Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIV, Number 14, 6 April 1895 — Page 2
| This text was transcribed by: | Leimakana Dalman |
| This work is dedicated to: | To my kumu, Loea Naomi Kalama |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
MA KE KAUOHA.
Kanawai 27.
He Kanawai e Hoololi ai i ka Pauku 1 a me Pauku 5 o ke Kanawai 74 o ke Aupuni Kuikawa o ko
Hawaii Pae Aina, i Kapaia “He Kanawai e pili ana i na Eemoku Pake, e Pakui ana i ka
Mokuna 80 o na Kanawai o 1892, i Hooholoia ma ka la 30 o Novemaea, M. H. 1892, i
Kapaia He Kanawai e Hoohaiki ai i ka Hele ana mai o na Eemoku Pake.”
E Hooholoia e ka Aha Hooko a me ka Aha Kuka o ka Repubalika o Hawaii.
Pauka 1. Ma keia ke hoololi ia nei ka Pauku 1 of ke Kanawai i oleloia ma ke kapae ana aku i na huaolelo “mailoko ae o na dala e loea ana i ka paahana” a me na huaolelo “haku hana” a e hookomo ia ma ia wahi hope ae la i na huaolelo “limahana i oleloia,” i heluheluia ai ka Pauku i oleloia e like me keia:
Pauku 1. Mawaho ae o na kumu i hoakakaia ma ka Pauku 2 o ka Mokuna LXXX o na Kanawai o ke Kau o 1892, e hiki ai e haawi ia na palapala ae i na Pake e komo iloko o ko Hawaii Pae Aina e lawelawe ma ke ano he mau limahana oihana mahiai ma na mahinaai, a i oleia, maloko o na hale wili laiki a ko paha, e haawiia na palapa ae la mamuli wale no o keia kumu hou iho e uku ia aku e ka limahana i oleloia he hookahi dala me kanalima keneta i ka pau ana o kela a me keia mahina i ka Papa Hoopae Lima Hana ma ke ano a malalo hoi o na rula a ka Papa e kauoha ai, a hiki i ka manawa e hiki ai ka huina o ia mau hookaa ana ma kela a me kaia mea i ke kanakolu-kumamaono dala, e paa ia ma ke ano he waihona no ka limahana no na hana i hoakakaia mahope iho nei maloko nei.
Pauku 2. Ma keia ke hoololi ia nei ka Pauku 5 o ke Kanawai i oleloia ma ke kapae ana aku i na huaolelo “o kela a me keia mea hoohana i na Pake i hookomoia mai iloko o keia Aupuni malalo o na palapala ae i hoakakaia ma keia Kanawai, e hookaa ole ana i ka Papa Hoopae Lima Hana i na huina i hoakaka ia maluna ae nei mailoko ae o na uku hana o ia mau limahana,” a e hookomo ma ia wahi i na huaolelo “na kela a me keia mea hoohana i na Pake i hookomoia mai iloko o keia Aupuni malalo o na palapala ae i hoakaka ia ma keia Kanawai e lawe ae mai ka uku hana o ia limahana i ka pau ana o kela a me keia mahina i hookahi dala me kanalima keneta, a o kela a me keia mea hoohana i na Pake e hookaa ole ae ana i ka Papa Hoopae Lima Hana i ka huina i hai ia ae la maluna mailoko ae o ka uku hana o ia mau limahana, a o kela a me keia limahana e hoole ana a i oleia e hookaa ole ana i ka huina i oleloia,” i heluheluia ai ka Pauku i oleloia e like me keia:
Pauku 5. Na kela a me keia mea hoohana i na Pake i hookomo ia mai iloko o keia Aupuni malalo o na palapala ae i hoakakaia ma keia Kanawai e lawe mailoko ae o ka uku hana o ia limahana i ka pau ana o kela a me keia mahina i hookahi dala me kanalima keneta, a o kela a me keia mea hoohana i na Pake e hookaa ole ae ana i ka Papa Hoopae Lima Hana i ka huina i hoakakaia maluna ae nei mailoko ae o ka uku hana o ia mau limahana, a o kela a me keia limahana e hoole ana a i oleia e hookaa ole ana i ka huina i oleloia ma ka manawa a me ke ano i kauohaia e ka Papa i oleloia, e manao ia ua hana i ka hewa Mikanina a ua hiki e hoopaiia e uku i kekahi hoopai aole e emi malalo o umi dala, aole hoi e oi aku mamua o kanalima dala no kela a me keia hana ole ana; a ua hiki i ka Papa i olelo ia ma ia hope iho e hoole i ka ae ana aku i ke noi o ia haku hana i palapala ae no na Pake i komo mai iloko o keia Aupuni. Eia no nae hoi, ina a kekahi haku hana o ia ano e hoike ae i ka Papa i oleloia iloko o kanakolu la mahope iho o ia hana ole ana ii na kumu kupono no ia hana ole ana, alaila aole no e kauia na hoopai i oleloia.
Pauku 3, E mana kela kauawai mai a mahope aku o kona la e hoolahaia ai.
Aponoia i keia la 19 o Maraki, M. H. 1895.
(Kakaninoaia)
Sanford B. Dole,
Peresidena o ka Repubalika o Hawaii.
(Kakaninoaia)
J. A. King,
Kuhina Kalaiaina.
_____________
KANAWAI 26.
____
He Kanawai e Hoomaopopo ana no ka Hookolokolo ia ana o na koi ana i ke Aupuni Hawaii.
E Hooholoia e ka Aha Hooko a me ka Aha Kuka o ka Repubalika o Hawaii.
Pauka 1. E loaa no i ka Aha Hookolokolo Kiekie ka mana kaokoa e hoolohe a hooholo i na hana mahope iho nei, a e hooholo no ma na ninau e pili ana i ka oiaio o na mea i ulu ae me ka waiho oleia imua o ke jure.
Akahi.--Na koi a pau loa i ke aupuni i hookumuia ma o kekahi kanawai o ka Repubalika a i oleia mamuli o kekahi rula o kekahi kanawai Keena Hooko; a i oleia mamuli o kekahi aelike i hana ia a i manaoia na hanaia paha, me ke Aupuni, a me na koi a pau i waiho ia aku imua o ia Aha e kekahi o na Hale elua.
Elua.--Na koi ana a pau he aie ko ka mea koi [set off] na koi ana i ka mea nana ke koi,
[counter claim] na koi poho ina na hoomaopopoia a hoomaopopo oleia paha, a i ole ia na koi ana o na ano a pau, ma ko ke Aupuni aoao i kekahi kanaka e koi ana i ko Aupuni malalo o na olelo o keia Kanawai, keia maloko o keia nei.
Pauku 2. Ma ka hookolokolo ana i kekahi hihia i waihoia ae ai he koi ana he aie ko ka mea hoopii, koi anai ka mea hoopii, koi no ke poho a koi e ae paha ma ka aoao o ke Aupuni e kue ana i ka mea nana ke koi i ke Aupuni imua e ka Aha i oleloia, na ka Aha e hoolohe a hooholo no ia koi ma ka aoao o ke Aupuni a e kue ana nohoi i ke Aupuni; a i na ma ka nana ana i ka hihia a pau loa ua ike ka aha ua aie ka mea koi i ke aupuni, e hooholo no ia pela, a e lilo no ia olelo hooholo i mea paa mau loa.
Pauku 3. Aole no e waiho aku a hoopii paha ma ke ano i olelo mua ia kekahi kanaka i kekahi koi i loea iaia a i oleia kekahi lunawaiwai ona [assignee] he hihia e waiho ana imua o kekahi aha hookolokolo e ae kekahi hoopii a palpala kena e kue ana i kekahi kanaka e lawelawe ana, i ka manawa i loea ai ke kumu hoopii i hoakakaia ma ia hoopii ana, a i ole ia ua olelo e lawelawe ana oia melalo o ka mana o ke aupuni.
Pauku 4. O ka poe kupa ole, he poe kupa nae no kekahi aupuni nana i haawi i na kupa o keia Repubalika i ke kuleana e hoopii i na koi i ia aupuni imua o kona mau aha hookolokolo, e loaa no ia lakou ka pono o ka hana ana i na koi i keia aupuni e like me ia i hai mua ia ae nei.
Pauku 5. O na koi a pau loa e kue ana i keia aupuni, i hiki e hanaia ma ke ano i olelo mua ia ae nei, e pale ia no ka manawa pau ole ina aole ka palapala noi e hoakaka ana i ke ano o ia koi e waihoia ae imua o ka aha, a i oleia e hoounaia i ka aha e ke kakauolelo o ka Senate a i oleia e ke kakauolelo o ka Hale o ka Poe i kohoia, e like me ia i hoakaka ia ma ke kanawai, iloko o elua makahiki mahope iho o ka loea mua ana o ke koi. Eia nae, o na koi o ka poe i komo malalo o kekahi kumu e kupono ole ai ma ke kanawai aole e pale ia i na e waihoia ae ke koi imua o ka aha, a i oleia e hoouna ia e like me ia i oleloia ae nei, iloko o hookahi makahiki mahope iho o ka pau ana o na kumu i kupono ole ai.
Pauku 6. Na ka mea koi i na manawa a pau e hoakaka piha maloko o kona palapala noi i ke koi, ka hana i hanaia e pili ana i ua koi la maloko o ka Ahaolelo, a i oleia e kekahi o na keena oihana, i na ua hanaia pela; ka poe nona ia, a i kuleana paha iloko olaila, ka manawa a me ke ano i kuleana ai ia poe pela; aole i waihoia aku a hooliloia aku paha ia koi, a i oleia kekahi hapa paha a kuleana paha iloko o ia mea i hanaia koe wale no ma ke ano i hoakakaia ma ka palapala noi; ua kuleana ia ka mea noi i ka huina i noiia mai keia Aupuni, mahope iho o ka hoalaweia ana ae o na koi ana a aie paha i ke aupuni; a o ka mea koi, a i na ua waihoia aku a hooliloia paha, o na ona mua aku o ia koi, ina he kupa a kupa ole paha, aole oia ma kekahi ano i kokua me ka manao ponoi e kokua, hoohoihoi a hana kokua i kipi ana i ke aupuni, a ua manao io no oia he oiaio na mea i hoakakaia maloko o ka palapala noi. A e hooiaio ia ka palapala noi i oleloia ma ka oleloia ma ka olelo hoike [affidavit] o ka mea noi a i oleia o kona akena a hope paha.
Pauku 7. O kekahi mea nana i hana a i oleia nana i hoao e hana kolohe i kekahi hana hoopunipuni i keia Aupuni ma ka hooiaio ana, hoakaka ana, hoomaopopo ana, a ae ia ana paha o kekahi koi, a i ole ia hapa paha o kekahi koi i keia Aupuni, e lilo no ia koi i keia aupuni; a e lilo no i hana na ka aha i oleloia ma na hihia o ia ano, e hooholo ua hanaia no ia hana kolohe a i oleia ua hoaoia e hana, a ma ia manawa no e haawi i olelo hooholo ua lilo ia koi i ke aupuni, a e pani paa mau loa ia ka mea koi mai ka hana hou ana i ia koi.
Pauku 8. Aole e haawiia kekahi uku panee ma kekahi koi a hiki i ka manawa e hoopukaia ai ka olelo hooholo ma ia koi e ka aha, koe wale no ina he aelike e hoakaka maopopo ana e hookaa ia ka ukupanee.
Pauku 9. O na olelo hooholo o ka Aha Hookolokolo Kiekie ma na hana a pau i laweia imua o ia aha malalo o ua hoakaka ana o keia Kanawai oia no ka hana hope loa ana o ia mea.
Pauku 10. E mana keia Kanawai mai kona la aku e hoolahaia ai.
Aponoia i keia la 15 o Maraki, M. H. 1895.
[Kakauinoaia]
SANFORD B. DOLE,
Peresidena o ka Repubalika o Hawaii.
[Kakauinoaia]
Francis M. Hatch
Kuhina no ko na Aina E.
__________
KANAWAI 25.
____
He Kanawai e pili ana i komo Kuleana ole ia ana o na pihi Makai a me na lole Makai a me na
pihi me na lole i ano like me ia.
E Hooholoia e ka Aha Hooko a me ka Aha Kuka o ka Repubalika o Hawaii.
Pauku 1. O kekahi mea aole oia he makai i hookohu ponoia, a i oleia he lala no ka Puali Makai Kiai i ikeia ma ka inoa o ka "Citizens Guard" nana i komo a kau a i oleia hoikeike i kekahi pihi makai a i oleia i ke pihi o na Citizens Guard, a i oleia i komo i ka lole aahu oihana o ka makai a i oleia ka aahu oihana o ka Citizens Guard me ka manao e alakai hewa apuni kekahi e pili no iaia ka hewa mikamina a i na e hoahewaia e hoopaiia ma ka uku hoopai aole e oi aku mamua o kanalima dala.
Pauku 2. O kekahi mea aole oia he makai i hookohu ponoia, a i oleia he lala no ka Puali Makai Kiai i ikeia ma ka inoa o ka "Citizens Guard," nana i komo a kau paha i kekahi pihi a i ole ia lole a aahu paha i ano like me na pihi a me na lole a aahu paha e ae ia e ka Hamuku e kania a e komo a aahuia paha e na makai a me na lala o ka puali Citizens Guard me ka manao e alakai hewa a puni kekahi e manaoia oia ua hana i ka hewa mikamina, a e hoopaiia ma ka uku hoopai aole e oi aku mamua o hookahi haneri dala.
Pauku 3. E mana keia Kanawai mai kona la aku e hoolahoia ai.
Aponoia i keia la 15, o Maraki M. H. 1895.
[Kakauinoaia]
SANFORD B. DOLE,
Peresidena o ka Repubalika o Hawaii
[Kakauinoaia]
Frances M. Hatch,
Kuhina no ko na Aina E.
__________
Kukala Koho Balota.
_____
Oihana Kalaiaina,
Honolulu, Maraki 26, 1895.
I kulike ai me na hooko ana ana a ka Pauku 80 o ke Kumukanawai, ke hoolaha ia aku nei ka lohe e malama ia aua he koho Balota Kuikawa no ka Lunamakaainana e hoopiha ai i ka makalua i hakahaka ma ka make ana o Charles L. Carter ma ka Apana Koho Lunamakaainana Eha, Mokupuni o Oahu, mawaena o na hora 8 A. M. a me 5 P. M. o ka Poakahi, ka la 6 o Mei, 1895.
O na Mahele Koho, na Wahi Koho a me na Luna Nana Koho Balota, eia lakou malalo iho:
APANA EHA.
O kela hapa a pau o ka Mokupuni o Oahu e moe ana ma ka Hikina a me ke Komohana o ke alanui Nuuanu, a me ka laina e holo pololei ana mai ka Pali aku o Nuuanu a hiki i ka Lae o Makapuu.
Mahele Ekahi--O kela hapa a pau o ua Apana la i komo ai o Honolulu, a i ole ia o Kona, a e moe ana ma ka Hikina o alanui Punahou, a me ka laina e holo ana mailaila aku a mauka a makai.
Wahi Koho. Hale Hooulu mea Kanu o ke Aupuni, hookui ana o na alanui Moi a me Waikiki.
Na Luna Nana: W. L. Howard,
A. C. Pestano,
John Kea.
Mahele Elua--O kela hapa a pau o ua apana la i komo ai o Honolulu a i ole ia o Kona, a e moe ana mawaena o ka palena komohana o ka Mahele Ekahi a me ka laina e holo ana penei malalo iho: Mai kai loa mai o ke alanui Hema pii ma ke alanui Hema, i na alanui Moi a me Alapai, a mai ke poo o alanui Alapai a hiki i ka pahu hae ma kahi kahiko o na pu ki aloha ma Puowaina; malaila aku ma ka lapa ma ka aoao hikina o ke awawa o Pauoa a hiki i ka piko o ka mauna.
Wahi Koho. Halekula ma alanui Beritania.
Na Luna Nana: J. A. Magoon,
W. C. Wilder, Jr.,
M. I. Sylva.
Mahele Ekolu--O kela hapa a pau o ua apana la i komo ai o Honolulu a i ole ia Kona, a e moe ana mawaena o ka palena komohana o ka Mahele Elua a me alanui Nuuanu, a mauka o alanui Kula a me ka laina e holo pololei ana mai ka huina o na alanui Kula a me Puowaina a hiki i ka pahu hae ma kahi kahiko o na pu ki aloha ma Puowaina.
Wahi Koho. Ma ke Hale i ke komo ana aku i ke kahua o ka luawai i kai nei, ma alanui Nuuanu.
Na Luna Nana: W. H. Hoogs,
J. D. Holt,
F. P. McIntyre.
Mahele Eha--O kela hapa a pau o ua apana la i komo ai o Honolulu a i ole ia o Kona, a e kau palena ia ana e na Mahele Elua a me Ekolu, ma alanui Beritania a me Nuuanu.
Wahi Koho. Halekula Alii.
Na Luna Nana. J. M. Vivas,
James Nott, Jr.,
S. Decker.
Mahele Elima--O kela hapa a pau o ua apana la i komo ai o Honolulu a i oleia o Kona, a e kau palena ia ana e ka Mahele Elua, ke alanui Beritania, alanui Rikeke a me ke awa.
Wahi Koho: Kapuaiwa Hale.
Na Luna Nana: Alex. Lyle,
J. U. Kawainui,
C. S. Bradford.
Mahele Eono--O kela hapa a pau o ua apana la i kome ai o Honolulu a i oleia o Kona, a e kau palena ia ana e alanui Rikeke, alanui Beritania, alanui Nuuanu a me ke awa.
Waki Koho. Hale Bele.
Na Luna Nana: Henry Smith,
M. McCann,
J. S. Ramos.
Mahele Ehiku--O kela hapa a pau o ua apana la i komo ai ka apana Hookolokolo a me Auhau o Koolaupoko, a e moe ana ma ka Hikina a me ka Hema o ka laina e holo ana mai ka Pali o Nuuanu a hiki i ka Lae o Makapuu.
Wahi Koho. Halekula, Waimanalo.
Na Luna Nana: H. Cobb Adams,
Aarona Ku,
J. A. KING,
Kuhina Kalaiaina.
2539-6
__________
Kuai o ka Aina Aupuni, ma ka Apana o Kohala Hawaii.
_____
Ma ka Poalima, Mei 7, 1895, hora 12 awakea ma ke alo o ka Hale Mana Hooko e kuai ia aku ai ma ke kudala akea kela hapa o ke Alanui Aupuni kahiko e holo ana mai Kohala a hiki i Waimea a e moe ana maloko mai o na palena o ka mahiko o Kohala, ma ka Apana o Kohala Akau, Hawaii, nona ka ili he 1/2 eka oi iki aku a emi mai paha.
Kumukuai e hoomaka aku ai e koho, he $100.
J. A. KING,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Aperila 2, 1895.
2540-3ts.
__________
Kuai o ka Pa Aina Aupuni Mauka o Alanui Green Maluna aku o ka Lua Pohaku ma ka ihona
Hema o Puowaina, Honolulu Oahu.
_____
Ma ka Poaha, Mei 2, 1895, hora 12 awakea, ma ke alo o ka Hale Mana Hooko e kuai ia aku ana ma ke kudala akea ka Pa Aina Aupuni ma ka aoao mauka o Alanui Green maluna aku o ka lua pohaku ma ka ihona Hema o ka Puu o Puowaina, Honolulu, Oahu, nona ka ili he 25,300 kapuai kuea, oi aku a emi iki mai paha.
Kumukuai e koho aku ai he $250.
J. A. KING,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Mar. 29, 1895.
2540-3
__________
Ua hookohuia o Mr. LOUIS WARREN i keia la i hoa no ka Papa Alanui o ka Apana Auhau o Ewa a me Waianae, Mokupuni o Oahu.
J. A. KING,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Mar. 28, 1895
2539-3
__________
Ua hookohuia aku o Chas A Neuman i keia la i Luna Pa Aupuni no ka Pa Aupuni o Waianae Apana o Waianae Mokupuni o Oahu ma kahi o H. D. Johnson i waiho mai.
J. A. KING,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Mar. 21, 1895.
2538-3
_____
Ua hookohuia o MR. H.E. WILSON i keia la i Luna Pa Aupuni no ka Pa Aupuni ma Kalapana Apana o Puna Mokupuni o Hawaii.
J. A. KING,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Mar 21, 1895
2538-3
_____
KE HOOLAHA ia aku nei ka lohe i na Luna Aupuni a pau e ohi nei i na uku no na oihana elua a oi aku malalo o ke Aupuni, hookahi o ia mau oihana he Umikumamawale Haneri ($1800) a pii aku iluna o ka makahiki, a i kulike ai me na hooko ana o ka Pauku 4 o na Kanawai 73 o ke Aupuni Kuikawa, aole helu no ia mau uku mawaho ae o ka oihana hookahi e loaa ai ka umikumamawalu haneri dala a pii aku o ka makahiki, hooia ia aku mahope aku o Aperila 1, 1895.
H. LAWS,
2539-4 Luna Hooia Nui.
KA
NUPEPA KUOKOA
ME
Ko Hawaii Paeaina i Huiia
_____
o ka Makahiki. - - - $200
No Eono Mahina - - - 100
Kuike ka Rula.
HOOPUKAIA E KA
__________
| PUKA ANA. | 1 Pule | 2 Pule | 3 Pule | 4 Pule | 5 Pule | 6 Pule |
| Iniha.. | $1.50 | $2.00 | $2.50 | $3.00 | $3.50 | $4.00 |
| 2 Iniha.. | 2.00 | 2.75 | 3.50 | 4.00 | 4.50 | 5.00 |
| 3 Iniha.. | 2.50 | 3.50 | 4.50 | 5.00 | 5.50 | 6.00 |
| 4 Iniha.. | 3.00 | 4.00 | 5.00 | 6.00 | 6.75 | 7.50 |
| 5 Iniha.. | 3.50 | 4.75 | 6.00 | 7.00 | 8.00 | 9.00 |
| 6 Iniha.. | 4.00 | 5.50 | 7.00 | 8.00 | 9.00 | 10.00 |
O na Olelo Hoolaha a pau e hoouna ia mai aua no ka Hoolaha maloko o keia Nupepa, e hoouna pu mai me ka auhau, a ina aole, aohe hookomo ia.
_________
HAWAIIAN GAZETTE CO.
GEO. H. PARIS, Luna Nui.
J. U. KAWAINUI, Luna Hooponopono.
No Honolulu, Oahu, Lakou a pau.
_________|
Poaono, - - - Aperila 6, 1895.
________
UA HOOPIHA ae nei makou i kekahi kolamu a oi o ka pepa o keia la me ka moelelo nupepa o ke ke Kuhina Hawii Kakina oluolu ole ia e ke Kuhina Gresham o Amerika Huipuia, aka o na kumu oiaio aku nae iloko lilo aole i loaa ia makou. O na kumu a na nupepa Amerika e laukua mai nei, i ahewa ai ke Kuhina Gresham, oia.
Ko Kakina hoike e aku i na mea hou i na nupepa mai Hawaii aku nei e hoomahuahua ai i ka makemake o ka lahui Amerika i ka hoohui ia Hawaii me Amerika Huipuia, me ka hoike mua ole aku i ke aupuni Amerika.
O ko Kakina haiolelo ana imua o ka Papa Kalepa o Nu Ioka i ka makalii i hala, a ma ia manawa i hooikaika aku ai oia i ka pono o ka hoohuiaina.
Ke kuhikuhi ia nei e ka Mana Hooko o Amerika Huipuia na Kakina i hoolako aku i na lohe e kaulai ai ia Peresidena Cleveland ma ke kulana e hoao ana oia e hoopunipuni i na ahaolelo no ka mea pili i ka bila waeaolelo moe moana mai Amerika aku a i Hawaii.
Ua olelo ia a ahewa ino loa mai o Gresham ia Kakina no keia mau mea, a ua koi maoli mai e mihi aku e Kakina ma ke kakau palapala ana aka ua hoole loa aku o Kakina i kana koi me ka hopohopo ole.
Ma keia mau mooelo nupepa e ike ia iho ai ka nui o ka lauwili o na lohe e maopopo ole ai ka mea oiaio. Eia nae ua puka ma na nupepa ko Kakina kipakuia mai e ke Kuhina Gresham, aka aole nae i hoike kino iki ia aku ia kipaku ana ia Kakina, a aole no hoi i hoole iki ae ke Kuhina Gresham i ka oiaio a me ka oiaio ole o kela mau mea i hoolahaia.
Ua kaulana loa o Kakina i keia wa ma Amerika Huipuia, aia ke keiki opio kilo aupuni nana i paopao aku i ke kuhina poo o ka lahui nui.
Eia ka lohe waeaolelo hope loa i loaa mai i ke aupuni mai a Kakina eia oia ma ke alanui e hoi ana no Hawaii nei, a malia e ku mai oia ma ka Arawa o ka Poaha ae nei.
__________
KAKINA
Ke Hoi Mai Nei.
_____
HUIKAU NA MAKAU LAWAIA!
_____
Oki@na Piko me Kuhina Gresham!
_____
Ma ka mokuahi China i ka mai ai i ka Poalua iho nei, i lohe ia mai ai eia ae ke Kuhina Kakina ke hoi mai nei. Eia na moolelo a na nupepa malalo iho, pili i ko laua paee me ke Kuhina nui o Cleveland.
WASINETONA, Mar. 19.--Ua pakui hou mai nei o Kuhina Gresham he moolelo pauaka hou o kana mau hana ma ke ano Kuhina no ko na aina e ma o ke noi ana mai e kahea ia aku o Lorrin A. Thurston, ke Kuhina Hawaii ma Wasinetona. Ua kakau ia he leta i ke Kuhina o ko na Aina e o ka Repubalika Hawaii i ka la 21 o Feberuari e hoike aku ana, aohe i oluolu ia ko Mr. Thurston noho ana mai e ka Mana Hooko o Kalivalana. O na kumu kahi i hookahua ia ai keia noi, oia ko Kakina hakihaki ana i na rula kilo aupuni ma o ka haawi ana aku i na mea hou i kekahi mau nupepa a me na poe hanu mea hou o na nupepa hui, ka mea nana i hoopii mahuahua nui ae i ka makemake ia ma Amerika Huipuia nei o ka hoohui ana mai i na Paeaina o Hawaii, a ua hoike pu aku oia ma kana haiolelo imua o ka Papa Kalepa i ka makalii i hala i kona hooikaika no ka hoohui aina. Ua lilo keia i mau pula kaumaka imua o ko Gresham mau maka a me Kalivalana.
He kuluma no o Kalivalana i ka halawai mau me na kuee kilo aupuni, no ka mea i ke kau mua o Kalivalana i noho Peresidena ai, ua noi ia ke Kuhina Beritania Sackvile West e hoi, no kona kakau leta ana i kekahi haole i manao ia he Beritania no Los Angeles, i ka wa i holo balota moho Peresidena hou iho ai oia no ka wa elua, ma ke ao ana aku e koho i ka moho Peresidena Democarata.
Ke holoke nei na lohe lauahea i keia auina la, e koi ia aku ana ke aupuni o Sepania e noi mai i kona kuhina ma Wasinetona e hoi aku. Ke hoohalike ia mai nei kona hewa, ua pai a pai me ko Mr. Kakina, ua ae aku oia e kamakamailio ia mai e na pee mea nupepea he mau la helu wale ae nei no i hala, e nema hoohilahila loa ana ia Gresham.
Maloko o kekahi nupepa o Nu Ioka o ka la 13 o Feberuari, i ike ia iho ai he palapala mai Wasinetona aku e hoike ana, ua loaa ia Kuhina Kakina he mau lono oihana oiaio o ke kau ia ana o na hoopai maluna i kekahi mau poe ohumu kipi o ka hookahuli aupuni hope aku nei, na inoa o ka poe i hoopai ia a me kakahi mau mea hou ano nui e ae. Ho elua la mahope iho o ka puka ana ma ua nupepa la o keia mea hou ua kena mai ia o Gresham ia Kakina e hele aku e ike iaia. Ia Kakina i hele aku ai, ua kone ia mai ia oia e ke Kuhina e komo aku iloko o kona keena malu, a i loko o kona ulupuni i ka huha, ua hoahewa mai la ia Kakina no kona hoike e ana i kela mea hou i na nupepa Amerika mamua o ka hoike e ana aku i ke Aupuni o Amerika Huipuia. Ke olelo
nei of Gresham, ua ae aku o Kakina i kona kue i na rula kilo aupuni. O ka hoopaa ia ana ma ke moolelo o ke Keena o ko na aina e o keia kamakamaiilo ana, he mea ano nui ia, no ka mea e lilo ana keia i mea e paa ai ma ka moolelo o ka lahai. I keia la, ua hoole o Kakina i ka ae mai i na ua olelo oia ua kue i na rula kilo aupuni. He mea kupanaha nona ke ae mai ua hana oia malalo o ka huhu ulupuni o ko ke Kuhina Gresham pahu hookahe hou. Ke olelo nei ka moolelo o ke Keena o ko na Aina e ua ae aku o Kakina i kona kue rula kilo aupuni, aka hoole nae o Kakina i ke noi a Gresham e hoopaa iho ma ke kakau.
Ke hoahewa iao loa ia nei o Gresham ma na aono a pau no kana hana ia Kakina, oiai ua mailani oia ma kana elele palapala uahoa ia Sepania. Maluna ae o na mea a pau, eia o Gresham iloko o ka lumilumi ia ana e na hoahewa a puni no kaua mau lawelawe hana malu e hooko nei. He mea huna i ike akea ia i keia wa, ua hoomau mai o Gresham i kona inaina ia Kakina mai ka wa mai i hoohoka loa ia ai ke Kuhina Gresham e ke keiki Hawaii iloko o ka hoopaapaa kilo aupuni e holo ana mawaena o laua, oiai ka Mana Hooko e haawi ana i na ikaika a pau malalo o ke kumuhana hoihoi ae i ka moiwahine i kipakuia. Aole i poina o Gresham i kona hoopuhili ia e hoohoka ia ai a aole hoi oia e huikala aku ana ia Kakina, aka ua hanai oia me ka hoemauhala o ake ana o ka loaa o ka manawa e kulai ai. Aole loa he wahi kumu imikala i loaa ia Gresham e hookahua iho ai i kana noi i ke aupuni Hawaii e koi mai i ke Kuhina Kakina e hoi aku oiai e noho ana na ahaolelo iloko o ke kau. Nolaila i kali loihi ai o Gresham a he mau ia mamua iho o ka hookuu ana o na ahaolelo, hoolana aku nei i kona manao inaina. Ua hoouna aku o Gresham i kana noi ia Peresidena Dole me ka malu loa, me ka hoomaopopo aole e lohe e ia mai ana na mea hou i Wasinetona a pau aku ke Kau Ahaolelo Kanalima Kumamakolu i ka hookuu ia.
Aole he pane i loaa aku mai Peresidena Dole. Ke upu ia aku nei nae, e hiki mai ana ma ka mokuahi e ku mai ana, aka malia paha o hoapaapa ia aku a hala loa i hope. Me he mea ia, e hoole mai ana o Dole i ka lawa pono o ka Gresham kumu i noi mai ai e koi aku e hoihoi mai ia Kakina, aka e kahea mai ana oia ia Kakina, a e hoouna mai ana ia Kuhina hou. Ke manao ia aku nei o Mr. Hatch ke Kuhina nui o ke Aupuni o Mr. Dole oia ke pani, a o Kakina aku ma kona wahi.
Ua kipa aku ka mea kakau o ka nupepa "Examiner" ma ke Keena Kuhina Hawaii i keia ahiahi (Mar. 19 paha,) a wa hookipa oluolu loa ia mai e Kakina. Ua hoole loa mai oia i ka pane ana ma ka mea e pili ana i ka mea e nune nui ia ana. Ma ke ano o kana hana a me ka hoole ole mai, ua manao ia ua ike oia i ka Gresham mau hana. Mai kekahi mea mai i pili aku i ke Kuhina Hawaii, i lohe ia mai ai aia he moekahi ole mawaena of Kakina a me Gresham. Aohe kanalua no ko Kakina ike ole i ka palapala a Gresham ia Dole, a o ka mea oiaio, ua ike oia malako mai o hookahi a elua mau ia mahope o ka wa i hoouna ia ai.
Ke olelo mai nei kekahi Kilo Aupuni i ka mea kakau nupepa "Examiner," ua hoomaopopo ia i keia mau la i n aaole i oluolu ia kekahi luna aupuni kuwaho e ke Aupuni i hoohanohano ia aku ai oia, aole wale ia i oluolu ole ia e ka poo o ke Aupuni, aka i ka lahui , oia hoi ke aupuni. Mamua o na makemake o na Moi ka mea mana ma keia mau mea, aka i ka wa o ka lahui ka mea nui o lakou ka pee e noonoo ia. Malia paha aole i oluolu ia o Kakina e Gresham a'i ole e Peresidena Kalivalana, aka ua oluolu ia nae e ka lahui o Amerika Huipuia.
Wasinetona, Mar. 20.--Ke olelo nei kekahi hoaloha ponoi loa o Kakina ma Wasinetona, aole he wahi lono oihana iki i loaa ia Kakina no ke noi e kahea mai kona aupuni laia e hoi, aka aole ona kanalua malia ua hoounaia ke noi i ke Aupuni Hawaii. Aka me he mea la, e hoomau aku ana no o Kakina i ka hana no ko Hawaii mau pomaikai ma ke ano luna aupuni ole. Ke olelo nei ko Kakina mau makamaka ma ka mea oiaio maoli, aole i hookipa maikai iki ia o Kakina e ke Keena o ko na Aina e o Amerika Huipuia e like me ka hana la ana la o kekahi mau kuhina kuwaho e ae.
He kaulana loa o Kuhina Kakina ma Wasinetona mai kona wa i ku mai ai ia nei he elua makahiki a oi iki aku i hala, ma ke ano oia kekahi o na Komisina e kukakuka i kuikahi hoohuiaina mawena o Amerika Huipuia a me Hawaii. O kona launa nui a kaulana i ka mana hooko o Harrison, ola hoi ka wa e kakoo ia ana ke kumuhana a ka Repebalika Hawaii me he la oia kekahi kumu o ko Kakina oluolu ole ia e ka mana hooko o Kalivalana, a o ka oi loa aku paha o Gresham. Aohe a Kakina mea i hana ai i makemake ia, a no ia kumu i heokae ia ai oia a hoohoka ia ma na anaina luana a pau. Ua lawe ia keia hoomauhala a i ka hoole maoli ana aku i kekahi mau ike aupuni ana, aka aole nae i hoohalahala iki aku ke kahina Hawaii, eia nae ua hooluola ia ola ma ka noho hoaloha ana o ka eiwa hapainui o ka lahui Amerika iaia a me kona Aupuni, a i kue maka eleele loa a hilahila maoli i ke kumuhana pauaka a ke kuhina Gresham.
O na hiki mua o na luna aupuni kuwaho i hoohanohano ia aku i Wasinetona i noi ia e Amerika Huipuia ko lakou mau kuhina o kahea mai e hoi, oia o Mr. Catacazy, he Kuhina Rukini, i ke kau mua o Generala Kalani i noho Peresidena ai; o ka lua o Sackville West, he Kuhina Beritania, i ke kau mua o Kalivalana i noho Peresidena ai.
Aole i hoike pololei aku o Gresham ia Kakina, he mea oia i oluolu ole ia a ua makemake ia e loaa o na pani ma kona wahi.
Ua hoouna ia mai ka palapala noi a Grasham e koi mai ana e kahea ia aku e Kuhina Kakina e hoi, i ke Aupuni o Dole ma o kuhina Willis ia. Ua telegarapa ia i ka Agena ma Kapalakiko mai ke Keena o ko na aina e mai e hoouna ia ma ka mokuahi o ka la 21 o Feperuari. O na hoonaauao i ke Kuhiua Willis he kuia ma ka olelo. Ua kuhikuhi ia mai oia e hoike aku i ke Kuhina o ko na aina e o Hawaii, ua haawi aku o ka Kakina i na kope o na palapala oihana i na nupepa mamua o ka hoike ia ana aku i ke Keena o ko na aina e. Ua pane aku o Kakina o ke kumu o kona hana pela, no ka mea ha mau mea i makemake loa ia e na makaainana o Amerika Huipuia na mea hou a pau e pili ana ia Hawaii. Aka mamuli o ka Gresham olelo ana aku, he ku ole malalo o na rula kilo aupuni no kekahi kahina kuwaho ka hoike e ia ana aku o na mea pili oihana i na nupepa mamua o ka hoike ia ana mai i ke Keena o ko na aina e, ua ae mai oia e kala aku. Ua noi aku o Gresham ia Kakina e mihi mai ma ke kakau. Ua hoole o Kakina.
__________
Kipuia o Li Hung Chang ko Kina
Elele Hana Kuikahi.
_____
Ma Simonoseki, Iapana, i ka la 24 o Maraki, oiai o Li Hung Chang ko Kina Elele Hana Kuikahi Maluhia, e hoi ana i kona hale noho mahope o ka pau ana o ko lakou kukakuka ana me Couna Ito a me Visecuna Mutsu, ko Iapana mau Elele Hana Kuikahi Maluhia, ala hoi, ua kipuia mai la ola e kekahi Iapana opiopio me ka pupanapana a ku ma ka papalina hema a paa no ka poka iloko. Ua hopu koke ia ka powa puuwai eleele nona ka inoa Koiama Kokunosuki, he 21 ona mau makahiki, a ke paa la.
Ua lilo i mea pioloke loa ma Iapana ka powa ia ana o ka Elele Hana Kuikahi Maluhia o Kina a malihini hoi a Iapana maluna o kona mau lepo ponoi iho, a ua lohe ia na hoike manao minamina a kaumaha ma na wahi a pau. Ua hele koke aku o Couna Ito, Peresidena o ka Aha Kuhina o Iapana a lala no hoi o ka Aha Hana Kuikahi Maluhia e ike ia Li Hung Chang me ka hoike aku i kona kaumaha no ka hana ia ana mai o keia hoao powa e pakaha ae i kona ola. Ua hoouna koke aku ka Emepera i kona Puuku Koa ia Col. Valakula e lawe aku i kona hoalohaloha i ka mea i hoopoino ia. Ua hoouna pu ia aku ke Kauka Generala Isigura a me Kauka Saton e ka Emepera o hele e lapaau i ka Elele i ku i ka pu. Aole i wehe ia ka poka o paa la iloko o ka papalina, a he kue no o Li Hung Chang ke wehe ia. Ua hoike mai na Kauka Imeperiala i hoouna ia ai e nana pano i ka eha o ka malihini koikoi, he wahi eha malani waie no, a o ke kulana o ke kino o ka mea i eha he maikai wale no. Aole fiva a he uuku loa ka eha.
Ua hoopuka ae ka Emepera o Iapana he olelo hoike manao e hoahewa ino loa ana i ka hana a ka puuwai eleele nana i powa ka Elele Hana Kuikahi Maluhia o Kina.
_________
Makaikai i ka Piladelapia.
_____
E kuu akea ia ana ka Mokukaua Lawehae Amerika Piladelapia no ka makaikai ia aku e na Hawaii maoli a pau i keia Poaono, Aperila 6, mai ka hora 1 auina la aku a hiki i ka 5 E kukulu mau ia ana na waapa o ka manuwa ma ka uapo ma na hora 1 hoike ia maiuna ae, no ka halihali ana aku i na malihini e makemake ana e holo iluna o ka mokukaua a me ka hoihoi ana mai ia lakou. Na ka Puali Puhi Ohe o ka Adimarala o hoolako mai ana i na leo mele maluna o ka oneki i ka wa e makaikai ia ana. Ke pahola ia nei keia keno e Kapena Cotton i aa poe a pau he wa kaawale ko lakou e hele ai. Ke iini nei ua Allimoku e ike i na Hawaii e holo makaikai aku ana ma keia wa maikai i hookuu ia no na oiwi Hawaii e makaikai kino, a e waipaho ia mai ana no na heahea ana ia lakou e na ahimoku. E kakahe nui ae.