Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIV, Number 10, 9 Malaki 1895 — NU HOU HAWAII [ARTICLE]

NU HOU HAWAII

Ua hoi mai nei o Jauiea An*hu, keiki a J. Ant>bu e noho «nai ia i Keomolewa, iue ka wahiae I mare • ia uia k»i ait»a maiihini, n eia Uuh i ilom lulu nel. Ua pi«» wai i ka hnpu ia ekapena makai Kana» a ne kona mau makai i ka la aku nei i hala, he kanakolu mau pake no ka loaa ana aku e piliwaiwai Mia. A kfla Puakahi iho e wehe ia ui ua hana liookolokolo o ka Aha Apana o lUnolulu nei no ka manawa xuua loa mai ko puka ana niai o ke kaua i ka la 7 o lanuari a hiki i Maraki nol. I ka la 2(i kHa malaiua i piha al ki 431 o na makahiki •» Hev. H. H. Pareka, kahu n ka fkalesia t» Kawaihao. O ka luihi onaia o kona makuahine e (»la nel a hiki i keU la, he 89 makahiki a uie 3 ioaluoih. M» kela a me kela la mahopemai «hI o ka paa ann o na enemi hookahuli Ika Hepuhalika, ke kakahe mau ana a ka poe makemako e hoohiki malalo n k»t Repubalika, ola hoi na Amerika, Herit;«nia, (it'reui>«« nia a me na Uuwaii. Ua loaa ae i kokahi keiki hapahaole ma ka makeke •» Ulakoheo i k* i*oaon« aku nei i lihlh he eke ilali», a na keia keik! aku i haawi i ka makai a hoihoi loa la i ka haie oihana tnakal e malauia ui. Maleko o kela eke lie $10 ina ke gula a me ka hapahu <lala ke»keo. Ua haia aku i ka hebt;douia mua aku nel, kekahi mau lala o ke Komiaina Paahana i ka mokupunl o Hawaii, no ka hele e makalkai kino i na kuluna o na paahana, oia 0 Mr. W. N. Armstrong ma na apana ae ona Kona a me Kau, a o Mr. H. W. Sever.mce uia Hllo a me na apan* e ne. (> ka nui o na uiake o Houolulu uei no ka malama o Feberuari i hala, oia he 23 kaue a me 22 wahioe, i inahelehele ia ma na lahui penei: ho 30 Ilawaii, 7 Pake, -4 !*ukiki, 3 iapaun a uie 1 Aoierika. lluiua 4"». MailoUo mai o keia heJuna, ho 10 poe I make me ka la|iaau ote ia a he 3 mau maiihiui. l T a kipaku ia aku oC. W. Ashford jaaluna o ka inokuahi Arawa a ua hnla aku la no Kaleponi, mo ke pelu hou ole uaai i ho|>e nei a loaa IhU oluola l«i a ku Kulilim o ko iim aina e. Ma ka !Valua aku nei, o:i hoohMa ae oia he hookahl ln.r.» o ke kamakamuilio ana me Pertaide«a Dole ma ka h*le m»ho o ke |hhj nupuui. I ka hebeduiua i haU mua aku, ua halihali t.ku kekahi kaiko o M ikawao i na apaua pepi i piiia ai ka pilapula hootcuu h»a a Liliuo* kalani Oomini* i kaua koi apau i Kti uohoalii o Hawaii lua Pauwela, aka maho|>e liuii, ua hoihoi liou ia ma! ua k(»(>e a pau i ka uiea uaoa i lawe aku ina kauhale o Pauwela. lieah* keia hana? E kipi nna anei lakou i ke Aupuui Uepuhaliku ni. kani e ku uei, hej»ha la ho»? Aohe |ah na o ke kulikuli o ko ua kanaka a paii e noho nei nia tulii kok«ke i ka Hale Keaka Pake 1 na |-rt tini keaka m na pake, a ua loKipii aku lakuu ! ke aupuui, aka nohe iine he hooh*he i» aku. Aia w il« ho ka liuuluhe ia aku a kukulu ia i h»lf mai ma ka uo.io oka hal» keaka pake. A i o!e e hnna !a pela alniia e paiaku!! mau atm lakiaia iiw«4ua!u ko Ukon mau kino. Ke hoolak* nei «» W, A. Kih.i a me kekah l poe e ui-, aole I ha «lele o Llliuokaluni ! koin kuleaiui i ka nohoali! o H«wai», a l»e im&ii In w»le no koe a hoihoi hou ia ka uiuiwahine. Oke kiimu oko keia poe ol«k) A»a |M>la ( uo ka hoooohoia no o Wliuokalan! inaloko oka lUle M«ni Ilooko, aole liol ma ka lialepaahao o Kawa v like me nn paahao e #♦. Mal hoolohe 1 kela olelo kakae|M; aka e manaoio aku! k» haa> lele kuleaua alii i kakauiu oa ia e !a * huelaha ia i kn !wt m aie ka lauia o ke ao nel. O ka me* i ol aku ī kela, 4io ka 100 ma!

I ke ahuhi Poaemo akn nei 1 ko ka moka&bi "Hawaii" hoehiki anft mai i Uooc4ulu nei mabope o ke ka»w*!e ana aka mai ke awa o Hooolula no ka manawa kokoke e eiua malatna. O kana h*n& Hoko o ia manawa 1 o»lowsle loihi ai oia f ua paa ! ka halihali kopaa aiāi na awa aku ō Himakua a me llUo a i Hilo awa kumoku akea. Ca hooiliU iho oei ka mokupea kaiepa out Kenilwortb a ua piha kooa opa me na eke kopaa ma ka 4,000 inau tuoa ka nui, oo ka hali 1<« I Nu loka lualola be o Ka Lae Uao. O keia piha kopaa e h&li ioa la oei i ka hikina roai Hawaii aku nei, maUio uo la o ka aeiike me ka hui hoomaemae kopaa o Amerika Huipoia me ko kakou j»cve hoouiu kOpHH. I ka Poukolu iho »ei o keU hebe* doma i wehe ia ai ka Aha Kiure Kanpuni o na niokupuni o Kauai a me Niihau hia Lihue me ka noho kaiiu ana mai o Lunakaiuiwai llardy. Ua pau aku ika hoio Ka Ilope Loio Kuhina, ka Maheleolelo Ilawuii, na ioio Nuemann, Cart*»r, Kaulukou a me Ho?>a no kela kau m:iiuna ae.

Ua hoopapau iho ka Puali Pulii Ohe Hepuba!ika i keia bebedoma ma ka hookeiakeia aoa i ke kani hone o ka lakou mau ohe punaheie, malalo o Pr»f Berger, ma na manawa o ka po i mahelehele ia penei: |H) Poakahi uia ka Emma Kuea; Poalua ma T<imaki Kuea; I'oakolu ma Mokupuni Maki; Po»ha ma ka Hotele Hawaii; a ma ka ma Taiuaki Kuea. O ka uui o na wiiwai kalepa o J T. Waterhou.se i make e waiho uei um na halekuui a iuo na hale hoahu waiwai ma ke kulanakauhale o Holulu nel, ua kohoia ma ka helu pono in ana, nia ma k« $134.803.45. A ua waiho pu aku na kahu w.iiwai malulo o ka palapala kauoha he noi, e haawi mai ka aha in.i 01010 ho.m iauao pehea la ko lakou mana ma ka inea|e pili ana i kekuai anai ua waiwai paa a pela hoi na waiwai lowa. Ke liuliu ia nei he hui kuiipopo Hawaii liou nona na puali e lapulapu ia uei o ka loaa ae, no ka paani aua i ke kau kiuipopo mau e !ioomaka aua 1 Aperila ae nei o keia makahiki. Hookahi a elua wale no paha mau puali i loaa na lala i keia wa, a o ke koena aku aole (i»flo|Ht|n». Aole i akaki ke komo mai o ka puali Kamehameha i kela kau paani, mahope o ka pauaka ana a oa puali o ae i ke kau o ka makahiki i liala. Aia a oi aku mamua o elua puall, alaila makahehi ia e iniki mau ia ai e hele e makaikai.

Ma ka iiulawai a ka Hui Ame ika ika po Poak&hi nei inaloko oko lakou hale, ua haawi makan.i ia o Tim B. Murroy, Peresidena o ia hui, me ke plhi daimana a tne kona kil pouo! iho a me ka paa lako uo ka inu ki ana no kana wahine. He makana keia na na lala oka hui malalo ona 1 lulu, kuai a uiakaua aku iala. Na Mr. J. N. Wright i waiho mai na olelo kanaenae o ka iniknuu Him la Mr. Murray, aua wluolu iio lioi ka u:ea i makana ia • paiini nku me na olelo kU|»ono. Ei» ke Aupuui ke l.iwe liilii nei i na hookapu wikani a ke Kanawai Koa, no ku mea lua ka la 2 o Marakl i hala, ua ho.)kuu ia mni na kanaka apau e hele i na hor.t apau o ka po me ka palapala ae ole, e hoihoi ana i ka poe maaa hele o ka po a o like me ka wa kauawai koa ole. Amaka !a 4 mai hoi ua kani ka aka a ka poe mea halekuai rama liilii uia ka hoakea ana i ka manawa kual o ka po ahlki i ka hora 11:30 o ke aumoe mai ka hora 5 a me hapa uiai o ke kakahlaka nui, koe nae ke kua! kauo.i a holhe! I kauhale. Aka ioa uae e loaa aku kekahi kanaka ua pulupe i ka ua a ka naulu ma kekahi hale hoehainu, ua iawa ia i kumu e pani koke ia ai !a hale me ka hookaulu i ole. Ua liookuuia uai o Lutaoe!a makai W. Hi>l! Tharatou a me ua* kai D, Lokana o ka puall makai kumau o Honolulu nel, na klno uhane ula a na poe kipl o ka la 6 o Idtiuari I hooiiie mai ai i hailona kipu ua lakoa me ka meoemeae ole ! ko lakou io penoi, mai ko noho hoomalu ana malaio o ua iapa ka aua a ka halemai inoiwahine,ae ae ia ana !aoa e he!e hoomaha no kekahi malama paha no ka maku* puni o HawaiL O Lokana ke laua mea i papaana !oa, a o ka luiaaela, he ano mai no kooa mau hiohiona, Aka iua piha e loaa ana keia wa e hoolana hou ai ma ka hoolkaika kiao, a!aī!a e ho! hou mai ana ka Ikaikm o ke klao no ka hoomuka! ka 1»»ua me ka eieu e Hke me m»* mua. .