Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXV, Number 3, 17 Ianuali 1896 — Palapala (Protocol) Helu 2. [ARTICLE]

Palapala (Protocol) Helu 2.

Poaono, Feb. 11, 1854-1A p.m. Halawai na mea no laua na inoa malaio iho nei, maloko o ka hale o ke Komisina o na Mokuaina Huiia o Amerika. Iloike o Mr. Wale, mamuli o ko a'o ana a ke Keikialii Liholiho ame ka Aha Kuhinā, ua hoohui aku la ia i na inoa o ka Lunakanawai Kiekie o ka Moi ame kona māu kuhina ī ke kauoha a ka Moi o ka ia 6 iho nei. Olelo o Mr. Gregg, no ka mea e pili ana i _.tona mea i olelo ai ma ka I» Mf£ <|A a | u 6 iho nei, ua

ifce ia ua ka uo i ke aponoia kona hoike moakaka ana ae, ina oia ka makemake o ke Aupuni o ka Moi e kukakaka ia ke kuikahi ad.-referea-dum, ua makemakeia o komo iloko oia kuka ana, ma ka manawa e aelikeia ana no ia hana. ! Olelo nohoi oia, "oiai nae aole i !oaa iaia na mana maoli ,(formai powers) no ia hana, aka, mamuii o kona ike i na manao ame ke keehina hana (policy) a kona Aupuni, i loaa iaia mai na poe koikoi mai, ua manaola, ua aponoia no oia, mamuli hoi o ke kulana o na mea i hoikeia mai maloko o ua olelo hoakaka la a me ke kulana pilikia, e haawi i na kukakuka ana me ka ninau ana no nae i kona aupuni. ma na olelo e holo ai kekahi kulana hooponopono m&waena o na mana aupuni elua no ke ano i kuhikuhiia maloko o ua mnu olelo kauoha la. Hoakaka mai la 110 hei o Mr. Gregg ia Mr. Wale, mahope iho o kona noouoo akahele i ana, ua manaoia he Kuhina ' naauao V ka hoike ana ae i keia olelo hoakaka maopopo, i ole ai e loaa ho manao kuhihowa, 110 Ue ano uiaoli o ka niunu, nna i hoomaopopo ni ua loaa mai i;m mai kona Aupuni mai, ma ka hana atī rejerendum, ma ka mea e pili ana i na kumu pilikia i hoomaopopoia maioko o n i kauoha a ka Moi ia Mr. Wale. R. C. Wale, D. L. GtIEGC>. i Palapala (Protocol) Helu 3. Poaha, Maiaki 23, 1854, 2 r. m. Ilalawai na mea no laua malulo iho nei ma ka halo o ke Komisina o na Mokuaina Huiia o Amerika, a mahope iho o kti hoohalikelike ana i na palapala kumu elua o ka Palapala (Protocol) Helu 2, o ka la 11 o Feberuari, 1854, na palapala hoi ma na lima o ke Alii ka Moi, mai ia wa mai, no ka noonoo ana ame ke apo!no ana, ia laua elua, kakauinoaia a haawi ia i kahi ame kahi. Ma ia wa hookalii 110 hoi, ua hoiKe aku la o lfrr. Wale i na kauoha hou a ka Mol iaia (Mr, Wale), o paa ana nae ka Ia 21 o Feberuari i hala maiuna aka, ma ka la no nao i nehioei ke kakauinoa ia ana e ka Moi, a kakau hoikeia o ka Mea Kiekie ka liooilina Moi, Ka Mea Kiekio ke Kuhina Nui, ka Lunakanawai Kiekie, a o na Kuhina o ka Moi. Oiai, ua loho o Mr. Gregg ia mau mea, hoike mai la ia i kona makemake e loaa ona kopo o ia mea, no ka hoouna ana aku i konii Aupuni, 110 ke nno liko loa oia mau olelo ao me kaua kauoha alii o ka la (> o Feberuari i liala, a ua lioouna iioi oia he kop3 ia mea. Alaila, hoopanee na inea no iaua na inoa malalo nei no ka halawai hou ana, ma ka wa e makemakeia ai. , 11. C. Wyllie, D. L. Geegg. Palapala ( Protocol) llelu 1. Poaono, Maraki 25, 1895, 10 am. Hilawai na mea no laua na inoa malalo iho nei, ma ka halo o ke Ko.miaina o Amei'ika Iluiia, a mahope iho oka lioohalikeliko ana ina palapaia kumu o ka Protocol Helu 3,. i kakau pakahi ia ai a kukai ia lioi.

Walho mai la o Mr. Wale i na kauoha hou a ka Moi o ka Ia 22 o Feberuari i hala, elike me ko noi a Mr. Gregg i lioikeia ma ka palapala Helu 3, a ua loaa aku he kope o ia ia Mr. Gregg, a hooiaio 'pono ia mamuli o ka hoohalikelike ana me ka paiapala kumu. Alaila, helahelu iho la o Mi\ Walo i keia wahi mea hoomanao pokole, i waihoia mai iaia ma ka Ia inehinei e Mr. Gregg, no ka noenoo ia ana, oia hoi: <<1. Ka haawiia ana o kamana nui maluna o na Pae Aina o llawaii ia Amerika Huiia. »2. Ka liooia lawa pono loa ana no na pono pilikino a pili ponoi iho no ka Moi, na 'Lii, ame na k'anaka, e hoolilo ana ia lakou i mau .kupa no na Mokuaina Huiia* o Amerika, e kaulike pu ana hoi nie na kupa Amerika e ae a pau. "3. I kumu panai aku hoi ma kekahi hapa no ia hiiawi aina ana, e loaa ona haawina dala kupono no ka Moi, ka Moiwahine, ka Hooilina Kalaunu, i ka poe i kukalaia na poe panihakahaka no ka nohoalii mahope aku, na 'lii, a pela aku. "4. I haawina no ke kokua ana i na Kula ame ka Oihana Hoonaauao. «5. I haawina no ka hodko ana i na olelo hoopaa ku i ke kanawai a pau, i kau Iho maluna o ke Aupuni o ka Moi nona e hoōko aku a e lawelawe aku hoi. Ua olelo ae o Mr. Gregg, ua waiho mai oia i keia mea hoomanao pokole no ko Mr. Waie noonoo ana i mea hoaiai ai i kona | manao maluna oia kumuhana a i i kahua laula hoi no ke ana ! mawaena o laua, na mea heea j mai ana no uiaiiope aku,! mau mea ;

he palapala hoomanao a heluheiu aku la, a ua oleloia oia ke kahua no ke kukakuka ana, a eia na olelo:— «1. O ka :;e ia ana a na Pae Aina o Sawaii ma ke ano he Mokuaina Mana Kuokoa nona iho, malalo hoi o ke Aupuni Fcderal elike Ia me ka Mokuaina o Makakukeka, a e haawi ana ika Moi amo na'Lii, ame kona poe makaainana a pau na pono hookahi, Kiviin, Kalaiaina a hoomana hoi, e kaana ia ana e na kanaka o ua Mokualna ia (o Makakukeka). "2. E haawi ia i haawina uku no ka Moikane, ka Moiwahine, ka hooilina o ka nohoalii i kukalaia, ka poe hoi kekahi i kukalaia e paoi hakahaka ma ka nohoalii, mamuli o ka makemake o ka Moi, na'lii koikoi e loaa nei ho mau uku makahiki ia lakou, na iuna Aupuni ukuia a pau o ka Moi, me ka nana pu ia ana hoi kekahi o ka loihi o ka manawa i lawelawe oi'nana ai, a no ko ka Moi hoohana ana i ka iokomaikai ma ua wahi ana i ike ai he kupouo no ka hoohanaia ana'ku. ' "3. E nana ia boi na pono o ka paa ana i ka w r aiwai ; pono hooilina a loaa mai paha ma īa liope aku. .<•4. O na olelo hoopaa a pau, o kela ame keia ano, e kau iho maiuna o ka Moi a o ka iahul paha no ka hooko ana aku, e hooko iaahia loa iaia. "5. E kakooia ke Kumukanawai e ku nei i keia wa, koe wale no ma ka hoololi ana ae i mea e kupono ai ia no kona ae ia ana o komo aku i Aupuni Mana Kuokoa nona iho iloko o Amerika Huiia. „ , . . (W. C. Wale, kakaummia. j R L Grego ; Olelo Hoakaka. —Eia iho ka Papa Iloike no na Haawina Dala i makemakeia no na uku o ka Moi, Moiwaiiine a pela aku. Mea Unuhi. Ka Moi $10,000 Moiwaliine 1,000 Ka Mea Kiekie Lihoiiho 2,000 Keikialii Lota Kamehameha 800 C. Kanaina 800 Iv. Kapaakea 800 B. Namakeha 800 I. Kaeo • SOO A. Paki (Puuku) 1,000 Keoni Ana (Kuhiua Kalaiaina) 4,000 M. Kekuanaoa (Kiaaina o Oahu) 2,500 P. Nahaolelua (Kiaaina o Maui) i,500 G. L. Kapeau (Kiaaina o Hawaii) 1,200 P. Kanoa (KiaaiUa o Kauai) 1,200 Joiiu Li (Kokua Lunakanawai oka Aha Kiekie) 2,000 J. Kekaulahao (Kokua Lunakanawai o ka Aha Kiekie) 1,500 J. Piikoi (Kakauoleio o ka Makeke o Honolulu) 1,000 $32,000

Arago, CoosCo., Orogon Nov. 10, 1893.—Ke makemake nei au e holke kah ia oe i ka waiwai nui o ka Cuamerlain's Pain Bahn iaau uiaikai 1 hoola ai i ka'u wahine. Ua loaa iala j, a ma'i rumatica ma na lima no e maJtama, aua hoao oia i na Laau lapaau i kuliikuhi ia no ia ma'i, aka aohe oae oluolu iki ahiki i ka wa i hamo ai i keia laau Pain Balra; hookahi wale no omole o keia laau, ua ola loa oia. Nolaila ke lawe nei iiu i keia wa ma ka hoikeike ana aku he laau ola keia no ia ma'i. Owaii iho no, oC. A. Bullord. 11« 50 keneta ahe $1.00 o ka oinole» a e kuai ia e ka Halekuai Laau Lapaau o Benson, Smith & Co. na Agena.

I Ika haulelau oka 1893, loaa iho | la ke keikikane a Mr. T. A. MeFarland, he haole kalepa, ano m'aka hanoheino o Live Oak Sutter Co. | Cal. i ka mai kanu koikoi loa. Mamuli o ka ikaika loa oka eha ma ka umauma ua loohia i ka umil a me he mea la e loaa ana i ka wela ma ke akemama. Ua hoohainu aku kona makuakane i na olopu nunui leholehu o ka CHAMBERLAIN 'S Laau Kunu, a pela i pau ai a ola loa ke kunu. Ke olelo nei o Mr. McFarland i na wa a pau e loaa aia kana mau keiki i ka nae e haawi ana oia i ka ChaivībekijAij?'s Cough Bemedy (Laau Kunu Ola), a he ola ia maoli no. Ke manao paa nei oia he laau kuna oi loa keia ma ka makeke. E loaa no ma na Halekuai Laau Lapaau a pau, a o Benson Smith & Co., na Agena ma ko Hawaii Paeaiua. tf E heluhelu i keia malalo iho i lawe ia mailoko mai o ka palapala a Chas. M. Gutfield o Reedley, Fresne Co. Cal. , <<Me ka hauoli au e hoike aku neimako'u inu ana no hooka lahi i ka CHAMBEBLAIN'S Laau Kunu, ua hoola i ke kunu koLkoi i loaa ia'u. Ua nalulu Ino loa ia ko'a poo a hiki ole ke moe ika po. Ke hoifesike aku «ei au i keia laau laapau oE. Oke anu i,kokoke loa e komo iloko oke poo a mahope hoohele j aku ika pua ame na ake. Ma o ka inu ana ia i keia laau ika wa koke e loaa ai ike apū t e, ,hoolft