Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIV, Number 50, 14 December 1895 — Page 2
| This text was transcribed by: | Reya Liilii |
| This work is dedicated to: | Awaiaulu |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
MA KE KAUOHA
I keia la i hookahuia ai o Mr. A. J. Wilson, i Lunahoomalu no ka Papa Alanui no ka Apana Ohi Auhau o Kona-hema, Mokupuni o Hawaii, ma kahi o A. Gramberg i waiho mai.
Eia ka Papa i keia wa:
A. J. Wilson, Lauahoomalu,
S. La@aro.
J. A. King,
Kuhina Kalaiaina
Keena Kalaiaina, Dek. @, 1895.
2576-@
O ka Poakolu, Dekemaba 25, 1895, oia ka La Kari@maka, a o ka Poakolu, Ianuari 1, 1896@, oia ka La Makahiki Hou, e malamaia no he mau La Kulaia Aupuni, a e paniia na Hale Oihana Aupuni apau o ka Repubalika nei, ma ia mau la.
J. A. KING,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Dek. 9, 1895.
2576-3
Ua hookohuia i Agena Haawi Palapala Ae Mare no ka Apana o Ewa, Mokupuni o Oahu.
JAS. A. KING,
Kuhina Kalaaiaina.
Keena Kalaiaina, Dekemaba 4, 1895.
2575-3
I keia la i hookohuia aku ai o Mr. J. L. W. Zumwalt i @a@a no ka Papa Nana Holoholona no ke awa Kumoku o Kahului, Mokupuni o Maui.
Eia na hoa o ka Papa i keia wa:
S. F. Chillingworth,
Luna Nana Hooko,
J. L. W. Zumwalt.
J. A. KING,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Dekemaba 3, 1895.
2573-3
Hoolaha Keena Kalaiaina.
O ka poe apau he mau koi ka lakou i keia Keena, a o kona mau Buro paha, ke ka nohaia aku nei e waiho mai ia mau koi, ma o ia mau keena la, mamua ae o ka Poaha, Ianuari 9, 1895, oiai e pani ia ana puuka o keia Keena, no ka makahiki e pau ana i Dekemaba 31, 1895, ma ia la.
J. A. KING,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Dekemaba 12, 1895.
2576-3t
OIHANA WAIWAI.
Malalo o ka Pauku 35, Mahele 1 o ke Kumukanawai, na kauohaia kela ame keia hoa o ka Aha Kuhina e waiho mai i hoike no na hana o loko o kona Keena iho, iloko o ka makahiki e pau ana ma Dekemaba 31.
Ke kauoha aku nei ke Kuhina Waiwai i ka poe a pau he mau koi ka lakou i ke Aupuni ma na mea pili dala, e waiho mai i keia Keena, ma o na Keena Oihana la i komo ai ia mau koi, aole mahope aku o ka hora 12 o ka Poalua, Ianuari 14, 1896, oiai, mahope aku o ia la, e pani ia no na buke o keia Keena.
O na poe a pau he mau dala ka lakou e paa nei ma ko lakou mau lima, no ke Aupuni, ke kauohaia aku nei e hookaa koke mai me ka uleu, i ole ai e ulolohi ka manawa hookaulike i na Buke Hoike Waiwai, no ka makahiki e pau ana ma Dekemaba 31, 1895.
S. M. DAMON,
Kuhina Waiwai.
Keena Waiwai, Honolulu, Dek. 9, 1895.
2576-4t
Kuai o na Hoolimalima o na Apana Aina Aupuni ma Aina Hou, Honolulu Oahu.
Ma ka Poaha, Ianuari 9, 1896, ma ka hora 12 awakea, ma ka puka ma ke alo o ka Hale Oihana Hooko, e kuai kudala akeaia aku ai na hoolimalima o keia mau apana aina aupuni, ma Aina Hou, Honolulu, Oahu.
Apana Helu 62 me 63, kumukuai oi, $720 no ka makahiki.
Apana Helu 64, Kumukuai oi, $360 no ka makahiki.
Apana Helu 65, Kumukuai oi, $360 no ka makahiki.
Apana Helu 54, Kumukuai oi, $360 no ka makahiki.
Apana Helu 55, Kumukuai oi, $360 no ka makahiki.
Manawa: He 10 makahiki hoolimalima. Hookaa mua ia ka uku hoolimalima i kela a me keia hapalua makahiki.
E loaa no na Palapala Aina o na Apana Aina ame na olelo hoakaka a pau ke nonoi ae ma ke Keena Kalaiaina, Keena Aina.
J. A. KING,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Dek. 6, 1895.
2573-3
Kuai o na Aina Aupuni ame na Hoolimalima.
Ma ka POAONO, Ianuari 4, 1896, ma ka hora 12 awakea, ma ke alo iho o ka Hale Hookolokolo, Honolulu, e kuai kudala ia aku ai keia mau Aina Aupuni a me na Hoolimalima:
Apana Aina ma Waiahole, Koolaupoko, Oahu, maloko o laila, he 1 15-100 eka, he 6-10 o ka eka ma @a aina la, he aina r@iki. Kumukuai kou maluna o $120.
Apana Aina ma Waiahole, Koolaupoko Oahu, maloko o laila, he 6 7-10 eka, 2 eka o ua aina la he aina raiki. Kumukuai k@u maluna o $400.
He pono alanui, @0 kapuai ke akea o ka Apana Kula o keia aina i hookaawaleia @o na pono alanui.
Ma ia manawa a ma ia wahi hookahi no hoi e kuai ia aku ai.
Apana Helu 3, ma ka Apana o Kaupo Maui, maloko o laila he 75 1-10 eka. Kumukuai kou maluna o $225.@0.
Apana Helu 4, ma ka Apana o Kaupo, Maui, maloko o laila he 52 25-100 aka. Kumukuai kou maluna o $166.75.
Apana Helu 5, ma ka Apana o Kaupo Maui, maloko o laila he @ 2-100 eka. Kumukuai k@ maluna o $174.05.
Apana Helu 6, ma ka Apana o Kaupo, Maui, maloko o laila, he 54 @2-100 eka Kumukuai @ maluna o $164.75.
KE KUMU @LI@.
He kuike ke dala ma keia kuai ana, a i ole ia, ke makemake ka mea i lilo aku ai ka aina, alaila, o ka akahi hapaha o ke kumukuai ma ke kuike a oke koena ma na hookaa huina like ana iloko o hookahi, elua a ekolu makahiki, me ka ukupanee e hookaa ia ana i kela a me keia hapalua, makahiki, ma ka 5 p@-keneta no ka makahiki.
E hoomaka ka mea i lilo aku ai ka aina i ka mahiai io maoli ana ame ka hana ana i mau hoomaemae maluna o ka aina, iloko o ka makahiki mua a e hoomau aku hoi ia mahiai ana iloko @ na makahiki elua ma ia hope aku.
Ma ka hope o ke kolu o ka makahiki, ina @a pau i ka mahiia ka 10 hapa haneri o ka aina a paa hoi i ka pa ia, a hookoia na kumu a pau i hoakakaia, e loaa aku no i ka mea i lilo ai ka aina he Palapala Sila ma ke Kuleana Alodio.
O ka hiki ole ana ke hooko i na kumu i hoakakaia ae la maluna, he mea ia e hooneleia ai ke kuleana ma ka aina.
Ina hoi e hai ana keia aelike, a kuai ia ka aina e ke Aupuni, a ma ia kuai ana, ua loaa mai la he hookaa mua ana e like no me ke kumukuai mua, e loaa auanei i ka mea i lilo mua ai ka aina, mailoko mai o keia huina hou, na huina dala ana i hookaa ai i ke Aupuni, ma ka helu o kana kuai ana, me ka ukupanee ole a he mahele pro rata (ma ka averika) iloko o ia huina i hookaa e ia mai, elike me ka nui o na huina ana i hookaa e ia mai, e like me ka nui o na huina ana i hookaa mai ai. A ina hoi ma ia kuai ana ua loaa mai he kumukuai emi malalo iho o ke kumukuai mua, o ka huina o kana mau hookaa ana i hoihoi ia aku iaia e kakiia no ma ka huina pro rata (ma ka averika) o ia emi ana, e like hoi me ka huina o kana mau hookaa ana.
E kakauinoaia e kela ame keia mea kuai he Aelike, me ke Aupuni, e komo ana keia mau kumu a pau, a o ka hoolilo ia ana aku o ua aelike la ia hai, he mea ia e hai ai keia aelike.
E hookaa mai ana ka mea i lilo aku ai ka aina i ka huina dala hookaa mua o ke kumukuai mahope koke iho o ke kuai ana.
NA HOOLIMALIMA.
Ma ia manawa a ma ia wahi hookahi no hoi e kuai ia aku ai.
Ka hoolimalima o ka loko i'a o Pouhala, Ewa, maloko o laila he aneane 23 eka.
Manawa- Hoolimalima no 15 makahiki.
Kumukuai oi, maluna aku o $100 no ka makahiki, e hookaa mua ia ana i kela a me keia hapalua makahiki.
Ka Hoolimalima o ka loko i'a ma Ualapue, Molokai, maloko o laila, he aneane 22 eka.
Manawa- Hoolimalima no 15 makahiki.
Kumukuai oi, maluna o $50 no ka makahiki, e hookaa mua ia ana i kela a me keia hapalua makahiki.
E ike ia no na Palapala Aina e hoike ana i keia mau aina ae la no ke kuai ame ka hoolimalima, ma ke Keena Aina Aupuni, Hale Hookolokolo, kahi e loaa ai na hoakaka hou aku.
J. F. BROWN,
Agena o na Aina Aupuni.
2576-tf
OLELO HOOLAHA.
Ma ka mana i haawiia i na Komisina o Na Aina Aupuni malalo o ke "Kanawai Aina, 1895," ua hookohuia keia poe kanaka i poe Hope Agena no na Aina Aupuni, o ua mau hookohu la e hoomaka ana ia mai Novemaba 1, 1895 mai.
MR. CHARLES WILLIAMS, no ka Apana Aina Aupuni Elua, Hawaii.
MR. J. KAELEMAKULE, no ka Apana Aina Aupuni Ekolu, Hawaii.
J. F. BROWN,
Agena no na Aina Aupuni,
Keena o na Aina Aupuni, Honolulu, Dekemaba 4, 1895.
2576-4t
Kuai o na Aina Aupuni ma ka Apana o Puna, Hawaii.
Ma ka Poaono, Ianuari 11, 1896, ma ka hora 12 o ke awakea, ma ke alo iho o ka Hale Hookolokolo, e kuai kudala akea ia aku ai he elima (5) mau Apana Aina ma Keekee a me Kamaile, Puna, Hawaii.
Helu. Eka. Lilo Kumukuai
Ana. Oi.
1 50 $27.50 $150
2 150 82.50 450
3 150 82.50 450
4 150 82.50 450
5 50 27.50 150
Aole ae ia kahi kanaka e kuai a oi aku mamua o hookahi apana aina.
He kuike ke dala ma ke kuai ana, a i ole, e like me ka makemake @ ka mea kuai, hookahi hapaha o ke kumukuai he kuike, a o ke koena, ma na hookaa huina like ana iloko o hookahi. elua m@ ekolu makahiki, me ka ukupanee e hookaa mua ia ana i kela a me keia hapalua makahiki ma ka uku o ehiku pa-keneta no ka makahiki.
E hoomaka kela a me keia mea i lilo ai ka aina, i ka mahi ana ame ka hoomaemae ana i kona apana, iloko o ka makahiki mua, a e hoomau aku ia mahi ana iloko o na makahiki hope aku elua.
Ma ka hope o ke kolu o ka makahiki, ina e hookoia na kumu aelike a pau e ka mea kuai, e loaa no iaia ka Palapala Sila Kuleana A@odio.
O ka hiki ole ana ke hooko i na kumua@like i hoike ia ae la, he mea ia e nele ai i ke kuleana iloko o ka aina.
Ina noi e ha'i ana keia aelike, a kuai ia ka aina @ ke Aupuni, a ma ia kuai ana ua loaa mai la he hookaa mua ana e like no me ke kumukuai mua, e loaa auanei i ka mea i lilo mua ai ka aina, mailoko mai o keia huina hou, na huina dala ana i hookaa ai i ke Aupuni, ma ka helu o kana kuai ana, m@ ka ukupanee ole, a he ma@ pro rata (ma ka averika) iloko o ia huina i hookaa e ia mai elike m@ ka nui o na huina ana i hookaa mai ai. A ina hoi ma ia kuai ana, ua loaa mai he kumukuai mua, o ka huina o ka@a mau hookaa ana i hoihoi ia aku iaia e kakiia no ma ka huina pro rata (ma ka averika) o ia emi ana, elike hoi me ka huina o kana mau hookaa ana.
E kakauinoaia e kela a me keia mea kuai he A@like me ke Aupuni, e komo ana keia mau kumu a pau. a o ka hoolihoia ana aku o na mau aelike la ia hai, he mea ia e hai ai keia aelike.
E paa ana ke Aupuni i k@ kuleana ma kekahi apana he 60 kapuai ke akea ma keia mau apana ina e lawe ia ana ia no ka hookaa hou ana ae i ke Alanui aupuni maloko o Puna, o na wahi la, @ lawe ia ana no ia me ke kumukuai ole, @a mailoko mai o ka aina i mahi ole ia.
E ike ia no ka Palapala Aina mailoko o ke Keena o na Aina Aupuni, Honolulu, a i ole, ma ke Keena o E. D. Baldwin, Hilo, Hawaii, malaila e loaa ai na olelo hoakaka.
J. F. BROWN,
Agena o na Aina Aupuni.
2576-3t.
HOOLAHA HUI.
Ma ka Hana no ka Hoopau ana i ka Hui Hoolako Paahana a na POe Mahiai, he Ahahui Hawaii i Hoohuiia.
Oiai, ua waiho mai nei ka Hui Hoolako Paahana a na Poe Mahiai, he hui i hoohuiia malalo o na Kanawai o ko Hawaii Pae Aina, i kulike ai me ke Kanawai ma ia mau mea, iloko o ke Keena o ke Kuhina Kalaiaina, he noi no ka hoopau ana i na hui la, me kekahi palapala hoike i hoopili pu ia aku me ia, elike me ke kauoha a ke Kanawai.
Nolaila, ma keia ke haawiia aku nei ka lohe i na kanaka a pau i loaa na kuleana ma kekahi ano iloko o ua Hui la, e waiho ia mai na kue ana no ka ae ia ana aku o ua noi la, ma ke Keena o ka mea nona ka inoa malalo iho nei, ma ka Poalua a mamua ae paha o ia la, oia ka la 18 o Feberuari, 1895, a o kela a me keia mea makemake e loheia kona manao no keia hana, e hele kino mai ma ke Keena o ka mea nona ka inoa malalo iho nei, maloko o ka Hale Oihana Hooko, ma Honolulu, ma ka hora 10 a.m. (kakahiaka) o ua la la, e hoike mai i ke kumu e ae ole ia ai ke noi.
J. A. KING,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Dekemaba 18, 1895.
2576-10
Na Rula Hooponopono a ka Papa Ola.
Pauku 1. Ua papa loa ia ka lawaia ana i ka i'a unahi, na opihi, pupu a me na mea a pau o ke kai, a o ka wai paha mai kekahi wahi mai, kuono a mana wai paha o ke awa o Honolulu, a mai kekahi kahawai mai e komo aku ana iloko o ua awa la i oleloia ae nei, a maloko hoi o hookahi haneri kapuai e holo ana iuka o ka aina, mai kela a me keia wahi mai o uka o ka aina nei i hele mai ai ke kai a haaleale, a maloko hoi o ka laina e holo ana mai ka lae ae o Iwilei, e kokoke la i ka Hale Pe. pehi Puaa a hoea i ke keena oihana ma kahi hoomalu, alaila, holo i ka boe pahu hao (can buoy], a mai ka boe pahu hao mai a hoea ae i ka palekai pohaku komohana, o ka pa pohaku puna e hoopuni ana i kahi hoopihaia ia ma Kakaako,.
Pauku 2 o ka maa@auwa ana i ka i'a a me na mea apau noloko mai o ke kai maloko o ka apana o Honolulu, ua papaia, koe wale no ma ka Hale Makeke Ho@, a ma na wahi e ae i ae ia a ma ia mau wahi e waihoia ai na i'a unahi [scale fish] ame na mea a pau mailoko mri o ka wai, e kuaiia aku ai, malalo o ka nanaia ana e na Luna Nana i kohoia e ka Papa Ola.
Pauku 3 He mana ko ua poe Luna Na na la e hopu, e hoahewa, a e kiola [destroy] i kekahi i'a a mea paha mailoko mai o ke kai i waihoia ae no ke kuai, a i lawe ia mai paha i ka Makeke, ka mea hoi a lakou i manaoio ai, ua lawe ia mai ia mailoko mai o na wahi i papaia e keia mau rula, a i ole, ua ike ia aole i kupono no ka ai ana.
Pauku 3 Me keia, ua hoopauia na Rula o ka Papa Ola e pili ana i ka lawe ana ame ke kuai o ka i'a, i hoolahaia ma ka la 12 o Novemaba, 1895.
Ma ke kauoha o ka Papa Ola.
J. T. WATERHOUSE,
Peresidena.
Dekemaba 12, 1895.
2576-3
AHA HOOKOLOKOLO KAAPUNI APANA Elima o ko Hawaii Pae Aina. Ma ke Keena Hooponopono Waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o W. B. Naumu o Kekaha, Kauai i make. Imua o Lunakanawai Hardy. Kauoha no ka hoolaha no ke noi e hooponopono ia ka waiwai.
Ma ka heluhelu ana a me ka waihoia ana mai o ke noi a S. Brandt o Waimea, Kauai, e hoike ana, ua make kauoha ole o W. B. Naumu o Kekaha, Kauai, ma Kekaha, Kauai, ma ka la 27 o Ianuari, M. H. 1896, e waiho ana he waiwai maloko o ko Hawaii Pae Aina i kupono ke hooponoponoia, a e nonoi ana e hoopukaia aku na Palapala Hookohu Lunahooponopono Waiwai iaia, ia T. Brandt i olelo ia ae la maluna.
Ua kauohaia o ka POAHA, la 9 o IANUARI, M. H. 1896, hora 10 kakahiaka, oia ka la i hookaawaleia no ka hoolohe ana i ua noi la, ma ke keena hookolokolo o keia Aha m@ Nawiliwili, a ma ia manawa a ma ia wahi hoi, e hele mai ai ka poe a pau i pili i na hana o na waiwai ia a hoike mai i kumu, ina he kumu ka lakou e ae ole ia ai ua noi la, a hoolahaia keia olelo hoolaha ma ka olelo Hawaii no ekolu pule kai-like maloko o ka Nupepa Kuokoa ma Honolulu.
Hanaia ma Lihue, Kauai, K. H. Pae Aina, Dekemaba @ M. H. 1895.
(Kakauinoaia) JACOB HARDY,
Lunakanawai o ka Aha Kaapuni o ka Apana Elima.
Ikeaia: P. W. PURVIS.
Kakauolelo o ka Aha Kaapuni Apana Elima.
2576-4t
I LOKO O KA AHA KAAPUNI APANA HOOkolokolo Ekahi o ko Hawaii Paeaina. Ma ka hana o ka waiwai o KEAKA (@ o Waialua, Oahu i make kauoha ole.
He palapala e nonoi ana e hooholo ka Aha owai la na hooilina o ka mea i mak@ a e mahele @a ka waiwai e like me ke kuleana o keia me keia hooilina.
No ka mea, ua waihoia mai e Mary Kahoaka he palapala e nonoi ana e hooholo ka Aha owai @a na hooilina o ka mea i make a e maheleia ka waiwai o ka mea i make elike me ke kuleana o kela me keia mea.
Nolaila, k@ ha@ ia ak@ nei ka lono i ka poe a pau i pili, e @ele mai lakou ma Aliiolani Hale, ma Honolulu, Oahu, i ka POALIMA la 27 o DEKEMABA, 189@ hora @ kakahiaka a ma la wahi a ma ia manawa e hoike mai no ke aha la e ae ole ia ai ke noi elike me ia i hoike ia ae la maluna
Na ka Aha:
HENRY SMITH,
Kakauolelo.
Honolulu, Novemaba 29, 1@.
2@7@.
Nalowale.
UA HAULE A NALOWALE HE @ILA K@koo Dala ma ka Hanako o Bihopa, nona k@ Helu 2@, nona hoi ka huina dala he $@, no ka pomaikai o ka Papa Ola, a na ka@ ka uku @a ana o@a @ila la.
M. S. GRINBAUM & Co. Ltd.
Honolulu, Nov. 26, 1895.
2575-@
KA NUPEPA KUOKOA
@
Ko Hawaii Paeaina i Huiia
o ka Makahiki… $2 00
No Eono @… 1 00
K@ik@ @a Rula.
PUKA 1 2 3 4 5 6
ANA. Pule Pule Pule Pule Pule Pule
Iniha.. $1.50 $2.00 $2.50 $3.00 $3.50 $4.00
2 Iniha.. 2.00 2.75 3.50 4.00 4.50 5.00
3 Iniha.. 2.50 3.50 4.50 5.00 5.50 6.00
4 Iniha.. 3.00 4.00 5.00 6.00 6.75 7.50
5 Iniha.. 3.50 4.75 6.00 7.00 8.00 9.00
Iniha.. 4.00 5.50 7.00 8.00 9.00 10.00
O na Olelo Hoolaha a pau e hoouna ia mai ana no ka Hoolaha maloko o keia Nupepa, e hoouna pu mai me ka auhau, a ina aole, aohe hookomo ia.
HOOPUKAIA E KA
HAWAIIAN GAZETTE CO
GEO. H. PARIS, Luna Nui.
No Honolulu, Oahu, Lakou a pau.
POAONO,…DEKEMABA 14, 1895
E IKEIA no ma ka aoao eha o ko makou pepa o keia la, kekahi palapala a makou i unuhi mai ai noloko mai o ka nupepa "Ka Paahana o ka Hema." A ma ia palapala e ike iho ai kakou i ke kulana hoomanawanui o ka lahui Iapana, ma ka imi ana i na mea e pono a e oluolu ai keia noho ana. Ka hoomanawanui ma ka hana no kahi uku haahaa loa, ka maemae ma ka nohona ame ka ike i ka mea e hoopakeleia ai kekahi mau lilo nui ana. He mea keia e haawi mai ana ia kakou na Hawii, i kekahi noonoo ana no kakou iho, a malia he mea ia no kakou e hoonaauao ia mai ai no ka imi ana i na keehina hana, e hoopananaiki ia mai ai ko kakou mau lilo a hoomahuahua ia ke koena o ko kakou mau loaa ma ko kakou waihona.
UA hoike ae kekahi lono mai Nu Ioka mai, ma ka mea e pili ana i na hana e upuia aku nei na ka Ahaolelo Nui ana e hana, he wahi manao penei: "No ka mea e pili ana i ke Kumuhana Hawaii, ua kanalua ia ko ka Aha Senate lokahi ana e hooholo i ka Bila Kanawai a ka Hale Makaainana e hooholo ai no ka hoohui ana i na Pae Aina. Ma o ka olelo hooholo hui la, e ulaa hou ia ae ai ke alakai kalaaiaina a Monroe, i mea e hoomalamalamaia aku aku ai na lahui e ae, aka, e ala mai ana no auanei na manao like ole o kela a me keia aoao kalaiaina, ma na mea e pili ana i ua olelo hooholo la."
Ke kakoo mai nei keia lono i ka ke KUOKOA i hoike aku ai o ka Ninau Hoohui Aina mawaena o Hawaii nei ame Amerika Huiia, oia wale no ka ninau nui e pili ana ia Hawaii nei.
Ka Ahaolelo Kanalima Kumamaha o na Mokuaina Huiia o Amerika.
Ma na lono i loaa mai nei i o kakou nei mai na kaiaulu mai o Amerika Huiia, ke noho la ka Ahaolelo Nui oia mau mokuaina, ka Ahaolelo hoi a kakou i ake nui ai e ike i na hana e pili ana i ka "Ninau Hawaii"- ke hanaia nae.
Ma ka wa i weheia ai, ua kaa ka lanakila o ke koho Lunahoomalu ana no ka Hale o na Makaainana i ka Aoao Repubalika, a he heluna nui ko lakou i ko ka Aoao Demokarata. Ma ka haiolelo a Mr. Reed, ka mea i kohoia i lunahoomalu no ka Hale o Lalo, aole i hoike moa@aka mai kana mau huaolelo i ka pukalaki o ke ano noonoo pupuahulu; aka, ua nee mai ia mau huaolelo iloko o ka pananaiki, a ua piha nae me ke koikoi, me he kaa ana la na kekahi mea kino nui maluna o ka ili o ka honua.
A oiai hoi aole i loaa pono loa mai ia kakou ke kino maoli o ka Haiolelo Wehe Ahaolelo a ka Peresidena, eia nae, ua hoopomaikaiia mai no kakou i ka loaa ana mai o kekahi hoike ano nui mai ka nupepa Journal mai o ke kulanakauhale o Nu Ioka, i hoopuka la ma ka la 1 o Dekemaba aku nei, he hookahi la mamua ae o ka wehe ia ana o ka Ahaolelo ma ka Poakahi mai, Dekemaba 2.
O ka mea ano nui @a i loaa mai ia kakou i keia wa, oia ko Peresidena Kalivalana hoike ana aku imua o ka Hale, na manao ke Kuhina Gresham, i make, oiai @ ku ana ke kumuhana a ka Mana Hooko i hooholo ai ma ke kulana naauao, aka, ua kue ia nae ia hana @ ka manao laulaha o ka lahui holookoa, a no ia kumu e pono ai ke imi ia ona puka e hemo ai ka Aha Kuhina mailoko mai o keia ahewa ana a ka lahui Amerika. O ka mea maopopo ma keia pane, elike me ke ano o ka lono i loaa mai ia kakou i ke@a wa, oia ke ahewa ia ana o ke kumuhana hoihoi aupuni Moi a k@ Aha Kuhina o Gresham i kakoo@a ai e ka lahui, a lilo hoi ia i kumuhana oh@hia nui ole ia e na kanaka i pulama a i makee i na nohona o ke Aupuni Repubalika, elike me ko Hawaii nei kulana i keia la. Ina no e loaa ole ma keia nohona mai a ka Ahaolelo Nui o Amerika Huiia, ka holopono ana o ke kumuhana launa pili kokoke mawaena o Hawaii nei ame Amerika Huiia i keia kau Ahaolelo, aole ia he mea e hoala hou ia mai ai ke kumuhana i ohohia ole ia ai e ka lahui Amerika, oia noi, ka "Hoihoi Aupuni Moi," a o ke kumuhana hoi nana i haawi i ka lanakila haaheo i ka Aoao Repubalika i keia wa, a o ke keehina hana hoi nana i hoo-aokanaka ae i ka Mana Hooko a me ka Aoao Demokarata iloko o keia mau la. Nolaila, @a lilo ka ninau "Hoihoi Aupuni Moi" i "Alaihi kala loa" e eeke ai na lima o ka Aoao Demokarata, a o ka hana wale no a ia poe e hana ai, oia ka "nihi i ka uka o Panaewa, o ako hewa hou no i ka lehua, pohina ke ala i ka halii a ka uhiwai," o na manao kue o ka lahui Amerika.
Ke Aloha Aina Oiaio.
He mea i mahalo nui ia ka lupalupa ana o ka haawina o ke ALOHA AINA i loko o ka houpo o ke kanaka Hawaii. Me hea mea la nae ma ka makou hoomaopopo ana, hookahi wale no alahele i hookamoe ia aku ai na kokoia ana o keia haawina makamae i loaa i ke kanaka Hawaii, oia hoi, o ke Aloha Aina, oia ke kue ana i na poe a pau i like ole ko lakou mau manao hookele a kalai aupuni me ko lakou iho. O na Hawaii a pau-ili keokeo a ili ulaula- i haawi i ka lakou mau kakoo ame na kokua ana i ke Aupuni e ku nei, mamuli o ka lanakila ana o ka makaukau maluna o ka hemahema, ua kapaia lakou he poe kumakaia a Aloha Aina ole, e ka poe e kue ana i keia kulana i hoikeia ae la; a o ka poe hoi i lokahi pu ole ma ka mahele o na Hawaii i hoikeia ae @a, ua kapa iho la ia lakou iho he ALOHA AINA. Aka, ke olelo nei nae ka mahele mua i hoikeia ae la, o lakou ka poe ALOHA AINA, a o ka mahele elua ka poe ALOHA AINA ole.
Oiai ke KUOKOA i keia wa, e haawi ole ana i kana mau hoakaka ana no ka Aoao ALOHA AINA oiaio, he okoa loa ka ke KUOKOA i makemake ai e hoike aku imua o kona poe heluhelu, no ia mea he ALOHA AINA.
Ano ka wa a keia a me keia kanaka Hawaii he mau kuleana aina ko lakou, e paa ai i ko lakou mau aina, aole e kuai wale aku no kekahi puu dala e pau koke ana iloko o ke sekona hookahi. O na kanaka he mau aina ko lakou e kokoke ana ma na alanui aupuni a alanui kaaahi paha, i paa i keia wa a e hanaia aku ana paha ma keia mua aku, mai hookuu iki aku no na kumukuai uuku loa. Ke hookokoke loa mai nei ka wa e hoolaupaiia mai ai ka aina nei me na hana hooulu holomua i ka aina, a e laulaha ana ia mau ano hana ma na wahi he nui o keia mau mokupuni. A o ka poe auanei he mau aina ko lakou e koe ana maloko o ko lakou mau poholima o lakou auanei ka poe e ohi ana i kahi o la mau pomaikai e hoolaulahaia ae ana ma o ke komo nui ana mai o na hana hoowaiwai aina.
Oiai hoi i kea nui ia ai na hana hoohemahema ma ka aoao o kekahi poe Hawaii no ka mea e pili ana i ka lakou mau hana ana a kaawale aku na aina he nui mailoko aku o ka lakou mau paa ana, i na wa i hala ae nei, he mea pono i keia wa ke ao kanaka iho, a hooholo paa iloko o na noonoo ana, e au'a i na aina i paa ma ko lakou mau lima, me ke kali hoomanawui ana no ke au pomaikai e hoea mai ana ma keia mua koke iho. A ma kahi nae o ka hookuu wale ana i na aina i kupono ka mahi kalo, raiki a mea ulu e ae, e holopapa ia mai e ka nahelehele, na pua-kala ame @a kikania, he mea pono no ka malama ana ia lakou ma ka hoomaemae ana a hooulu nui ana i na mea kanu i mau ai ka maemae o ka aina, a i ohi ai nohoi he wahi loaa iloko o na la e kali ana no na hapepa ana mai a na hana hoowaiwai aina.
O keia ke aloha Aina oiaio, oiai e eha ponoi ana ka ili o ke kanaka i ko ka oiwi ponoi iho, a ilaila ka hoopapau ana i ka ikaika e pono ai.
Ke Olai ame ka Ohumu Kipi.
Aole paha i poina i ko makou poe heluhelu, he aneane hookahi makahiki i hala ae nei, ua ikeaia ma Honolulu nei ma ia wa ka hoea mua ana mai o nei mea he "ohumu kipi," a mahope mai he Oiai. Ma keia makahiki h@i, @a hoea mua mai ke Oiai a mahope iho ka "ohumu kipi." Me he mea @a o ka hopena poino @ ukali ana i ke kulana ame ka nohona o ka aina, e loaa mai ana mailoko mai o na hoonaueue ana a ke Olai ame ka "ohumu kipi," ua aneane like loa no laua i kahi ame kahi. Ua pili ka ke Olai mau hoopoino ana i ke kino materia o ka honua ame na mea materia e ae a pau maluna iho ona. Pela nohoi ka "ohumu kipi," ua pili no kaua mau, hoopoino ana, ke ko io, ma ke kino o ke Aupuni, me ka owili pu ana i na mea materia e ae e noho ana iloko o na hoomalu ana a au aupuni la.
He mea oiaio, o na hoonaueue Oiai ana, e like me ka mea i ikeia ma ka po Sabati nei a ao ae Poakahi, aole no ia e lilo he mea e lumai kuhohonu mai ai i ka hophopo iloko o ka houpo o ke kanaku, a ma ia manawa hookahi no, e kahoahoa mai ana no ia ia kakou, eia no kakou ke ola nei, iloko o keia mau la, maluna o ka ili honua e hekau ana maluna ponoi iho o ka luameki o ka luaipele, a e ike ana no kakou i kela ame keia wa, i na hookapalili ana a ka honua, mamuli o na hoonee ana a ke Olai. Ma ka mea hoi e pili ana i ka "ohumu kipi," ke hoonaue nei ia i honua o ko kakou nohoua maluhia a me ka palekana.
He mea maopopo loa, mamuli o ka poha ana ae nei o ka hana "ohumu kipi" mawaena o ko kakou poai nei, elike me na noii makaala ana a ke Aupuni e ku nei, malalo o ka Oihana Makai, ua makia loa ia mai la ka oiaio o na lono i lauaheaia ai, mawaena o kakou nei i na wa i hala ae nei, no na poe kaili aupuni kuwaho; a ua pono hoi ko ke Aupuni ku ana me ka makaukau, i na wa i hala ae nei a i keia wa nohoi, a pela no ma keia mua aku.
Nolaila, o ka loaa ana he Aupuni mana nui nana e hoomalu ia Hawaii nei, oia wale no ke alahele e hiki ai ke kukulu paa ia ka maluhia maluna o ka aina. A mamuli auanei o keia mau hoouluku e ikeia aku nei, e hoawiwiia ai ka noonoo ia ana o ka ninau e pili ana i ka nohona a launa pili kokoke loa mawaena o Hawaii a me Amerika Huila iloko o keia Kau Aholelo Nui e noho nei. O ko ke KUOKOA manao keia. O ke kumu o keia manao ana pela, oia keia: He nui ke kumuwaiwai ame na pomaikai Amerika maloko o Hawaii. O ko Amerika hana ole ana i ka hana e pale ia aku ai na keehina e hoopoinoia ai keia pono e ulupa wale ia a e wawahi wale ia, e na poe elike me keia ke ano, i kela ame keia wa a ko lakou makaukau i ike ai o ka wa pono ia no ka hooneeia ana o ka hana.
A o ka hope ke puana ae nei ke KUOKOA, ma na huaolelo a ka Moiwahine Vitoria i waiho mai ai Imua o Peresidena Dole maloko o ka palapala a ua Moiwahine la i kakauia ma ka la 18 o Sepatemaba, 1894, penei:
"A pela makou e waiho nei ia Hawaii Aupuni ame Hawaii Lahui no ka malama ana mai a ke Akua Mana Loa."
WELAWELA HOU KE KAI A KA MOA!
Ka Ohumu Kipi Pae Hewa.
Ma ka auina la Poalua nei, hora 2, ua hopuia kekahi haole maka malihini nona ka inoa o J. K. Sheridan (M. J. Sheridan paha), a i ka hele ana a hoea i ka hora 7 a oi o ke ahiahi, hopu hou ia he haole malihini, ma ka inoa Dr. Frank Underwood, a ke paa nei laua malalo o na lima o ke Aupuni.
Ua hopuia laua no ke kue i ka Pauku 5 o ke Kanawai 3 o ke Aupuni Kuikawa, e olelo ana:
"Ina he elua mea a oi aku paha i ohumu e hookahuli e kulai ilalo, e hoolilo i mea ole, ma ke ooiea, i ke Aupuni Kuikawa o ka Pae Aina Hawaii, a e kaua aku iaia a e kue aku me ka ikaika i ka mana o ia Aupuni, ame ka ikaika ua hoopahua, aiai a hoololohi i ka hooko ana i ke Kanawai o ke Aupuni, ame ka ikaika e hopu, e lawe a e paa i kekahi waiwai o ke Aupuni me ke kue i kona mana e hoopai pakahi ia no lakou, &c., &c."
Ua manao wale la, he nui keia ohana e ekepue mai nei mawaena o kakou, a ke hakilo nei lakou ma na wahi he nui o keia mokupuni, i loaa ai na wahi kupono e hoopae malu mai ai i ka lakou mau lako kaua.
Ke olelo nei na Kaeaea o ka Oihana Makai, ua o u ia e lakou ka maka o ka wauke i ka wa opiopio, a ua ikea holookoa la ka lakou papa hana i hoolala ai.
O keia mau haole i hopuia ae la, ua hoea mai laua ia nei, maluna mai o ka mokupea S. G. Wilder o ka la 4 o Novemaba.
Ma ke kakahiaka Poalua nei, ua hele aku ke Kanikela Kenerala Mila, e hui pu me na pio, aole nae i ikeia ka hopena o la hui ana.
I keia Poakahi ae e huli hoi aku ai ka mokuahi Australia no Kapalakiko.
Make o Lunakanawai Biketona
o ka Aha Kiekie.
Hala aku la kakahi Kane ka i Hehi ma
kekahi Kulana Hanohano, Mamuli
e ka hoopono. ka Naauao a
me ka Hoomanawanui
Ua hoopiooia ae la ke kulamakauhale nei ma ke kakahiaka Poakolu nei, i ka laulaha ana ae o ka lono, na hala aku ia ma keia aoao o ka muliwai eleele o ka make, ka Mea Hanohano Lunakanawai Biketona, Kokua Mua o ka Aha Kiekie o ka Repubelika o Hawaii nei. ua haalele mai la oia i keia ola ana, ma ka hora 10:45 o ka po Poalua, ma kona wahi noho ma Waikiki. No kekahi mau mahina lehulehu i hala ae nei i waiho ai oia iloko o ka mai ku.
konukonu, a ma kekahi mau la aku nei, aole no i liuliu loa mai keia wa aku nei, ua ikea oia ma kona Keena Oihana ma Aliiolani Hale, a ma ka rumi hookolololo no hoi. Ua nui ka hauoli o kona mau hoaloha i ka ike hou ana aku iaia, a au puai mai na manaolaua maikai e loaa loa ana ka palekana iaia, aka, he okoa nae ka makemake o kona MEA Nana oia i hana. Oiai oia e lana ana ma ke kulana o ka hoopohala ana mailoko mai o kona popilikia mua, aia hoi, koia hou ia iho ia ia e kekahi ma'i nona ka inoa he numonia (pneumonia, ma'i mala ma ke akemama) a na ia mea i kaualupe awiwi loa aku iaia ma kela aoao, oiai, ua pahu'a ke akamai ame ka noiau o na lawelawe ana a ke Kauka, a mamuli hoi kekahi o ka nawaliwali mua o kona kino.
He kamaaina kahiko ioa keia no Hawaii nei. A o ka makou wahi i hookamaaina mua loa ai me ia, ma Kaalaea ae nei, Koolaupoko. He Kokua Lunakanawai Ekahi oia ne ka Aha Kiekie, a ma ia kulana oia i noho ai a hala aku la. He hoa hanohano oia no la Aha, a ua paa oia i kona kulana me ka piha i na haawina o ka oluolu, ka maikai a me ka mahalo nui ia.
Ma ko makou pepa o kela pule ae, e hoopuka aku ai makou i kona moolelo piha, i kumu alakai no na opio Hawaii o keia au hou.
Ka Huakai Hoolewa.
Ma ka Poakolu nei, i hoomakaukauia ai ka Papa Hoonohonoho o ka Huakai Hoolewa o ka Lunakanawai Biketona. O ka Rev. Alex. MaeKintosh, ke kahunapule. He pualikoa o 32, mailoko mai o na Pualikoa E. ame F., malalo o ka noho aliikoa ana a Mekia J. W. Jones. E hele ana ka huakai mai Waikiki mai a hoea i ka Pa Ilina ma Nuuanu, e kamoe ana ma na Alanui Moi, Papu, Kukui a me Nuuanu.
Puali Makai malalo o Kapena
Parker.
Puali Puhi Ohe Aupuni.
Na 'Lii Koa Ukali.
Na Puali E. ame F., o ka Mahele
Koa Ekahi, malalo o Mekia
J. W. Jones.
Mea Hana Pahu.
Kahunupule.
Kaa Kupapau.
Na Poe Hapai Pahu maluna o
na Kaa.
Ke Kaa o ka wahine kane
make ame ka Ohana.
Peresidena Dole âme ka Ukali.
Na Hoa o ka Aha Kuhina.
Na Luna Aupuni o ko na Aina e.
Na Hoa o ka Papa Lolo.
Ka Lehulehu.
Eia na poe Hapai Pahu, Lunakanawai W. A. Whiting, Lunakanawai J. A. Magoon, A. S. Hartwell Kikila Baraunu, Hanale Kamika S. K. Ka-ne, F. A. Scheafer, W. F. Allen, H. A. Widemann, George C. Ross, a o Kuhina Cooper ame L. A. Kakina, he mau kokua.
Ua hoea hou mai nei no he koi poho i ke Aupuni e ku nei mai ke Kuhina Amerika mai, mamuli o na koi ana a George L. Bitman.
Ke wawaia mai nei ma na pipa alanui, me ke aheahe malle, he poe kanaka Hawaii kekahi e hoohuoi wale ia nei, ua komo pu iloko o na hauhili a ka "ohumu kipi." He lalau loa ia hoohuoi. Aka e ma kaala ao nae, oiai, ma kahi e uwa@ ana, he ahi no ko lalo a'e.