Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIV, Number 13, 30 Malaki 1895 — Page 4

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

KA NUPEPA KUOKOA

KE

Ko Hawaii Paeaina i Huiia

 

o ka Makahiki,…8200

No Eono M@,…100

 

Kuike ka Rula.

 

HOOPUKAIA E KA

 

HAWAIIAN GAZETTE CO.

 

GEO. H. PARIS, Luna Nui.

 

J.U. KAWAINUI, Luna Hooponopono.

 

Na Honolulu, Oahu, Lakou a pau.

 

POAONO,… MARAKI 30, 1895.

 

KULA SABATI.

 

HAAWINA II.-APERILA 14.

 

Na hoa Aina ino. Mareko 12:1-12.

 

            A LAILA, hoomaka oia e olelo mai ia lakou ma na olelo nane. Kanu iho la kekahi kanaka i ka malawaina, a hana iho la i ka pa a puni, a kohi ilalo i kahi e kaomi ai i ka waina, kukulu iho la i ka hale kiai, haawi ae la i na hoaaina, a hele aku la i ka aina e.

 

            2  A i ka wa pono, hoouna mai la i ke kauwa i na hoaaina, i loaa aku ia ia ka hua o ka malawaina, no ka poe hoaaina.

 

            3  Hopu iho la lakou ia ia, kuikui aku la, a hoihoi nele aku la ia ia.

 

            4  Hoouna hou mai la ia io lakou la i kekahi kauwa hou; a hailuku aku la lakou ia ia, a eha kona poo, a hoihoi aku lakou ia ia me ka hoino.

 

            5  Hoouna hou mai la ia i kekahi mea hou; a pepehi aku la lakou ia ia a make; a o na mea e ae he nui loa, kuikui no i kekahi, a pepehi i kekahi.

 

            6  He keikikane hookahi kana, o kana punahele, oia kana i hoouna hope mai ai ia lakou, i mai la, E mahalo mai paha lakou i kuu keikikane.

 

            7  I ae la kela poe hoaaina ia lakou iho no, Eia no ka hooilina; in a kakou e pepehi ia ia, alaila, e lilo mai ka waiwai no kakou.

 

            8  Hopu iho la lakou ia ia, pepehi aku la; a hoolei aku hoi, mailoko aku o ka malawaina.

 

            9  No ia mea, pehea la auanei e hana ai ka haku o ia malawaina? E hele mai no ia a e luku iho ia poe hoaaina, a e haawi aku i ka malawaina no hai.

 

            10 Aole anei oukou i heluhelu i keia palapala, O ka pohaku i haalele ia e ka poe hana hale, ua lilo ia i pohaku kumu no ke kihi:

 

            11  O ka hana keia a Iehova, he mea mahalo ia i ko kakou mau maka.

 

            12  Imi iho la lakou e hopu ia ia, a makau ae lakou i kanaka; no ka mea, ua ike lakou, ua olelo oia i keia olelo nane no lakou; a haalele lakou ia ia, a hele aku.

 

            PAUKU GULA. Mareko 12:6. E mahalo mai paha lakou i kuu keikikane.

 

            MANAO NUI. E pono ke hoolohe ia Iesu o hoopai ia kakou e kona Makua.

 

            OLELO HOAKAKA. Ua hoi hou aku o Iesu i Betania mahope o kona komo lanakila ana iloko o ka luakini. Ma ke kakahiaka aku o ka la Poakahi, ua komo hou oia i Ierusalema. Ma ke alahele ua olelo hoino aku oia i ka laau fiku hua ole. Ua hoomaemae oia i ka luakini me ka hookuke ana aku i ka poe kalepa. Ua hooko aku na keiki ia Iesu, "e ke keiki a Davida." Ua huhu loa ka poe Parisaio. Ma ke kakahiaka aku o ka la Poalua; Aperila 4, M.H. 30, ua komo hou oia i ka luakini e haiolelo aku i ke anaina haipule. Ua ninau ka poe kahuna ia ia, "no hea mai kou mana?" Ua akamai loa oia ma ka hoopihoihoi ana ia lakou ma kana ninau e pili ana i ka Ioane Bapetito. Ma kana haiolelo ua hoopuka oia i mau olelo nane ekolu, o na keiki elua, hookuli kekahi, hoolohe kekahi; o na hoaaina ino; o ka ahaaina mare a me ka poe howahawaha. O ka lua o kana mau olelo nane ia la oia no ka haawina Baibala no na Kula Sabati i keia la. Ua weliweli loa keia mau olelo, aka nae ua imi o Iesu i ka pono o keia poe hoohenehene. Ua hoike aku oia, "e komo e ka poe luna auhau a me na wahine hookamakama mamua o oukou iloko o ke aupuni o ke Akua." Aka hoi e hiki ana i ka poe Parisaio ke komo mahope, in a paha e manaoio like lakou.

 

            1.  OLELO NANE,-ua like ia me ka aniani nana, e hoomoakaka ana i na oiaio ma ko lakou mau aka. PA, KAOMI, KIAI,-oia no na hana maa mau ma na aina hikina a hiki i ka wa ano. 2.  LOAA,-oia no kona hapa kupono o na hua, ka hapalima paha. 3.  HAILUKU, EHA, HOINO,-oia no na hana hoomau i na wa okoa. 4.  HOOUNA,-nui loa ko ke Akua hoomanawanui ana. 5.  HOU,-aole he mau palena maa mau i ko ke Akua ahonui. 7.  HOOILINA,-ina paha aole i ike ia ka hooilina, ua pili kona aina i ka mea i hookaa aku i na auhau no na makahiki eono. S. HOOLEI,-me ka nui o ka hoino ana. 9.  HAAWI,-mamuli o ka pono, i na mea malama pono. 10.  HELUHELU,-i ka pauku kuhikuhi, Halelu 118:22. 11.  MAKA,-a maopopo loa ko ke Akua manao lokomaikai. 12.  HOPU,-i paa ai ka mana o ka poe Parisaio, aole i mea e pono ai ka lehulehu.

 

            I.  NA KAUWA I HOOKUKEIA AKU, 1-5. Heaha ka hana a kekahi kanaka mamuli o keia olelo nane? Heaha ke kumu hana? Heaha ka manao i hoailona ia aku? Owai keia mea nona ka malawaina? Owai ka malawaina? Ia wai la i hoolimalima ia aku ai ka malawaina? Owai keia poe mahiai? Pehea i lako ai lakou? Ua pono anei na palena no na Ekalesia Karistiano? Heaha na hua e loaa ai? No ka pono o na Ekalesia anei na hua, a i ole paha no ka pono pili laula o na kanaka? Pehea i pili ai keia olelo nane ia kakou? Ua loaa anei ia kakou pakahi he apana e malama pono ai? Pehea e like ko kakou mau kino hoo@ uhane a me ka mahinaai? Heaha ko kakou uku e hookaa aku ai? He wa hookahi anei ko ke Akua wa e imi ai i na hua? Ua hoole aku nei oe i ka ke Akua olelo ka hea? Ua kaawale aku anei ke Akua? Ehia mau makahiki mawaena o @ a me @au? Ua hoolako pono anei ke Akua ia kakou mea e hooholo loa ai i ka pono Isaia 5:2?

 

            II.  KE KEIKI I PEPEHI IA A MAKE 6-8. Owai ka elele hope loa o ka haku aina? Owai ke keiki a ke Akua? Ua hoike ka anei ko ke Akua manao lokomaikai ma kona hoouna ana mai i kana keiki? Heaha na kumu kupono no ka mala ma pono ana i ke keiki a ka haku aina? Heaha ka lakou mau hana? Ua hookipa aloha anei oe i a Iesu aole paha? He hoola hou aku anei? Ua hoolei aku anei nan Tudaio ia Iesu, Hebera 13:11-13? Ua manaolana anei keia poe mahiai e loaa ai ia lakou ka apana aina? Ina paha ua hoole oe ia Iesu, e lilo ana kana oihana hoola i mea ole? Ua manaolana anei na Iudaio e paa ana o Ierusalema ia lakou? Ua oi aku anei ko Iesu hoola mamua o na hana e ae e ola ai na kanaka hewa? He hana hope loa anei kona?

 

            III.  KA HOOPAI NUI LOA A MAU LOA AKU, 9-12. Heaha ka Ieu ninau e pili ana i ka poe mahiai ino, p. 9? Heaha kana olelo pane? Ua hoopai ia anei na Iudaio no ko lakou hoino ana ia Iesu? E hoopai ia ana anei na kanaka a pau, in a paha e hoole ana lakou i ko lakou hoola? Owai ka pohaku i haalele ia? Pehea i lilo ai o Iesu i pohaku kumu no ke kihi? Heaha ka manao kue o ka poe Parisao? Heaha ke kumu no ko lakou hooko ole ana i keia manao kue? He mea oluolu anei ko ke Akua hoopai ana i na kanaka hewa, Luka 20:16? He hana kupono anei ia? Ua kipaku anei ke Akua i ka lahui Iudaio, Oihana 13:46? Ua loaa ia wai ka hooilina, Galatia 3:7, 9, 29? Owai ka pohaku kumu ma ke kihi o ka Ekalesia, 1 Petero 2:6, 7? He hana kuluma anei i ke Akua ke hookiekie ai i ka mea haahaa, Luka 1:52? Ua like anei ka lahui Hawaii me ka malawaina? Heaha kekahi mau hana maikai a ke Akua i hana ai no ko lakou pono? Ua haalele anei ka lahui Hawai i ka pono? Heaha na hua kupono no ka lahui e hoohua aku ai? Heaha na pomaikai, ua hiki i keia lahui ke loaa ai ma ka malama ana i ka pono, Kanawailua 28:1-14.

 

            MANAO PILI. 1.  Heaha kekahi mau pomaikai i loaa ai ia oe no ke Akua mai? 2.  Heaha na hua ia oe i hoohua aku ai? 3.  Ina paha e lawe ia aku ana kou mau pomaikai no kou ano molowa, e pono anei ia oe ke ohumu aku i ke Akua? 4.  E hiki ana anei ia oe ke hana i kau mau hana no kou pomaikai ponoi wale no? 5. Ua paa anei kou manao e malama pono i kau malawaina no ko ke Akua pono?

 

NA LETA.

 

            [Aole o makou makemake e lawe ke koikoi o na hala no na manao i hoopuka ia malalo o keia poo manao e ko makou poe me kakau]

 

Ka Wawahi Hale ma ke Panalaau.

 

            Aloha oe:-Ma ka Poaha la 14 o Maraki nei, ua hiki ae ka luna nui o ke Panalaau nei e hoopaa i ka puka komo o ka hale Hui Opiopio Imi Pono Karistiano hou Y.M.C.A., ma ke kauoha a ka Papa Hawaii, aka ma ka Poalima ae la 15, ua kii aku la o Iosia Haole e wawahi a lilo ka mea i paa i mea ole, nolaila ma ka Poalua la 19 ua noho ka aha hookolokolo apana e hoolohe i ka hoopii a ke aupuni Repubalika kue ia Haole Kamanu no ka wawahi hale. A ua hoomau ia ka noho ana o ka aha ahiki i keia la 21 o Maraki nei, ma ka hora 10 a oi ua hoopuka ia ka olelo hooholo e hookuu ana i na lawehala, aole i pili ma ke kanawai. Nolaila ua hoomalu ia ka hale, aloaa mai ka Papa Hawaii mai ka pane, a mai a G.N. Wilikoki o Kauai mai. O keia hale Y.M.C.A. oia ka hale oi aku o ka maikai ma ke Panalaau nei, o ka poe nana ke dala i kuai i keia hale, oia o H.P. Balauwina, $50; Hui Opiopio o Wailuku, $10; S.M. Daimana, $25. O ka hapanui o ke dala na Wilikoki, no ka Hui Opiopio nae o ka Ekalesia o Ka@ Hou, i noho Peresidena ia e M.K. Makaena. Aole no Haole ma, he mau komite kukulu hale wale iho no laua i kohala e ka H O.I.P.K.

 

S.H.P. KALAWAIAOPUNA,

 

Kalaupapa, Mar. 21, 1895.

 

Na mea Hou.

 

            Eia mai na mea hou o Kona i kalai malino a Ehu:-Kuai kudala ia. Ma ka la 23 aku nei o Feberuari ua hooko aku ka hope makai o Kona Akau, i ke kuai kudala ana i na waiwai o S.B. Kealawamaka, no ka aie, a oiai hoi, ua puka ka palapala hoomalu a ka aha Kiekie no na waiwai o Kaalawamaka, o haawi ana i ka pono no ka mea hoopii. O ka huina nui o na dala i loaa mai ma keia kuai ana, he $343.25, no 9 lio a me hooka apana aina me ka hale maluna iho, o ka aie i koiia he $198, ke hui ia paha me na lilo e ae kokoke ma kahi o ka elua haneri. Iloko aku nei o Feberuari elua manawa i hei ai o ke akule, a ma ka la 12 nei o keia mahina i hoi hou ai. Ua kuai ia ke kaau hookahi dala a me 75 keneta, nui ko ke Akua hoopomaikai ana mai i ko Kailua poe, a piha hauoli lakou no ia lokomaikai.

 

            Ma ka la 4 @uku nei ua noho ka aha hookolokolo a pana i ke koi a Dr. Lindly ia J. Kaelemakule, e koi ana he $100 no ka hana ana i ka wahine a J.K. a make ai. Ma ka la 19 aku nei o Feberuari ua lawe mua ia mai kela hihia imua o keia aha he $50 nae oia, o kela hoi he haneri. A ua haawi aku la ka aha i ka pono no ka mea hoopii nolaila kani iho la kaaka a kahi taata ua olu oloko, ua hoohalahala ka mea hoopiiia.

 

            Ma ka wai pukaiki o Helani ma Kahaluu, ma ka hora p.m. o ka la 13 iho la, a ma ka home noho hoi o S.B. Kaomea, ua pine ia aku la e Rev. W.M. Kalaiwaa ke apo gula maemae o ka mare mawaena o S.B. Kaomea no Kahaluu a me Mrs. Pahia no Waihee i ka ua hoeha ili. Mahope iho o na hora o ka eehia e pili ana i ka oihana mare, ua malama ia he papaaina i luuluu i na mea ai Hawaii o kela a me keia. Ua nui no hoi ka poe i kono ia e ka lokomaikai e na haku no laua ka la, ua ai a ua lawa a koe aku no ka nui o ko laua lokomaikai. E pumehana ke aloha iwaena o ka paa mare e pono ai, a e uhai ia na la o ko olua noho mare ana ma ka maluhia.

 

DAVID ALAWA,

 

Kona Akau, Hawaii, Mar. 14, 1895.

 

E ka Lahui Hawaii, e Hoopau i ka Manao Paakiki Kuhihewa he aupuni Alii hou aku koe ma Hawaii nei.

 

            I kuu mau makamaka Hawaii ponoi i hookahua ia oukou iho maluna o ka manao kuhihewa, e ala hou mai ana ke aupuni alii a e ku hou maluna o ke kahua popopo polopolona i make kanu loa no na makahiki pau ole ke helu ia. I mea hoi e hoopau koke ai oukou i ko oukou manao paakiki a me ke kuhikewa he aupuni alii aku no koe ma Hawaii nei. Nolaila e oluolu paha oukou e ka lahui Hawaii e nana i ka Baibala kahi hoi nana e hoakaka mai i ke kukulu ana o ke Akua i mau aupuni alii ma ka honua nei, a me kona hoopau ana i na aupuni alii, oia hoi ua haumia ka aina. Ua hoike mai ke Akua ia Aperahama malalo o ka laau Oka o Mamere e hele i ka aina a ke Akua i haawi ai nona, a e hoohalike ia Kana mau mamo e like me na hoku i ka lani a me ke one o kahakai ka nui pau ole i ka helu ia, a mailoko mai o Aperahama e puka mai ai na alii o ka honua.

 

            E nana i ka Baibala Kauoha Kahiko no ka hoopomaika ana mai o Iakoba ia Iuda a me kona poe hoahanau. E nana pu i ka uke o Oihanaʻalii kahi i kakau ia ai ka moolelo o naʻlii o ka Iuda a me ka Iseraela no ka popopo a polopolona o ke aupuni alii mai ka wa mai ia Solomona, ua lawe oia i na wahine lehulehu a lilo i ka hoomanakii, ua mahele ia kona aupuni na lilo ka hapanui ia Ierepoama, a mahope mai oia manawa, he kana pinepine mawaena o ko alii o ka Iuda a me ke alii o ka Iseraela, a e pii mau mai ana ko kela aina keia aina e kaua i ke kulanakauhale o ke alii o Ierusalema mai ia wa mai a hiki mai o Iesu i ka honua nei, ua lilo ka hapanui o ka aina i ke alii kui o Roma. No keaha keia lilo ana, ua huhu ke Akua i na alii o ka honua, penei ka manao. "O ka mea e alii ana, na ke Akua no ia i hoalii mai," aka i na hakihaki na alii o ka honua i kekahi o na kanawai a ke Akua i papa mai ai. Ua pau loa aela kona alii ana, a maluna o keia ninau, nawai i hoopau i ko kakou moiwahine mai ka nohoalii ae? Eia ka pane, na ke Akua no, no ka mea nona ka lani a me ka honua a me kona mea i piha ai.

 

            Ina na ke Akua no i hoopau ae ia Liliuokalanai mai ka nohoalii ae ou e Hawaii, heaha ko kakou ikaika e hakoko aku ai me ke Akua, oiai he hanu wale no ko kakou in a ka puka a ihu. Ina kakou e manaoio o ka Baibala o ka olelo a ke Akua he mea weliweli loa ka haule ana o na alii mai ka lima mai o Iehova. Me keia mau hoakaka ana a ka mea kakau a mawehe ia ae ai na manao paakiki kuhihewa o kuu lahui mai Hawaii a hiki loa aku i ka mokupuni kaili la. Aole o kakou aupuni alii i koe, ua uhi kapa eleele. No laila o ka mea wale no i koe eia ko kakou hoolilo ana ia kakou i mau makaainana no ka Repubalika Hawaii, a ehoohiki hoi malalo o kona Kumukanawai, ka nukuwai hoi e kahe mai ai ka pomaikai maluna ou e ka lahui Hawaii, eia hoi ka hoohuiaina. O na manao hehena o na uhane lapu o ka po e hookaawale loa aku mai malama hou iloko o ko oukou mau puuwai me ka olelo iho oia a haawi mua mai ka hana, alaila hoahiki.

 

            Ina pela ka manao ana o kuu laui pehea la oukou i noh oole ai a loaa mua mai ka hana mai a Kalakaua mai alaila hoohiki malalo o kona kumukanawai o ka makahiki 1837@. Nolaila e koʻu lahui e noho iloko puka hoomana Moremona, ka poe hiki i ka palapala hemolelo, Hebera XI:1. O ka manaolo, O ka hilinai ana no ia i na mea i manaolana ia ai, a o ka hoomaopopo ana hoi i na mea i ike maka ole ia. No laila o oukou kekahi e kuu lahui i like me ka hanauna i na la o Noa, a ia ike maka i ka hiki ana mai o ke @Kalakahinalii, alaila han apu me Noa i ka Halelana. Heaha ka mea i loaa i kei apoe manaolo ole, pau loa i ka make, koe wale no o Noa me ka ohana. Pela no o Iesu i Toma, he poe Toma anei kuu lahui Hawaii a lakou e olelo nei a la a hoohui ia keia Paeaina me Amerika Huipuia, ailaila loaa ka pomaikai? Auwe! pehea la oukou e ike ai i na pomaikai mai ke hoohuiaina mai ke ole oukou e hoohiki malalo o ke aupuni Repubalika Hawaii.

 

            O ko oukou hoohiki ole, oia ke kumu paa loa o ka puka i ka lakaia, o na leo o oukou ke hanapilo ana i ke kahea e hoohui! hoohui! me Amerika, aole no e hui ana o Hawaii nei me Amerika aia no ka hui ahoohiki pakahi oukou a pau malalo o ke kumukanawai o ka Repubalika, aka hoi pela wale n okakou e kahea ai, aole hooko i ka leo kahea e hoohiki ka lahui, aole no e hui ana. Ina la o Noa, ua paa ka puka o ka halelana, kahea aku na kanaka ia Noa e wehe mai i ka puka, eia ka Noa ua paa ka puka.

 

            Noʻu iho, ua koho mua au aia a hoohui ia keia Paeaina me Amerika alaila e loaa ana i keia lahui ka waiwai, ma koʻu makaikai ana i ka manao o ka buke kalaiaina, ua hiki loa i ka poe naauao i hala e aku ke koho i ka manawa e hoea mai ai na pomaikai, i na 20 makahiki oia iho la. O kaʻu koho hoi 2 no makahiki i koe ike kakou e kalauhi Hawaii i ka pomaikai o ka hoohuiaina, oia hoi ma ka malama o Maraki, oia makahiki e pau ai ko Kalivalana hookohu Peresidena no Amerika.

 

D.H. AUKAI,

 

Kula, Maraki 18, 1895.

 

Hoike a Rev. M.C. Kealoha.

 

            Aloha oe:-He mau wahi puolo keia e lawe ia aku nei imua ou, a na kou oluolu ehoike ae ma ke akea, i ike mai na kini o kaua mai Hawaii a Niihau, a malia o loaa ke aoha ia e ko lakou mau maka. He like ole ke ano o na waiwai oloko o keia mau puolo i hoopaaia i na wepaeha ma ka Panalaau nei o ka ehaeha, Kalawao a me Kalaupapa Molokai.

 

            1.  Na haawina o ka ehaeha i wepa ia a paa, ka ehaeha ma ke kino. He mau haawina ano okoa e kau nei maluna o ko oukou poe nawaliwali i hoehaehaia, ua lilo aku na manamana o na lima, a koe mai o na peahi wale no, a pela no na wawae, aohe he manamana i koe, a o na kapuai wale no e hele poomuku ana, ua puni ke kino i na palahehe me ka ehaeha nui, me ka nui o ke aloha.

 

            2.  Ka ehaeha no ka thane, he ano like no keel mau ehaeha ke hoomaopopoia, o ke poomuku ana o na manamana lima a me na wawae, he hoike ia o ke poomuku o ka manao haipule o kekahi poe e kaapa wale nei no maloko o na keena a ka Papa Ola i hoomakaukau ai no ka pomaikai uhane ma o Iesu Karisto la. O ka pu ni ana o ke kino i na palahehe me ka ehaeha nui, he hoailona ia o ka noho ehaeha o na uhane, mamuli o na manao lalau.

 

            3.  Ke ano noho o na kanaka, ke noho nei kekahi poe mamuli o ko lakou mau lako iho no lakou ponoi na hale a me na kuonoono e ae. Ua noho kekahi poe maloko o na hale maemae i kukulu ia e ka Papa Ola, he makana lokomaikai i ka Lahui ponoi. Eia kekahi poe e noho ana me ka uani nui a maemae maloko o na home i makana manawalea ia mai e na puuwai hamama aloha lahui, e C.R. Bishop a me H.P. Baldwin, mamuli hoi o ka malama ana a kekahi mau makuahine aloha Lahui.

 

            4.  Ke kulana o na hoomana, aloe no he like o ke kulana o na hoomana o makou nei. Ka hoomana Maremona, he kulana ano nawaliwali no, aohe he muimuiia nui ia; ua hapa ke ola o na laau lapaau a na kahuna mele Kikekeka. Ka hoomana Kakolika Pope, he oluolu lakou a me ko lakou kahu hipa, aohe he walaau oia Ekalesia, ua mahuahua ia analua hoomana mamuli o ka mahuahua o na keiki iloko o na home manawalea.

 

            Ka hoomana Karistiano Hoole Pope, aole no he holo lanakila o na hana o kela hoomana, aka he wahi ano loli iki ae nae mai ke kulana mua ae. Ma mua he nui na hauwalaau maloko o ka luakini i na la Sabati, aneane e lilo ka ihiihi oia la no poe, daibolo; aole hoi pela keia mau la, he wahi manaolana, ua loaa ka ihiihi o ke Sabati; aka, aole nae ia he mea e pio ai na manao lili a enemi o ka naau o ka poe naau hookiekie, oiai aohe o lakou oluolu i ka noho maluhia. Nolaila ke huli wale nei i mau hana hoopunipuni imi hewa wale no ka poe maikai.

 

            Eia he mau kelamu e hoike ia aku ana na hipa e noho nei ma na Ekalesia o Siloama, Kalawao Kanaanahou a me Kalaupapa, mamuli o ka imi pono ana o ko oukou pokii hoa kauwa no Karisto Iesu, nolaila e ike mai oukou i ka oukou mau hipa iho, aole kela he hoike ana mai loko mai o kekahi mau buke Ekalesia, aka he hoike keia no ka ikaika io o ke aloha o ko oukou pokii iloko o Karisto Iesu i mea e loaa maopopo ai ka poe i noho iloko o ka Ekalesia ma na apana o na mokupuni mai Hawaii a Niiha, a i ko lakou loaa pono ana aku, ua pau mai lakou a pau iloko o na luakini, a ua hoopaa ia lakou he mau hipa no loko o ko Karisto Iesu pa hipa ma Kalawao a me Kalaupapa Molokai.

 

            Mrs. Notty, Kalua Poahi, Keonimalo, Kekuewa, Kalili w, Kuaiwa, K. Mokimana, Sam. Kanealoha, Koieamo, Kaaiohelo, Kapela w, D. Kaau, Kaauamoana w, Mareka Kealoha, Palapalaw, Hehema w, Kupuna w, Kauwe, Hanare, Kuawai, Haoe, Kaaipohaku, Holohina, Kaleiolono, Kawahauli, Makaena, Wiliamana, Lohelohe, Kawaolelo, Kaina, Kaluahine, E. Auwaehine, Punini, K. Pahuole, K. Ku, P. Kalawaiaopuna, Kekalie w, Kahalepoi w, Kahanuala, Keahi, Moenahele, Palekiko, Kamaka, Kupau, Imihia, Maikai, Ana Pilipo, Julia Apikaila, Meleana Mau, Maleka, Keonaona w, S. Halai, J. Haole, Kaukau, I.K. Hopu, Kamakahuki, Mrs. Ulamaikea, Kunui, Makua, Isaia, Esetera Kaapuni, Kahalehulu, Makakoa, Mrs. Paalua, Alapai Kekipi, Tamara, Mrs. Kawaha, Mrs. Kailiena, Abera, Kapela, S. Mohoaliii, W. Turuba, Hari, Ioane, Kahele, S.Keanu, Mary Kanealoha, Namauu, S. Kapahu, Piilani, J. George, Mrs. Julia, Mrs. Maori, G. Kalauli, S. Kapahee, R.H. Rosekila, Cobena, Kamakea, J. Kahoeka, Hooipoipo, W. Nitamu, Ab. Ilihia, Mrs. Solome Kamakahiki, J.K. Makakoa, Mrs. Maikini, Ewakia Kaaepa, Juria Koa, Kalehua Hoapili, Rose Piilani, Rose Kaiu, J. Waiamau, K. Levi, Kamakahiki, W. Tera, N. Naehu, K. Kaluakini, D. Rate, E. Kamanawaulu, Mrs. Koleka, Mrs. Kawai, Mary Kaluahine, S.G. Kipi, P. Kahuluna, Kahele, S. Kanoa, Painamu, Mrs. Kamaka, J.K. Kainuwai, Mrs. Lale, Benslice, Mrs. Hihiki, Hoopii, Piikulaw, K.M. Kahoohiki, Mrs. Lilia, Keao, Anedelea, Mrs. Kabeka Paaluhi, S. Burver, Mrs. Kapua, O. Wewehi, Mrs. Kekuhina, Calaka, Nailima, K. Naukana, H. Hali, K. Kaihumua, B. Lices, Iosia, Keoua, Kahele, Laumihi a me Temara Kaeha.

 

            Ua hapaiia keia papa hoike ma ke Sabati 1894 a hiki i Maraki 1895, e na kaikuaana a me na pokii i loko o Karisto Iesu ko kakou Haku hookahi e ola ai. Ua lana ka manao e kokua pu mai ana no oukou me makou, o ka pilikia o ko makou luakini Kanaana hou ma Kalaupapa, oia no ka hoomaemae ia ana o ko ke Akua hale laa a maemae hou ae, oiai ke palahe mai nei na iwi kaele, a ke helelei wale mai no na puka aniani e hio kapakahi ana, a pehea aku ana la. Mamua o ke kuaua, e waele e ke pulu, a mamua hoi o ka hina ana e makaukau mua na koo.

 

M.C. KEALOHA

Kalaupapa Molokai, Maraki 14, 1895.

 

            E hoomaha ana na kulu la aupuni o ka Repupalika ma ka la 12 o Aperila aenei, a e hoomau ia ana a ka Poakahi, la 22 o Aperila e hoomaka hou ai.

 

            O ka Poakahi, Aperila 1 aenei, oia ka la hanau o ke Keikialii Bisimaka o Garemania, a o ka piha ana hoi o ke kanawalu o kona mau makahiki o ke ola ana. He kuhikuhi puuone loea nona ka manao hao, a he punahele lua ole na kona Emepera kaulana Wiliama i hala e aku i ka make, ke poo noonoo nana i hoohui i na aupuni mokuaina kaawale kuokoa o Geremania a pau malalo o ka noho hoomalu ana o Perusia. Ke lohe ia mai nei, e malama ana kela lahui i la nui hoomanao puni no Bisimaka i ka puni ana o kona mau makahiki he kanawalu. Ua kauoha ke Aupuni i na Halekula a pau o Perusia, e pani ia ma ia la. Ma ka la 31 o Maraki nei, oia ka la apopo e haawi na anaina pule i na leo pule hoomanao no Bisimaka.

 

Ka Hawaiian:-

-: :-Gazette,

 

He Nupepa Namu Elua Puka ana o ka Hebedoma ma na

 

POALUA a me POALIMA

 

e hoopuka ia nei e ka Hui

 

HAWAIIAN GAZETTE COMPANY.

 

            O ka Nupepa Kuloko Alakai keia ma ka Olelo Beritania e hoolahaia nei maloko o ka Paeaina a hala loa aku i na Aina E a ke heluhelu ia nei e na mea a pau ma na oihana na Halekula a komo loa iloko o na ohana.

 

Ka Uku Pepa Laulaha.

 

No ka Malama…$50

No ka Makahiki Kuloko…5.00

" " Kuwaho…6.00

 

Keena Hana Helu 318.

Alanui Kalepa.

 

Pahu Leta O. Honolulu Oahu

2531-tf

 

Na Hua Kuni Inoa

 

Eia ka Hui Hawaiian Gazette Co., ke hana paka maoli nei i na Hua Kuni Inoa o kela a me keia ano, nui a liilii e like me ka iini a ka manao.

 

O keia mau Hua Kuni Inoa, ua lawa ia no ke kahakaha ana ma ke kanana a pepa e ae e hoailona ai i ka Inoa a kohu maluna o kekahi mea i makemake ia e kuni a kaha paha.

 

He like ole na uku o na Papa Kuni Inoa, no ka mea aia no ke kau ia o ka uku a maopopo ke ano o ka Papa Inoa au i makemake ai, hen ui a he liilii paha. Aka he oluolu ka uku a he waipahe na kuka ana.

 

E kipa Kino mai e nana i ike kumaka, a i ole ia e hoouna mai i na kauoha ma ke

 

Keena Hana-Maika [Halepai HAWAIIAN GAZETTE. Helu 318 Alanui Kalepa Honolulu

 

2531-tf

 

Halepai Hawaiian Gazette.

 

O keia ka Halepai Nupepa Alakai o ke Kulanakauhale o Honolulu nei. Ua loko i na Hua Kepau o na ano a pau a ka makemake e ui ae ai.

 

Eia ma keia Halepai e pai ia nei ka Nupepa KUOKOA, a me Nupepa HAWAIIAN GAZETE PACIFIC COMMERCIAL ADVERTISER CHURCH CHRONICLE a me PLANTERʻS MONTHLY.

 

Ua hiki loa i kei Halepai ke pai aku i na pepa nunui hoolaha alanui, na buke, na bila kikoo, na bila hookaa, na palapala poloai ahaaina a me na hana e ae a pau o ka oihana pai.

 

Eia maloko o keia Halepai he Keena Humuhumu Buke, kahi e humu ia ai na Buke, na pepa a me na mea a pau i pili i ka humuhumu ana i na palapala. He oluolu ke kuka ana a he emi kupono na auhau.

 

Keena Hana, Helu 318 Alanui Kalepa, Honolulu i ka Hale @Iluna.

2531-tf

 

Kealoha Kumau.

 

            Aole loa e maikai a oluolu ke ola ana o kekahi mea kino uhane eia in a he aaiole kona akepaa a hiki ole ke lawelawe i kana mau hana me ka hololea. E hahai ana ka nalulu a me na nawaliwali e ae ma ka moali o ke ake ponalo. He mea oiaio keia i hooiaio ia ma na wahi o na poai oluolu akau iloko o ka hapaha keneturia, o na.

 

HUALE A AYERS.

 

oia wale no ka LAAU HOOLA AKE maikai loa i ikeia. E hoola ana i ka lepopaa, ka nalulu eha, na maʻi oloko o ka opu, a ma ke ano LAAU OHANA aohe on a lua e like ai.

 

            O ka Ayers Sasaparila, oia ka Laau Hoomaemae Kuko kilakila, e haawi ai i ka ikaika a me ka hoponopono ana ia loko o ke kino o ke o ka ili, e hoopau ana i na maluhiluhikanaka. E pepehi a ulupa ana i na PUHA, e hoola ana i na pohapoha hi o ke ola ana a e kipaku loa ai i na ano maʻi a pau. O ka poe maʻi no ka wali pono ole o ka ai, ka nawaliwali mau a ano maʻi e ae i ulu ae mai ke koko ino mai, he mea pono e inu i ka laau.

 

SASAPARILA A AYERS.

 

He laau e hooikaika ai i ka nawaliwali, a e hoopuipui mai ai i ke kino. Ma ka in a ana i keia laau, e hoonoono ia ai ka ai ana, oluolu ka moe ana a maikai ke ola ana.

 

            O ka Ayers Cherry Pectoral laau, aohe lua ma ka hoola awiwi ana i na KUNU, ANU a me na PUU EHA. E hoola ia na kUNU KALEA a me na maʻi pili i ke ake me ka hikiwawe loa.

 

            O na Huaale a Ayers, na Sasaparila a me ka Ayers Cherry Pectoral, aia kahi e loaa ai ma ka Halekuai o ka

 

Hollister Drug Co. Lt.

 

Na Agena ma ka Paeaina Hawaii.

2514

 

KAKELA ME KUKE

 

Ka Halekuai Nui

 

O NA

 

WaiWai LIKE OLE

 

NA MEA

 

HANA KAMANA APAU

 

Na lako pili hao kukulu hale, Na kepa, Na lei ilio, Na kaulahao, ilio, Na Pahi, Na Upa, Na kope hulu, Na palapala.

 

PALAU LIO

 

Na mea mahiai, Na au ho, Na au koi, Na kua bipi, Na lei bipi, Na kaulahao bipi, Na uwea pa, Na kaa palala, Na mea piula, Na ipuhao.

 

Makau me Aho Lawaia

 

Na Iliwai Na kaula, Na hulu pena, Na pulumi, Na pena, me ka alia, Na kopa, Na aila maha, Na pakeke

 

Na pakeke hao, Na kapu hao, Na pauda, Na kukaepele, Na uwiki, a me Na ipukukui.

 

Mikini Humuhumu Kaulana

 

Wilcox, & Gibbs Hookahi Lopi.

 

ka Remington, Elua Lopi.

 

A me na ukana he nui loa, o kela ano a me keia ano.

 

Kakela me Kuke

 

@