Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIV, Number 48, 30 Nowemapa 1895 — Ka Ahaolelo Nui o Amerika Huiia ame ka Ninau Hawaii. [ARTICLE]

Ka Ahaolelo Nui o Amerika Huiia ame ka Ninau Hawaii.

i ! Ua Ike maopopo ia o Peresidena Kalivalana ka mea "e noho Poo ana rjo Amerika liuiia/' ma ke ano oia I ke Poo ma ka Mana Hooko o ko Aupuni. A oiai oia e paa ana ia mana, aole ioa oia i kapae ikf ae I ke ala a ke Kumukanawai o Amerika Huiia i kuhlkuhi mai ai laia, | oo kahi e hiki oie ai iala ke kaili- | ku ae a paa ma kona iima i kekahi ! hana ano nui loa, eiike la me ka ninau e pili ana ia Hawaii nei me kona kikeke ole ana i kekahi'MANA okoa aku; no ia kumn ua koiia oia e waiho aku i keia hana imaa o ka Ahaolelo Nui o Amerika Haiia. A he mea oiaio, ua waiho aku la oia I kana kumuhana (poiicy) e pili ana I ka ninau o Hawail nei iloko o ka Ahaolelo o Amerika Huiia. A ma Ia wa ana i waiho aku &i īloko o ua Ahaolelo la, penei kekahi o kana mau oielo: "Ma ka waiho ana aku ! ke kumuhana I ka mana lahalaha ameka noonoo akea o ka Ahaolelo Nui (Oongres3) ke makemake i nei au e pakui aku i ka hooia ana, e haaoli nui aaanei au e lauiima pu oaa ke keehina kau-kanawai e hoo-! lalaia ana no ka ma&ola ana ae i kk! ninaa (prob!eak) imua o kakou oia hoi, imua o kalahui Ameiini bolookioa-*ka poe noiakou na wab% olelo e nohō ana Hoko o ka Ahaolelo Nui, i kapaia ka Mana KaukanaWi, a o hoipu ana me ka Mana Hoolo, e noho Poo la ana e Peresidena jkaiivalana. / Ma ka haioleio akea a kekahwhoa o ioko o ka Ahaoieio Nui f oia i Mr. no ka meae pii#ana i keia niuauo Hawaii, uaohlio ae ©ia, penei: «I kelawa, em ka ni-

n&a iloko oka Ah&oleio Noi" (The qaeslioa 1$ now wMli Ooogr3ss% Ko* lai!a f ma ka wai komoftl kanioau o Hawaii iloko o ka Ahaolelo Nal, mamali o ka Pereskietia Kalivalaoa waiho ana ako, me ke nol aoa aka oaa l'ejresidena nei i ka Ahaolelo o **laalima pa" (eooperate) ma ke keeliioa hana e pono ai ka aoao o ka ninaa a oa Peresidena nei i hoobolo e aJ, oia ke sekona i talaa aka ai na Peresidena la i ka Mana Kaakanawai o Amerika Haiia, eii hoi ka Ahaoleio Nai, i maka hope ioa nana e hoopaka i kahi olelo hoohoio maopopo e pili ana no ka olelo kooholo ana i hoopaka e ai—ma ka aoao kakoo aku paha, a ma ka aoao kae paha. A hoea mai! keia ld, aole loa i loaa mai ia kakoa ka pane maopopo a ua Ahaolelo Nui la; aka, 0 ka mea wale no i loaa mai ia kakou, oia keia, «Na Hawaii e hooponopono i kona mau hana piii Aopnni kuloka" A mamuli o keia olelo hooholo, ua hoomaka koke ka loli ana oke Aapani mai kona kuiana KuiA-aiea, (no ka manawa wale no) a ke kalana Aupani Kumukanawai maoli. Ama keia mau lawelawe anaapau a ke Aapuni, hookahi waie no hana i hana ia e na alakai o ka Poal Koialiii, oia ke kue ana aku 1 ua mau hana la ma na apana pepa (protest); a iloko uo nae oia manawa a hoea mai 110 i keia wa, Ke kakoo nei no na alakai oiu aoao i ke aupuni a lakou e kue nei nm ua apana pepa, me na hookaa auhau ana i keia ame keia makahiki, a oia ke kokua a me ke kakoo e naua nui ia mai ai e na Aupum e ae, aole ona kua apana pepa wale ana no, elike me na pr<Uest. Penei e maopopo al: Olelo ma ka apana pepa (protest) aole o'u ae ike kuleana o keia Aupuni e noho inaua mai maiuna o'u, nokamea, aolo keia oke

aupuni kumu a'u iae ai e hanwi i ka'u mau kakoo ana amo ka'u mau kokua ana." Aka, ma ia wa hookahi no nae, aia oia ke nanno ponoi la iloko o kona waihona dala 110 ka hookaa ana i kona mau auhau iloko oka waihona o ko Aupuni ana i lioole ai, i kona mana ole a kuleana ole maluna ona ma Ka pepa. Na keia hana ana alakai oka Poai lioiali(i i kinai ika ikaika ame 4 ka waiwai io ona hooie ana ame na kue ana ma ka apana pepa i kapaia he protes(s, a ua poe alakai la i hapai ae ai a i hana &i ma ka aoao kue aku ina hoololi kulana Aupuni a ka Mana Aupuni e ku nei 1 kei wa, mai kahi anuu a kekahi anuu, oia lioi, mai ke kulana Aupuni no ka manawa, 1 kapaia lie Aupuni Kuikawa, ai ke kulana o ku nei. Aole hoi oia wale, aka, o ke ku ana he koho halola Aha Elele hana Kumukanawai, ke ku ana he Kuinukanawai no ke Aupuni oku nei, ame ka weheia ana he Ahaolelo Aupuni malalo ona hoonee ana a ke Kumukanawai. Ar» keia inau mea a pau, ua hana paku maoli ia imua ona alo ponoi ona Alakai lloialUi, oiai hoi ke Aupuni o Amerlka Huiia—ma o kona Mana llooko ame ka Mana Kaukanawai—e nana mai ana i ke kulana lawelawe hana a na aoao elua ma Hawaii nei. Aia ka aoao kakoo Aupuni Repubalika ke nee la na hana imua, a eia kekahi aoao ke haawi la iko lakou mau hookaa auhau ana i mea e uku ia ai na lilo hoohana oka hana ia ana he Kumukanawai hou no ke Aupuni hou.

Nolaila, ma ka hoomaopopo ana a ke Kuokoa, mamuii oka hemahema ame ka makaukau oie ona iaweiaweia ana, e na Aiakai lioialUi, i mea e lioomauia ai ko ola oke kumuhana ma ko lakou aoao, ma ka mea e piii ana i keia ninau, ua iilo iho ia na hoonee hana ana ako lakou hoa paio i mea ianakila. Oiai ke Kuokoa, e kamaiiio sna ma keia ano, ke makemake nei ia e hoike aku imua o ka poe ake oiaio apau mawaena o ka lahui no na mea e piii ana i keia ninao, e haawi iho I ua noonoo kuokoa ana iioko ona haawina o\a maemae ame ke kaulike oiaio, e nana ana ma kela ame keia aoao oka ninau. He mea kanalua ole e loaa ana ia poe noonoo kauiike ka hooiaio ana I ka ke Kuokoa e olelo nei. Aole i hoahewa iki ke Kuokoa i na manao aloha aina iloko o ke kanaka Hawaii, aolo oo hoi i ahewa iki iko lakoo mau manao makee Aupuni; aka, aia ka Kuokoa hoahewa ana maiuna o ka hemahema ame ka lalau ioa ona alakai ana a ka poe aka lahui Hawali 1 pauiele kuhihewa ai o lakou na alakai e ko ai ko iakou mau ma* nao makee aina, Aua ike no ke Kuokoa, ma ka wa e ike pono ai ka hapa i koe o ka iahui e noho nei maiaio ona aiakai ana ake Kuokoa e hoakaka nei i kahi o ka laiau ana oia mau aiakai ana, ola ka wa mua loa a ia poe e olelo iho ai, «He oiaio, ke aiakai kuhihewa ia nei makou." Ana ia Ike auanei e hoonaauao ia lakou ihoeikei kahi a iakoo i makemake ai e haawi aku i na pauieie ana ame na hilioai ana. A wahi hol a Paoio, "Aoie no ke koi ia mal, aka, no ka makemake !aeno* ,, ; *