Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXV, Number 2, 10 January 1896 — KULA SABATI. [ARTICLE]

KULA SABATI.

h 3. lan. 19. Ka oihana o loane ka Bapetite. Luka 3:15-22. 16 A i ke kanalua ana o na kana. ka, kokakuka Iho la ka naau o lakou a pau, no loane, o ka Mesia paha ia? 16 Olelo mai la o loaoe ia iakou a pau, i mai la, Owau no ke bapetizo nei ia oukou me ka wai; aka,«s hele mai ana kekahi, he oi aku kona mana I ko'u, aole au e pono ke wehe ae i na kaula o kona mau kamaa; oia ke bapetizo ia kakou me ka Uhane Hemolele a uie ko ahl. 17 A o kona peahi, aia no i kona lima, a e hoomaeoaae loa oia i kana huapalaoa, a e hoiliili i kana huapalaoa iloko o kona hale papaa, a e hoopau hoi oia i ka opala i ke ahi pio ole. 18 He nui m> hoi na mea e ae ktia i holke mai ai i na kaiiaka i kana olelo hooikaika. 19 A o Herode kealii kiaaina, ua aoia e ia no Herodia ka wahine a Pillpo a kona hoahanau, a no na mea hewa hoi a pau a Herode i hana'i. 20 Hoohui hou no oia i keia mea ia mau niea a pau, a hana paa oia ia loane iloko o ka hale paahao. 21 Eia hoi kekalii, i ka bapetizola'na o na kanaka a pau, o lesu no kekahi i bapetizoia; a i kana puie ana'e, weheia mai la ka iam, 22 A iho mai la māluoa ona ka Uhane Hemolelo me ko ke kino ano o ka manu nunu, a pae mai la ka leo mai ka lani mai, e i iuai ana, O oe no ka*u keiki punaheie, he oluolu loa ko'u ia oe. Pauku Gula. loane 1:29. E nanaike Keikihipa a ko Akua, nana e lawe aku i ka hala o ke ao nei. Manao Nui. A pau ka wa hoomakaukau, ua hiki mai ka manawa no ka hooholo ana i ka hana e hooko ai I ka manao i ike ole ia i ka wa mua. Oleeo Hoakaka. No na makaWki he 30 ua noho o loane ma ka waonaheie. A pau keia mau makahiki, ua kau ka Uhane Hemolele maluna ona, a hoomaka oia i kana oihana haieuanelio. O kana kumuhana, oia no ua kokoke mai ke aupuni o ka lani, oia no ko ke Akua hooponopono hou ana i na hana o na kanaka, a ua pono i ka lahui ludaio e inakaukau e I mea e hookipa pbno ai I ko lakou Mesia, i oleloia ma na wanana kahiko. Ua maa mau ma na Alna hikina e kukulu hoo i mau alaloa i mea e holopono ai ka huakai hele a ka Mol. Ua maamau no hoi ma na kulanakauhale ivaena o na wahi laukanaka, e holo kukini iuaua o ke kaa o ka mea koikoi hanohano, a kahea aku i na kanaka-e kaawale I mea e holopono ai Ke kaa 0 ka mea kiekie. Ua iike ko loane nanaina me k* ke Kaula Eiia. Kalakala ka lole, he pauku iu maoii kona kael, ba meli a me ka uhini kanamau me a a i. Ua mahalo nui na lehulehu i ka wiwooie tua kona haiolelo hoohulihuii i ka pono. |f A f ALUA >—manaolana me ka plholhol nae, no ta mea, oa moam« T o £ no ka ws ' o>eIol« makahuke a Danieia, Kokakuka, noonoome ka hoopaanua ana. īĪL,ke kapipi ana 1 wai, aole ma *a hookomo aua ilaio o ka wai, ua bapetizo o loane. He hwilona keia o ko lakou ka f?«t.i m l a iw. kil,a Wno ai i Hakue hiki mai ana, meka maemae o na manao. Kamaa,~o ha„r. rf ke , kamaa . oianoka hana a ke kauwa haahaa ioa. Aui, —aole no ka hoomaemne waie no no ka hoopai ana kekahi. ]? pea. Hi,~no ka hookaawale aua i na opaia, akoenahua huit! L u ka pa anaoka makani. ana no'n» 18 1!" 0 f a hoo > ,ai 4» ana no na uhane ino. 18, T nTK E ua ho«o oia i keia ano keia al o ka haioieio ana i mea e hoeueuli I na kanaka, a hoololi 1 ka poe l aa-t-iss£|S Kia,—mamjaa o ko īoane nohō paa--80 *°l ! u » hnii o Loka i hole f ka moa o ko loane 1 PaUi —ka poe a pau i «a Ia 'la. leao, —mamul^v^mi> t ano kanoka: ina paha 1ui1,,,",; 1 w 000 ' ola 00 k Wm k °- m«ke. Weheia,—kekahM^aiiou i ikeia maiuna ma aole moakaka o ka Uliane Hemoleie: ua U^H^Eime;

1 iho ai me ka lele ana oka manu I nunu ilaio i ka lepo paha, I ke ku®aulaau paha. Leo, —pakoia keia taea kupaianaha, ma keia bapetizo aoa, ma ko lesu hoepahaohao ana, Mareko 0:7, ina kona haiolelo ana ma ka iuakini mamua o kona kaulia ana ma ke kea, loane 12:28. .. L Ko loane haioieio ana, 15-17. Heaha ka mea aka lahui ludaio i kanalua ai? Heaha kekahi mau wanana e pili ana i ka Mesia e hiki aaai ana? Heaha na mea e hooiaio si iko lesu oihana Mesia? Heaha ka loane oihana? Heaha ke ano o ka huaolelo Mesia? Heaha ka manao i hooko ai mamnii o keia inoa? Heaha ke ano o ka inoa lesu? Heaha ka hana a loane i hooholo al i mea e makaukau ai ke alahele Imua 0 lesu? Heaha na hana ana i paipai ai ma kana haiolelo ana? Heaha ke ano waiwai o kona bapetizo ana? Ua hoomaemae anei ka wai i ka uhane, aole paha? Ileaha kamea e maemae ai ka naea hewa? Heaha ka manao ma ka mamala olelo, «'aole au e pono ke wehe ae ike kauia o kona mau kamaa?' 7 Heahako lesu bapelizo ana me ka UhaneHemolele ame ke ahi? Heaha ka mea i hoaiionaia ma ko lesu peahi? Ma kona hale papaa? Ma kona hoopau ana ika opala ike ahi pio ole? I ka wa hea e hookaawaleia ana ka hua htiita a me ka opala e ko lesu peahi? 11. Ko loane paāiiao ana, 18-20. Ua haiolelo anei o loane ika poe iehulehu wale no, a i olē i na kanaka koikoi kekahi? Heaha kana olelo ao ika moi ia llerode? Heaha ke ano hana aua moi la? Ua noho anei na Mii inawaho a maluna ona kanawai? Ina paha aole eao ia na Mii mauiuli oka pono, heaha ke ano noho oka lahui? Heaha ke kumu oko Herode lioopaahao aua ia loane? Ileaha ka llerode hana hewa hope loa ia loane? Ua lilo anei ka loane oihana i mea ole? 111. Ko loane bapetizo ana ia lesu, 21-22. I ka la hea ua bapetizo ia o lesu? Pehea i moakaka ai ka lesu oihana muoli ia loane? Pehea i hoike ai o loane i ko lesu oihana Mesia i na 'lii ludaio? Ua bapetizoia anei len lahui holookoa? Ua bapetizoia anei lakou i ka la liookahi? Heaha ke kuinu kupono [no ko lesu bapetizoia ana? Ileaha |na mea ano nui i hoailonaia ma ka 1 bapetizo ana? He hoailona anei ia | o ko lesu make ana, a 1 ole paha o kona hoonuaemae ana i ka poe iawehala? Ua hiki anei ike Akua ke hookomo i ka pomaikai iani ika poe heWa, ina ahaaole mihilakou? Pehea ka poe i bapetlzo ole ia? Ileaha ka Iho ana o ka Uhane Ilemolele maluna o lesu? Pehea i iike ai me ka lele ana o ka manu nunu? Ileaha ka leo mai ka lani mai no ko ke Akua hoapouo ana ia lesu? Ua hiki anei ī na kanaka ke iilo i poe keiki na ke Akua?

Manao pili. 1. Ika wa popilikia, ua pono anei ia oe ke kanalua ika olelo oke Akua? 2. He hua huita anei oe, he opala paha? 3. Na bapetizoia anei oe e ka Uhane Hemolele? 4. Ua pono anei ia oe ke hoike manaoio? 5. Ua makaukau anei oe e hookipa ia lesu ke Akua lioolapanai? He Anaina Jlaipule Karisimaka ma ka Luakini o Pukaana, Hookena, Kona Henia, Hawaii. Mr. Lunahooponopono; Aloha Karisimaka oe:— E oluolu mai kou ahonui, e hookomo iho i keia mau mea e pili ana no ka weho ia ana he anaina haipule Karisimaka ma ka luakini o Pukaaua, a nau hoi ia e uwila aku ma na kihi eha e ka honua nei, a oia iho keia malalo: M« ua hora poniponi o ka wanaao hora 3 o ka 25 o Dekemaba, A. D. 1895, ua hoomanao ae na Luna Ekalesia o ka Ekalesia o Pukaaua, na Hoahauau, na iala o na Ahahui Opiopio a me fca Ahahui Kula Paio Imipono Karistlano o Pukaana, a wehe ae Ia he Anaina Plaipule Karisimaka. I ka mauliawa loa ana ae ona hora hope loa oka po okala 21 o Dekemaba, ua eleu ae la o Manuel Keomau a liuliu ae la ma kana apana hana i hele wale a maa a i noho hoi a kupa a kamaaina i ka leo, a puili malie ae la kona mau lima punahele i ke kaula huki o uwe-hone (bele), a lioomoliolio pono iho la oia a malo pono ke kaula huki, a ia'wa oia i kuupau iho ai i na awala a*i a wahie, ke hele la a walawāla ka hele ika makani, e hone ana ike kulukulu aumoe, e lawe ia ana e na welelau aheahe makani oua Aina nei. O "Kona kai Opua ika lai, Opua hinano ua malie;" a e kaomi iniki huihui īho ana ka hau o Maihi mauka pono īho e au ana I ke kai, aka, he mea ole wale noia mea na keia hookeie.

Oiai no o Mauuel Keomau e hootnau ana i ka hookani ana i ka bele kanl o o-o, e wawaioanama ka paia paa o ka iani, a nakolokolo loa aku lama na kihi eh»oka houu:?, a hala loa aku i o Milu lu. E wawahi ana i ua ao aakipaa o kapouli maloko o ka naau o na keiki a kanaka o keia ao, e haehae iiilii ana i na hoo malau iloko o ka iK>uli, a e liookaawale ana i ka malamalama mai ka pouii naai. Oiai r e hoea mai ana ka Malamaiama o ko keia Ao. I ke kuu ana iho o ka leo 0 ka bele, ua ike ia aku .1« na ipukukui hele po a na magoi o im aina hikina (na komite hoomakaukau inu eofe), me na makana like ole maloko • ko iakou waihona wai, a e makana aku ana lakou noia I wanaao ma ka inoa o ka Ahahui Kula Paio I.mipono Karfetiano ō Pukaaua, i na poe a pau i hele mai fi&' id wanaHO. 'eia \ho- w& :> " ua poe magoi uei maī ka alna hiks? ? na mai (na komUo iioemaka^kau 1 inu cofe), ka PereStd® n ® 6 ka Ahaliui Jaincs H. K. Keawelmku a Lunaliuomalu o iiv Ko m ' te ' kauolel.) Uaulal Keawehawa'|> Ke Kokua Kakauolelo Lewīa M. uano-

hano, Ilamuku Enoka Kapa ame Sameson Waiau, kekahi lala hanohano oia Ahahui. A eia iho na mea i hoomakaukauki e na komiie: He mao Hni bana paiaoa lawalu ono ioa, bakeke meaono nua kuhikuhinia, na epe ko momona, na tmi waiu e ko'uko'u ai ka puu ke moni, na paona waiu bata pahee e kokohi ai ka puu monl ai a Chas. Hooper Jr. o ke kuahiwi o Mauna Loa. I ke kanl ana aeoka hora 2:30 o ia wanaao, ua hookani hou ae la o M. Keomau i ka bele, e hea hou ana i na haipmle oiaio oke Akua e noho ana ma na aina hikina o Waiea, ika wai luu aea mai o Kaiahikimahaehae, e Kauhako I ka huikau lua o Waiolomao ame Hikiau, e Hookena I ke kai nehe o Hawele, e na Kealia ika iokowai o Haieku-maikahikiokalani-ewalu-ka-wa; E ala, e ala, e ala e na haipule oiaio, oiai, ke kokoke mai nei ka manawa, he mau minute helu wale no koe a e ike no kakou i kona Hoku ma £etelehema i ludea nei (Pukaana), a kukuli hoomaikai aku imua o ka Haka o na Haku, ke Alii o na 'Lii, ka Mesia ka Hoola o fco ke Ao nei. A e hanau mai ana oia na ka wahji ne puupaā i ike ole i ke kane, elike me Ka hoike a ka anela ia losepa ma I ka moe, Mat. 1:21-23. I ka hookuu malie ana ae o M. Keomau i ke kaula o kaua meiodia, ua akoakoa mai la he mau kauna o na haipule oiaio o ke Akua, a pela no me na lala o na Ahahui Opiopio ame ka Ahahui Paio Imipono Karistiano o Pukaana.

Ua liullu ae Ia na komite no ka lakou mau apana hana, hao ke ahi me ka momoku ake kuke, hiu ka pahi okioki palaoa i kana hana, nakeke na pa ame na pola a na kuene, a i ka hiki pono ana ao i ka hora 3 a.m. ponoi, ua akoakoa uku na mea a pau i hiki mai ma i;» wanaao malokoo kaluakini o Pukaana; a kaomi malie hou iho ia o Manuel Keomau i ke kaula huki o kana pila (beie) punahele a o ka wa ia i halii iho ai ke anoano eehia maluna o na mea a pau i akoakoa mai, ao na hamumu ame na hoōnakeke uiamua iho, ua hoauhee koke ia iho la ia iioko o ua sekona pokole.

KE ANAINA ILOKO OKA MALUHIA»

I ke anaina e noho aua iloko <? ka maluhia, ua ike ia aku la ka hele ana ae oka mea nana e weho ka olelo imua o ke anaina me na kapuai palanehe, a ma kahi i hoomakaukauia nona, ma no o D. W. Kanui, ua mele mai la ke anaina m,t ka himeni 10G o ka Hoku Ao Nani, a i ke kuu ana iho o ka leo o na kahuli leo iea, ua ku mai la oD. W. Kanui a nonoi mai la i ke anaina e pulo kakou, ai ka amama ana ao oke kalokaio ana o kana mau hua pule i ke Akua, ua haawi hou mai Ia ke anaina ma ke mele ana i ka himeni 206 Iloku Ao Nani, a i ka hoomaha ana iho o ke anaina me ke anoano, ua ku mai o D. W. Kauui a hoike mai la i ka olelo paipai, Luka 2:11, aua nui ke eehia o ke anaiua no kana mau wehewehe naauao ana. I ke kuu ana iho o kaua, ua ku mai oG. W. Waiau Jr. a nonoi mai la i ke anaina e pule kakou, a i ka amamā ana ae o kana pule ana, ua ku mai la o Manuel Keomau ma ia liaawina hookahi. Ua ku hou mai kp analna ma ke mele ana i ka himeni 254 Hoku Ao Nani, a i ke kuu ana iho o ka leo hanehane o ke anaina, ua ku mai o John Keala, a kokua mai i ka oieio paipai, a ua nui no ka momona o kana mau olelo.

Ua ku mai o G, W. Waiau Jr. a kokua hou mai ika olelo paipai, a ua kohu waimeli kaonoo kana mau olelo, a i ke kuu ana iho o kona leo, ua ku mai o James H. K. Keawehaku a kokua hou mai ika olelo paipai m"e ka noeau o na olelo, me he me mea 'la e kikeke maoli mai ana no ika puuwai oke aaaina i kela manawa o ke eeliia anoano maoli, a I ke kuu malie ana iho o kona leo i ka nahe, ua haawi mai la oia no ka panina hope loa o kana oleio paipai, he leo ao naauao imua oke anaina, oia keia: Ia oukou e hoi aku ai no ko oukou mau home pakahi iho i keia kakahiaka, $ i makemake oukou e hauoli i keia la, e hauoli oukou e like me ko lesu hauoli ana, Mele Karisimaka oukou a pau me ka mahalo.

I ke kuu ana ihoo kana uaau waiwai nui, ua ku mai la o Chas. Naope a nonoi mai la ike anaina e pule kakou, a i ke kuu uialie ana ae o kaoa mau lioonaaikai aka i ke Akua, oie ke anoano eehia, ua ku mai o Manuela Keomau a nonoi mai j ia i ke anaina e pule kakou a me ke i kokua ana ika oleio paipai. Ua ku | mai o Mrs. Waiaua a nonoi mai la i! ke anaina e pule kakou, a i ka pau j ana o kana leo puie, ua ku mai ia j ka Rev. G. W. Waiau a kokua mai\ la i ka oleio paipai, aua nui ke eehia o ke anaina no ka ka makua mau olelo naauao, ai ke kuu ana ibo o kaua mau oleio ao, ua ku mai o Mr. Kanul no ka panina hope o na hana oia kakahiaka.

Ua ku ke anaiua a pau iluna, a hosana ae la ma ke m&e ana ma ka himeni 85 o ka liuke Himeni Euanelio, a ua hookuu ia na haua raa ka pule aha a ka Rev. G.W.- Waiau, i ka amama loa ana ae o ka ka makua liuie ana, i»a- ku mai o Mr. lveawehaku a nonoi māi la i ke anaina e ka ua iki ihooukou, hekakahlaka puanuanu keia, e ai ana kakou i ka palaoa mahanahana a me ka inu ana I ke hola cofe, he makana Karisimaka na ka Ahahui Paio Imipono £ari§tiaqo o pukaaw, Xa oukou a pau, aaiae mu pa ana kakou me ka hauoll me ko kakou Haku me i Kristo, ko kakou hoola. llaio, oa Ks p Mt£ P* Haae e 1 na hola cofe, a o Mrs> me Wm. N. Puni&ai», ettWlS% | na pa p&!aoa mo meaouo. anaina a m lawa, «a luu noho! ar

ua keiia, n ua koe aku ka elua hapakolu o na mea ai i hoomakaukaaīa bo ia wanaao, a ua hoi aku kela ame keia me ka piha mahalo i ka Peresidena ame oa lala oka Ahahai oaoa i kokaa i keia haoa maikai a ano hou n« hoi i hanaia ma Pakaana nei, aole no hoi mai kahiko mai. He ma-u wahi mea hou ia oke kuaaina nei, e pili ana no ka ia &arisimaka. Na'u no me ka haahaa, Baniel Ke awehawaii. Kakauoielo o ka A. K. P. L K,