Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIV, Number 47, 23 Nowemapa 1895 — Ke Aupuni o Amerika Huiia, Ka Mua., a o Kona Kuhina Noho ma Hawaii nei Kona Agena. [ARTICLE]

Ke Aupuni o Amerika Huiia, Ka Mua., a o Kona Kuhina Noho ma Hawaii nei Kona Agena.

E like ine ke kulana a me ka pili ana o ka haku a ke kauiea i kahi a me kahi, pela no ke kulaua a me ka pili ana o ka Mua ame ka Agena i kahi nohoi ame kahi. Oka hana hewa auanei a ke kauwa e haua ai, oiai kona ltywelawe ana i ka hana a kona haku, o pili no Ia maluna o ka haku, īna i*a hanaia ua haua hewa la malalo o na kauoha a ka haku, a i ole ia, ua apono paha ka liaku i ka liewa i hana ia e kaua kauwa. Ina hoi e lawelawe ana ke kauwa ma ka hooko ana i ke kauoha a kona haku i haawi mai ai iaia, a haua aku ua kauwa la i kahi hana hewa mawaho aku ona mea i kauohala e koua haku, no ka liauā, alaila, e ili ponoi ke koikoi o kela liewa maluua iho o ke kauwa, aole maluna o ka haku.

110 mau lolna alakai keia no na kulana hihia a pau e komo ana ma ka mahele o na Ilaku a me na Kauwa, a o na Mua hol a ine na Agcna. He mau loina kauawai keia e heoponopono ana i na kulana hana mawaena o ka Agena a kahi mea i lilo i Mua no ua kanaka la ma kahi oihana, a i ole, o na hana ana a o na lawelawe ana palm a ke kauwa a kahi haku haua, me na poe e ae i kuleana ole i na pono ame na pomaikai o ia hana. O kela aine keia mea lawelawe oihana, maloko o ka nohona ohana lahui ana, ua like no lakou me he mau aupuni kukaawale la i kahi a me kahi, a mamuli o na lauua kalepa ana mawaena o kela a me keia o lakou, i pili ai ko lakou ku aupuni ana, ma ke ano lawelawe oihana, i kahi ame kahi. Pela no ka noh\jna poai ohana ana. O keia a me keia ohana e noho aua iloko o kekahi lahai, ua like no !a me kekahl Aupuni e ku ana nona iho. A o na iauna ana, a me na lawelawe hana ana a ua poe Aupuni ohana nel i k;ibi a nio kekahi, ua liko loa no ia me na launa ana a me ua lawelawo hana aoa oiawaena o na lahui, a o na Aupuni nui hoi, ma ke ano akea a nui aku i ke kulana Aupuni ohana. Aka, o keia uiau launa aua a ua mau aupuni ahana nel I kahi a me kekahi, a o kahi poai kalepa paha i kahl a me kekahi, ma ka mea hoi e pill ana i na hana hewa i hana ia e na poe e lawelawe haoa ana malalo o na haku na lakou ka hana, a o na keiki aona kauwa p&ha malaio o na makua—aa poo hoi o ke Aaponi ohana—e plil mau aku ana na alak&i ana a oa ra!a kanawai i hoakaka la ae nei. Malaio o ke aiakai ana a k mau ruia kanawai e nana ia al £a i)i ana o ka Aetm a ke kauwa I hana ai, maluna o kona hako, oial ua kaowa ia e hooko ana i kahi bana a kona haku i haawi mai ai iaia; a i oleia, okaHi pooo ana paha o ka

hewa a oa kanwa eei i malani po&oi iho o kooa hokaa, oiai La (ksawa \ I lawelawe ai i ka hana a kona haka i haawi mai ai naea e hana. O keīa mau loina kanawai i piii I na kalana launa hana, a iawelawe bana a na Ahahai Kaiepa a oihana eae i kahi ame kahi, a pela no hoi ka poai ohana, aa piil like no ia i na aopani nui, kahi i hoohaiia ai na poal aapuni liilii o ke ano i hoike ia ae la, a nono maiaio o ka inoa aapuni, e like me ke Aapuni o llawaii, ke Aapuni llepahaiika o Amerika Haiia, ke Aupam o Eneiani, a pela aku. Ma ka manao ana o ke Kuokoa, 0 ke Aupani, he Ahahui Kalfcpa (Corpojration) no ia ma ke ano kiekie loa. Olai e noho ana na poe hookaa aahau e haawi iko laliou mau mahele o ka waiwai a o ka haua paha, 1 mea e hoomaa ia ai ke ola ana o ua Anahui la, oia hoi, ke Aupuni elike no me ua hana ana ma na Ahahui oia aoo. A e hana ana hoi ua Aupuui la i ka hapanui o na hana, elike no me ka lawelawe oihana ana a na |iux Kalepa koikoi a waiwai nui i ikeia mawaena o kakou nei, a ma na Aina e. Eliko auanei ine ka nui a uie ka palahalaha ana aku ona iauna piii kalepa a na kanaka o kekahi aupuni me na aupuni kuwaho e aku, pela auanei ka lehuleiiu o na Agena a o na kauwa hana paha, a ua aupuni la e hoonoho aku ai ma ia mau wahi. Ua kapaia keia poe, .he mau Kuhiua Elele, Kuhina Noho, Kanikeia, Luna piii-Kalepa, Agena Kalepa paha a pela wale aku. O keia poe nae a pau, aia no ko lakou alakal ia ana a me ka hoopouopono ia ana o ka lakou mau hana, malalo ona ī ula kanuwai i lioikeia ae nei, ke ulu mai na hewa a me na hihia a hkou i hana ai, oiai e iawelawe ana i ka hana. O keia mau rula no, na rula kumu a alakai.

Mamuli o keia kuluna Haku a Mua hoi oke 1 Aupuni, inaluna o kahi mea i lioonohoia i Luna Aupuni nona, ma kekahi Aupuni okoa aku,' ma ke ano he Agena a he kauwa paha, pela i ike ia ae Ia ma ke poo o keia kalai nianao ana, ka manao alakai, <<Ke Aupuni o Amerika Huiia ka Muaj a o koua Kuhina Noho ma Hawaii nei kona Agena." Ina e lawelawe ana kekahi Kuhina Nolio o kekahi Aupuni i kekahi o na hana i haawi ia aku nana e haua, a hana aku oia i kekahi mea e poino ai kekahi Aupuni, lahuikanaka, poe kauaka a kanaka hookahi paha o ke Aupuni ana e uoho ana, me ke kauoha ole ia aku e kona Aupuni i ku ai oia ho Kuhiua e haea aku ia hana, alaila o pili. ana no kekahi o na loina alakai kanawai i hoike mua ia ae nei, oia hoi, aole e kau ka | oino o ka hana hewa a ka Agena, a o ko ke kauwa pahai hana ai maluna o kona mua, a. o kona haku paha; aka, maluna ponoi ilio no o kela Agena a o kela kauwa hoi ka poino a me ke poho o kana iiaua hewa i hana ai, ina no ua hana oia i ua hana Ia malalo o ka aahu lioomalumalu o ka mana aupuni ana e paa ana, me ke apono ole ia e ua aupuni la. He rula paa keia ma ke kanawai o ka oihana kalepa, a pela no ma ke kanawai o na lahui. Eia ka olelo hooholo alakai kanawai ano nui a kekahi Lunakanawai o Amerika Huiia, e plli ana i keia hihia: «'Aole i kau iho ke koikoi maluna o ka haku, ma ko ano he mea koinohewa oia, aia wale no mamuli 0 kona (ko ka haku) lioomaua ana aku —ma ke ano poloiei maoli aku, a i ole ia, ma ke ano i hiki ke koho ia iho, ua haawi oia (ka haku) ia mana—i ke kauwa, a ma ia nno ua ae oia i ka hana hewa. Aka, ina ua haawi ka haku he kauoha i kekahi kauwa, ma ka hoomaopopo ana iho 1 ua kauoha ia, ua hiki i ke kauwa ke hana me ka iimaikaika maiuna o kekahi poe okoa aku, me ka waiho ana nao na ka uoonoo ana naa ke kauwa e hoohoio i ka wae hoohana ia aku ai ia kauoha, peia pu hoi me ka nui ame ke ano o ka hana iimaikaika e hoohana ia aku ai, e iii maluna ona~ka haku—ke koikoi o ka hewa, inama ka hooko ana a ke kauwa i ua kauoha !a, ua hoohana aku la oia i ka hana iimaikaiku ma ke ano e apono oie ia'i (ma ke kanawai) * * * . * . aole o iii ke koikoi maiuna o ka haku, ina o ka hewa i hana ia e ke kaawa, ua hana ia ia me ke kauoha ole mai laia aku, a, aole hoi no ka hooko ana i kana mau kauoha, a i ole o ka hana ana i kana hann. Noiaila, ke liana ke kauwa mamuli o kek&hi makem&ke ponoiihoona, meka malpiua oie ana i ka hana i hoolimalimUa ai oia aole nae i mauao ia hana dtta ana— a ke kaawa—e hooko akii ai oia ia mea, a hana aku oia i poino mal(ma o hai, aole no ia maioko ona palena o feana haoa i hooiimalimaia ai oia, aole e iil ke koikoi o ia &ewa maiu* na o ka hako. Aka naeC ioa i hana ia ua hanaia mamuiijo ka hooko

ana ike ksooba i haawii* aka i.iia e kooa haku, a ca i& hel i mea e h*x>kolJ &1 ka iiic.s ī akQ ai iaia o fca haku, okm aaa ka bewa mamuii o k:i hm.hēmahema, a i ole i«t, maaauli j >aha ok% maeao lapawale a | >?» >o!e, e looko i ka b;ina a ka «:akti «m ke ano kae k*Qawai. t? O ke kauiu nui o ko makou hapal ana i keia kal&ima:wo aa*i, maniali ia o ko makoa maoaa hoakaka hopo i fmka ai ma ko nukou |»pa o kela pale aka nei (Xov. 16), ma ke ano nai e like me kela ina e naoa oie ia aka ka Ahaoieio Noi o Anieiika Haiia e noho mai ana i keia malama ae oia ke ano he Aha Uwao, alaila, oke kol I?oiali(i pili aapani eku nei i keia wa, ina he ninau ola e ka nei imua o Amerik.i Huila, alaiia, o ka hana wale eo aka Poaī lioialiii e hana ai, oia ke eoi maoli ana i ka oluolu ame ka lokomaikai maoli o ka lahui Acaerika—i akoaivoa iioko • ka 3lanaKui o ko l&kou Aupoel— ma ka aoao akii nei o ka Poai lioialili', e weheia al ka liana hewa (?) a Amerika i hana ai malana oka nohona aupuni aka Poai Eoialili e hoopaa nei ika paio ana. A no ia kumahana, ua olelo aka makou ma ia hapa hope oko makou manao hoakaka penei: <<0 ka mea mua nae a keia P >ai e aiuaiu ai a loaa ma ko lakou pohoiima, oia keia, ka ae ana o na Ahaolelo elua o Ameiika Iluiia, ua pili ka hewa o ka Kuhina Kivini hana ma Hawaii nei, maluna o ke Aupuni o Amenka." O Amerika Huiia ka Haku, a o kona Kuhina Noho maanei ke Kauwa; o Amerika Huiia ka Maa, a o kona Kuhina Noho ma Hawaii nei, kona Agena. *