Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIV, Number 45, 9 November 1895 — Page 4
This text was transcribed by: | Diane Poche |
This work is dedicated to: | Awaiaulu |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
KA
NUPEPA KUOKOA
---ME---
Ko Hawaii Paeaina i Huuia
No ka Makahiki ... $2.00
No Eono Mahina ... 1.00
Kuike ka Rula
HAWAIIAN GAZETTE CO.
GEO. H. PARIS, Luna Nui,
No Honolulu, Oahu, Lakou a pau.
POAONO, ... NOVEMABA 9, 1895.
KULA SABATI.
HAAWINA XXXIV.---NOV. 24.
Na ino o na waiona. Isaia 5:11-23.
AUWE ka poe e ala ana i kakahiaka nui, e inu i ka mea awaawa,
A kakali hoi a molehulehu, i wala ia lakou i ka waina!
12 O ka mea kani a me ka lira,
O ka pahu kani a me ka hokiokio,
O ka waina kekahi ma ka lakou ahaaina:
Aole o lakou manao i ka hana a Iehova;
A o ka hana hoi a kona mau lima, aole lakou i ike.
13 Nolaila, hele pio aku la ko'u poe kanaka, no ka ike ole;
A make no ko lakou poe hanohano i ka pololi,
A maloo ko lakou lehulehu i ka makewai.
14 Nolaila i hoomahuahua ai ka po i kona makemake,
Ai hamama nui loa hoi i kona waha;
E poho no ilalo kona nani, a me kona hooho ana,
A me kona lehulehu, a me ka hauoli iloko ona.
15 E kulou no ilalo ke kanaka uuku,
E hoohaahaaia ke kanaka nui,
A e hoohaahaaia na maka o ka poe haaheao;
16 E hapai nui ia o Iehova o na kaua no ka hoopono,
A e hoanoia ke Akua, ka Mea Hemolele, no ka pololei.
17 E ai no na keikihipa malaila, e like me ko lakou kula iho,
A e hoopau no na malihini i na mea i koe o ka poe waiwai.
18 Auwe ka poe kauo i ka poino maluna o kakou iho, me na kaula o ka hewa,
A me ka hewa hoi, me he kaula la o
ke kaa;
19 Ka poe i olelo, E hana wikiwiki oia i kana hana,
I ike makou:
E neenee hoi a hookoia mai ka manao paa o ka Mea hemolele o ka Iseraela,
I hoomaopopo makou!
20 Auwe ka poe kapa aku i ka hewa, he maikai;
A i ka maikai hoi, he hewa;
Ka poe i hoolilo i ka pouli, i malamalama,
A i ka malamalama hoi, i pouli;
A kapa i ka mea awaawa, he ono,
A i ka mea ono hoi, he awaawa!
21 Auwe ka poe i akamai i ko lakou mau maka iho!
A naauao hoi i ko lakou manao iho!
22 Auwe ka poe ikaika i ka inu waina,
A me na kanaka ikaika i ke kawili i wai awaawa e inu ai:
23 Ka poe i hoapono aku i ka mea hewa no ke kipeia,
A kaili aku i ka hoapono o ka mea i pono, mai ona aku la!
Pauka Gula. Isaia 5:11. Auwe ka poe e ala ana i kakahiaka nui o imi i ka mea awaawa.
Manao Nui. E pono k@ @ hoole waiona mai ka wa opio @
Olelo Hoakaka. Ua @ @anaoia e malama pono @ ia apun@ ka honua holookoa keia Sabati @ o Novemaba ma @ ano "ka Sabati Hoole Waiona o na kanaka a pau loa." He apana keia haawiina Baibala mailoko mai o na w@nana o Isaia. He kaula Iudaio @ oia, i ola ai M. K. 759-698, ma ke alii ana o Uzia, Iotama, Ahaza a me Hezekia. "ka Hoola o Iehova," oia no ke ano o kona inoa e like me Iosua, "E hoola o Iehova." Ma ka hapa mua o kona palapala ua hoikeia na hewa o ka Iseraela a me ko lakou mau hua ino no ka inu rama. Ua hoike ia ma ka hapa hope o ka palapala na pomaikai e loaa ai i na lehulehu mai ia Iesu mai.
11. KAKAHIAKA,---a hiki i ka po@ ka poe e hoomau loa ana i ka inu rama. AWAAWA,---na waiona ikaika, e like me ka wiseke, gini, barani, me ka nui o ka wai kulu, oia ka ikaika o ka okolehao; oiai he mau waiona, emi iho ka ikaika, bia, ale, poka, a pela'ku, me ka uuku o ka wai kulu, i hoohuai ia wale no, aole i hookuluia ma ka puhi ana. Oia no na ano okoa i keia mau la: aka nae i ka wa o Isaia aole i ikeia ka hookulu ana i na waiona; ua hooikaikaia ka waina me ka meli, mura, a pela'ku e oi aku ai ka ona. 12. KANI,---e like me ke gita, pila; ua pili keia i na ahainu, ka inu pu ana. 13. NOLAILA---ua olelo ia he mau hua ino 12. 14. Po,---kahi i hele aku ai ka poe make, kela ao, i kapaia ma ka olelo Enelani "hell," wahi poho, ma ka olelo Helene "Hades," "wahi i ike ole ia." 15. UUKU,---na like keia me ko Isaia olelo mok. 2:9-11; ua hoohioloia na kanaka a pau loa e na waiona, me ka noonoo ole ana i ko lakou mau ano noho okoa, alii paha, lopa paha. 16. HOOPONO,---no ka mea ua kukulu ia ko ke Akua mau kanawai a pau loa no ka pono o na kanaka e pili mau ana i ka nani o Iehova. 17. KULA,---no ka neoneo o Ierusalema, e hiki ana i kekahi mau hipa kakaikahi ke lilo i mau holoholona momona loa, no ka nui o na mea ai, a me ka uuku o na holoholona i hanaiia. 18. KAUO,---ikaika ko lakou iini e inu mau ai e like ma huki ana o na hipi kauo. 19. WIKIWIKI,---ma ka @ ana'ku ia Iehova e hoopai koke ia lakou. 20 HEWA,---no ko lakou ano hoohuikau i ka pono a me ka pono ole. 21. NAAUAO,---mamuli o ko lakou mau manao lapuwale, oiai ua hoemi lakou i ko lakou ike malalo o ko na holoholona, aole ona lakou. 22. IKAIKA,---me ka uumi ole ana i ko lakou mau kuko; aka me ka hoouhauha ana i ko lakou ola kino. 23. KIPELA,---he pilikia maoli keia ma ka hoomalu ana i ka poe kuai rama: ua hiki ia lakou, no ka nui o ko lakou mau dala i hoopukaia, ke kapae a hoopaewa i ka mana o na ahaolelo a me na aha hookolokolo.
I---KA PIO O KA MEA ONA, 11-17. Heaha ka hewa i kuhikuhiia p. 11? Heaha na ano elua o na waiona? Heaha ka ino o ka inu mau ana? Heaha na mea oluolu i hoopiliia ia ka inu rama? Heaha ka mea a ka poe ona i hoohenehene ai? Heaha ka uku hoopai no lakou? Owai ka poe i hoohaahaaia a hookauwaia? Owai ka mea e hooponoia ana mamuli o kona mau hana no ka maluhia a me ka pomaikai o na kanaka? Heaha na poino a ka poe ona e hooili mau ai maluna o ko lakou lahui? Ma ka pauku hea ua hoike ia keia mau hua ino o ka waiona. ka moowini e pili ana i ko ke Akua mau hana, ka noho pio, ka ike ole, ka ilihune, ka make, ka hoouhauha?
II---KA PUNI O KA MEA ONA, 18-21. Ia wai ka uwe aku ma ka p. 18? Heaha ke ano ua olelo la? Heaha ka olelo hoohenehene o keia poe ma ka p. 19? Pehea i hoikeia ke ano moowini o ka poe ona? Ia wai ka poino o ka p. 20? p. 21? Pehea i hoikeia ka puni o ka mea ona? Heaha ka mea oi aku ka ino mamua o ka imu rama e poino ai keia lahui Hawaii? Ma na pauku hea ua hoikeia na aka ino, ka aa ana'ku i ke Akua, ka huikau o ka noonoo ana, na manao akena?
III---KA POHO O KA MEA ONA, 22-23. Ia wai ka uwe i olelo ia p. 22? Pehea e pau ai ka ikaika o ke kino o ka mea ona? o ka naau? o ka uhane? o na hana hookuonoo?o? o na lahui? o na kanawai? o na manaolana? o ka maluhia? o ka holopono imua? Heaha ka mea e oki ai i keia mau poino? Heaha kou hana kupono e pili ana i na waiona? Ua hoohiki anei oe e hoole loa i na waiona apau? E kakau inoa ana anei oe i ka palapala hoole waiona i keia wa?
Manao Pili. 1. Heaha ka manao pololei e pili ana i ka ona, he ino wale no, he hewa nui loa? 2. Heaha kekahi mau poino o ka poe ona au i ikemaka ai? 3. E hiki ana anei i na kanawai hoolewaiona ke hoopau i keia hewa? 4. Heaha ka hana kupono o ka Ekalesia Euanelio? 5. Penea e pau koke ai keia hana ino mamuli o kou noonoo ana?
Moolelo o ka Ahahui Euanelio o ka
Mokupuni o Oahu.
Halawai ka Ahahui Euanelio o ka mokupuni o Oahu ma Liliu luakini, Waialua, Poakolu, la 23 o Okataba, 1895, hora 10 a.m.
Na Rev. F. S. Timoteo, lunahoomalu mua i malama i ka hapalua hora ha@pule.
Hoomaopopoia na hoa i hiki mai. @aiahao, aohe kahu, o J. Nalua @ a elele; Kaumakapili, J. Waiamau kahu, Kahuakai elele; Kalihi me Moanalua, Rev. C. M. Hyde komite, aohe elele; Ewa, J. M. Ezera kahu, A. Kauhi elele; Waianae, E. S. Timoteo komite, J. N. Halualani elele; Waialua, E. S. Timoteo kahu, J. M. Kahalemoku elele; Waikane, James Davis kahu, Moses Akana, S. K. Kaailua elele.
Na hoa mau. O. P. Emesona, O. H. Kulika, C. M. Hyde ame John Likinaham.
Ma ka o lima ana, ua koho ka ahahui ia J. Waiamau i lunahoomalu, a ia James Davis i kakauolelo.
Hapai ka Aha i ke koho ana i na komite mau ma o ka lunahoomalu la.
Komite imi hana. O. P. Emesona, J. Kekahuna ame Kahuakai.
Komite halawai haipule. E. S. Timoteo, J. Davis.
Komite imi haawina heluhelu. O. H. Kulika, J. Waiamau, J. M. Ezera.
Komite pa'i moolelo. S. E. Timoteo, J. Davis.
Heluhelu mai o O. P. Emesona i ka hoike hapa a ke komite imi hana, penei:
1. 1/2 hora haipule.
2. Hoike kihapai ame komite.
3. Na palapala hoopii.
4. Oihana kuloko i maheleheleia.
(a) Ola kahu.
(e) Kihapai kahu ole.
(i) Luakini, halehalawai ame hale kahu.
(o) Keiki a ka aha.
(u) Kula hanai.
(h) Na hana hoeueu iwaena o na opio.
(k) Misiona i na lahui e ame na ekalesia e.
(l) Na komite i ka Ahahui nui o ka Paeaina.
5. Heluhelu haawina.
6. Oihana kuwaho.
7. Na mea e holomua ai na hana pono.
8. Ke kulana o na ekalesia i pili na hana ma ke ano like me ko kakou, i komo ole mai nae iloko o keia aha.
9. Kahi ame ka manawa e halawai hou ai keia aha.
Aponoia ka hoike hapa a ke komite.
Hapai ka aha i ke kumuhana elua. Na hoike kihapai ame komite.
Na J. Nalua ame Kahuakai i ka laua; na kakauolelo Davis i ko Kalihi ame Moanalua; na A. Kauhi i ko Ewa; na Halualani, Kahalemoku, Akawa ame Kaailua i ka lakou mau hoike.
Na hoike komite. Na S. E. Timoteo i ko Waianae, a na ke kakauolelo i ko Waimanalo.
Hapai ka aha i ka mahele (I) o ke kumuhana eha, oia hoi na komite a keia aha i ka Aha nui o ka Paeaina.
Rev. Timoteo no na hoike kihapai, na Rev. Ezera hoi i na hana a ka aha.
Noi mai o Rev. Timoteo e koho keia ana i komite nana e mahelehele i ka puu dala o $650 iwaena o na ekalesia a pau o keia mokupuni e like hoi me ka hooholo ana a ka halawai o ka Paeaina o ke kau o Iune i hala. Apono ka aha i ke noi, a koho ka lunahoomalu i na lala o ke komite nana e kaipuu. Rev. Timoteo, Nalua a me Halualani.
Noi mai o O. P. Emesona e hapai keia aha i ka noonoo ana i ka mahele (e) o ke kumuhana eha. Na kihapai kahu ole. Aponoia ke noi a koho ka lunahoomalu i na komite. C. M. Hyde no Kalihi ame Moanalua; E. S. Timoteo no Waianae; J. Davis no Hauula, Moses Kuikahi no Waimanalo.
Heluhelu mai o O. P. Emesona he olelo hooholo e pili ana ia Rutera. Oia hoi koho keia aha i komite nana e imi pono i kona kupono e lawelawe i kahu ekalesia, a hoike mai i keia kau ae. Noi mai o Timoteo e lawe keia aha a noonoo.
Aponoia ke noi, mahope o ka noonoo ana, ua hooholo loa keia aha e like me ka olele hooholo.
Waiho mai o O. P. Emesona i ka inoa o na komite nana e huli pono i ko Lutera kupono no ka oihana kahu ekalesia. Hyde, Timoteo ame Ezera.
Na Emesona no he noi e hoopanee keia aha a noho hou i ka hora 2 auina la.
Aponoia. Hoopanee ka aha me ka pule a Kaailua.
Halawai Auwinaia Poalua. Hora 2
E like me ka hoopanee ana ua noho hou ka aha me ka pule a J. Nalua.
Hapai ka aha i ka mahele (i) o ke kumuhana 4. Ma ke noi a Timote ua hoopaneeia ka noonoo ana i keia mahele.
Na D. Kaapu i heluhelu mai i ka hoike Ekalesia o Hauula.
Hapai ka aha i ka mahele (o) Keiki a keia aha. Aole wahi keiki a keia aha.
Hapai ia ka mahele (u) Kula hanai a me Kula Kahunapule.
Na Leahingham kumu o ke Kula Kahunapule i hoeueu mai imua i o ka aha e pono e hoounaia kekahi mau opio i hoonaauao ia ma ke kula Kahunapule.
Hapai ka aha i ka mahele (h) ka hana hoeueu iwaena o na opio. Na O. P. Emekona i paipai pokole mai ma ke ano nui, e hoolana ana i na manao o keia aha.
Hapai ka aha i ka mahele (k) Misionari i na Lahui E a me na Ekalesia. Na O. H. Kulika i hoakaka mai ma ke ano nui no na Lahui Iapana a me ka Ekalesia.
Hapai ka aha i ka mahele elima. Heluhelu haawina. Aole i makaukau.
Heluhelu mai o Timote i ka hoike a ke komite mahelehele ia $650, Ekalesia o Kaukeano, $200; ekalesia o Kawaiahao $125; ekalesia o Kaumakapili $125; ekalesia o Waikane $100; ekalesia o Waianae $30; ekalesia o kalihi ame Moanalua $12; ekalesia o Kaneohe $12; ekalesia o Ewa $12; ekalesia o Hauula $4.
Hapai ka aha i ke kumuhana ehiku. Na mea e holomua ai na hana pono. Na Timoteo, Ezera, Emekona, Nalua ame Nuuhiwa i hoakaka ano nui mai i keia kumuhana.
Ma ke noi a Timoteo ua hoopanee ka aha a noho hou i ka hora 9 A.M. Poaha. Mahope o ka hoopanee loa ana ua pule mai o Rev. J. Waiamau Lunahoomalu.
La hana elua Poaha hora 9.
E like me ia i hoopaneeia ai ua noho hou ka aha no ke koena o na hana me ka malamaia o ka hapa hora haipule.
I ka pau ana o na hana hoomana ua hapai ke kakauolelo i ke kahea inoa. Heluhelu ia ka moolelo o ka halawai i hala a aponoia.
Noi mai o Timoteo e hapaiia ka mahele (a) o ke kumuhana 4. Oia hoi ke ola kahu. Aponoia ke noi.
Noi mai o Emekona e koho keia aha i komite nana e noonoo pono i keia kumuhana a hoike mai i keia kau ae. Aponoia ke noi. Nana no i waiho mai i ka ino o na lala o ke komite E. S. Timoteo, Lanahoomalu, O H Kulika, Puuku, O. P. Emekona, Hoakuka.
Hapai ka aha i ke kumuhana 8. Na Ekalesia i like loa ke ano o na hana me ko kakou i komo ole mai nae i keia aha. Wehewehe mai o Hyde, Emekona ame Timoteo ma ka mea ano nui. Mahope olaila na noi mai ka Lunahoomalu e koho keia aha i komite, aponoia ke noi a koho ka Lunahoomalu ia Emekona, Kulika ame Ezera.
Heluhelu mai o Kulika i ka hoike komite imi haawina. 1. heaha ka manao o ke Akua e ao mai nei ia kakou ma ka hookuu ana mai i keia ma'i i kapeia he kolera? J. Waiamu. 2. Heaha na oiaio kupono loa a na kahunapule e hai lea'ku ai no ke kukulu ana i ke kulana Karisetiano? C. M. Hyde, 3. Heaha ka pili o ke Kula Kahuna pule i na Ekalesia? J. Davis, 4. Pehae ia e hoaueuia ai ka iini o na opio no ka hooholo loa ana i ka hana a ka Haku? J. Kekahuna, 5. Pehea la e hiki ai ia kakou ke kokua i ka hana a ka Haku oiai nae he malihini Karisiano no na aina E mai ka mea nana hapai ana ia hana? H. H. Peck.
Aponoia ka hoike a ke komite, kahi a me ka wa e halawai hou ai keia aha. Ma ke noi a J. Kekahuna ua hooholo ka aha ma ka luakini o Kaumakaaili ke hiki aku i ka Poakolu mua o Aperila 1896. Heluhelu mai o J. Kekahuna he olelo hooholo. Hooholoia, ke haawi aku nei ke@ aha i ka mahalo i ka ekalesia o ka Haku ma Waialua no ko lakou malama maikai ana mai i na mea e oluolu pono ai ke ola kino o na l@ o keia aha. Heluheluia ka moolelo a aponoia.
Mahope o ka hoopanee loa ana o ua hana ua hapai mai ka makua C. M. Hyde he mau huapule o ka hoalohaloha i ka makua laahia e noho ana ma na lani kiekie loa.
JAMES DAVIS,
Kakauolelo.
NA PALAPALA HO'ALOHA'LOHA
---A NA---
Makamaka Lehulehu no Joseph U.
Kawainui.
Malalo o keia poo, e hoopuka mau aku ana makou i na palapala hoalohaloha a na makamaka a me na hoaloha o Joseph U. Kawainui.
He Kumakena, He u Aloha keia no
Joseph Ulumaialii Kawainui
IA MRS. HATTIE KAWAINUI:
Eia makou la, me ka pau@mako nui; ua hoaloha o kau kane e noho ana ma Kona Akau, Haawii. Ma o ko makou Komite la, a no ka mea hoi, mamuli o ka oluolu a na i ke Akua Mana Loa, ke kaili ana aku i ka hanu hope loa o kau kane i aloha nuiia, a moe aku la i ka moe kapu o Niolopua, no ke kali i ka pua ka luna anela, a waiho iho ia oe e u hookahi aku nona; a mokau e olelo ae nei: Ua eha aku la oe i ka eha lima ole a ke aloha. Aloha ka Pukaua, ke kae'ae'a. O ka mana o ka makakila, ua kuipaluia eia. Aloha Oulu, ke Ka-ala a Kahekili, ua pau, ua nalo, ua meha ka wawalo ana o kona leo, mai kela pea a keia pea o ka aina, aole loa e lohe hou ia, ua hala i ka pe-a kapu a Kane, i kukulu o Kahiki. Aka, o kana mau hana maikai, ke ku nei ia i kia hoomanao no na Hawaii a pau e hahai ana ma ke kulana ana i noho iho nei, a makou e olelo nei: Ua lilo iaia ka hanohano oi pookela loa ma na mea pili i ka hoolaha nupepa no na makahiki aneane kanakolu i hala aenei. Aloha ke alakai o ka lahui. Kona mau manao kuliu, kana mau olelo wanana oiaio, kona kulana kupaa; ke poina ole nei makou no ia mau mea, a makou e olelo nei. Ua hala ka Pou-hana o Hawaii.
Aloha, aloha nui, aloha pau ole ! E like me ka ka Buke nui. "O ke kanaka i hanau ia e ka wahine, no na la pokole no ia, a ua piha i na popilikia." Ke kanalua ole nei makou i kona komo ana ae ma kela ao nani ma o, pau na luni, pau ka inea.
Mai makau, mai kaumaha,
Na haumana a Iesu,
Nana e i kahi luuluu.
Cho.---Mana mau no na luhi,
Mana mau no na luhi,
Mana mau no na luhi.
Mana mau kakaou.
NOLAILA, HOOHOLOIA. Akahi.--- Ke komo pu aku nei makou e u pu me oe, no kau kane i aloha nui ia iloko o keia mau la o ehaeh.
Elua.---Ke pule nei makou i na Lani, e hoomama mai i kou naau luuluu, a Nana no e kokua mai ia oe ame na keiki makua ole.
Ekolu.---Ke nonoi nei hoi eakou i ke Akua Ola mau, e hooloihi mai i kou mau la ma ka henna, a Nana no e kokua ia kakou.
Me ka haahaa,
J. K. Nahale, J. W. Keliikoa, Rev. W. M Kalaiwaa, Rev. W. N Lono, S. W. Kawewehi, S. Haani@ Thos. Alu, J. Kaelemakule, D @ P. Namauu, A. J. Kauhaihao, Wm. @ J. Wright, W. D. Kaeo, D. Kah@ D. Simona, D. Alawa, H. P. K @ Ialulani, D. P. Waahila.
Haiolelo Hoalohaloha a J. K. Iosepa o
Hana, no Hon. Iosepa Ulumaialii
Kawainui Imua o ka Ahahui
Repubalika o Hana.
MOKUPUNI O MAUI,
Okatoba 31, 1895.
E na keiki hanau o kuu aina, na kupa aioalo Uakea o Hana, o ka Ua kupuni kapa o Lanakila.
Aloha oukou.
Ma ke "Calaudine" o ke ahiahi nei (Poakolu, Oct. 30, 1895) i hiki mai ai kekahi lono hoolelel hauli i ko kakou mau houpo, no ka lawe kohana ia ana aku o Hon. Iosepa Ulumaialii Kawainui, kekahi o na keiki hanau o ko kakou aina ua kaulana. Ua hanauia oia ma Hana nei, mauka ae nei o keia hale Hookolokolo, a ke waiho mai nei ke kahua o kahi i ulu ae ai kekahi kanaka kaulana loa o ko kakou aina. A ua haaheo na keiki o Hana nei, ma ka loaa ana o kekahi keiki nana i hapai ae i ko kakou Apana iluna loa, ma ke ano oia kekahi o na kanaka Hawaii oiaio i noho loihi ma ka oihana. hoolaha nupepa no na makahiki lehulehu he iwakaluakumamaiwi. Ua kamaaina oukou ia Ulumaiai @ a ua ike oukou i kana hana ame ka mooleleo o kona noho ana . Oia no hoi kekahi o na kanaka Hawaii kalaaina puhili ole, mai ke @au mai o na moi i hala a hiki wale mai i ke kukuluia ana he aupuni @ ka lehulehu Ua ku'i kona kaui ana a puni keia Paeaina, a puleleo loa aku i na aina mamao. Ua aie kakou i kana mau hookauwa ai ia no ko kakou lahui. Aole loa e hik i i kekahi kanaka Hawaii oiaio ke olelo pololei, he kanaka o Uluma@alii i kumakaia i kona aina hanau, aka, ua hana oia i ka hana a oi aku mamua o ka ke kanaka Hawaii ha na a ke Akua i hoonoho mai ai i oi ae maluna o keia honua.
E na keonimana o kuu aina, ke hoomanao ae nei au i ka uwe helu a ke alii o ka Iseraela a Davida i ka make ana o Abenera. "Aole anei oukou a i ike he kanaka nui i haule i waena o ka Iseraela i keia la?" Pela no kakou e na keiki o ke one hanau o Ulumaialii i kela la. Aole anei oukou i ike he kanaka nui i haule i waena o ke lahui ma ka wanao o ka la 23 o keia mahina? E huli kakou i hope a e nana aku i ka moolelo o Ulumaialii. No'u iho, ua kamaaina au nona, a pela pu no hoi me oukou. He kanaka ake oihana ole oia, he hapai oia i kona mau hoaloha, aole he opu kopekope iloko ona elike me kekahi mau Hawaii e ae. Ua nui a lehulehu na Hawaii ana i hapai ai iluna, a ua haawi oia i kona ikaika a pau, a koe wale no ma o kona mau hoaloha ka hoopalaleha. He kanaka wiwo ole oia na ka paio ana no ka pono o kona aina aloha, a o keia lahui ka hoike oisio no kona wiwo ole a hoi hope ole, elike me ke au o ka manawa e ne@ ana imua, pela kona ike aole hiki ke hoi hope.
Iloko o ka mahina o Maraki 6, 1893, ua hoi aku au a noho pu me Ulumaialii, no ka noho lunahooponopono ana no ka nupepe KUOKOA PUKA LA, o oia no hoi ka makahiki wela a hahana loa o na manao o na kanaka Hawaii ma na mea pili kalaaina, na Ulumaialii i kokua nui ia'u ma ia oihana i maa ole ia'u, a mamuli o kona lokomaikai i pau ai ko'u mau hemahema. ua kilo au i kona mau manao kalaiaina, a ua ike au i kona loea ma ia hana, a aole he lua i waena o na Hawaii e like me ia.
He kupaianaha ka ke Akua talena i haawi ai nana e hana ma k@ honua. Aole ia he kanaka kauak@ alole hoi he ake hanohano, he @ hele nae kona mau noonoo a pau keia la ke ike nei au, he kowa nui ma ko'u aoao, a pela no paha oukou lehulehu, ua hala ko'u koo nui ma ke kalaiaina iloko o keia mau makahiki. Ma ka mahi2 o Okatoba 1, 1893, ua waiho aku au i ka hana hoolaha nupepa, a haalele aku au iaia no ka hapa@ ana i keia oihana a oukou e ike nei. Nana ponoi i onou ia'u i keia oihana, mahope iho o hoomau aku au i ke kokua ana iaia ma ka hoolaha nupepa a hala wale aku la @ Aole loa he kanaka Hawaii hoola@ nupepa e ola nei e like me Ulu@ ialii ka naauao.
E @ makamaka, ua hala o Hon. Iosepa Uimalalii Kawainui ma kela aoao, ua kii mai ka Haku Nona ka uhane ame keia kino lepo, a e kal@ ana oia no ka leo hope loa o ka p@ ka anela e hoala mai ai no ka @ hookolokolo hope loa o ke ao nei, aka, o kana mau hana aole loa ia e pau, a aole no oia i make, eia no oia ke ola nei iloko o keia lahui. O kana mau kumuhana koikoi loa iloko o keia au hooponopono aupuni hou, oia ka hoohui aina, eia nae aole i ko kona mau iini, a ke ku nei ia kumuhana me he kia mahala la mawaho o ka he o kona lua pao; O e Ulumaialii! I ka wa i kahuli ai ka noho moi ana o Liliuokalani ua haawi aku mana ia maua iho e au i ka moana kai akea o ka hoopaapaa pili aupuni, aole i nele ko maua halawai me na hoino ia e na oiwi ponoi o ko maua lahui. Aole i iini o Ulumaialii i dala nana, aole hoi i waiwai a i pono nona a me kona ohana, aka, ua imi oia i pono no kona lahui. O kona mau hoaloha ana i hapai ai iluna ma na oihana like ole, ua ai a ua lawa lakou, a ke noho nei lakou me ka hanohano, aole pela o Ulumaialii, o ka oihana hoolaha nupepa wale no kana i hana ai a hala aku la ma kela aoao. Ua lilo kana mau hana i kia hoomanao no keia lahui, a na hanauna hou e hahai aku ai mahope o kona meheu.
I ka haulelau o ka 1893, loaa iho la ke keikikane a Mr. T. A. McFarland, he haole kalepa ano maka hanohano o Live Oak, Sutter Co. Cal. i ka mai kunu koikoi loa. Mamuli o ka ikaika loa o ka eha ma ka umauma ua loohia i ka umi@ a me he mea la e loaa ana i ka wela ma ke akemama. Ua hoohainu aku kona makuakane i na olupu nunui lehulehu o ka CHAMBERLAIN'S Laau Kunu, a pela i pau ai a ola loa ke kunu. Ke olelo nei o Mr. McFarland i na wa a pau e loaa ai kana mau keiki i ka nae e haawi ana oia i ka CHAMBERLAIN'S COUGH REMEDY (Laau Kunu Ola), a he ola io maoli no. Ke manao paa nei oia he laau kunu o! loa keia ma ka makeke. E loaa no ma na Halekuai Laau Lapaau a pau, a o BENSON, SMITH & CO., na Agena ma ko Hawaii Pae Aina.
Ka Hawaiian
Gazette
He Nupepa Namu Elua
Puka ana o ka Hebedo-
ma, ma na
POALUA a me POALIMA
e hoopuka ia nei e ka
Hui
HAWAIIAN
GAZETTE
COMPANY.
O ka Nupepa Kuloko Alakai keia @ ka Olelo Beritania e hoolahaia nei maloko o ka Paeaina a hala loa aku i na Aina E a ke heluhelu ia nei e na mea a pau i na na oihana na Halekula a komo loa iloko o na ohana.
Ka Uku Pepa Laulaha.
No ka Malama ... $ 50
No ka Makahiki Kuloko ... 5.00
" " " Kuwaho ... 6.00
Keena Hana Helu 318.
Alanui Kalepa.
Pahu Leta O. Honolulu Oahu
Na Hua
Kuni
Inoa
Eia ka Hui Hawaiian Gazette Col, ke hana paka maoli nei i na Hua Kuni Inoa o kela a me keia ano, nui a liilii e like me ka iini a ka manao.
O keia mau Hua Kuni Inoa, ua lawa ia no ke kahakaha ana ma ke kanana a pepa e ae e hoailona ai i ka Inoa a kohu maluna o kekahi mea i makemake ia e kuni a kaha paha.
He like ole na uku o na Papa Kuni Inoa, no ka mea aia no ke kau ia o ka uku a maopopo ke ano o ka Papa Inoa au i makemake ai, he nui a he liilii paha. Aka he oluolu ka uku a he waipahe na kuka ana.
E kipa kino mai e nana i ike kumaka, a i ole ia e hoouna mai i na kauoha ma ke
Keena Hana - ma ka Halepai HAWAIIAN GAZETTE, Helu 318
Alanui Kalepa, Honolulu.
HUALE A AYERS,
oia wale no ka LAAU HOOLA AKE maikai loa i ikeia. E hoola ana i ka lepopaa, ka nalulu eha, na mai'i oloko o ka opu, a ma ke ano LAAU OHANA aohe ona lua e like ai.
O ka Ayers Sasaparila, oia ka Laau Hoomaemae Koko kilakila, e haawi ai i ka ikaika a me ka hooponopono ana ia loko o ke kino o ke o ka ili, e hoopau ana i na maluhilukanaka. E pepehi a ulupa ana i na PUHA, e hoola ana i na pohapoha hi o ke ola ana a e kipaku loa ai i na ano ma'i a pau. O ka poe ma'i no ka wali pono ole o ka ai, ka nawaliwali mau a ano ma' @ e ae i ulu ae mai ke koko ino mai, he mea pono e inu i ka laau
SASAPARILA A AYERS.
He laau e hooikaika ai i ka nawaliwali, a e hoopuipui mai ai i ke kino. Ma ka inu ana i keia laau, e hoonoono ia ai ka ai ana, oluolu ka moe ana a maikai ke ola ana.
O ka Ayers Cherry Pectoral
laau, aohe lua ma ka hoola awiwi ana i na KUNU, ANU a me na PUU EHA. E hoola ia na KUNU KALEA a me na ma'i pili i ke ake me ka hikiwawe loa.
O na Huaale a Ayers, na Sasaparila a me ka Ayers, na Sasaparila a me ka Ayers Cherry Pectoral, aia kahi e loaa ai ma ka Halekuai o ka
Hollister Drug Co. Lt.
Na Agena ma ka Paeaina Hawaii.
KAKELA
ME
KUKE.
Ka - HALEKUAI - NUI
--- O NA---
WAIWAI LIKE OLE
NA MEA
HANA KAMANA AIPAU
Na lako pili hao kukulu hale,
Na kepa,
Na lei ilio,
Na kaulahao ilio,
Na Pahi,
Na Upa,
Na kope hulu,
Na Pulupulu.
PALAU LIO
Na mea mahiai,
Na au ho,
Na au koi,
Na kua bipi,
Na lei bipi,
Na kaniahao bipi,
Na awea pa,
Na kaa palala,
Na mea pinia,
Na ipuhao.
Makau me Aho Lawaia
Na Iliwai
Na kaula,
Na hulu pena,
Na pulumi,
Na pena, ma ka aila,
Na kopa,
Na aila mahu
Na pakeke
Na pakeke hao,
Na kapu hao,
Na pauda,
Na kukaepele,
Na uwiki, a me
Na ipukukui.
Mikini Humuhumu Kaulana
Wilcox, & Gibbs Hookahi Lopi.
Ka Remington, Elua Lopi.
A me na uka@a he nui loa, o kela ano a me keia ano.
Kakela me Kuke