o Joe Pukiki o Kaawaloa no ke kuai waiona me ka laik@ui ole, a hookolokoloia imua o ka Lunakanawai Apana o Kona Hema, Hawaii, hoopaiia ka mea hoopilia he $300 me na koina o ka Aha. Pehea aku nei hoi i komo aku la o Kona Akau i Kona Hema?

 

            E heluhelu i kela malalo iho i lawe ia mailoko mai o ka palapala a Chaz. M. Gutfield o Reedley, Freene Co. Cal.

 

            "Me ka hauoli a u e hoike aku nei ma koʻu inu ana no hooka lahi i ka CHAMBERLAINʻS  Laau Kunu, ua hoola i ke kunu koikoi i loaa iaʻu. Ua nalulu ino loa ia koʻu poo a hiki ole ke moe i ka po. Ke hoikeike aku nei au i kela laau laapau ola. O ke anu i kokoke loa e komo iloko o ke poo a mahope hoohele aku i ka puu a me na ake. Ma o ka inu ana la i keia laau i ka wa koke e loaa ai i ke anu, e hoola koke ia i ka wa pokole a keakea la ke komo loa ana aku iloko o na ake. E loaa kela laau ma na Hale kuai Laau Lapaau a pau, a o BENSON, SMITH & CO. na Agena ma ko Hawaii Paeaina.

 

KA NUPEPA KUOKOA

 

No ka Makahiki,…8200

No Eono Mahina….100

Kuike ka Rula.

 

PUKA ANA{ 1 Pule              2 Pule              3 Pule              4 Pule              5 Pule              6 Pule

 

Iniha…            $1.50               $2.00               $2.50               $3.00               $3.50               $4.00

2 Iniha…         2.00                 2.75                 3.50                 4.00                 4.50                 5.00

3 Iniha…         2.50                 3.50                 4.50                 5.00                 5.50                 6.00

4 Iniha…         3.00                 4.00                 5.00                 6.00                 6.75                 7.50

5 Iniha…         3.50                 4.75                 6.00                 7.00                 8.00                 9.00

6 Iniha…         4.00                 5.50                 7.00                 8.00                 9.00                 10.00

 

            O na Olelo Hoolaha a pau e hoouna ia mai ana no ka Hoolaha maloko o keia Nupepa, e hoouna pu mai me ka auhau, a ina aole, aohe hookomo ia.

 

HOOPUKAIA E KA

HAWAIIAN GAZETTE CO

C.G. BALLENTYNE, Luna Nui.

JOSEPH M. POEPOE, Lunahooponopono.

Honolulu, Oahu.

 

POALIMA,…IANUARI 31, 1896

 

            MAMULI o ka lohe maopopo i loaa mai ia kakou mai Vitoria mai, no ka hoopii koi poho a Cranstoun me Muller i waiho aku ai imua o ka Aha Hookolokolo ma Vitoria, ua hoopau wale ia, mamuli o ka ae ana o ka Aha i ke noi a Mr. Davis, ka loio o ka aoao pale. A nolaila, o ka lia a  me ke kuko a na mea hoopii, no ka loaa ana ia laua he puu dala nui o $100,000 aole ia i hua i keia wa. E lilo ana laua he huina dala lehulehu no ka hookumu hou ana i ka hoopii, ke mau ko laua alakai hewa ia ana. Malia nae paha e hoomano ana no laua i ka hoopii, me laua aku ia, aka, ua makaukau ka Repubalika o Hawaii ma kona aoao e kue mau loa aku i ka laua mau koi ana, o na ano a pau.

 

I Mau Hale Hoahu no ka Makeke Hou.

 

            Ua nui na leo hoohalahala i loaa mai ia makou mai kekahi poe e lawelawe nei ma na pakaukau o ke Aupuni, ma ka Makeke Hou, no ka mea e pili ana i ko ke Aupuni hana ole ana i mau lumi no ka hoahu ana i na lako maauauwa a ka poe e paahana ana malaila. Oiai wahi a lakou, he hana nui maoli ka lawe ana aku ilaila i na lako paahana no ka hana i makemakeia e lawelawe malaila, apela me ka hoihoi ana i ua mau ukana la i kela a me keia kakahiaka ame na ahiahi, a in a e loaa ana he mau lumi kaawale i hoomakaukauia e ke aupuni, alaila e hoopau ia ana keia kailewa hele ana iuka a i kai.

 

            Manao makou, he hoohalahala kupono io no keia a kela poe, a he mea pono ke lawe ka Papa Ola a noonoo i keia kumuhana. Ua pili keia mau keena i hoomakaukauia no na kalepa iʻa, pipi, iʻa maloo a kamano hoi.

 

Elua Manu no Hookahi pohaku.

 

            Ma ka hoomaopopo ana iho ma na lono i loaa mai ia kakou nei mai Amerika mai, no ka mea e pili ana ia kakou nei, na ike ia he elua mau kumuhana hoopomaikai ia Hawaii nei e oni la iloko o ka Ahaolelo o Amerika, oia ka ninau Hoohui Aina ame ka ninaau Uwea Telegarapa Moana. O keia mau kumuhana a i elua, he mau mea laua i hoike mua ia aku e makou imua o ko makou makamaka heluhelu i na wa i hala ae nei.

 

            He mau mea keia e hoohoihoi mai ana i na poe mikiala hana a pau e noho nei ma ko kakou mau kalaulu nei-na Hawaii ame na poe mai o ko na Aina e. A o ka makou wale no e ake nei e ike, oia ko ke Aupuni hana ana i na keehina haua e pulama ia ai na pomaikai a ka Hoohui Aina ame ka Uwea Telegarapa Moe Moana e hooulua mai ai iloko nei o ka aina, a paa kaokoa ma na lima o na kamaaina o ka Aina a me na poe i komo iloko nei o ka aina ma ke ano hooulu waiwai kaokoa maoli, aole hoi ma ke ano, he poe paahana i k@ ia lakou mai na Aina e mai, a i lawe ia mai hoi iloko nei o ka aina no na kula mahiko o kakou, na mahi @raiki ame na oihana mahiai e ae e ulu mai nei i keia wa.

 

            Ua maopopo loa ia makou, e holo ana ka Hoohui Aina, a e holo pu ana ka ka moe ana o ka Uwea Telegarapa mai AMerika mai a Hawaii nei, e nui ana ka anoiia o na apana aina e waiho wale nei i keia wa, ma na wahi i kokoke i na Alanui Aupuni. A ke hala he mau makahiki hou mahope aku o ka hoea ana mai o kela mau auwaha hooulu pomaikai e kukulu a e hoomoeia mai la maloko o ka Ahaolelo o Amerika i keia wa, e hoee ana ka huli ana a ke dala mai waho mai i na apana aina e waiho ana ma na wahi a pau o Hawaii nei. E nee ana na laina kaa ahi, e kamailio ana na uwea olelo moe moana mawaena o na mokupuni o Hawaii nei, a e hooi loa ia aku ana ka holomua ana o na hana kuloko o ka aina nei.

 

            Aka, heaha ia auanei ka pomaikai o keia mau hoowaiwai ana, in a e loaa ole na kanawai kaupale, no ka hoohele ana i keia mau hana hooulu pomaikai na ko loko nei mau oiwi iho e kaana a e ohi ae? Aole.

 

            O ka makou e olelo ae nei, e holo ana ka Hoohui Aina a e moe mai ana ka Uwea Telegarapa mai na kaiaulu komohana mai o Amerika a hoea i Hawaii nei, a e hipuu ia ana o Hawaii nei ame Amerika a hookahi ka noho pu ana malalo o na eheu hoomalu o ka Aeto Amerika.

 

            Ke naʻi nei na kalaiaina naauao o Amerika imua o ka Ahaolelo e loaa on a haawina dala Aupuni no ka hoomoe ana mai i ka Uwea Telegarapa, a ke naʻi pu la no lakou e hui o Hawaii ame Amerika.

 

Ka Hoohui Aina a Kauikeaouli ame ka Hoohui Aina o keia la.

 

            Ma ka Palapala Helu 6 ikeia maloko o na hana ame na kukakukaia ana o ke kumuhana Hoohui Aina a Kuikeaolui Kaleopapa Kamehameha III, a makou e hoopuka aku nei ma ka pepa o keia la, e ike ia ai ko Mr. Gregg, (ke kuhina Amerika ma Hawaii nei ia wa,) hooia ana mai imua o Mr. Wale, no ka loaa ana mai iaia o na hoapono ana mai iaia, e lawelawe i na hana hoolala hoohui aina i makemakeia ai e ka Moi Kauikeaouli, elike me ka Komisina Blount i hooia aku ai imua o Kuhina Gresham ma kana palapala i Kakauia ai ma ka la 26 o Iulai, 1893, elike me ka mea i hoikeia aku ma kekahi manao pepa ma ke Kuokoa o Ianuari 10 aku nei. Nolaila, o keia ka wa i hehi pono ai na kapuai o ka hana hoohui Aina mawaena o Hawaii nei ame Amerika, ka wa i loaa ai ia Mr. Gregg "na mana piha" no ka hana ame ke kukakuka ana me na Poo Aupuni o Hawaii nei no ua kumuhana la, nolaila, o na palapala mai ke Kuhina Hawaii aku ia Mr. Gregg, a i hoounaia aku e Mr. Gregg i kona Aupuni amua ae o loaa ana mai o kona "mana piha" mai kona Aupuni mai, aia ia maloko o ka waihona palapala pili Aupuni o Amerika, a pela no me na palapala e ae i komo iloko o keia hooolala hoohui aina ana.

 

            Hookahi no manao nui o keia hana ana a Kamehameha III, oia ka mau ana o ka maluhia ma Hawaii nei, a hiki ole ia maluhia ke hoonioni wale ia e na kanaka mai owaho, e hoouluku ana i ka nohona maluhia a maikai o na kamaaina o loko nei, a e lilo ka malamaia ana o ke Aupuni e Amerika Huiia, i loaa ai ka nohona maluhia i kona lahui kanaka. O kei amanao makee maluhia maluna o ka aina, a Kamehameha III i imi ai ma kela wa i hoikeia ae nei i keia wa, e imi nei iloko o Amerika, elike la no me ka Kauikeaouli imi ana, ma o ka hoohui aina la-ma ke ano mokuaina paha o Teritori paha-no ka pomaikai maluhia laulaha akea mawaena o kakou nei. Ina no i holo kela kumuhana a Kamehameha III i hana ai, ina no mai ia wa mai a hoea i keia wa, aia kakou apau malalo o na eheu o ka Aeto Amerika kahi i noho ai, a ua pau kahiko loa ke Aupuni Moi. A oia hoohuiaina i hoolalaia ai e Kamehameha III, aole i kaukaiia kona hooholo loa ia ana, aia mamuli o ke koho balota ana a ka lahui Hawaii ma ia wa, aka, aia ia make apono ana a ka Hale Ahaolelo i hiki ke hoakoakoa ia ma ia wa, a ke hiki ole ke akoakoa ua Hale Ahaolelo la, alaila, na ka Moi no e apono ia hana. He olelo hooholo Ahaolelo maoli keia i hooholoia e na Hale Elua, a i apono la e ia mau Hale ma ka la 21 o Iune 1851, a e ka Moi a me Keoni Ana, ke Kuhina Nui ma ka la 4 o Augate, 1851, a e hoonele ana i ka lahui Hawaii i ka pono o ke koho balota ana, no ke apono a kue aku paha, i ka mea a ka Ahaolelo e apono ai no ka hoohui ana me Amerika, a pela no hoi me ke apono ana a ka Moi. Ua hoole loa na ʻlii a me na lunamakaainana Hawaii e noho ana iloko o kela Kau Ahaolelo o 1851, i a haawi ana i keia pono koho balota no ke apono a kue paha i ka hoohui ana me Amerika, i na makaainana Hawaii. O keia iho la no ke kulana e ku nei i keia wa mawaena o kakou nei i keia la. Ua hoomana kaokoa ko kakou Kumukanawai, o ka Aha Senate wale no ka mea nana e apono i keia hana hoohui aina.

 

            Nolaila, o na olelo a pau e hooia ana na ka lahui e koho balota no ke apono a apono ole i keia kumuhana hoohui aina e noonoo ia nei i keia wa, ma ke ano na Amerika e hoike mai, a e kauoha mai ana paha ia hana ma ke ano e hookuu laula i ke koho balota ana mawaena o ka lahui Hawaii holookoa-mai ka poe i kakoo i ke Kumukanawai e ku nei, a me ka poe i hoohiki ole i ua kumukanawai i mea e loaa ai ka pono koho balota-aole loa e hiki ia Amerika ke hana mai ia hana, oiai eia kana rula alakai aupuni ke paa nei maloko o ka olelo hooholo Senate o Mei 31, 1894, a penei ia: "O ka pono io maoli aia no ke kuleana kaokoa i ka lahui o ko Hawaii Pae Aina e kukulu a e hoomau aku i ko lakou ano aupuni a me na kahua hana alakai k uloko; aole  loa ma kekahi ano e komo aku ai o Amerika Huiia e keakea malaila." E ninau ia paha auanei, O ka lahui hea keia o ko Hawaii Pae Aina i oleloia ma keia Olelo Hooholo? Eia ka pane: O ka lahui a pau i kakoo i ke Aupuni Repubalika e ku nei; ke Aupuni a Liliuokalani i haawi ai i kana kakoo ana, a o ke aupuni ana i kahea aku ai i na kanaka Hawaii apau e haawi ae i ka lakou mau kakoo ana a e ike hoi lakou i ke Aupuni Repubalika e ku nei ma ke ano, "oia wale no ke Aupuni oiaio a ku i ke kanawai o ka aina." Oia hoi ka lahui lanakila a iaia ka paa ana o ka lahui e ku nei.

 

Ko ke Ao nei Pioo Nui.

 

            I ka hoomaopopo ana aku i ko ke ao nei kulana i keia wa, ua ikeia ka pioo ana ma na wahi he nui. Aia o Enelani ke hoouluulu la i kona mau aumoku-kaua o ka papa helu ekahi, a ua lilo ko lakou wahi e hoouna ia aku ai i noʻa huna i na Aupuni nui e ae o ke Ao nei.

 

            Aka, oiai e nalohia ana ia mea mai ka puka a maka ana mai imua o ke akea, aole nae i nele ka loaa ana o ka hauli lele i kekahi mau Aupuni e ae no ka ike ana i kahi i upu wale ia ai ka hooneeia ana mai o ua mau moku la. Ke koho nei nae kekahi poe, o ka aina puni ole papaa-la o Aferika ka pahu hopu o ua mau moku la no ke ala ana he kuee mawaena o Enelani a me ka lahui a ka Emepera o Geremania i haawi aku ai i na mahalo ana, aka, he kupunawahine no nae ia a me ka moopuna, he pili i ka io, ka iwi a me ke koko. Ma ka manao ana hoi a kekahi poe, aohe wahi e ae a ia mau moku o Enelani i kauohaia ai no ka hooliuliu ana, o Amerika wale no ia, a ua paa ka manao o kekahi mau Kilo Aupuni kaulana o ke Ao nei ma ia mea. Na ke au nae o ka manawa e hoike mai ia kakou i ka oiaio o ia manao.

 

            O ka mea maopopo loa i kela wa, mamuli o keia oni ana a Enelani, ua hoopioo loa ia ko ke Ao nei a pau. Aia o Amerika i keia wa ke hoolala ʻla ma kona mau kapakai he mau alahao e hali ana i na kaa-ah!, he mau papu kipoka ko luna. E halihali ana he mau pu nunui, a ua like keia mau pilikia holo aina a Amerika e hoolala mai nei me na papu kaua e nee ana maluna o ka aina, e like la no hoi me ka nee ana o na mokukaua maluna o na ale apiipii o ka hohonu.

 

            Aia no o Amerika ke hoolala mai nei i keia wa i na baluna lele i ka lewa mamuli o ka hoonee ana o ka uwila. Me ka lawe ana i na ipu ahi kamahao loa no ka ninini ana iho me he mau kuaua la maluna o na enemi ma ka moana a ma ka aina, me ka weliweli nui. E hiki ana i keia mau baluna e hoonee ia ana e ka mana o ka uwila ke lele aku maluna o ka moana kai a huli hoi hou i ka aina, me ka maalahi.

 

            Eia kekahi haole ma Amerika i kela wa nona ka inoa o Mr. John P. Holland ke hoolala mai nei i kekahi waapa topito, nona ka loa he 80 kapuai, a he 11 kapuai ke anawaena. Ke holo oia maluna o ka ili o ke kai na ka ikaika o ka mahu oia e hoonee, a ke luu oia iloko o ka lipolipo o ka moana, na ka ikaika o ka uwila oia e hoonee. A in a e holopono ana na hana a keia waapa kamahao elike me na mea i upuia ma kona kahua hoolala, alaila, e lilo ana ia i kupueu weliweli loa no ka moana.

 

            Lua ole ka ikaika o ka naauao o ke kanaka e haha nei ma na kanawai o ka uwila, ke kai, ka wai, ke ahi a me ka makani, a pela pu me na mea kino materia e ae a pau. Hookahi no nae hopena no ke kakoo ana i ka inoa hanohano o ka lahui kanaka a me ka noho mana ana o ke Aupuni. He mea maopopo loa, eia ko ke ao nei nohona maluna o ka pioo.

 

La Hanau o ka Emepera William o Geremania.

 

            O ka Poakahi nei, oia ka la hanau o ka Emepera o Geremania a Moi hoi o Perusia. Ua hanau ia oia ma ka la 27 o Ianuari, 1859, a oia no hoi ke keiki hiapo a ka Emepera

 

WILLIAM II, EMEPERA

 

            Ferederika i make, ame ka Emepera wahine Vitoria, ke kaikamahine mua loa a ka Moiwahine Vitoria o Enelani. I keia la, piha iho la ke kanakolukumamahiku o kona mau makahiki. Ua kau oia ma ka noho alii o Geremania ma ka M.H. 1888.

           

            Ma ka hora 12 o ke awakea, ua haawiia na kipu aloha ana, mai ka batari aku o Kakaako a me ka mokukaua Beninetona. Ua kahiko ae na have like ole ma na pahuhae o na hale oihana aupuni o loko nei o ke kulanakauhale, apela no hoi me na moku he nui e ku ana ma ke awa.

 

            Ua wehe hamama ae ke Kanikela Geremania Hackfeld ame Paul Isenberg Sr., o ka Hui o Hackfeld ma, he anaina hookipa mai ka hora 12 o ka awakea a ka hora 2 auina la. Uo hoea aku ilaila ke Kuhina Amerika, ke Komisina Beritania, Kanikela Potugala, Komisina Farani, na ʻliimoku o ka mokukaua Beninetona a me na maka hanohano he nui.

 

Ke Kulana Luna Aupuni Kuwaho ma Hawaii nei.

 

            Eia i keia wa e nee nei, ke ku nei he kulana kamehat mawaena o na launa pili Aupuni kuwaho ana, mawaena o ke Keena Kuhina Amerika a me ke Aupuno o Hawaii nei, ma o ke Keena la o ko na Aina E; aole hoi oia wale, aka, me na Keena Komisina kekahi o Enelani, Iapana ame Farani.

 

            Ua poloai aku ke Aupuni i na hoa luna Aupuni kuwaho mawaena o ko kakou poai nei, e laulima pu me ia ma ka hoomanao ana i ka la 17 o Ianuari iho nei, ma ke ano he la Kulaia Aupuni la. Ua loaa aku na pane a kekahi poe o lakou i ke Aupuni, a koe na luna Aupuni o Amerika, Enelani, Iapana a me Farani. O na poe hope nae, na hoike aku lakou i ke Keena o ko na Aina E, aole loa i ike ko lakou mau Aupuni pakahi i ke Aupuni Kuikawa, a oiai o ka la Kulaia i haawiia no ke kukuluia ana ia o ke Aupuni Kuikawa, nolaila, na manao lakou, aole i kupono ia lakou ke komo pu ana mai ma ia la. Aka, mahope iho o na hoakaka ana i holo ai mawaena o lakou ame ke Keena o ko na Aina E, ua pau ke pohihihi mawaena o lakou. Aka, o ka Kuhina Willis i hana ai he okoa loa ia, oia hoi, aole oia i ae, aole no hoi oia i hoole i ka palapala poloai i hoounaia aku iaia. Pela no o Kanikela Mila a me Kapena Pitman o ka mokukaua Beninetona. Ua hoouna aku no ke Aupuni i na palapala poloai ia laua ma o ke Keena Komisina Amerikal la, aka, ua oleloia aole ia mau palapala i loaa aku ia laua. No keia kulana kamehai mawaena o Kuhina Willis o Amerika a me keia Aupuni, ke holo nei na kukai olelo ana mawaena o laua.

 

            Ua pane aku no ke Kuhina Amerika no ka palapala poloai a ke Aupuni no ka mea e pili ana i ka la 17. Nolaila, ua pau ia pohihihi o ke kulana kamehai, a hookahi pohihihi i koe.

 

Aohe ae i na Kokua Aupuni.

 

            Ua loaa mai na lono mai na keiki Puhi Ohe Hawaii e hele la ma Amerika, aole loa lakou e ae e lawe i na kokua mai ke Aupuni Hawaii aku. Ua pono no ko lakou hoole ana, no ka mea, aia no ia kuleana ma ko lakou aoao. Ua paa ka hoi ka hoohiki iluna o ka pohaku ala, a ua moe ka ihu o ka puaa hiwa me ka awa hiwa, e noho a ai i ka pohaku. Aka, aole nae hiki ke oleloia, ua nana maka me ke aloha ole ke Aupuni e ku nei ia lakou.

 

Emepera Wiliama ame Enelani.

 

            Ladana, Ian. 14-Ua lilo ua pilikana Pelekane o ka Emepera o ka Emepera o Geremania i poe wahawahaia e ia, a ke manao nei hoi, oia no ke poo o ka Ohana Alii mahope aku o ka Moiwahine Vitoria. Ma kona ano, he keiki oia na ke Kamaliiwahine Beritania, oia no ka hooilina o ka nohoalii o Enelani, wahi an ai koi mau ai.

 

            No keia mea, ua hapai hou ae ka nupepa Zeitung o Frankfort i ka moolelo kahiko, e olelo ana, ma ka wa e make aku ai ka Moiwahine Vitoria e koi auanei ka Emepera Wiliama i ka nohoalii o Enelani, a e hooko no oia i kana koi ana ma o ka ikaika la o na mea kaua. He kulo loa kona manaoio ma ia mea he kulana Alii ma i ka po mai, a no ia mea aole on a manaoio iki e kue ana ka Ahaolelo o Enelani i kana koi.

 

            O ka mea hookahi mailoko mai o ka Ohana Alii Pelekani i pili hoaloha loa iaia, oia ke Duke o Edineboro. Aohe kamailio o ke Keikialii o Wale a me ke Duke o York iaia, aia wale no a malalo o kekahi kumu hiki ole ke alo ae.

 

            He hoowahawaha no hoi ia i ke Duke o Fife, ka Makuisa o Lorne ame ke Keikialii Heneri Batenabuga, he poe lakou i mare wahine, a pela no hoi lakou i ua Emepera la.

 

            Ua oi aku ka ikaika o na kaomi ana o na manao uluhia mailoko mai o na Aloalii o Geremania ame Sana Peteroboro maluna on a, mamua o na mana ola ano hookahi mai ka aoao Pelekane mai.

 

            O ka inaina o ka Emepera Wiliama i ke Duke o Fife, ka mea i mare i ke kaikamahine a ke Keikialii o Wale, oia paha kahi mea nana i hoouilani loa iaia ma na hauoli ana, no ka uhalu ana o na koa Pelekane ma Aferika Hema, oiai o ke Duke o Fife kekahi i pili me ia puali.

 

            Ma ke ahiahi o ka Poalima o keia pule aku nei, ua hoao ae kekahi Pake o Yen Sao, i hopuia no ka ohumu ana me kekahi mau Pake e ae elua e hoopae walu mai i ka opiuma mai Kina mai, e kaawe iaia iho maloko o ka Halewai, i ole kona ike e ia ana, pakele ai; oiai; e lewalewa ana ia me ke kaula e paa ana i kona pu-ana-i.

 

            Ua manaoia, ma ka noho ana mai o keia Ahaolelo ae, e waiho ia aku ana kekahi Bila Kanawai e papa loa ana i ka wehe ia ana o na hale kuai pipi a me na ano kalepa makeke e ae ma ka la Sabati. Ua manao la ua ae na haole kalepa o keia ano, i keia bila kanawai. A na ka Poaono lakou, elike no hoi me ka mea mau, e hoohamama ai i ko lakou mau hale a hoea i ka hora 10 o ka po.