Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIV, Number 1, 5 January 1895 — MA KE KAUOHA. [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

MA KE KAUOHA.

KANAWAĪ S. ni: kanawai e pili ana i na KOHO BALOTA ANA A ME NA NOHO I HOOPAAPAAIA ILOKO O KA AUAOLELO. E HoohohAa e ka Aha Ilooko a mc ka Aha Kuka o ka Rrpubalika o Hawaii. Ka hoakaka ao ka mal&ma ana i ka maemae o na Kobo Baloia aea. Packc ]. O na hewa e kne ana i nft kiinawai koho bak»'a a e kue ana i na. oia a me na hooponopono ana e pili ana i ka boobiki ana akn i na olelo boohiti a me ka malama ana i na kan koho bak>ta i knkala ia e ka Perepidena, na maheleia no ia ik»ko o elua man papa, oia hoikeia: "Na hana koho kolohe* ame "K* Mikamina," e l ; ke me ia i hoakakaia mahope ae nel NA fIAXA KOHO BALOTA KOLOHE. Panku L O keia poe mahope iho nei, ke manaoia, na hewa i na Hr ja Koho Balota Kolohe.

1. 0 kela ame keia mea, i hana maoli a ma kokahi ano e ae pa'aa, ma ona ponoi ilin, a ma o kek hi mea e ae p?ta, i haavri, imi a Joa.i, a he? ; e a i ole ia, ae aku, e haawi imi a loaa, a hoaie pa**a, a i ole ia, u.ma i hooikaika e loaa kekahi dala, a i ole ia, oihana, a i o!e ia, oihana, a i'ole ia, wahi liaua e pomaikni ni, kekahi mea koho, a i ole ia no keka'ii mea koho, a i ole ia i keknhi knnnka, a i ol? ia no kekahi kanaka, no kekahi mea koho, a i ole ia i keknhi mea a i ole ia no keknhi mea i kumu e koi in ai keki j bi mea koho ekoho l)alota, a i ole ia e koho balota ole, a i ole ia e 'koho, a i'ple ia e koho ole i kekahi k anaka a qou> paha, a i ole ia n?na i hana i kek?»hi hana o ia eno mamoli o ke koho aua a i ole ia koho ole ana no kekahi kaunka ma kekalii koho bfilola ana.

2. O kela ame keia mea i hana maoli a raa keknhi nno e ae pa-ia, ma ona ponoi ibo, a ma o kokabi men e ae prba, i haawi hoaie, ae aka e baawi, imi o lona, e like me ia i olelo mua ia ae nei i kekahi kanakn, koe wale no na kokua i ae ia ma ke kanawa ; , a i ole ia ena mla, ame na hoo» onopono ana i boopukria e ka Pereaielena, e like me ke Knmukanawai, i mea e koi ia ai in mea e koho a i ole ia kokua i moa e koho ia ai kekahi kanaLa i ka Ahaolelo, a i oleia i neea e loaa ai ke koho atia o keka'ii mea koho ma kekahi koho hnloU nnn.

3. O kela a me keia mea, eana i uku rana, n i ole ia, nana i uku, a i ole ia kauoha e uku ia, kek"hi dnla, i kekahi moa e aku. a i ole no ka i>omrikfti o kekahi mea e aku, mo ka mauao e hooliloia ia dala, a i ole ia kekahi hnpa paha ma ko kipe ma kekali koho haloLa, a i ole ia no kekahi haua i pi'i i kekal'-i koho aua mawaho ao 0 na mea, a me na hana i ne ia e hooli!oia ko ilala ma ke kanawai, a i ole ia na rula « mo na hooponopono ana i ololoia, koe wale no na lilo kupono no ka halihaliana 1 ka i>oe koho a liiki i na wahi koho ma ua la koho haloLa; a i 010 ia mo ka iko no pela ua hookim a i o!e in hauoha e hookaa ia keknhi dala i kekalii mea ma ko ano hoopau, n i o)o ia hooknn hoa nna i keknhi dala i li(H)liloia a pau loaji hapa palia ma ke kipo ma koknlii koho Ik lola nun, a i 010 ia no kokahi hana e pili nnaikekahi kolio lK'lola mawaho re o na īuea a me na li na i ro ia ehooMoia ke dala mako knunwai, n i 010 ia rn Kula a nie na Hoopouopouo ana i oleloi.. 4. O kela a me keia mea koho mniuua iho o ko kolio aun, a oini paha e koho aua a i ole ia nialiope ibo e ko koho ana, o lawo p<vjoi, a u\a o kekahi mea e ae palia ua lawe, ne nku, a relike no kokahi Oala mea makaua lu»ric i«nn, a kumu waiwai e ao, oihnnn, a wnhi hr'.na nona jx)noi iho a i ole ia no kekahi moa o no p;lia. no ko koho ana a ao n ia pi'ha e koiio, a i ole ia no ke koho ole n:ia, a no ka ae aua aole e kt»ho, a i o!e ia uo ke koho ana, a no ke kolio 010 aua paha i kekn!ii kannka a aoao pr'm. 5. O ke'a a mo keia moa ma kokahi kt>ho Ua'oia nnn, iiana j>ouoi, amao kekahi mea o ae paln a i 010 ir, ma o kokahi mau mea i hana h nona,i hnawi, a h(H>uiakaukau p.'hn, a i ole ia, kauolia o haawiia, a I wmiakaukauia, a i 010 ia e kokua hewa ma ka hiuwi ana a hoomakaukau nua, n i 010 ia uana i uku a pan,a hapa palm, o ua lilo uo na mea ai a mena moa iuu a īuoa o no i lioolakoia i kokahi mea, a i oīe ia no keknlii mea i kuma e kohoia ni oia, a uokoua kohoia ana [wlia, a i ole ia i mea o kohoia ai kekahi moho holo balota, a i ole ia i kumn e koho ni ia moa a mea o ne paha n i 010 ia no ke kolio 010 aua, n i ole ia uo ke koho aua, a kolio ole nna paha i kekahi kauaka a roao paha ma in koho lu!ota naa, a i ole ia no ko koho ann a koho 010 aua paha o ia mea, a i ole ia no ko koho rua, a koho ole aua paha i kekahi k&nnhn a ao;.o paha. G. O keln a mo keia men n nn |x>uoi. a ma ka auo e ae ma ona pouoi iho, a mn o keknhi men e oe palia i lawelawe mo ka lima ikaika a hoompka'uka'u aku e lawelawo me ka iima ikaika liaua ino. a hooj>aa paha i ke kiuo, a ua ha;ia aku e hooweliweli aku e liaua i keknhi ix>ino nmea e poho ai ma kekrbi nuo, n i ole in ua hnua i na hona hoomnka'uka'u i kekahi moa a o pili nna paha i kekahi mea i mea e oe mai oi» a e koi ia ni ua mea nei o koho, a o koho 010 poha, a i ole ia e koho a koho 010 paha i kekalii kauakn a aoao paha ma kekalii koho UaloUi ana, a i ole ia bo ke koho ana n keho ole aua paha, a i ole ua koho a koho ole paha i kekahi kaoaka a aoao pr.ha, a i ole ia iuamali o ka hooiuahuka auo, hoopaa aua, ahaua apuka e ae, ua kenkeo, a kue„ a b ; ti ole, aliaua kue e at> i ka lawelawo kuokoaia ana o ka maua koho halola. 7. O na moa apau ma kekal i koho balota i koho, a hoao paha o koho ma ka inoa o kekahi kanaka e ao o ola aua a i make paha a i ole in ma kekaiu iuoa kapakapa, a i 010 ia ua koho uiaa, ua koho hou, a i ole ia hoao paha e koho hou, a i ole ia me ka ike xto pela oa huawi a i ole ia ua hoao e haawia oioku mamua o hctokahi balota no ka oihaua hookahi ma ko koho hookahi aua. & O na mea apau mamua ik», a iloko paha o ka wa koho ino ka ike uo pela i hoolaha aku i kekahi olck> oiaio ole, ua

haakle ke-kahi moho holo babta ma ia koho ana. y. O na £Dea.ap«Q eana i koi aku a haaieU kekahi mea i kona £Qo ana iaooho bo?o balota ma kekahi koho ana macau!i 0 kekahi ukn ana, a i ole ia makaaa a i knmn vaivai e ae paha, a i e4e ia mamali o kekahi olelo iiootreldiweli; a xse kela a keta moho i haalele namali oia n»a koi ana a me ia maa komn. 30. O na Inna anpuni apau i kaaohaia ma ke kanawai, a i ole ia e Boia a me na | hooponopoao ana i olelo ia e han» i ke- | kahi hana a mea paha e paE «na i kekahi i o na mea i hooakaaka ia maioko o kek* hi kanawai e p3i ana isa koho belota, a i ole ia iloko o na Kola ame na hooponopno ana i olek» ia, nana i hana ole me ka manao maoli no pela, hoohemahema a hoole maoii paha i ka an» ū hana r a i ole īa na hann i na hana ala ma ke ano e keakea ia ai ka manao ia, & i ole ia ua pili iaia ka hewa kn» maoU i kokahi o na mea i kanoha ia maloko olaila. KA HOOPAI NO NA HAXA KOHO BALOTA KOLOHE. Pauku 3. O kela ame keia mea i hoahewa ia no ka hana koho balota kolohe e hoopai aole i emi malalo o hookahi hanen (lala aole hoi e oi akn mamna o hookahi taasani <lala, a i ole ia ma ka hoopaahao ma ka hana oolea no kekahi manawa, aole e emi malalo o umi la aole hoi e oi akn mamua o elua makahiki, a i ole ia ma ia man hoopai a i elua ma ka uku dala a me ka hoopaahao pu e like me ka manao o ka Aha Hookoiokolo. Mawalio ae oia hoopai, ua kupono ole ia mea e koho balota a me ka paa ana i kekahi oihana malalo o ke aupuni, aole hoi e koho ia a i ole ia e noho iloko o ka ahaolelo no eono makahiki mai ka la oia hoahewa ia ana. I na ka mea i hoahewa ia e paa ana i kekahi oi'iann i koho ia a i ole ia hoonono ia paha, i ka manawa oia hoahewa ia ana, alaila e hakahaka koke ia oihana me ka olelo ole ia pela ma ia hoopai a haoa e ee paha. Na ka lunakanawai imua ona i hoahewa ia ai na mea ala e hoike koke aku i ke Knliina . Kalaia'na i ka inoa oia mea ka hewa i hoahewa ia ai oia a me ha hoopai o ka aha. NA MIKAMINA. Pauku 4. Ua pili i keio poe mahope iho nei ka howa mikamina: 1. O kela a me keia mea, koe na kokua 1 ae ia ma ke kanawai a i ole ia ma na liula ame na Hooponopono ana i olelo ia nana i liaua i mea e kokua ia ai a i ole ia keakea ia ke koho ia ana o kekahi mea ko'ao e hana a hoohana ia palia no ka uku a i ole ia ae ana e uku ia a i ole ia no kekahi kumu waiwai e lawelawe ma ke ano akena kakauolelo a iilele paha a ma keknhi ano e ae paha. 2. O kela a me keia mea e hoolako ana, hoolimalima ana, a lawelawe ana i kekahi wahi a wahi paha oia wahi i lai':iniia e kuai ika bia, waina a wai ikaika pa'ia ma ke ano i keena halawai komite no ke kokua ana a hooika'ka ana e koho ia kekahi mea holo balota ma kekahi koho balota ana. 3. O kela a mo keia mea i hoohauuaele, a i ole ia hoala i ka haunaele a mamuli oia mea ua hoopilikia ia a i ole ia keakea ia kekaM halawai o ka Papa Kakaainoa o ka poe koho a i ole ia na na Luna Nana koho balota iloko o ka wa e koho ana, a i ola ia mamuli oia mea ua hiki ole i kekahi mea imanaoeliele ma ko ano ku ike kanawai ma kekahi halawai oia ano a koho balota ana paha mai ka hele ana malaila; a i ole ia na ia hoohaunaele ma kekahi koho balota ana, a me kela ame keia mea e kokua ana a hana piv ana ma ia hooliauuae'e. 4. O kekalii mea holo ba!ota i hanr.ole a hoohemnhema paha i ka waiho ana aku i ka papa'noa o kona mau akena e like mo ia i hoakakaia ma na Kula ame na Hooponopo:)o ana i oleloia. 5. O kela ame keia mea naua ma ona ponoi iho a i ole ia ma o kekahi moa e ae paha i hoopau a i ole ia keakea, a i ole ia hooikaika e lioopim a keakea paha ika malamiua ana o kekahi halawai o ka Papa Kakauinoa o ka poe koho, a i ole ia ma kekrhi ano ua hoopau a keakea, a i ole ia hooikaika e hoop:ui a keakea pa i ka malamaia aua o kekahi kobo balota. 0. O kela ame koia mea lie mea holo halola, a i 010 ia be akena no kekahi mea holo balola, a i ole ia he lala o kekalii komite o lawelawe aua mamuli o kekalii mea holo balota. i waiho ole aku i hoike 0 na lilo a i ole ia no ka !ilo ole e like me kr> mea i kauohria ma na rula ame ua hoopoūopouo ana i oleloia. 7. O kela ame keia mea i kue a hooko 010 pnha me ka manao maoli no e hana pela i kekahi o na mea i kauohaia ma ke kanawai a i ole ia ma na Kula ame na Hooponopouo ana i oleloia i hoakakamao{xipo ole ia ka hoopai o ia mea malokoo keia kanawr . 8. O kekahi mea me ka manao maoii uo e hnua pela naua i haehae hoopau a hoano e paha i kekahi hoolaha koho balota a i ole ia kekahi olelo hoolaha, a i ole ia paprinoa o ka poe koho, a i ole ia olelo kuhikulii, a i ole ia balota hoikeike i hoopukaia a i ole ia kapili ia mamuli oka maua o ke kanawai. HOOPAI XO XA MIKAMIKA. Pavku 5. O kekalii m«a i hoahawaia no ka mikomina malalo o na hoakaka ana a keia kanawai e hoopeiia oia ma kekahi nkn hoopai aole e oi akn mamna o elima haneii ilala, a i ole ia ma ka hoopaahao ma ka hana oolea no kekahi manawa aote e oi aku mamna o eono mahina, a i ole ia ma ka uku hoopai a me ka hoo{>aahao pu e like me ka manao o ka aha. MANA E HOOKOLOKOLOI XA HKWiu Pauku 6. Ma keia ke haawiia nei ka mana i aa Lnnakanawai Apona a me na Lnnakanawai Kaapnni e hoopaka ina palapala hopu a e hoolohe, ahooholoi na hihin a pan e ulu ae aoa malak> o keia kanawai m&lalo nae o ke kuleana e hoopii hon ae e iike me ia e man sa neL O kekahi mea e kne ;aia ma kekahi anoina mea i hoakakaia makeiakanawai na hiki no e hoopiiia oia no ke kue ana i kekahi knnawai, nila ahooponopono ana e mana a"a ma ia wa. KtJXU X HAKACtAKA 11 K_V XOOO. Pauku7. E lik> ka noho o kekahilala 1 kohoia i ka Aheolek» i mea hakaka i na wa pan oia laia:

E iiio «i i Pe7«Mdsua, i Knhina, a ioia ia i lunakaoawai no ka aha Hookok>kok> Kieki: a i ole ia. E make; a i ole ia. E haalele; a i ole ia, E hoahewaia no kekahi hewa ina e boahewaia e lilo ana ia i mea e hiki ole ai oia ke koho ia; a i ole ia, E hoahewaia ao kekahi hana koho bak&a kolohe e Kke me ia i Imakakaia i keia manawa ma ke kanawai a i ole ia, ma keia moa akn paha, a i ole ia, no ke kne ana i kekahi o na mem ī hoakakaia ma na Kula a me na Hoopooopano m i oleio ia a mamnh o na olek> o keia kanawai, a i ole īb, na kanawai ua lik> i e hoonele ia ai oia i kooa oobo; m i ole ia, ua hena i na, hana kapooo ole maoli • i ole ia na heohemahema i ka i koho ia ai oia, a i ole ia, na hoomaa kooa noho ana mai na haiawai o ka Ahaoiek» me ka hooknu ote ia, a no ia mea o ka Ahaoklo walenoka Lunakanawa^; a i ole ia aole i loaa iaia a i ole ia eole i hooko i kelmhi o na mea i kauoha ia i knpono i kekahi lala i koho ia o ka Ahaolelo; a i ele ia jna e hoahewaia kekahi akeua, a i ole ia, kokna, a i ole ia, lala paha o kekahi kom te nana i malama, a i ole ia kokua ma ke koho ana o kekahi lala oia ano no na hana koho balota kolohe e pili ann ike koho ia ana oia lala. e like me ia i hoomaopopoia i keia manawa a i ole ia ma keia mua aku ma ke kanawai; ina nae na hana ia ia hana ko'ohe me ka ike a i ole ia kokua ana o ka mea i kohoia.

NA KOHO BALOTA ANA I HOOPAAFA.UA. KA HA>'A ANA. Pauku 8. 0 kekahi mea holo ba'ota i kuleana maoli, a i oleia o kekahi poe koho balota kupoao he kaoaUolu o kekahi apaua koho haloui, ua biki ia lakou e waiho ae i palapala noi i ka Aha Hookolokolo Kiekie, e hoakaka ana i kekahi kumu a mau kumu p?ha e hoonoa ai kekahi koho ana, a i oleia e hakahaka ai kekahi noho iloko o ka Ahaolelo, a i oleia e hoololi ia a hooponopouo hou ia paha ka ka olelo hooholo o kekahi Papa L: na Nana Koho Balota, a i oleia ka Ilrmuku a o kekahi Makai Nui paha. E hookumuia ia palapala noi maluna o kekahi m.oa i oleloia ua hana ia, a i oleia i hana oleia, e pili ana i kekalii koho baloia ana, e wa'hoia aku ua palapalanoi la ma ke keena o ke Kakakolelo o ka Aha iioko o kanakolu la mahope iho o ke koho ba!ota ana i manaoia e kue. E waihoia ae me kela me keia palapala noi he mau dala koina i like ka uui me ka mea i kauohaia e ka Ahp. HOOLAI~A KO KE KUEIA O KE KOHO ANA. Pauku 9. Elioolaha ia aku no La manawa aole i emi malalo o mnikumamaha la i na Luna Np īa Koho Belota oka apma koho ba'ata kahi oia hoopaapaa kue i ulu ae ai, a me ka mea holo balota i kohoia a i ole ia nona ka noho i kue ia, a me Lekahi poe e ae uo lakou ua pono a kuleana paha i pili i ka mea i hajaia, i hoakaki >; a eka Alia owai la lakou. Mawalio ae o ia heolaha, e keuia he hoolaha i kakauia a i ole ia i pr.i ia palia no ka mauawa a me kahi e hoololie ia ai ia haua ma ka Apana ma kekahi wahi akea a hele nui ia e kanaka, a i oleia iloko o kekahi nupepa i lawe ia maloko o ia Apana, no ka manawa aole i emi malalo o umi la mamua ae o ka liooloheia aua o ia liana. OLOLO IKE o XA MEA KOHO BALOTA. Pauku 10. Aole e koiia kekalii mea i koho ma kekah : koho balota « ia, ma kekahi liana ma ke Kanawi i e hoike ae i ka mea ana i koho ai. HOOLOHE ANA I NA NOI KUE I KE KOHO ANA. Pauku 11. Ona palapala noi a pau e kue aua ika mana o keka 1 i koho ana, a i oleia e hoonoa paha i kekahi noho :loko o ka Ahi olelo, e hoolohe'a no e ka Aha o ka manawa kupono mahope iho, ina iloko o ka ma-iawa o ke Kau oka Aha, a i ole'a i'oko o ka manawa mawaena o ea kau, ma ka u>auawa a mau mr īawa paha, a wah: a mau wrhi paha a ka Aha e kauoha ai. Paukh 12. Ma ka hoolohe ia ana e kauoha ka Aha e kakau ia na olelo ike a pau loa a i oleia ma ke ano e lawa ai ka hoomaopopo ana i na iueu a pau e maopojx> ai na mea a pau e pili ana, ama ia wa e haawi i ka olelo hooholo; me ka hoakaka inamea i maopopo mamuli o na olelo ike a me ke kanawai e pili ana, alaila e hooHi ia aku ma ke rno piha i ke Knhina Kalaiaiua. Ina oia olelo hooholo ua mrna ole ke koho ana, a i oleia ua ka noho, e kauoha koke ke Kuliina i oleloia e koho hou. na koina. Pauku 13. E hooholo ia ma na mea e pili ana ina ko ; tia ma ia mau hana e like me ka mea i hoomeopopoia e ka Aha. Elike no na koina me na ko'na ma na hookolokolo ana ma na Aha Hookolokolo Kaapuri ma ke Keena. 0 KA MEA I HOOHOLOIA OIA NO KA MEA HOPE A PAA LOA. Pauku 11. O ka olelo hooholo oka Aha e pili ana i kekahi ninan i pili pono iloko o ia palapala noi oia no ka hnna hope loa ana xk> ia mea a e paa loa maluna o na mea a paa. ' KAKULAOKA HANA AXA. Pauku 15. E lawelaweia na hana malalo o na rula o ka Aha Hookolokolo Kiekie. Ua hiki no i ka Aha e hana i na rula kulkawa e pili ana i na koho bak>ta 1 hoopaapaa ia a me na noi e hoonoa i ka noho iloko o ka Ahaolelo e like me kana mea i ike ai ua maikai a kupono. E loaa ika Aha na mana a pan e me na hookolokolo aiia ma kekahi kau hookolokolo mau o ka e p?ii ana ike koi ana i ua hoike e hek mpi, ka ka hoopai ana, na he ia hoowahawaha a me na mea e re a pau e pili ia hooiohe ana. Pauku 16. O kela a sce keia moolek», 0 na hana i hana ia mainnli oke Kana- i wai e kekahi Papa Kakau Inoa o ka Poe Koho Balota. a i oleia kekahi Pa{* T.nn« | Nana Koho Bak>ta, e lilo no ia i hoike kumu (pr!ma facie) eo na mea i ia maloko o'aila, a e laweia no ma ia ma kekahi Aha a i oleia Aha winn fc*Ki 1 waiho ia aku ai ia ma ke ano he mea hoik& Pauku 17. £ mana keia Kanawai kona la e hoolahaiaai Aponoiaikeiala 4o Okaloha M. BL 1894. (Ka^auinooia) SANPORD B. DOLE, P««aiduA o ka EepnhaHka o Hawaii. (Kakauinoaia) A. KIKO» Knhina

KANAWAI 14. HK KAKAWAI E PILI AXA I KA HOOPOXOPOKO AXA I XA PA UENA O KA AINA. E HOOMAO. POPO ANA KO KA HOONOHO ASAI MAUKOMI3INAPALENA AINA A £ HOAKAKA AKA I KA LAKOO 34AU HAKA. E Hoehela i«i e i»j Aka Hoek» a aw ta Aka Kuba o ta Repufcilīla o HawaiL Pawp L B lilo i Jxbqm uka Peresio k» EepalwHka, ma ka «poao ana °k* Ab» Kahin» & hoono&o i hookmhi a 01 ae paha maa KoznisinA Pkleu aīm « noho na k» oOuu «10» me kooa makeHLhke; & e kwa no ka ">t«« aw it apono aoa, e hoopiha i oa h«fcaK«lfi> ī loaa mamnli o ka t " at,a i hwopmi* aaa t oo k«kahi kuma e ae paka. Aole e oi ae aa&mua o kookahi Komisiiia no keka a» keia apaioa hookoiokoio kaaponi, a oa hiki oo e hooooho ia ke k»natr» hookahi &6 hookahi aoi ae maa apana hookolokolo kaaponi

PACKtr 2. Ua hiki ina ooa o na ahapoaa a me na hapa o na ahnpaaaa, na Ili aina a nie na hapa o na Ili ain* a me na mahele aina o na ano e ae iloko o ko Hawaii Pae Aina, no lakou na aina aole i hooko ia e na Lnna Hoona Aina, i haawi ia ka sila nni a hooiiloia palia ma ka palapala hoolilo.mai ka Moi mni a i oleia mai ke anponi mai, ma na palena i hoakakaia maloko o ia palapala hooko, palapala sila nui a knai paha, e waiho aku me ke komisioa Palena Aina o ka apena kaapnni kahi i waiho ai ka aina, i palapala noi e hooholoia a hooiaio ia na palena o ka aina i olelo ia e ke Komiaina i olelo ia a i ole ia e kona hope mai ma ka oihana. £ hoakaka ia ma ka palapala noi ka inoa o ka aina, na inoa o na aina a man aina paha e pili ana, a me na inoa o oa oaa o ia man aina ina na ikeia, a e hookomo ia nohoi kekahi hoakaka ano nui, ma ke ana ia ana a i ole ia ma ano e ae palia, o na paleua i koiia.

Pauku 3. £ lilo i hana na ke Komiaina i ka loaa ana iaia o ka palapala noi e like me ia i hoakakaia ae nei maluna, e hoike aku i ka ona a mau ona paha o ka aina, a pela no hoi na ona o na aina e pili ana, i ka manawa e makaukau ai oia e hoolohe iko lakou hihia. Eia hou no, he hana na ke Komisina e hoolaha aku no ka manawa aole e emi malalo o ekolu pule iloko o aole e emi malalo o hookahi nupepa olelo Beritania a me hookahi nupepa olelo Hawaij, i kekahi olelo hooaha iio kahi e hooponopono ia ana ame ka la ame kahi e hoolohe ia ai. E lawe kp Komisina ma ia hoolohe ana i na mea hoike a pau i waiho ia ae; e hele aku no ma kahi o ka aina i na ua noi ia e liana pela e kekahi o na aoao, a e 1-ooikaika ma na auo e as e loaa iaia na ike a pau e hiki ai iaia ke hooholo ix>lolei e pili ana i na palena o na aina i olelo ia* I ka haawi ana o k« Komiaina i ka olelo hooholo e hoakaka no oia uialoko olaila i na paleua i hooliolo ia mamuli o ke ana ia aua, mamuli o kekal-i mau mea a helehelena paa o ka aiua, a i ole ia ma na lioailona paleua paa, a i ole ia mamuli o kekahi a me kekahi; a e loaa no iaia ka mana e kauoha aku e ana ia a e liana ia a e kukuluia paha ia mau hoailoua e like me ka mea ana i manao ai ua kupouo, malalo o na lilo o ka jx)e i kuleana, a'ia aole loa oia e hoololi i kekahi palena i koakakaia ma ke ana ia ana iloko o kekahi palapala 8 la nui a kuai paha mai ka Moi a i oleia mai ke Aupuni mai, a i oleia iloko o kakahi palapala hooko o na Luna Hoona Aina.

Pauku 4. O kekahi mea i mauao ua hoopiiikiaia oia aiamuli o ka olelo hooholo o ke Komia'na, ua hiki no iaia ke hoopii hou ae ma ia hooholo ana a imua 0 ka Aha Hookolokolo Kiekie iloko o kanakolu la mai ka hoopukaia ana o ka olelo hooholo, a iloko o ka mauawa i olelo ia e uku i ua koina a pau i loaa ma ia wa a e waiho aku me ke Komiaina i palapala hoopaa maikai a lawa pono i hana ia e ke Kakauolelo o ka Aha llookolokolo Kiekie, no na dala he hookahi haneii, e hoakaka ana no ka hookaa ana 1 na koina e loaa hou ana ina e haule ka hoopii hou ana; eia no nae hoi, e loaa no i kekahi ona aina i kaawale aku mai ka Bepubalika aku, a aole ona hope i hoomana pono ia iioko o ka Bepubalika, ke kuleana e hoopii hou ae bo hookahi makaliihi mri ka hoopukaia ana o ka olelo hooholo i olelo ia.

Pauku 5. Ina manawa a pau hoopii bou ai kekalii mea e like me ia i hoakaka ia ma ka pauku mamua koke iho o keia nei, ua lilo i hana na ke Kom*sina e hooil; aku i ke Kakauolelo oka Aha Hookolokolo Kiekie i kope o ka moolelo a me kana olelo hooholo, i hriia me na mea hoike i waiho ia ae a me ka palapala hoopaa no ca koina e ulu ae ana ma ia hope iho. Ua hlki no i ka Aha Hookolokolo Kiekie e ae aku e hookomoia na mea hoike hou i hilii ole e loaa me ka huli ikaika ia ma ka hana mua ana, a o kona olelo hooholo oia no ka mea hope a paa loa.

Pauku 6. E loaa no i kela a me keia Komimna ka mana e hoohiki akn i na olelo hoohiki, e hoopai aku i na hina hoowahawaha, e ae akn i na hoopanee ana, e kiuoha a koi aku a hele mai na hoike, a mo ka lawe ana mai i na boke a me na palapala, e hoopuka i na palap&ia hoomaln no ka uku ia ana o na koina a ma kela a me keia ano e hana a lawelawe i ka maoa e pili ana i kona wahi i mana ai e like me ka mem i haawi ia n» ke kanawai i aa Lanakanawai Apoua. PacKi7 7. Ma keia ke papaia akn nei ke Knhina aole e hoopuka i kekahi palapala aOa nni mai a mahope aku o ka hooholoia ana o keia K&nawai mamoli o lukihi palapala hooko i ma ka inoa o ka aina, i e na Lnni Hoona Aina, me ka hoakaka ole iaona palana ik>ko,o ia palapiili aila nni, e Hke me ka oleio hooholo o kekahi Komkina Pakna Aina, a i ole ia ka Aha Hookolokolo Kiekie, ma ka hoopii hoa ana. Pacxc 8L E malwna kela a me keia Komāuaa i mooldo o kan* «tta huia 3oko o na boke i hoolako ia mkn iaiae ke Kohioa Kalaiaina, a o ia maa boke i kamanawa e piha ai e hoihoi ia akn no i ke Knhina, Pawp E hanaia na palapala hoika o kda a n» kna Koeaiaana o ka pepa i knniia i hoolakoia akn e k» Kohina a na keSa a me K«ni»»M

e ohi a hoike akn i ke Knhina Kaiaiaina, ao ka iii'Miiailai o k» vaflMa o ka fafe«> Aa. i lookala dak no kda a hm» keia pelapelahoike i kaai Pauku ia Na kela * tub ke» Koeaifina e waiho ikn o kaoakolu k nahope iho o ka hoopokaia au o kekahi pol&pola hoīkeoona paleoa, i kope i hoouioia o ia meo Bta ke keeoa o ke Kahioa Picxu 11. Oupahpala&oiapaa e «a£bo a&a me kekahi KoeoienA i boo«o--hoi» malak> o ke kaoawai e kokaa ai i ka Hoopoaopooo ia aaa o na Paieoa /ina, ī aponoia ma ka la 22 o lune, 1868. a me na «*ooiek> a paa • w*iho ana ma ka hxna o kdubi o ua Koni-naa i oleio ia. e hoihoi koke ia ae no i ke Kocr aina iaia ka mana maialo o kei t kanawai Packc 12. E leaa m» i kela ame keia Komwina he umi «iala no keia a me keia la e hana ai oia ma ka hooponopooo ina (lalena, a me kona maa lilo no ka heie ana e nana i kahi; ama na hiK»« ■ pau e loaa no uūa he elua dala no kela a me keia palapala hoike i hoopuka ia, he kanalima keoela no kela a nle keia hoo kahi haneii huaolelo iioko o ka hoakaka ana iloko o ia palapala hoike, a me iwakaiuakumamalima keneta no kela a nie keīa haneh huaolelo iloko o ka moolelo ona oleio ho ; ke ma ka hiiiia. Pauku 13. E nkuia na koina e ka mea noi a i ole ia e ka mea i hoopiiia, a i ole ia e mahele ia mawaena o laua, e like me ka mea i ike ia oia ke kaulike a pouo. ma ka noonoo maikai ana o ke Komwina, me ka hiki no nae hoi e hoopii hou ia ae e like me ia i hoakakaia maloko o keia neL Pauku 14- E mana keia kanawai mai kona la e hoolahaia ai, a o ua kanawai a me na hapa kanawai a pau e kue ana i keia ma keia ua hoopau loa ia. Aponoia i ke.a la 27 o Okatoba M. H. 189L (Kakauinoūi,) SANFORD B. DOLE, Peresidena oka Repubal ; ka o Hawaii. (Kakauinoaia,) J. A. Kiho, Kuhiua Kalaiaina.