Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIV, Number 16, 20 ʻApelila 1895 — Page 3
| This text was transcribed by: | Nichole |
| This work is dedicated to: | Awaiaulu |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
Ka Hui Alaheo o Oahu
Manawa Holo. Kai a mahope aku o lune 1 1893
Na kaa ahí @
@
Nu hou Hawaii
Eia ke kukulu ia nei he Halelio aui no Jim Carter in a alanui Rikeke makai iki iho i ka nuina o na alanui Kalepa a me Rikeke.
O kela wahi inuku nana i hoopae in 600 @ i Kahului i ka malama i hala, ua ku hou ae nei. Ehia ae la la tini i kela wa?
Ma ka la 24 aenei o kela malama, e opu ia aku nei, e halulu mai ana ka inokuahi "Warrimoo" ma Honolulu nei mai Victoria a me Vane-kouwa wai, aia kona ala moana e kikihi loa aku ana no Fiji a me Kikane.
Ma ka loon hope loa i loaa wai ia @ o ke kumukuai o ke kope ma ka makeke o Kapalakiko, aia ma kahi o ka 20 keneta o ka paona hookahi o ke kope, ua like ia me ka $20 o ke eke kope hookahi haneri mau paona.
Ma ke awakea Sibati aku nei i liala, Apelila 14, wa Kapalama, Honolulu nei, ua hauau mai ia he keikikane ohana maikai ua Mr. a me Mrs. J. K. Napoleona, a o ka makumua o ka laua hua inahope o ka hoohuila nua i kane a i wahine.
Eia ka puali makai kau lio o Honolulu nei i hooponopono hou ia in alalo o Kapena Cook, @ i ka wa e lako pono ai na lala a pau i na lio, ma noholio a me na mea a pau o ka @, alaila, e ao ia uku @ i ka paikau e like me na koa kaualio.
E huawi hou aoa o Kapena Koa @ o ka @ i anaina hoikeike kii no ka pomaikiu o ke kuai mua i mau ohe hou na ka puali puhiohe o ka panulaua o Kalaupapa, ma ka Hale paikau Koa ana alanui Haleulii @ keia ahiahi Poaono. E hele mai e hoopiha.
Mahope iho o ka hola 4 o ke ahiahi Poaono i hala aku, ua hoeueu ae ia ko ka mokuahi Australia mau @ a ua kane aku la ka wai no ke awa o ke kulanakauhale. Moiwahine o ka Pakipika. A o kaua huakai hope i hoi aku la, oia kekahi o kana mau huakai ohuohu maoli i na ohua mai keika awa aku.
He ahuaina hulahula ka na koa o ka @ Kiai Lahui Hawaii i hoohehelo ai i ka po nei maloko o ka Halepaikuu Koa o ka Repubalika ma alanui Halealii. He lealeakuluwa no keia i na koa e haawi @ ia nei i kela a me keia wa a lakou no e ulu ai ka hoi.
Ua noho ka Lunakinawai Kaupuni o "na Hono a Piilani" e hookolokolo ia Young Heu Pake ma Wailuku no ka hewa kipe, mai ke awakea mai o ka Poalima i hala a hoopau i ka hola 12 @. O keia no ke ana hihia kipe i hookuu ia ai no elua manawa e ka Lunakanawai Apana Helekunihi. Eia mae, ua lawe loa ia keia hihia imua o ka Aha kaapuni a waiho ia aku la uo ke kiure. Ua koe aku la he elima hoopili.
Ma ka mokuahi Arawa i ku mai ai i ka la 13 aku nei i hala, ua kau pau mai maluna on a he ekolu mau keiki Hawaii ili keekeo hanau kama a Hawaii nei, oia ka Hon. S. M. Damon, ke Kuhina Waiwai, Hon L. A. Kakina, Kuhina Hawaii Mana Piha in a Wasinetons, a me Mr. W. H. Bailey, he keiki Hawaii kuono ono e noho ana in a Kaleponi a i holo hooniaha @ nei ma ka aina oiwi a huli hoi aku no i ka aina nui palahalaha o ka Repubalika nui o ke Komohana.
Mamua iho o ka Hale @ o Honolulu nei i kakahiaka Ponouo i hala, ua kauiu ia aku ka waha o kekahi wahi kanaka @ i uluhia e ka wai lohi, mamuli o kona mioi ana mai e hoowahawaha i koa @ Buki kalailina a me ke auo o kona alahele e hookele nei i kana nupepa. Ua lohe mai makoa, ua kau leo ia aiai ka mea waha-paa e kaohi iho i hana mau huaolelo i makemake ole ia e ka mea ana e hoino aku ana, aka, no ka lohe ole ua haawi ia aku la ke kuala paa a ua oki i kaanini ana. O ka nui o na mai i lapaau ia ma ka Halemai Meiwahine iloko o na malama ekolu i hala o keia makahiki, ua hoike ia ae ma ka halawai i malama ia i ka Poekolu iho la penei: Iloko o Ianuari105; Feberuari 110; Maraki 113. Aka iloko o Dekemaba o ka makahiki i hala he 124.
Ma keia Poaono aku, Aperila 27, e hoomaka ai ka ulele o ke kau kinipopo o 1895, a o na puali e uniki ana a kaa i ke kahua loa ma ia manawa, eia o ka Hoku a me Kamehameha. O keia puali Kamehameha. O keia puali Kamehameha e paanni nei, aole la mailoko mai o na keiki e hele nei i ke Kula i keia manawa, aku, mai ka poe haumana mai i puka a e noho hana nei mawaho.
Ua holo makaikai mai no ka Paredaiso o ka Paleipika nei a ua ka mai ma ka mokuahi Arawa o ka la 13 @ la i hala o Aperila nei, kekahi o na hoabanau o P. C. Jenes, oia o George B. Jones, a e hookaulua iho ana oia he mau hebedoma, alaila, huli hoi aku " i ka aina o ka lanakila a me ka home o ka wiwo ole. "
I ka Puakolu nei, ua hookolokolo hou la o George P. Parker, ka Agena hakilo wahine o ka Papa Ola no ka lawe i ka $25. @ ka wahine Iapana mai oiai oia e lawelawe ana i ka hana ma ke ano makai no ke Aupuni, ua ahewa ia e ka Aha a kau ia ka hoopai he ekolu malama hoopaahao ma ka hana oolea. Ua hoohalahala oia i keia olelo hooholo a ua noi e hoopii imua o ke kiore. O ka olelo pale ma ko Parker aoao, oia keia, ua kuai aku oia i ka wahine Iapana he moe no ka $8, a oia wale no ke dala i holo mawaena o laua.
Ua lohe mai makou, ua hoohalahala loa ka kekahi poe anee alii i ko Bila Aiwini haawi manawalea ana mai i kekahi komite noi dala kokua no na ohnana hune loa o na paahao kalainina e paa mai nei ma Kawa, he elima wale @ dala. Aole e pono e hoohalahala, no ka mea, o na kokua aloha a pau nia no ia mailoko ae o ka lunuikehala noonoo pono e ohumu ole a minamina ai paha. Eia hoi kekahi, aole e pono e auhau ia aku kekahi, pela ka nui o kana mea e haawiai. O ka mea pono, e oluolu i na mea i @, aole hoi e hookikina wale aku.
Ua Hala Ma Kela Aoao o Henry Mana Kulua.- Ma ka la 18 o Maraki, ua kii mai ka mea Mana Loa i ka hanu hope o Henry Mana Kulua, a waiho iho la i ke kino e hui i ka lepo e like me kana i olelo ai. No ka lepo oe a e hoi no i ka lepo. Ua haalele iho oia he wahine na keiki e 8 me na moopuua eha a me ka ohana apau e @ me ke kaumaha ma keia aoao o ka lua, ua hanau ia oia ma Nilopa, Nuuanu Oahu, na Kelua @ a me Uluihi woai, ua hanau ia oia i ka makahiki 1844, ua piha iaia na makahiki he 50 a oi. Ua lawe la oia i kona wa nuku aole i pau ka ai ana i ka waiu o ka makuahine, ua lawe ia mai oia e na kupuna, a noho ma Kawaihaeuka ka home o na kupuna. Ua hoonauuao ia o D. Malo ke kumu kula oia wahi. Ma ka makahiki 1865, ua komo i ke kulawae a E. Bond ma Kohala Akau, ma ka malama o Iulai 1865, ua komo i ke kula hanai a Lymau ma Hilo, ua noho malaila i kekahi mau makahiki, a i ka makahiki 1867, ua holo no Lahainaluua, a no ua ulia o ka manawa, aole i pau na makahiki eha ma ke kula na mare oia ka wahine.
Olelo Hoalohaloha
A ka o kealakekua no s. kekuamano.
No ka mea, o ka lokomaikai o ke Akua Mana Loa a me ka launa pu mua mai o kona Uhane Hemolele me kakou, e mau loa ana no ia. Aia iloko o kona Akua ana, kona mana piha, kona ihiihi a me kona aloha palen ole, ua kahea mai la Ia ia S. Kekumano a hookipa aku la iaia ma kela ao ma kona poli e maha ai.
A no ka mea hui, ma ka manaolana mua o kakou a pau ma kona mau hana maikai i waiho iho ai mahope nei, ana i hooko ai no ka pono o ka @, o keia ka hoku hope @ iloko o na hoomauao piha @ @, a he kia hoomauao poina ole no ka manawa pau ole. A ia oe hoi e ko makou hoa paahana, a hua luhi hoomanawanui ma na hana maiwai a pau iloko o ka poli aloha o ka @ makua o Kelakekua; @.
E hooholoia: O makou o na hoahanau o ka @ o Kealakekua uei, ma o ko makou mau @ la, ke komo pu aku nei makou a pau me na hoomano walohia nou, iloko o ke auikau nui luuluu paumako, a me ke kuhohonu o ka ehaeha.
E hooholoia: A ke pule nei makou me ka hoonani nui i ke Akua Mana Loa, e hoomama mai i ka luuluu a me na haawe koikoi e halii nei maluna o ka @ @ hoonele ia. A e haawi aku kakou iaia a pau me ka hilinai piha ma on a la e @ @ ia kakou ka @.
E hooholoia: I hookahi kope i ka wahine kanemake, i hookahi kope i ka nupepa Kookoa.
Z. P. Kalokuokamaile, G. W. Maialoha, Moses Moku, na @.
Na Leta/
[ Aole o makou makemake e lawa ke koi koi o na helu no na @ i hoopaka ia ma @ o kei @ mauao e ao @ poe me kako]
Nu Hou o Maikoniaia.
I ka lunahooponopono o ke Kuokoa e alohaoe. Ke hoolauna hou aku nei au ia oe no ka elua o ka manawa ma ke ano he mea hoike mea hoike mea hou o na aina pouli wale. Ua hiki mai ka manawa Pelekane io makou nei me na kanawai i pai huke ia, i Iune 20 1894, a mamuli o keia kanawai ua ulu mai ka haunaele o ka aina, mamuli no o ka naaupo o kanaka, ma keia kanawai e kapu ana i na hana ino apau loa, a pela aku.
Na hula: Ke ulu hou nei ka hula iluna o ka aina mai kela poo a keia poo o ka aina. E like me ka ikaika o ke au o ka moana e huki ana i na mea ola iloko o kona inaina, pela noka holomoku ana o na kanaka iloko o ko lakou kuhihewa ma na hana hua ole o ka pouli.
Nui ka la: He nui ka la o makou nei i keia mau mahina e naue nei, o ka la paha ia ke @ mai nei ka niu, ka hala, aohe wahi kulu pakeua, nolaila au i hoomanao ae ai i keia wahi mele a kahiko. Uwe kani a ka puniu i ka wela a ka la.
Ka hana a ka @: Mamuli o ka ulu hou ana o ka hula ua ike la ka nawaliwali i keia makahiki ke hoi hou nei na wahi hoahanau i ka hula, oia ka hana oi aku o ka makemake loa o na kanaka o keia mau @, olelo lakou in a e kapu ia ka hula nawaliwali ko lakou mau kino, in a e hula ikaika ko lakou mau kine. Nui ka hupo o na kanaka, o ka poe hapa manaoio no o lakou no kai hoi hope, a o ka poe no i koho ma ka oiaio, o lakou no kai koe mai.
Na kula la: Ua emi ma i na kula i keia makahiki, e hiku kula, aole e like me kela makahiki i hala, he umi kula, o ke kumu ua emi mai ka hua @ a me ka ulu pu ana o ka hula.
Marakei, Aug. 17, 1894: Ua hiki aku la i Marakei a lohe mai la i ka mea hou e pili ana i kela kaua i hana ia ma Marakei i ka makahiki 1893, ua noho ka aha hookolokolo a ke Komisina Pelekane me ke kapena o ka manawa, o ka olelo hooholo a kela ana e ahewa and i ke alii, a ua lawe ia ke alii i Piki e hoohana ai no elua makahiki, poehu ka lae o ka paakiki.
D. Kaai,
Apaiang, Dek. 28, 1894.
Puhilolelole.
I ke koa wiwo ole o ka Repubalika, ka Nupepa Kuokoa i hula- Aloha oe:
Ma ke kohokoho ia ana iho nei o na alanui Aupuni mai Napili a hiki i na pali o Kapulehu, i mahelehele ia hoi iloko o na apana ekolu, e hoomaka ana ka apana mua mai Napili a hiki i ka uwapo o Honokohau, a mai ka uwapo o Honokohau a hiki i ke kahawai o Hononana, a mai ke kahawai o Hononana a hiki i na pali o Kapulehu.
Ua lilo aku la ke koho hanohano ana i ke keonimana H. M. Hoehoe o ka Ua Lulehoa o Kaukini, no na @ he elua haneli wale no. Nolaila, ma ia hope mai ua mahelehele hou iho la oia iloko o keia mau apana ekolu i elima apana. Nolaila, ua koho aku oia ia Mr. Paahana i hope nona ma ka apana mua no na @ he kanalima; ia J. Kapaku i ka apana elua; ia L. K. Kekona Jr. i ka apana ekolu, oia hoi mai Hononana a hiki i ke pani puka pa o Kahakuloa. Ia Kukami Kepani mai ka puka aku a hiki i ka ihona o Mana, a kikoi aku la iluna o ke kula pili o Pueno, a hiki i na pali o Kapulehu. A ia J. K. Kanuiheana ma kela piina o Mana a kau iluna.
Ua haawi aku oia ia J. Kapaku Jr. he Iwakalua @, ia Kekoma, he iwakalua. Ia Kukami, he kanaha; a ia J. K. Kanuiheana he eono @. O ke ano o ka hana i waiho ia aku i kona mau hope ma ka oihana hana alanui, ola iho keia: Hoouhiuhi wahi lepo ae no hoi, paelieli iho no hoi a me ka hoonoho, a pulupulumi me i na pohaku o ua mau pali nei. Aka, i ka waiho wale ana o ke alanui a elua pule mahope iho, ua halawai aku la au me ka Lawe Leta o ko Kaanapali nei poe, a ninau aku ia au i ke alanui a ua H. M. H. nei, ua olelo mai kela, aole i hana ai. Ua ninau aku au iaia i ke kumu, ue hai mai kela ia'u, ua makau o ua ia mai a pau ka lepo i ka helelei i ka wai.
Nolaila, i ke kolu mai o ka pale, ua @ iho la o Mr. @ a me J. Kapaku e hana i ko laua mau apan. Ua lawe ae o Mr. Paahana he 9 kanaka malalo aku ona, a o J. Kapaku hoi he 7 kanaka malalo aku on a. ua hoehana laua i na la eha pakahi, a mahope o ka @ ana, ua kii aku laua ia H. M. H e hele mai e nana. Nolaila, iaia i hele mai ai e nana, ua hooko ia kana mea i kauoha ai, nolaila, ua olelo heu mai la oia e hana hou, a kuhikuhi hou mai la oia ke ano e hana hou mai ai mai ka hoomaka ana o ua apana la a hiki i ka pau ana. Nolaila, pela iho ia i kolu pono ai na huaolalo ma ke poo o keia manao- "Puhilolelole." Nolaila, i ka pau ana o keia hana elua @, ua hana hou no! Auwe no hoi e Auhea aku la ke @ i koe? O na wahi @ anei i poholo iloko o ke eke a Hakai ma e loa aku? Auwe no hoi ka pauaka a me ka muhee hololua halo i hope loa aku.
Nolaila, hai aku au ia oukou e o'u mau makamaka; mai hoohalike oukou me H. M. H. i ka hai ole i ke kauoha paa mamua, a mahope iho lolelole hou ae. Nolaila, aole e pono ia oe e Hawaii oiaio ke hookele ia oe iho in a me keia ke ano o ka hana ana. Nolaila, ua oi loa aku ka pono o ka lilo i ka haole o keia aupuni nana kakou e hoomalu mai, aole hoi na kakou e kumakaia ia kakou iho e like me keia ke ano. Nolaila, ma keia mea, o ka lolelua ko'u wahi ahewa iki.
Ke manao nei au no ke komo ana mai nei paha i Apelila @, wahi a ka haole, nolaila i @ ia ai keia mau hanau muli ma ka oihana. E ao o kipa ke aloha i ka holoholona he ilio. Ke manao pu nei au, e imi ana paha ua H. M. H. nei i na keonimana elua, ola hoi, i "punahele" me "mahaloia." Nolaila au i manao ai aole e loaa ana iaia. Ua manao pu au, in a e koho hou ia ana keia mau alanui o ka apana o Kaanapali e like me keia, alaila, e lilo ana ia'u ka noho o ua H. M. Hoehoe nei. He mau la welawela iIono a Piilani a hala loa mai i ka ua Nahua o Kaanapali nei.
He mau pihi halau kai hoohauoli ae i na kamaaina o Kaanapalii nei i ka Poaono i hala iho la.
Nolaila, ke hooki nei au i ka muki ana o ka makapeni i ka wai huali eleele huihui o ka inika a me ka hulali keokeo o keia kalana, a malua ou ka welina pau ole o ko'u aloha e ka Wiwo Ole o na Wiwo Ole. Me na keiki oniu hua ko'u welina palena ole mai kela wa a mau loa aku.
Kou mea kakau,
Hoikeikaoiaio.
Hoolaha Hou.
I Loko o ka Aha Hookolokolo Kaapuni Apana Ekahi o ko Hawaii Paeaiua. Hoolaha Kuai a ke Komisina.
O ka mea nona ka inoa malalo iho, Komisina no ke kuai ana i kekahi waiwai paa o Ah Hoy he keiki oo ole, malalo o ka maua o ke kauoha i hanaia e Hon. Henry E.Cooper, ka Lunakanawai Elua o ka Aha Hookolokolo Kaapuni Apana Ekahi o ko Hawaii Paeaina, ke hoolaha aku nei e waiho aku ana oia no ke kuai ma ke alo iho o Alilolani Hale ma ke kulanakauhale o Honolulu ma ka POAKAHI la 6 o MEI, 1895, hola 10 kakahiaka i na pono na pomaikai a me na kuleana a pau o ua Ah Hoy la iloko o kela hapalua i mahele ole ia o kela mau aina e waiho la ma Kalihi, Oahu e like penei malalo iho. Mahele C iloko o ka Apana 6. E hoomaka ana ma ke kihi @ akau o keia aina, oia ke kihi Ao ka apana 7 ma ka pa, a holo aku akau 31 44 @ oiaio 61 @ akau 46 40 @ oiaio 284 kapuai e pili la i ka mahele B. @ 37 00 @ oiaio 277 @. Mahele D. a malaila aku e pili ana ma ka apana 7 a hiki i ke kihi i hoomaka ai. O ka ili, ne 28340 kapuai kuea oia hoi kekahi hapa o ka aina i oleloia maloko o ka palapala Sila Nui 2569, a kekahi hapa hoi o ka aina o Kekuaihi i hooliloia ai ia D. Keaweamahi ma ka palapala kuai i kopeia ma ka puke 88 aoao 815.
Aia ka lilo o ka aina a hooiaio mai ka Aha Kuike ke Jala ma ke Gula America . Na uku hana palapala i ka mea e lilo ai.
Kakauia ma Honolulu, Apelila 16, 1895.
Chas Lucas
Komisina
Imua o ke Komisina o na Pono Wai
Ua waiho ia mai imua o'u he noi e Clio Kaleiopu no ka hooponopono ana i ka pono wai o Kalaepohaku Palapala Sila Nui Helu 7167 Kuleana Helu 6400 iloko o ke kahawai o Manoa ma Kanewai, Punawai o Kanewai a me ka wai o ke kahawai o Pahoa ma ka apana o Honolulu, Oahu. Nolaila ke hoolaha ia aku nei ka lohe i na mea a pau i kuleana e hele mai a e hooiaio i ko lakou mau poao ma ka hola 10 kakahiaka Mei 4, 1895 ma kuu keena oihana ma ka Helu 306 Alanui Kalepa, a i ole ia e hooholo ia aku no me ko lakou hiki ole mai.
E. M. Nakuina,
Komisina o na Alaliilii a me na Pono Wai, Honolulu, Oahu.
2542-2
Hoolaha Hooko o ka Moraki a me ke Kuai.
Ke hoolaha ia aku nei ka lohe i na mea a pau i kulike ai me na hooko ana o ka maua kuai i hookomoia iloko o kekahi moraki i haneia e @ Apuna(w) a me Apuna(pake) kana kane o Kau, Hawaii ia C. Meineeke o na Kau la, ma Malaki 16 A. D. 1884 kopela ma ke koena kakau kope o ke Aupuni @ 147 aoao 143 a hiki i ka 130, a o ua moraki la, ka nota a me ka ale i hoopaaia ai ua hoolilola aku e C. Meineeke ia M. Celeman ma ka palapala i kakauia ma Apelila 3, A. D. 1884m kopeia ma ke Keena Kakau Kope o ke Aupuni ma ua Buke 147 la, aoao 150, a mai ua M. Coleman ia i hoolilo hou ia mai ai ia C. Meineeke ma ka palapala i hana ia Iune 16, 1894, kopeia iloko o ua Keena Kakau Kope la Buke 147 aoao 149, a na C. Meineeke la ka mea nona ka inoa malalo iho, ke manao nei e hooko aku i na moraki la no ke kumu ka uhaki ia o ka aelike, ola ka hookaa ole la o ke kumupaa a me ka ukupanee o ka noia a me ka aie i hoopaaia ai.
Ke hoolaha hou ia aku nei ka lohe i na mea a pau o ka waiwai i paa maloko o ua moraki ia e kuai ia aku ana ma ke @ akea ma ka halekukala o Jaa. F. Morgan in a Honolulu, Mokupuni o Oahu, ma ka Poaono ia 18 o Mei, A. D. 1896 hola 12 awakea.
O ka waiwai i paa maloko o na moraki ia oia kela: O na pono a pau ke kuleana a @ na pomaikai o ua Launui Apuna(w) la iloko o ke Ahupuaa o Waiamau ma ua Kau la a ola ka waiwai i hooliloia mai i ka mea nana i moraki aku ma ka palapala kuai a Puahi(k) ma Apeila @, 1899 kopeia ma ke Keena Kakana Kope Buke 141 aoao 317.
C. Meinecke.
Mea e paa nei i ka Moraki.
No na mea i koe, e ninau la Carter A Kianey, na Lolo o C. Mainecke.
Honolulu, Apelila 17,1886
Hoolaha Hooko o ka Moraki a me ke Kuai
I kulike ai me na hooko ana o kekahi moraki i hanaia o GEO> E. Miner a me ANNIE MINTER hana wahine o Makawao. Mokupuni o Maui la Henry P. Baldwin a Haiku o ua mokupuni ia ma iulai @ @ kopeia ma ke Koena Kakau Kope o ke Aupuni Buke ia awai 133, @ a me 157 ke hoolahaia aku nei ka lohe i na mea pau ke makemake nei na Henry P. Baldwin la e hooko aku i na moraki ia no ke kumu ku uhaki ia o ka aulike oia ka hookaa ole ia o ke kumupaa a me ka ukupanee o ka nona a me ka aie i hoopaa ia ai e ua moraki ia.
Ke hoolaha hou ia aku nei ka lohe o ua waiwai i paa maloko o na moroki la, e kuai ia aku ana ma ke kudala akau ma ka hale kudala o Jaa. P. Morgan ma Honolulu, ma ka Poakahi la 20 o Mei A. D. 1996 ma ka hola 12 awakea.
U ka waiwai i paa maloko ma ua moraki la, oia keia malalo iho:
U keia apana aina e waiho ia ma Haiku mamua ae, a i kuhikuhi pono ia ma palena malalo iho: E hoomaka ana ma ke kihi hema o ka aina ma ka pahu ma ke kae luna a me akau o ke kahawai kuhoho o Naiku ma ka laina o Pumalei a me Lilikoi, a e holo ana akau 64 30 hikina 65, mau kaulahao e pili la me ka palena maoka o kela aina mawena o Pumalei a me Lilikoi a hiki i ka laau koa nui e hio ana i hoailona ia @ ma ka hema a me ke kue luuao ke kahawai o Kilau, ma ke kihi hikina o kela aina alaila e holo ana ilalo ma ke kae malama o ke kahawai o Kilau a i ka pahu ma Puleihua ma ke kae maluna o ke kahawai ma ke kihi hikina akau o keia aina, alaila hema 71 75 komohana 53, mau kaulahao e a'e aku la ma Haiku e pili la ma ka palena makai o kela aina a hiki i ka pahu iloko o Kauhikoa, ma ke kae mailuna a me ke kae hikina o ke kahawai kuhoho, ma ke komohana hema o keia aina, alaila holo aku la ma Huai pali i ke kahawai kuhoho e hookaawale ana i keia mai a Haliiwaile mai a hiki i kahi o ka hoomaka ana nona ka ili he 674 2 10 mau eka a oia ka aina i kuhikuhi ia iloko o ka Palapala @ a Nui Helu 59 i hoopuku ia ai ia Edward Miner.
Henry P. Baldwin,
Mea e paa nei i ka Moraki.
Ma o kona mau loio la Carter & Kinney.
No na mea i koe, e ninau ia Carter & Kinney na Loio no ka mea e paa nei i ka moraki. Helu 410 Alanui Papu, Honolulu.
Honolulu, Apr. 16, 1895
2542 4
Hoolaha Hooko o ka Moraki a me ke Kuai.
I kulike ai me na hooko o kekahi moraki i hauale e S. M. Kaaukai a me Carrie Kaaukai ia J. A. Magoon ma Sepatemaba 15, 1892 kopeia ma ke Koena Kakau Kope o ke Aupuni ma Oahu, Buke 139 aoao 222, 223, 224, ke hoolaha ia aku nei ka lohe i na mea a pau, ke makemake nei ka mea e paa nei i ua moraki la e hooko aku no ke kumu ka uhaki ia o na aelike, oia ka hookaa ole ia o ke kumapaa a me ka ukupanee i ka wa e hookaa ai.
Ke hoolaha hou ia aku nei ka lohe mahope iho o ka pau ana o na hebedoma ekolu mai keia ia aku, alaila e hoolahaia aku no ka waiwai i paa maloko o ua moraki la no ke kuai aku ma ke kudala akea ma ka hale kudala o Jas F-Morgan ma Honolulu, ke hiki aku i ka Poakahi la 13 o Mei, 1895.
No na mea i koe e ninau ia.
J. A. Magoon.
Mea e paa nei i ka Moraki.
Kakauia ma Honolulu, Apelila 19, 1895.
O ka waiwai i paa maloko o ua moraki la, oia kela apana aina e waiho la ma Kaluaopalena, Kalihi, Oahu, i hookaawale ia no Hopoe ma ka palapala mahele mawaena ona a me Kauahi i kuhikuhi ia malalo iho penei:
@ hoomaka ana ma ka auwai a holo ana hema 55 komohana 2.45 kaui ma ka palena o auwai, malaila aku hema 76 i 2.50 kani ma ka palena no ma ka Kuwaina malaila aku hema 5 komohana 3.42 kaui ma ka palena ma haleahalau malaila aku @ 22 komohana i 1.95 kaui ma ka palena kula o Konohiki, malaila aku @ 13 komohana i 3.21 kaui ma ka palena Koele malaila aku @ 55 hikina i 6.73 kaui ma ka palena no Konohiki, malaila aku hema 33 hikina ma ka palena o ka mahele o Kauahi a hiki i kahi i hoomaka ai.
Oia kekahi hapa o ka aina i kuhikuhila ma ka Palapala Sila Nui Helu 681 Kuleana Helu 1 04 ia Kahola.
2542-4
Hoolaha a ka Lunahooponopono Waiwai.
Oiai, ua hookohuia mai ka mea nona ka inoa malalo iho i Lunahooponopono no ka waiwai o Kewiki @, i make o Lihue, Kauai. Nolaila, ke hoolahaia aku nei, o ka poe a pau he mau koina ka lakou i ka waiwai o ka mea i make e waiho koke mai iloko o na malama eono mai keia wa aku o hoole loa ia, a o ka poe hoi i aie i ka mea i make e hookaa koke mai a o ka poe e paa ana i kekahi waiwai o ka mea i make e hoihoi mai i ka Lunahooponopono ma Nawiliwili, Kauai.
S. K. Kaeo.
Lunahooponopono Waiwai o Kewiki i make.
Lihue, Apelila 12, 1895. 2542 4
Hoolaha Hooko o ka Moraki a me ke Kuai.
I kulike ai me ka hooko ana o kekahi moraki i hana ia e Thomas Iako ia Mariano Camacho, ma ka la 28 o Okatoba, 1890, kope ia ma ke Keena Kakau Kope o Oahu Buke 126, aoao 407-8, ke hoolaha ia aku nei ka lohe i na mea a pau, ke makemake nei o J. A. Magoon Lunanooponopono Waiwai o Mariano Camacho i make, e hooko aku i ua moraki la no ke kumu ka hookaa ole ia o ke kumupaa a me ka ukupanee i ka wa e hookaa ai.
Ke hoolaha hou la aku nei ka lohe mahope iho o ka pau ana o na hebedoma eha mai keia la aku, alaila, e hoolaha ia aku no ka waiwai i paa maloko o ua moraki la no ke kuai aku ma ke kudala akea ma ka Hale Kudala o Jas. F. Morgan, Honolulu, ke hiki aku i ka Poakahi la 3 o Mei, 1895, hola 12 awakea o ia la.
J. A. Magoon,
Lunahooponopono Waiwai o Mariano Camacho i make.
Honolulu, Apelila 19, 1895.
O ka waiwai i paa maloko o ua moraki la, oia kela apana aina e waiho la ma Kaluaopalena, Kalihi, Oahu, nona ka ili he 95-100 o ka eka a oia ka aina i kuhikuhi ia iloko o ka Palapala Sila Nui Helu 3,279 ia Thomas Iako.
2542-4.
Hoolaha Hooko Moraki.
Mamuli o kekahi mana kuai i hoi ke ia maloko o kekahi palapala moraki i hana ia mawaena o W. S. Maule ia Robert Maikai i hoolilo ia ia W. W. Hall, Malama Wai wai ma ka la 27 o Feberuari 1884, i kakau kope ia ma ka buke 84 aoao 463, a mamuli o ka uhai ia ana o na kumu aelike o keia moraki, oia hoi ka uku ole ia ana o ka ukupanee, nolaila ke hoolaha ia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai.
A ke hoolaha hou ia aku nei, aia mahope aku o na pule ekolu mai keia la aku, alaila e hoolaha ia aku na aina i hoike ia ma ia moraki no kekudala ana, ma ke keena kudala o Jas. F. Morgan ma Honolulu, ma ka la 6 o Mei, 1895, hola 12 o ia ia.
Aia ma kahi o W. R. Kakela na olelo hoakaka no keia mea.
Hanaia i keia la 9 o Apelila, 1895.
W. W. Hall. (Malama Waiwai)
Hope o ka Mea Moraki Mai.
Penei na aina i moraki ia:
He apana aina maikai loa me na mea maluna ma Waihee, Maui, nona ka ili he 1 12100 eka i hoakakala ma ka Palapala Sila Nui Helu 6439. Kuleana Helu 3721 ia Makaele a me kahi apana uuku o ke Kuleana 3782 ia Opunui, he 5100 o ka eka, i hooliloia ia Maule ma na palapala kuai i kopeia ma ka Buke 86 aoao 330a me @.
2541-1
Lin Yee Chung.
Ma ka halawai makahiki o ka Lin Yee Chung, Hui Ilina Kupapau Pake, i malamaia ma ko lakou Hale, na koho ia na luna malalo iho no ka makahiki e hele nei:
Ng Chan……………Peresidena
Wong Leong…………Hope Peresidena
C. Din Sing...…….……..Kakauolelo
Wong Chow………..………….Puuku
C. Din Sing,
Kakauolelo.
Honolulu, Apr. 9, 1895 2541 3
Hoolaha Ahahui Opiopio
Mamuli o ka hilinai a me ke koho pono ana mai o ka Papa Misiona Hawaii, ma o kona Komile Malama Waiwai la i ka poe mona na inoa malalo iho nei i mau agena nana e malama a e hooponopono i ka Hale Halawai hou, ka makana hiwahiwa hoi a Hon. G N. Wilcox i haawi lokomaikai mai ai i ka Ahahui Opiopio Imipono Karisilano o Kalaupapa, Mokupuni o Molokai. Nolaila ke hoike ia aku nei ka lohe i na mea a pau, e malama ia ana na hana hoolau i ua hale la ke hiki aku i ka la @ o Mei ae nei, a o ka poe a pau e manao ana e hoouna mai i na makana no ua hale la, ola hoi na buke heluhelu, na nupepa a me kekahi mau makana o @ e oluolu e hoouna mai ma ka inoa o ke Kakauolelo o ka Ahahui.
M. K. Makaena………..Peresidena
W N. Notlry………………@
Thos K. Nakanaela………..Kakanolelo
This K. Nakanaela,
Kakauolelo Y. M. C. A.
Kalaupapa, Molokai. Apelila 1, 1986.
2511 2
Hoolaha Hou
Hoolaha Hooko Moraki
Mamuli o kekahi manakuai i hoike ia maloko o kekahi moraki i hana ia @ o W. @ S. Waiwaiole o ka aoao ana, a me R. R. @ o ka aoao @, ma ka la @ o Novemaba. @ i kakau kope ia ma ka Buke 100 aoao @, a mamali o ka anai ia ana o na kumu aelike o keia moraki, oia hoi ka uku o ke ia ana o ka ukupanee, nolaila ke hooiaha ia aku nei e ka nea nona ka aoao elua o na moraki nei e hooko ana oia ia mana kuai.
A ka hoolaha hou ia aku nei aia mahope aku o na pule ekolu mai keia la aku, alaila e hoolaha ia aku na aina i hoike ia ma ia moraki no ke kudala ana ma ke keena @ o Jas. P. Morgan ma Honolulu, ma ka la 6 o Mei, 1896, hola 12 o ia la.
Aia ma kahi o W. R. Kakela na olelo hoakaka no keia mea.
@ i keia la 9 o Apelila 1896.
R. R. Hind
Penei na aina i moraki ia a e kuai ia ana oia hoi he apana maikai loa makai o ke Alanui Moi, makai hoi o ko Joe Morris wahi ma Kapalama i hoike ia ma ka Palapala Sila Nui 2843 Kuleana 1731 ia Kaaua. He aina kula a kalo hoi. 2541 4
Hoolaha Hooko Moraki.
Mamuli o kekahi mana kuahi hoike ia maloko o kekahi palapala moraki i hana ia mawaena o Emalia Poepoe a me Joseph M. Poepoe kana kane mare o Honolulu Oahu o ka aoao mua a me Mrs. Sarah A. ka la 2 o Ianuali 1896, i kakau kope ia ma ka buke 111 aoao 311 a mamulio ka uhtai ia ana o na kumu aelike o keia moraki oia hoi ka uku ole ia ana o ka ukupanee, nolaila, ke hoolaha ia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai.
A ke hoolaha hou ia aku nei aia mahope aku o na pule ekolu mai keia la aku alaila o hoolaha ia aku na aina i hoike ia ma ia moraki no ke kudala ana ma ke keena kudala o Jas. F. Morgan ma Gibikykym na ja ka 29 o Apelila, 1895, hola 12 o ia la.
Aia ma kahi o W. R. Kakela na olelo hoakaka no keia mea.
Hanaia i keila la 4 o Apelila 1895.
Mrs. Sarah Gilman
Mea Moraki Mai
Penei na aia i moraki ia:
1. He pahale ma ke komohana akau o Alanui Konia(alanui Kamika mamua) ma ua Honolulu la, nona ke alo he 33 kapuai a he--ka hohonu i hoolilo ia mai e na mea nana i moraki mai ma ka palapala hoolilo a C. Brown, kopeia ma ka buke 100 aoao 453, Palapala Sila Nui Helu 3375.
2. He pa aina ma Kapaakea ma o aku o kahi o Makale, he 80 kapuai ma ke @ a he 278 ka hohonu, a oia no ka aina i hoolilo ia mai i na mea nana i moraki aku ma ke ku i a Chung Wa, kope ia ma ka Buke 115 aoao 272
2541 4
Hoolaha Hooko Moraki.
Mamuli o kekahi mana kuai i hoike ia maloko o kekahi palapala moraki i hana ia mawaena o Moses Mahelona o Waianae Oahu o ka aoao mua, a me William R. Castle o Honolulu Oahu o ka aoao elua, ma ka la 31 o Dekemaba, 1890 i kakau kope ia ma ka buke 132 aoao 38, a mamuli o ka uhai ia ana o na kumu aelike o kela moraki, oia hoi ka hookaa o e ia o ke kumupaa a me ka ukupanee i ka wa e hookaa ai, nolaila ke hoolaha ia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia la mana kuni.
A ke hoolaha hou ia aku nei, aia mahope aku o na pule ekolu mai keia la aku, alaila e hoolaha ia aku na aina i hoike ia ma ia moraki no ke kudala ana, ma ke keena kudala o James F. Morgan ma Honolulu, ma ka la 29 o Apelila, 1895, hola 12 o ia la.
Aia ma kahi o W. R. Kakela na olelo hoakaka no keia mea.
Hanaia i keia la 4 o Apelila, 1895.
William R. Castle,
Mea Moraki Mai.
Penei na aina i moraki ia:
1. O kela pahale a pau ma Honolulu me na hale maluna iho e waiho la ma Alanui Paipalapala Kawaiahao, i ike ia ka pa o Maeha i hoolilo ia i ka mea nana i moraki aku ma ka palapala kuai a Maeha i kope ia ma ka Buke 93 aoao 300, a oia kekahi hapa o ka aina iloko o ka Palapala Sila Nui Helu 4362 Kuleana Helu 268 ia Waiakea.
2. O kela apana aina kalo ma Puunui Honolulu nona ka ili he 540 1/2 mau anana i kuhikuhi ia iloko o ka Palapala Sila Nui Helu 2670 Kuleana lielu 11075, a i hooili ia i ka mea nana i moraki mai a i hooiaio pono ia ka palapala kauoha.
3. O ke Ahupuaa o Kaimiloa Molokai, oia ka aiua iloko o ka haawina aina a ke Aupuni Hawaii ia Louis Richard i hookomo ia ma ka Buke 43 aoao 209.
Hoolaha Hooko o ka Moraki a me ke Kuai
Ke hoolaha ia aku nei ka lohe i ua mea a pau, i kulike ai me ua hooko ana o kekahi moraki i hana ia e Kaimi Polohau(w) a me Polohau Kahula(k) ia C Meineeke ma Dekemaba 16, 1889, kopeia ma ke Keena Kakau Kope Buke 123 aoao 30 a me 31, a o ua moraki la ua hoolilo ia aku e ua C. Meineeke la ia F. A. Schaefer & Co. la i hoolilo hou ia aku ai ia C. Meineeke ma ka palapala i hana ia i Feberuari 25, 1895, kope ia ma ke Keena Kakau Kope Buke 123 aoao 30, a o ua C. Meineeke la ke manao nei e hooko aku i ua moraki la no ka ubaki ia o ka aelike, oia ka hookaa ole ia o ke kumupaa.
Ke hoolaha hou ia aku nei ka lohe, o ka waiwai i paa maloko o ua moraki la, e kuai ia aku ana ma ke kudala akea ma ka Hale Kudala o Jas. F. Morgan ma Honolulu Mokupuni o Oahu ke hiki aku i ka Poaono, la 27 o Apelila A. D. 1895, hola 12 awakea o ia la.
O ka waiwai i paa maloko o ua moraki la, oia keia malalo iho: O na pono, na pomaikai a me ke kuleana a pau o Polohau Kahula a me Kaimi Polohau iloko o keia apana aina e waiho la ma Kiolakau Manono Kau Hawaii, oia ka nina i kuhikuhi pololei ia na palena maloko o ka Palapala Sila Nui Helu 1531 ia Kaluapela, nona ka @ he 91 5-10 mau eka.
O na pono a pau, na pomaikai a me ke kuleana o ua Polohau Kahula la a me Kaimi Polohau iloko o ka hapalua i mahele ole ia o kela apana aina e waiho la ma Kiolaka, a i kuhikuhi pono ia maloko o ka Palapala Sila Nui Helu 1582 ia Kamalii, nona ka ili he iwakalua kumamakolu(23) mau eka.
C. Meineeke
No na mea i koe, e ninau ia Carter % Kinney na lolo no C. Meineeke.
Honolulu, Apr. 3, 1895 2540 4
Olelo Hoolaha.
O ka mea nona ka inoa malalo iho ke kauoha aku nei au ia Mrs @ Kaipo e hookaa ia mai ka uku hoolimalima o kuu hale i noho hoolimalima ia e ia no ka makahiki hookahi i hala, a ina aole e hookaa ia mai ke uku hoolimalima iloko o na la he kanakolu mai kela la aku, alaila e paa no au i na waiwai a pau e waiho nei maloko o kuu hale e ku nei ma Puehuehu, Kohala Akau, Hawaii, i mea e hookaa ia ai na dala aie o Mrs. Puakalehua Kaipo.
Mrs. Hussey
Makapala. N. Kohala. Hawaii. Mar. 28, 1895.
2541 1
Hoolaha Hoohui.
I keia la, ua hoopau o Henry H. Williams a me Edward A. Williams i ko laua noho hui ana malalo o ka hui "Pioneer Furniture Company" a o na Hoahanau Williams Hona Lako Hale a me Pahu Kupapau ma Honolulu Mokupuni o Oahu. Ua pau ko Henry H. Williams noho hana ana a o Edward A. Williams ke hoomau aku ana i ka hana, a ua hui ae nei me kona makuakane C. E. Williams. O ka hui i keia wa, o C. E. Williams a me E. A. Williams a mai keia manawa aku e lawelawe aku ana i ka hana Kuai Lako Hale a me Pahu Kupapau ma Honolulu malalo o ka inoa o C. E. Williams a me ke Keiki Na ka hui hou e ohi i na poe i aie i hui kahiko a e uku aku i na aie.
Kakauia Maraki 20, 1895.
H. H. Williams
Ed. A. Williams.
2540 2 C. E. Williams
Hoolaha Hou.
Hoolaha a ka Lunahooko Kauoha.
Oiai, ua hookoho pono ia mai ka mea nona ka @ malalo ihoi Lunahooko Kauoha me ka palapala hooko kauoha i hoopili pu ia no ke waiwai o Kaaialo(k) i make e ka Lunakanawai Kaapuni Henry Cooper: nolaila ke hai ia aku nei ka lohe i na mea a pau he mau koina ka lakou i ka waiwai o ka mea i make, e waiho koke mai i ka lakou koi iloko o na malama eono mai keia ia aku, me na @ kupono a i ole pela e hoole mau loa ia aku no ia mau koi.
A e na poe i aie mai i ka mea i malie e uku koke mai lakou me ka hakaila ole. E waiho ia me hoi na koi ma kekeena loie o William C. Aehi kuu loio.
Kamakee(w)
Lunahooko Kauoha me ka palapala
Kauoha i hoopili pu ia.
Honolulu, Maraki 22 A. D. 1983 2589 4
Hoolaha Hooko o ka Moraki a me ke Kuai.
I kulike ai me na hooko ana o kekahi moraki i hana ia e Kemahaluae a me Mele kana wahine ia S. K. Bishop, ma ka la 13 o Okatoba 1980, kope ia maloko o ke Keena Kakau Kope o ke Aupuni Buke 134, aoao 17 @ me @ nolaila ke hoolaha ia aku nei ka lohe i na mea a pau, ke makemake nei ka mea e paa nei i ka moraki e hooko aku no ke kumu ke uhai ia o ka aelike oia ka hookaa ole ia o ke kumupaa a me ka ukupanee i ka wa e hookaa ai.
Ke hoolaha hou ia aku nei ka lohe i na mea a pau, mahope aku o ka pau ana o na hebedoma ekolu mai ka la aku o keia hoolaha ana, alaila e waiho ia aku no ma ke kuai kudala akea ka waiwai i paa maloko o na moraki ia ma ka Hale Kudala o Jas. F. Morgan, Honolulu, ke hiki aku i ka Poakolu, Apelila 10, 1990, hola 12 awakea o ia la.
No na mea i koe, e ninau ia
J. Alfred Magoon.
Lolo no S. E. Bishope mea e
paa nei i ka moraki.
Kakaula Honolulu, Mar. 14, 1986
O na waiwai i paa maloko o ua moraki la, oia kela apan aina e waiho la ma Haliualo. Honolulu, Oahu, a i kuhihuhi pono ia ma na Apana 2 a me 3 o ka Palapala Sila Nui Helu 6979 Kuleana Helu 2361 ia Kuukuu.
2537 4
Hoolaha Hooko o ka Moraki a me ke Kuai.
Ke hoolaha ia aku nei ka ilohe i na mea a pau, i kulike ai me ua hooko ana o ke kuai i hookomo ia iloko o kekahi moraki i hana ia e Kaapa(w) a me Kaalokahi kaua kane ia Alexander Hutchinson, ma ka la 3 o Iune A D 1873, kope ia ma ke Keena Kakau Kope o ke Aupuni Buke 33 aoao 111 a me 112, a o ua moraki la a me ka nola a me ka aie i paa malaila, ua hoolilo ia aku ia J. O. Carter a me J. S. Walker, na lunahooko kauoha o ka palapala kauoha a ua Alexander Hutchhinson la ia W. G. Irwin a me Claus Speckels na hoahui malalo o ka hui nona ka inoa "W. G. Irwin & Co," ma ka palapala i hana ia i Feberuari 28 A D 1891, kope ia ma ke Keena Kakau Kope Buke 70 aoao 2, 3, 4 a me 8 o W. G. @ & Co a me kekahi poe o na i hoolilo ia aku i ua Mahiko la o Hutchinson, he Hui Hawaii i hoohui ia ma ka la 25 o Novemaba A D 1884, kope ia ma ke Keena Kakau Kope Buke 93 aoao 16, 17 a me 18 a @ ua Hui aku la ua hoolilo aku ka Hui Mahiko Hutchinson ia Louis Sloss ma ka palapala i hana ia ma Iune 1 A D 1889, kope ia ana ke Keena Kakau Kope Buke 119 aoao 120 a me 121, a mai ua Louis Sloss ia i hoolilo ia aku ai i ka Hutchinson Sugar Plantantion, he hui i hoohui ia malalo o na kanawai o ka mokuaina o Kaleponi Amerika Huipuia ma ka palapala i hana ia i Iune 11, 1889, kope ia ma ke Keena Kakau Kope Buke 118 aoao 376 a me 377, o na hui hope la ka poe nona na inoa malalo iho, ke manao nei e hooko aku i ka moraki no ka uhaki ia o ka aelike, oia ka hookaa ole ia o ke kumupaa a me ka ukupanee maluna o ka noia aiu a me ka aiu i paa maluna o ka moraki.
Ke hoolaha hou ia aku nei ka lohe, o ka waiwai i paa maloko o ua moraki la e kuai ia aku ana ma ke kudala akea ma ka Hale Kudala o Jas. F. Morgan ma Honolulu Mokupuni o Oahu, ma ka Poaono, la 13 o Apelila, A D 1895, hola 12 awakea o ia la.
O ka waiwai i paa maloko o ua moraki ia, penei ke kuhikuhi ana malalo iho:
O ua pono a pau, na pomaikai a me na kuleana o ua Kaapa a me Kaalokahi ia iloko o keia aina a pau o Kawala, Kau. Mokupuni o Hawaii, oia ka Apana 1 iloko o ka Palapala Sila Nui Kuleana @ Helu 620 ia Laweililii a nona ka ili he umikumamaiwa(19) mau eka.
The Hutchinson Sugar Plantation Company.
No na mea i koe e ninau ia Carter & @ na lolo no ka Hutchinson Sugar Plantation Company.
Kakauia ma Honolulu, Maraki 12, 1895.
@
Hoolaha Hooko o ka Moraki a me ke Kuai.
I kulike ai me na hooko ana o kekahi moraki i hanaia e Charles B. Wilson o Honolulu, Oahu, ia George P. Townsend o ua Honolulu la, ma Augate 9 A D 1894, kopeia ma ke Keena Kakau Kope o ke Aupuni Buke 147 aoao 478, 479 a me 480, ke hoolaha ia aku nei ka lohe i na mea a pau, ke manao nei ka mea e paa nei i ka moraki e hooko @ no ka uhai ia o ka aelike, oia ka hookaa ole ia o ka ukupanee i ka wa e hookaa ai.
Ke hoolaha hou ia aku nei ka lohe, mahope iho o ka pau ana o ua @ eha mai keia la aku, e kuai ia aku no ma ke kudala akea ka waiwai i paa maloko o ua moraki la ma ka Hale Kudala o Jas. F. Morgan, Honolulu ma ka Poaono la 13 o Apelila, A D 1895, hola 12 awakea o ia la.
O ka waiwai i paa maloko o ua moraki ia, ua kuhikuhi ia penei malalo iho:
O kela apana aina e waiho la ma Kulaokahua ma na Honolulu la, i kuhikuhi ia na palena penei: E hoomaka ana ma ke kihi mauka o na alanui Young a me Piikoi, a e holo ana i ka ilikina ma ke alanui Young 219.8 kapuai, alaila i ka akau 150 3 kapuai a hiki i kahi i hoomaka ai, nona ka ili he 731-1000 o ka eka.
George P. Townsend.
Ma o koua mau lolo la Carter & Kinney.
Mea e paa nei i ka moraki.
No na mea i koe, e ninau ia Carter & Kinney na loio no ka mea e paa nei i ka moraki, Helu 410 Alanui Papu, Honolulu.
Honolulu, Mar. 11, 1895. 2537 4
Goo Kim
411 Alanui Nuuanu.
Mea hookomo mai a kuai aku i na Lole Europa a me Pake a me na lole o na ano a pau. Ma na moku i ku hope mai nei, ua loaa mai ia makou na waiwai lawa pono o na Papale Wahine i kau ia i ka lipine a me na papale i kau ole ia i ka lipine, na Lole Kane o na ano a pau o ke ano maikai hou loa.
E kipa mai i oʻu e ninau mua ai no na lole maikai a me na ano Silika waihooluu like ole. 2537 @
Hoolaha a ke Komisina Wai.
Ua waiho ia mai iaʻu he noi e W. O. Smith, ke Kahu Malama o Kaimiwaiwai a me Bill Bray, he mau keiki oo ole, e hooponopono ia na pono wai o ka aina o keia mau keiki oo ole e waiho nei ma Manoa, Oahu, Palapala Sila Nui Helu 62, oiai ua ulu mai he hoopaapaa mawaena o ka mea hoopili a me Chung Hop Soon Co., no ka mea e pili ana i ua pono wai la.
Ke hoolaha ia aku nei ke lohe i ka poe a pau i pili e hale mai imua oʻu ma koʻu keena hana me ka Helu 208 Alanui Kalepa, ma ka hola 10 kakahiaka o Apelila 20, 1893.
E. M. Nakuina,
Komisina o na Alaliilii a me na Pono
Wai no ka Apana o Honolulu
Mokupuni o Oahu.
2540 2