Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIV, Number 22, 1 Iune 1895 — NOHOU KUWAHO [ARTICLE+ILLUSTRATION]

NOHOU KUWAHO

Ma ke ko ana mal o ka mokaahl Anstralia i ka hora 2 aaina la Poakahi ako nei i hala, oa loaa «»«| ia makoo oa mea hou o na aina e mal, a ola ka makou e hoonuanoa aku nei oo ko makou poe helahelo: Da lawe mal ka Aastralia do Hooolulu nei ia 44 mau ohua kapena, 25 mau oiioa oneki, 40 maa eke leta a me na ukana. O ke kumukuai o ke kopaa ma ka makeke o Amerika Huipuie, he 3 37-100 mau keoeta o ka paona hookahi ma ka leno hope loa. Ua pne palekana aku ka mokuahi Miowera ma Victoria mahape o ka ioaa ao£ i kekahi ulia ma ke aia moaoa mawaeoa o Hooolulu nei a me kona mau awa i holo aku ai ma Beritaoia Oolamehia a me hookaulua ana no kekahi maa la. KA HOL-PUUPU KAUA KIPI MA SIAUI A e. w. akepoka ehoolaha la. Ua hrolaha ia ma ka nupepa enemi o Hawaii ke "CaH" o Kapalakiko mai na lono malu aku i ioaa ia C. W. Akepoka mai Hawaii nei aku e hoike ana aia he lehulehu waie na hoopiiikia e hoopuni ia i ke aupuni o Banford fi. Dole a me kona mau hoa. Nu ka mea, ona lapana i n-ii ioa ko iakou heluna ma na mokupuni o Hawaii. ua piiia hauoii ioa ia lakou no na ianakila i ioaa iko lakou aina makuahine maiuna o Kina, ke hooweliweli la lakou. E hoomiiopopo ia mao koiakou makomake ia e hoaia i nupepa hapa Ia pana—Beritania ma Honolulu. Ua hoopa ia aku o £dmond Norrie, iunahooponopono o ka Holomua (i haia i Kau i paiahemo) e na lapana aiakai lehulehu me ba manao e pai oia i kana nupepa lie hapa ma ka olelo Beritunia ahe hapa ma ka olelo lapana, a e hoonoho ia i iunahooponopono lapana e malama i ka hapa oielo lapana, Ua ike ia m,twaeua ona lapana e noho la ma keia wa ina Hawaii he mau haneri o lakou he inau koa i maamaalea i ka paikau koa—o ka mea oiuio, ua lawa iakou e KailU ka hoomalu ana o ke aupuni i na manawa a pau, ke makemake lakou e hana peia. Ke noho makemake ole ia na kauaka Hawaii, a e kaii wale ana no o ka ioaa o ka manawa e lele mai ai iloko oke kukonukonu o kekahi kaua kipi hou.* He mea akaka loa ke nana ia ka lono i loaa mai nei ia Mr. Akepoka, o kahi e hookumu la ai ona hana kipi ī keia kaua kipi aku, aia ma ka mokupuni o Maui. HOOLE KE KUHINA lAPANA KURINO I KE APUHI A AKEPOKA. Wasinetona, Mei 10.—Ua hoohuli ia ko ke Kuhina lapana Kurino ma Wasiuetona noonoo ma o kekahi elele palapala ia mai Kapalakiko mai, a olaiia ī olelo ai oC. W. Akepoka aia he haunaeie e ala mai ana mai na lapana mai ina liawaii. Uu kapa aku o Kurino i keia olelo he hoopuulpōni a me ka wahahee. Ke olelo nei oia, ona lapana ma Hawaii, ho poe malama maluhia a mikiaia hana iakou. O ka hapanul o lakou, he poe mahiai a aole o lakou mea i loaa ka ike oihaua koa. HUAKAI KIPI KUWAHONO HAWAII. San Diego, Kaleponi, Mei 14.— Eia he mau lono huakai kipi e lohe ia nei mamuli oka hookahua ana iho ma o kekahi paiapala U mai ka Makai kiu McAvoy maio Honoluiu. Ke hooUha la ka napepa "Caii" 0 Kapainkiko, aia ke malama mau haiawai aumoe ia ka poe hooulu kaua kipi o Hawali no ka hoehu kaua ana i» ma ka mokupuni o Maui, a ke kaii nui la oka hiki aku oka e ka haakai kipi mai Amerika Huipaia asu, UA HALA AKA AOLJE NAE I POINAWasinetona, Mel 10.—Me ka maopopo ne i ka mea oiaio, ua« kahea ia mai o Kuhina Kakina e kona aupuni e hol aku mamaii o ke noi a ke Kuhina Ore»ham, eia nae o kona inoa ke hii ia U maluna o ka papa 1 inoa o na kilo aupuui no ka malama ! o Mei nei i hoopuka ia e ke Keena joko na Aiaa e. Aia ma ka pala- | pala ka inoa o Kakina me ka huaI olelo |( aohe i hiki mal" | | koke iho» ! | MALIA O HAALELE O QRfi3HAM. | Mei 10.—Ke pa- ! nei kekahi iehe maaaei I kela | po, e haaiele aku ana o Kuhina Gr*sham maioko mai o keia aku mau kanaono la, a oDon M. Dick sun t Luoaieta Nui a o kekahi o ko k» Peresideoa mau hoaioha a mau aL«kai kahUaina pUi ioa, ke koho la aieu ana e hoopiha i ka hakahaka. [Ma kekahi iohe koi a na nupepa aohe ia 6 haaieie ana. ]

M KASAWAI AUHAC UOJLA MAKi - HIKI A«X£ MANA B HOOKO. Wasinetooa, Mei 20.—0 keU kainawai e kaa aata i aahaa malooa o ka ioea makahiki, I hoohuli oai ia ka oooeoo o ka lehalaho mai ka wa mai i hooaoaka ai ke kae maa o k« Ahaolelo Lahai Hela Kaoiliu» Kamamakoia o Amerika Huipoiai, he mea ia oo ka wa i hala. Mahopi» 0 ka hoeioheia aoa eo eiaa maeawia e ka Aha Heokoiokolo Kiekie d Ameiika Haipaia, oa hoohoio loa ia 1 keiaia e ka Aha aole oiaea e hiki ai ke hooko a oa kue i ke kumukanawaL He eiima maa lanakan«twai o ka Aha Kiekie i hooholo he ku e kamakanawai a heehama kaapono no i ke kanawai. KA OHANA SPB.ECKX.Lfi MOKUA HAHĀ. He oia mau ka neho mokuahaoii 0 Spreckels e noke mai nei i ka hoopii imua o na aha hookolokoio, i» kae ana ke keiki i ka makaakaae a pela hoi ka makaakaae i ke keiki. Ua hoao ia mahope mai nei e lawe ī ka Claus Spreckeis maa ike ma ka hoopii koi poho a ke keiki kue iaia. Me he mea la ua aueaae e paa loai na ninau i waiho ia aku oana e pane 1 ka hoole wale ia no aohe pane.. 13a ao kona ieio e hana peia. Ua haao ka loio o ke keiki e puka mali na ike e loaa ai na ohumahumu ana a na keikikane J. D. a me A. B, | Spreckels a me ka makuakane o hana ino i mea e poino ai ka meai nana ka hoopii oC. A. Spreckeis. Ua noi ia na buke a me na pepa ii mea e hooiaio ai i na oleio a Ciau» Spreckels e piii ana i kana keikika» ne, he heopumpuni loa, a he kumui ko ka loio e manaoio ai ais ma ke > kahl maq palapala i huna ia ekukulu ia ai ka mea oiaio. Ma kekahi iooo hope ioa, ua ano hoopau waieia paha ka huai maewaewa aii'i i k i mooleio o ka ohana, a ua ao ia e uku i ke koi poho. HOOPII HOOPAIPAI A KA MAKUA KANE I K£ KEIKI. Kapalakiko, Mei 20.—Ua iawe ae 0 Claus Spreckels i ke auuu mua ma. ka hoopaipai ana e kue i kana keikikane ia liudolph ma ka hookumu ana i hoopii kue i ke keiki e hoihoi mai i ka 5000 mau mahele kuleana ileko o ka Hui Mahiko o Paauhau ma Hamakua, na maheie e ohi nei 1 ka puka ma ka $5000 loaa i kela a me keia maiama. KE LANAKILA NEI NA KAMAAINA O CUBA. Tampa, Ferolida, Mei 20.—Ke oleio mai nei na ohua i ku mai nei maluna o ka mokuahi <»Mascotte" mai Cuba mai, o ke kuiaua o na mea ; e ikeia la he ano hoohoihoi i ka poe kamaaina o Cuba e kipi nei. Ke olelo ia mai nei, ua komo ia aku la o GamHguay e na Cuba niaialo o ka Alihikaua Gomez, ka mea c paa ia ine 3000 mau koa Cuba e hoopuni ia ia Guaynaro ma ka Poakahi. Aia ma kahi o ka 2000 m&u Sepania iloko o ke kulanakauhale. Mahope o ka hukaka ana a iiio ai i mea poi no nui no ka poe i poai puui ia, ua hiki mai ia he inahele koa Sepania 2,500 ka nui, a leie kaua mai la i na Cuba mahope. Ua pelu awiwl mai la o Gomez mai ke kaua mua ana. Oiai ua hoonoho ia aku he wahl puali koa uuku e paa i ka hakaka me ua koa o ke kulanakauhaie, ua huli aku ia ka liapanui o ka puaii he alo a he alo me ka enemi hou, Ke olelo ia mai nei, ua okioki liilii ia ka maheie koa Sepania. Ke olelo hou mai nei na ohua, aia ke kulanakanhale iioko o ka maiu o na kamaaina o Cuba e kaua nei e kuokoa lakou. Ua 700 ka nui o ko na kamaaina Cuba ma ka make a me ke ku a eha, a o ko na Sepanla poino hoi, aia ma ka 8000 ka nui. Ke oleio mai nei na Cuba, aia ke laha nel mawaeua o na koa aupuul ka makemake ole ma o ke kipuia aua o Gaiiego. No keia kumu, aole i hooko ia ka hoopai o ka make maluna o Lutaneia Mahey, ka mea i lawe ia i Havana e kaa ia i ka hoopa! o ka make, aka ua papahiia mai oia me na meda!a no ka wiwo ole. KUHINA NUI OENELANI £ WAIHO ANA. Ua hoopioloke a kunahihi loa ia ka Hale Ahaoleio Makaainana o | Enelaoi i ka po o ka la 20 o Mei ma 0 ka pakuikui liou ana mai o na lohe e waiho mai aoa ke Kuhlna nui Roeebery i keua kalaoa olhaoa. Me ka nana ole i aa hoike oihana, aa hol mai oia mai kaaa huakai i holo aku nel i ka moana me ka ecr»i iho o kona ulakino malalo iho o ke, kul»a* o ka wa mua, a me he mea la e haawi aku una kona kauka i ke kauoha paa e haalele koke «»ia i nu hoao ana e hoomau aku i ka nuho aiakai ana no ke aupunL EKOTAUSANI HAI.K I HANKE. Feroleoa, Italia, Mei 19.—Ua kiola ia na makaalnana o keia kulanakauhalea me na wahi e plli koke mai ana ilokoo ka pioloke I na ponei ma o ka Hooeaoeue ana mal o na elal he H&aa manawa ka meanana ilukuiho

, he m«a oia k!no lehaleho a ulopa iho la be paa aai o oa walwai. He | ekola Uoaeuil nuia hale o kn* ; lanakaaiwle wale no i hoopoioe ia a I he lehaleha o iakoa 01 hoohlolo ta a pakiikli. KO I4PANA MAU LOAA O KE KAUA. Was!aetoaa f Mei 19.—Ke hoike mai nei na paoio ieta hope i loaa ae ! i na Keena Kahiaa Lipaaa, Kina a !*me Korea ma WiMoeiooa i na ka< iana loil ae f na hoa hoi i leaa maiioko mal o ke kaaa. O Haku Li, ke keikikane a Li Hang Chang Kahina nai o Kina, ke apa ia aki nei oia ko Kioa Kahina oeho hoa ma lapaaa. Ke paa pooo na hoopooopoao aoa no ka maiahia, alaila o ka hoihoi hoa ia no ia o na iaaaa kiio aapani ana mawiiena o na aa* pani i noho kaee iho nei. Ke kamailio ia mii nel, o Mr. Otori, ki hoa o ka Ahakaka Maiu o lapana» oik aka ana paha ke Ki&iaa i Kiaa. O ke Kahiaa maa no ia o lapana ma Kina a ua ike pono oia i ka aina. O ba pau da!a 3,000,000 yeo a lapana i maaao ai e hoaie aku ia Korea i mea e hooponopono ae ai i ka aina a ka malana o koaa mau kapual, ke hoomaka !a nei e uku aku. Ua hoouna ia aku he hapalua miiiooa daia lapana i ka ia mua o ka maiama i hala, a o ke koena he 2,500,000 e waiho ana no a kauoha mai o Korea. Wasinetona, Mei 19,— Ma ka hoonohonoho pono ia ana o na huaheiu o ko Kina aie iahui, ke hoike mai nei ia i keia wa, he $50,000,000 wale no, he huina oie ioa hoi ke hookuku ae me na loaa o ka lahui. Ladana, Mei 19.—E hoolaha nku aua ka mupepa Manawa i ka ia apopo i kekahi eieie paiapala mai Tientsin mai e oielo ana, ua hookohu ia 0 Li llung Chang i komite nana e haawi aku i ka mokupuni o Foamosa ia lapana. Wasinetona, Mei 20.—Ua loaa mai nei i ke Keena Kuhina lapana maanei ka eleie waea oihana e hoike ana ma ke ano nui, ua pau i ka hooponopono ia me ka hololea ka aelike a lapana me Rusia a me kekahi mau mana nu! e ae o Europa no ka ninau ma ka hikina. Ua manao ia ua pau ae ia na mea a pau no keia kumuhana. HA.NA KU I KA MAHALOIA A lAPANA. Sanahai, Mei 14—Ua lohe ia ma ke kulanakauhale poo aupuni o Pekma, ua hoole aku o lapana i ka lawe ana i ka Anemoku o Liao Tung ma ka aina paa o Kina me ke noi hou oie aku i puu dala pakui liou ia Kina no ia hana ana. Ua uiahalo nui la o lapana ma keia haua ana. Berciina, Mei 15—Ua loaa ae he elele palapala i ka nupepa Frankfurter Zeitung mai Sana Peteroboro mai e oieio ana me ka nana ole i ka nui o na hana e hookekena ia nei e na mana nui e ae, ke paakiki mai nei no o lapana i ka hookaawale ana i ia no ko na pualikoa lapana iuuilele ana i ka Anemoku o Liao Tung a me Korea. Nu loka, Mei 20—Eia ka mea i hoolahaia e ka nupepa Hera!d ma o kona eieie palapala ia i loaa mai iaia mai Sana Peteroboro mai ponei: He kaii nei na aha kuhina o na mana ekolu e kue uei i ka lapana kukala no ka nui o ka puu daia huikaua e ae ai no kona haalele m/i i ka Anemoku o Liao Tung. 1 'ka wa e ike ia ai aiaila e kukakuka ana na mana nui i kahi e loaa ai ke daia no ka hookaa ana aku ma ke kahua mahope koke o ka haalele una mai o na koa lapana, aiaiia e hookaa i i ka uku dala ana. KUOKOA NO CUBA KA MAKEMAK3. Nu loka, Mei 20—Ke hoike mal nei na iohe ma ke kahua o na poe kipi o Cuba ma Nu loka nei, ua haawi aku ne! o Generala Qomez o na kamaaina o Cuba i na poe hui mal ka haneri ka nui a pii aku iiuoa, e hoouna ae i elele 1 ka halawai nui e malaina ia ana ma Gara iloko ae nei o luoe, e hooko aku i ke kukala ia ana o ke kuokoa a e kuk&ia i aupuni kuikawa maoli. He manaolana ko na poo alakai o na kamaaina o C iba, e ike mai ana ke Aupani o A'iierika Haipuia I keia kaa ahaolelo ae ma ke uno he mau aapuni e hakaka aoa. LOAA IA BCRITANIA KE DALA KOl POHO. Nu loka, Mei 16—Ua ioaa mai i ka nupepa Heraid keia iono waeaoleio mai Maoagua v Nicarugja mai, penei: Ua ohiia inehinei ke kikoo daia he $75,000 ka nui e akaia u>a ke kaooha a ke Kuhina m.i Ladana, no ka hoopau ana i ke kui a Beritania I ke kipakuia ana al oka Agena Kanlkela Hatcb. Ua uku ia ke dala ma ka hookupuia ana ma na pepa lola dala a na Nieai»gua a me na poe kamaaioa haoie» a oulaiia aole I ae la aka na haiaa dala kokua 1 haawi ia mai e oa Ilepuhaiika e ae o Ameiika Waeoa. Mei 16—1 kalike ai me ka aelike i anahiia ai na maimwa

BeriUntA mai Corinto, Nieamp» aku« e oko ia ka puu dala koi poho he $75,000 no ke kipakuia ana o Kanikela Hsteh ma Ladana maloko «nai o na la he amikuuiaiima mahope iho o ka haalele aiui ona mamiwa, mm keia la oa heihoi ia ae ua haina U Hoko o ka waihona o Beritani* ma ka iooa o Kahioa Balavadoa Medina e neho la ma Lad*n*». ka mea i iaweiawe no Nicaragaa ma Lal.«na a pau w«!e kaia haaa. Ma ka Ia 21 iho nei o Mei, ua hele o Moses Kaoiokunui I kahakai i ka moemoe oio, a ioaa iaia ekolu oio, elaa *naoo, hookahi mano ano kupanaha. he kikokiko kooa lli, he maa kaiia loloa ekola ma ka ao»o, a peia no hoi ma kekahi aoao I like me ke kiko i kiko ia i ka iii o ka poe o ke au kahiko i habt, hookahi no kino o keia mano, he elna poo, ekola hia, a ma ke ana waena hookahi no, he 13 kapuai ka ioa, o ke ana poni o kona iauia 9 kapual. R. W. N. Kaakau, Kalalaa, Mei 21, 1895. Ma ka palapalaa Mr. \Vray Tjylor i kona hoeloha ma Honoiulu nei i kakauia ma Kapalakiko i ka ia 21 o Me», i Ike ia iho ai ke haawi la ka puali puhi ohe i na anaina meie maloko o Metropolitan Temp!e, aka aohe nae he muimaia ia mai e na anaina makoiukolu. I na po maa elua aohe nul o ka poe i heie mai, aka ma ka po Sitxiti ua hiki ae ana* ina ano iki. I ka po nei, ua puhioho na kelki iiuuao kekahi anaina uaku. Ua olelo uiii o Hila Aylett Ih'u ke p.«u ka iakou pnanl ana ma Kapalakiko, alaila e holo ana lakou i Las Angles e puhiohe ai. Malia paha ua ulumahiehie ia aku la lakou i keia wa.