Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIV, Number 46, 16 November 1895 — He Aha Uwao anei ka Ahaolelo Nui o na Mokuaina Huiia o Amerika e noho mai ana i keia Kau ae? [ARTICLE]

He Aha Uwao anei ka Ahaolelo Nui o na Mokuaina Huiia o Amerika e noho mai ana i keia Kau ae?

Kc ike nei inakuu eia no na noo--1100 ana o kekahi hapa o ka lahūi Hawaii iioko o ka manao ana, o ka Ahaolelo Nui o Amenka lluiiae noho mai ana i ka malama ae nei o Dekemaba, e lilo ana ia i Aha Ilookolokolo Uwao no ua mea e piii ana i na hana hooponopono aupuni kuioko ma Hawaii nei, oia hoi ka ninau a kekahi poe e olelo nei, "Ka Ilookahuii Aupuni a Amerika Huiia ma o Kivinl la." E hoomannoia: () ia mea he Aha Uwao, oia ka Aha i kukuluiamamuli o ka aeiike ana o na aoao hoopaapaa elua, e hooloiieia imua o ua Aha l;i, na olelo hoike ame ua ninau apau i pili i ka mea i hoopaapaaia e laua. E hanaia ana he aelike mawaena o na aoao lioopaapaa elua, no ko laua ae ana . e paa malalo o ka olelo hooholo a na Lunakanawai koho a laua i koho ai ; elike ka nui oia mau lunakanawai me ka laua i aelike ai. O ka aeliko i hooholoia mawaena o na aoao elua, ua kapaia kela he StqHimii>iona. I ka makaukau ana 0 keia mau keehina mua i ka hana ia e na aoao hoopaapaa a elua, alaila ua hooheleia na hana 110 ka hoea ana aku i kahi e puka mai ai ka i oielo hooholo a na Lunakanawai i kolioin, a o ua olelo hooholo 'la, ua kapaia he A wada. 0 keia ka rula maa mau loa no na na haua a nei mea he Aha Uwao, | he oiaio no nae e loli iki ana no i kekahi wa ma ke ano o ke koho ana 1 na hoa o hoopiha i>na i ka Aha. ! 1 mea paha e maopopo pono loa ai i kekahi o ko makou poe heluhelu, ke ano o keia kulana lawelawe oihana ana, e hoike aku makou no ka mea e pili ana i ka Aha Uwito o Oenova. Ma ka wa i ulu ai ke kaua kivila ! mawaena o ka Akau ame ka Ilema, ua komohia aku lao Amerika Huiia iioko o na hoopaapaa ana me Beritauia Nui, no kona uha'i ana i ka laahia o kana i kuahaua ai, e ku ana ota i ka wa me ka haawi 010 ana i ; na kokua i kekahi o iia aoao kaua o Amerika Iluiia, mamuli o ko Beriiania kukulu aua i na mokukaua elike me na m6kukaua Florida/ Georgia, Shenandoah, ka Alebama, ame kekahi mau moku e ae, mamuli 0 ke kauoha a ke poo Aupuni o na Mokuaina o ka Hema, ka poe hoi i kipi ae i ko Aupuni makua o na Mokuaina Huiia a pau o Amerika nona ke Poo Aupuni o noho ana ma Wasinetoua. Ma ka M. 11. 1806, ua nonoi aku o Amerika Huiia ia Beritania Nui e hoopouoponoia keia hihia i ulu mai mawaena o na Aupuni elua. Aoie i aeia. Ma ka M. 11. IS7I, ua nonoi mai o Beritania Nui ia Amcrika Huiia e kohoia ona Komis!na liui mawaena o ua Aupu-! |ni elua, ka hooponopono ana i na | e hoopaapaaia ana e na Aupuni eioa. ; Ua ae aku o Amerika i keia noi, me | kona koi ana aku nae, he mea pono ke hookomo pu la maloko o ka pa- | pahumi a keUi Komisina ke kuniuj hana e pili ana i na hoopoino ana a kela mau moku i kapiliia ai ma ! Enelani, a oia mau koi, malalo ia o | ka inoa o ka "Alebama, ,, Ua ae o Knelani I kela noi a Amerika. No ; !a uiea, ua hana iaua—Beritania ame | Ameriku—i aelike no ka waiho aku 1 na noonoo aoa no ua kumu hoo- ; paapaa mawaeua o laua iuiua o ka Aha Uwao, a ua kapaia kelu aelike ā 'laūa i hooholo ai ke Kuikahi o Wasinetona. Maloko o keia kuikahi ko laua aelike ana e waihoia <>Na Koi Poho Alehama" imua * kokahī Aha Uwao o elima Lunakanawiii koho, Hookahi nii ka I'eresidena o Amerika; hook&hi na ka Moiwahitfe o Beritania Nui; liookahi na ka Moi o Italia; hook&hi na ka Peresitlena o Helevitla; a hooka» hl na ka Emepera o HeniKila. O C'haries Fraocis Adams ma ka aoao o Amerika; ka Haka Laoaka* nawai Kiekie Sir AlexanUer Gockbura ma fca aoao o Enelaalj Kauna Fet!erigo Sclopw no Ilalia; Mr.

J»qaes no Heieviita; a o Barooa ltajaba no Berazila. Ma Geneva, Heievitia, I noho ai keia poe ma kala 15 o Ddtet»ba, 1871. 0 Kaaoa Sdopi3 o liaiia ko lakoa Peresidena. Amakala H o Sepaiemaha, 1872, paka k» iakoa olelo hooholo e haawi »na ia Amerika 1 | ? 15,500,000 ma ke gola, oia na poho a Berilaoia Nai e nka ai i kona h<xi hoopaapaa. Oka iooa e keia oleio hoohoio, ka Atcada o Gtnera. O keia ae la na keehina hana e ! maopopo ai i ka lehaleha i hoomāo- | popo maa ole ike ano oia mea he | Aha Uwao. Nolaila, he mea pono ke hoopiii i kekahi mau ninau aiakai no ke kumuhana o koiia nei no Ilawaii nei i keia wa: Owai na aoao hoopaapaa ? Heaha ko kumu o ko laua hoopaapaa ana ? Ua hana aelike anei iaua e waiho aku ka hooloheia ana o ka laua hoopaapaa imua o kekahi Lunakanawai koho ? Owai ko Lunakanawai koho a laua i aeiike ai nana e hoolohe i keia hoopaapaa ? Ke oieio nei ka Poai Eoialili, {i Ua hana hewa o Amerika iko lakou aoao, mamuli oke kokua aua oke Kuhina Amerika I ka hana hookahuli Aapani 0 ka M. 11. 180o," alaila, oka Ahaolelo Nui uo anei 0 ua Aupuni hana heWa la ka luuakanawai koho uana e liooholo i ke kumu hoopaapaa mawaena o ka Poai Roialiti, ka poe i hana hewa, ka haku hoi noua ka Ahaolelo ? Malia nae paha e oleloia njai. Aole i manaoia e nolio mai ana ka Ahaolelo o Ameiika Iluiia ma ia ano; aka ma kekalii ano okoa ae, oia hoi ko ka Ahaolelo hooholo ana e kakoo ae i ke kumuhana a Kalivalana 110 ka hoihoi mai i ko Aupuni «Kumu" ollawaii nei. Alaila, o ka pololei inaoli oia hoonee kalaiaina ana, aole he hoolilo aku ika Ahaolelo Nui o Amerika Iluiia i Aha Uwao, elike me ke alakaiia ana ana ona noonoo ana o kekahi luipa oka lahui i keia wa, aka, lie hana nonoi maoli ana no la i ka oluolu ame ka lokouiaikai oka laliui Amej*ika, ma ka aoao aku nei o ka poe Roialiti f e wehe ae o Amerika Ika hana hewa ana i hana ai ma llawaii nei, elike me ka olelo a ka poe RoiaUti e olelo nei. O ka mea mua nae a keia poai e alualu ai a loaa ma ko lakou poholima, oia keia, Ka ae ana 0 na Aliaolelo elua o Amerika Iluiia, ua pili ka hewa o ka Kuhina Kivini hana ana ma Hawaii nei maluna oko Aupuni 0 Amerika. Ua loaa anei keia keehiua ika aoao Roialiti ? Ina aole i loaa, alaila, pehea e hiki ai ke manaolana ia, 0 hookoia ana ko lakou iiui ma o keia nolio ana mai o ka Ahaolelo 0 Amerika ?

Malalo o keia niau mea i hoakaka ia ae la, e ike ai na poe ake oiaio a pau ika alaneo ona kahua i kukuluia ai na manao e alakai ana i kalii hapa oka lahui, E nolio mai ana ka Ahnolelo Nui o Amerika Huiia, ma keia malama ae, a e noho mai ana nohoi ia ma ia wa i Aha Hookolokolo Uwao no na mea o pili ana i ke kumuhana o Hawaii nei.