Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIV, Number 52, 28 Kekemapa 1895 — KA HIHIA OHUMU KIPI. Ka Hookolokolo ia Ana. [ARTICLE]

KA HIHIA OHUMU KIPI.

Ka Hookolokolo ia Ana.

Ma ka Poakehi nei, hora 9:30 o ke kakahiaka, ua noho ka Aha Apana Ilonolulu nei e hooiohe I ka hoopii a ke Aupuni kue ia J. K. Sherldan a me Dr. Underwood no ka «'ohumu kipi. n O ka Hope Loio Kuhina Carter ma ka aoao o ke Au* puni, a o Mr. Robikana no na mea i hoopiiia. Ua nul na poe makaikai i hoopiha ae ia loso o ka rumi hookolokolo. A mawaena o na poe i hoea uku malaila, ua ikeia aku ke Kuhina o ko na Aina E, oia o Cooper, ka Loio Kuhlua Kamika, Ilamuku Baraunu, Kanikela Amerika A Mills, Miss Kate Field, mea kakau nupepa, a me na hoa lehulelehu o ka Papa Loio Hawaii. Mahope iho o ka helulieluia ana mai o ka palapala hoopii, ua pane na mea i hoopiiia e hoole ana i ka oiaio o ua me i a pau i hoikeia ma ka olelo hoopii. Alaila, kahea ka aoao hoopli i na hoike: Pauio Numana—O keia ka hoiko mua, hoohikiia. Penei ke ano nui o kana olelo ike: Ke noho nei oia ma Honolulu nei, he oihana loio kana, ma ka la 1 o Bekemaba nei halawai me Mr. Uaderwood ma kona keena. Ma ia wa, ua kamaiiio mai o Underwood no ke kuai ana ia Lanai i wahi e nohoia ai e na kanaka. Aole nae manaolo ka hoike i na olelo ulu wale a ka mea i hoopii ia, aka, hoomau no nae ia i ka hoolohe ana. Hoike mal o Kauka Underwood I kona makemake e ike ia Mr. Hayseldena o Lanai. Manao o Underwood, aole ia i ike iki, heaha ia ka mea e hiki oie ai ke holopono na hana mamuii o ka hoolilo ana ia Lanai i kikowaeua no ka houluulu ana i na kanaka. Oia ke poo o kekahi hana o keia ano i hanaia me ka holopono ma Guatemala. He mau la mahope mai, hoea aku o Underwood i ka hale noho o ka hoike a. ninau aku no Hayselden. Ua hooholoia he wa no ka hui hou ana me ka hoike, rae kekahi mea okoa e ae, o Bheridan kona inoa no ke kakahiaka ae. Hoike aku o Dr. Underwood aia he Ahahui no na hana lealea ma Amerika i makemake loa e lilo ia lakou ka mokuponi o Lami, a hoolilo ia wahi e like me Honie Carto, kahl e hiki ai ke hoohanaia na heihei ilo, na halaka kuikui, n« iulu lotere a me na mea Uke. £ nonoiia aku nona pono aelike no keia hana mai da mai, ke hoihoi hou Ia ae ia. E hiki ana ke hoopae ia mai na lako kaua i ka mo kupuni o Oaha oel, a kaH kaoo o na kanaka lioko o ke kulanakauhale o Honoiulu nei. Aia he 1500 kanaka ma Hilo i ku makaukau no ka lawe pio ana I na mokupani e ae: E haawi mai ana na kanaka o keia hui i ke data ke ae ka molwahlne l kela aeiike. O Lanai ke kahua o na hoo neeiaanao nahana. Aole no he mea maopopoma keia kamallio ana. Aohe mau nlnau i ninauia aku. Mai a laua ponoi mai keia mau olelo. Ninau pa!s—Aole maopopo i ka hoiko ke ano o ka hana a o ka manao maoi! o kela mau kanaka (aa mea i hoopiiia}* Malla paha y he xnaa k&hu hip& laoa. Manao no oia fee mau wahi kla pahs keia no ke aupunl. Oteio I» Dr, Underwood,

he mea e pomaikai nai ai no oa poe ieaieao Kaleponl, ke lilo ia lakoa keia maa mokapani, oiai, he {kiika ika maoli ka lakoa hakoko aga me ke kanawai i keia w*. ko ka hoike iohe ana, aia he 1500 poe ka naka ma Hiio i makaokaa e iaiaa i na mea kana, ike iho ia ia i ke ano o kana mea e ooonoo ai no na ole!o a kela mao kanaka. Mr. Hayselden (Kikaha). Hoo hikiia a oieio ae la; lala e paanl hilioli ana maloko oka Hoteie H% waii, ma kekahi wa o na U hope o OKatoha aka nei, hai mai la ke ke ikl laweiawe o ka hoteie ia'a oa makemakeia au e kahi mea. Hai mai la oia ia'u i kona inoa o Under wood. Heie aku la aa a ike aa iaia ame Sheridan. Kiima paha minnie o ko laaa kamailio ana mai me a'a. Ninaa mai la laaa oo ka mokapani o Lanai, a olelo mai la aa komo laoa iioko o na hana hoolaia hoalaaia kanaka. Olelo aa ia iaua e hele e ike i ko'u loio, oia o Paulo Namana, oiai, e hol ana au l Molokai ma ia ahiahi. Hele aku aa e ike ia Un derwood ma kona hale hoteie rua Aianui Aiakea, roa ka maiama o Novetn&ba, hapa waena paha. Olelo mai oia no na poe (lala i makaukau e ha£ wi ika iakou dala, ina e mao popo pono ana keia hana. Olelo aku au i.» laua, aole au i ike pe hea ia e hiki ai ke hookoia ia hana ke ole e ae ka Ahaolelo; aole no hoi au i manao e ioaa ana ia laua ia pono. Oielo mai o Underwood, aole oia i ike iki pehea la i hiki ole ai ke ho'iho'i hou ia ae ka moiwahine

me ka nui o ka poe e kakoo ana iaia. Aole ola (Underwo<Kl) j ka mailio mai no ka wea e pili no ka hoihoi hou ana ae i ka moiwahi ne, ma ke ano olelo okoa ae. Olelo ka hoike, ua haiia mai ia, uamakemake kekahi kanaka o Sheridan ka iuoa e ike iaia. Olelo mai oia he hoaloha oia no Underwood, a ua iike kana mau olelo no ka mea e pili ana i ka lioolilo ana ia Lanai i kahua no ka houluulu ana i oa ka naka, e like me ka UnddrWood. Ninau pale —Aole he aeliko mao popo i waihoia mai iiuUa ona no ka mea e piii ana ia Lanai. Mānao oia, he makemake maoli pahil keia mau kanaka e hoopillkīA iaia, a nolaila, ua makaaia ioa oia i kana mea e kamailio ai. Fred Weed—Kekahi iimihana o ka halekuai buke Goiden pule Bazaar, kekahi hoike. Halawai pu me Sheridan iuaioko o ka halekuai. Kamailio pili aupuni mai o fc£eridan iaia. Iloike aku au iaia,.aole maopopo ia'u na mea piii aupuqi. I kona ninau ana mai ia'u, owai la ke kanaka kupono e hiki ai ke launa kamailio ia aku no ka hoala ana I ke kipi e hooialaia ana, olelo .aku au o Sam Noiena. Makemake no hoi o Sheridan, ina paha ua ike au i kahi e ioaa ai he mau pu; kamailio mai oia no kona kokoolua, a olelo mai ua holo mai iaua no onei no ka hoaia ana i kaua kipi kuioko itb ka hookahuli ana ike aupuni. Olelo mai oia o Morrow kona inoaa a ka mailio mai no kekahi manao inalo ko o ke Chronicle o Kapalakiko o ka la J5 o Augato e plll ana iaia. Ninau-pale. Ho eha manawa i hui kamailio pu ai oia me Sherldan. I kona ninauia ana mai no ka mea e pili ana i ka ikaika o ke Aupuui, ua pane aku oia: «»Ua lawa loa no ka ikaikd o ke Aupuni no ka mala ma pono ana iaia iho." Nonoi o Sheridan iaia e haawi aku iaia i palapala hoolauna ia Paulo Numana, hoole oia.

Dr. Tucker —Hoohliiia a hoike mai: Oia kahi ohua 0 ka moku 8. G. Waila, ma kaoa huakai hope mai nel no onei; o na mea hoopiiia kekahi ma ia kelepa mai; kamailio po me Uoderwood ma kā la Sabati mua mahope iho o ke kU ana mai 0 ke ku ana mai o ka īnoko; ua hoomapopo ia e hoomakakia ia ana na mea hoopiiia e na makai; ma ka hoio aoa mai Kapalakiko mai a hoea ia nei, ua hoike o Uaderwood i kona manao maikai i ka'u kaikamahine, oiai;he oopa oia; hele aku no e ike iaia ma kona rumi ma Arlington Mea malaila hoohuahualau au iaia; no o Noderwood he mooielo pololel; olelo mai ola, ua ike oia I na hoonee hana ana a na poe hoala hookahaii aupuni (filibusters) ma Kaieponi, ela nae aoie oia I pili iiok 0 oia hana; hai pu mai oia, he makemake nooia e haliai i na luna aopuni i kana mea 1 ike ai; hele ka hoike e hui pu me Peresldena Dole no keia mea ana I lohe ai; i kahi !a mai, pane mai ka Peresldena, aa hoohoio / oia aolee ninanioau ia Underwood, olelo o Underwood, e ae aoa/na kaoa o kekahi hui lealea e haaM i $50,000; kamaiiio mai no ia noī kona makemake e ioaa wahi hana'maanei. gD&n Maekemle ka mea malama haie hookipa, ka hala i noho ai na mea hoopiiia mamon o ko lam hopaiaaoa. Hnohikilk, aolelomai: Mahope iho no » Mu ana mai 0 ka moka Waila, ij|hele aku n& mea hoopiiia ao komi nai©, lio eha

(4) ko bkoa &oi; ua hall hoi aka oei kekiihl mea o lakoa oo Kaleponi, aaia no kekahi me ii I keia vs aote hookahi mmi i noho ai o Sheridan ame Undersrood; mawaena o ko laoa imaa nimi, he keeno e noho ia ana e kekahi mea okoa; aoie hiki ia'o ke hoomaopopo, na kamaaina loa laiia i kahi ame kekahi; e hoii ana keta maa kanaka i wahi hana; oa iaki o Underwood i ka kaa ana 0 kana hana ma ka Hai Hana haa hoa. Hoomaha ka aoao oke Aopuni a Bonoi f ka loio o na mea hoopiiia e hookaaia laaa, nokaiawa oleoka oielo holke. Ua lawe ka Aha ike oof a nooooo. Ma ka Poaiaa nei, ma ka wa i noho ai ka Aha, na hoopaka mai o Lanakanawai' Pere, aoie i aeia ke noi. Olelo o Mr. Rohikana, loio o na mea hoopii|9, «oie e lawe hoike ana ka ao&o pale. Alalla, hoopaka ka Aha i kano oielo hooholo e waiho 1 na mea hoopiiia imoa o ka Aha Kaapani no ke kaa kiure o Feberoari ae nei. Hoike ae ka Hope Loio Kohina, aole aeia e beia i na mea hoopiiia.