Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIII, Number 37, 15 September 1894 — Ka Oihana Mahi Kope. [ARTICLE]

Ka Oihana Mahi Kope.

[L'uiihiia mai ka ria:it?r'.- Mw;;t'ily mai e William C. Aohi no k« }H :;;dikai o na kanaka llawaii kauu Kope ] Ua hoomakaia ke kanu ia ana o ke kope ma ko Hawaii Paeaina iloko o kanaono a kanaliiku makahiki i hala ae uei; a ma ua wahi i kaau ia ai a malauia maikai ia, ua nui no ka hua i loaa mai. Ma Oahu nei, na Manini inala kope uiaikai aia ke kiimii o ko awaw;i o Pauoa; a na kekahi mau I'ake hoi kekalii nuila koi>e ma ke 1 kumu o ke awawa o Manoa. Ma ka mokupuni o Kauai, ua nui a lehuleliu na haole i konio ma ka hana niahi kope, a iwaena o ia poe 0 lioela, Titaoomb a mo Wunaileuabaga; ua hoemaka lakou e kukulu i mahi kope nui ma llanulei, u i ka hoomaopopo ia ana ia manawa, he wahi kupouo loa ia m» ke kanu kope ana. Ua ulu ao na kope me ka maikai a i ka wa i hoomaka ai ka oln ia ana o ke oo mua, ua nani a maikal maoli ka nanaina © ua mahi kope laj e luhe ana na lau uliuli o ke kopo, e anapanapa ana hoi na hua ulaula, a ua like maoli no ka nanalna a mo na mea i ike ia ma na aina kanu kope e ae o ke ao nei. Akn, mahope mai, ua hiki mai ko kakani a komo aku la ma ke awawa o Hanalei, a mako iho la na kumu kope; a ma ia mea, ua hiki ole i ka poe i komoilokoo ia oihana ke hoomau hou nku i ka hana, a no ia mea, ua haaleleia ka laweluwe ia ana o ua oihana la, a hoomaka koke aku la lakou e kome ma kekalii hana e ae. Aka, i keia wa, ke ike ia nei no ua kumu kope he leluilehu ma na awawa o Kaua:, a o hua aua uo hoi 1 kekahi manawa. Ina paha i Ike ia na mea e koopau ai i ke kakani ia manawa e like me ia e iko ia nei i keia mauawa, iaa ua lilo kela i oihana holomua iloko 0 ka aina. Ua ike pu ia no hoi ia pilikia o ke kakani uaa Kona, Hawaii, i kekahi mau makahiki mahope niai, a oia ka mea nana i hookuomi hopo aku 1 ka manaolana o ka poe i komo aku iloko o iaoihaua; aka nae, mainuli o ke ano kiekie o na aiua malaila, ua palekana kekahi hapa nui o na kope malaila i ke kakaui, a ua hua mai no i kekahi mau wakahiki a he nui hoi ka hua ma kekahi mau wahi uaamua oka haa ma kekahi mau Wiihi. 1 kekahi luau makahiki loihi i hala aku nei, he nui na kumu kope nunui i ikeia ma ke kahua o ka p»e Katolika ma Hilea, Kau, Hawaii, a ua uui hoi na kope i loaa mai mailuna mai o ia mau laau. O kekahi o ia mau laau, ua oi aku mamua o kanakolu kapuai ke kiekie, a h» maikai mau hoi ka ulu aaa; aolaila, ma ia mea, ua akaka, he iike ole ko kulana o ka ulu ana o ke kope o na wahi like ele Hoko • keia Pae Aina. A oiai hoi ke haawi iii nei na noonoo nui ana no keia oihana mahi a ke hoea mau mai nei na niuaa e piii ana i n \ a!ua i kupono no keia hana a me ko ano bot a hoohana aku ai ma keia lala o ka oihaaa mahi. Nolaila, ua manaoia e hookaawaleia keia maa aoao mahope ae nei, no ka hoomaikeike ana ako i ka poe i lawa ole na makaukau ma keia mea. Me he mea la, aole no paha e kuikahi like ana ka naanae o kekahi mau m«a kanu kope elaa i ke ano o ke alahele kupono e lawe-

U*e āi i ki m\hi ioa- aka, ua m.sopop?ia n e ra:i o ha ike hoa fa » keia mau l* e nte n»i »$ po-e kiiou k«p<e # n& aIBA maiii*»? e hai»-* u?s, u* hikī no ke he ū \ mea • Kiwe'liiwe sna i ka Oih*mi Mahi Kop*, ins oia e«e ana e ilakal la kaoa xr.au UweUw* hie-» c.»na e kooa noonoo m:rik«» iho. He «ae-4 pono bof e keomaepopo ?oco le* is» e pono e haawi i& namaUaia ni!itk«i sna i na kaiau kope hoa oo eba makahikl mamaa o fca hoea ana iu-n u kooa laanawa e hoohua mai ai i ka hua, a ma itt ana wale no e hiki ai i oa kumu kope k« hoohaa noi nni i ka hua i kulike hoi me ke aoo o ka naaiama ia ans; a il.'»k*> u keia omu makahiki eh3 ? he nif»a pouo hoi e loaa i ka meH kanu k.-i-e ke kahua ku{>ano e hiki ai iaia ke malama iaia iho a nie kana hana. He mea pono 110 hoi e hoouiaopopo pu ia. o ka Mahi Kupe uuku ku{>oDo i maiama maikai ia, ua oi aku ia mamua oka mahi ko[>e uui i lo:ui oie na malama kupooo an3. O na aina maikui a Kupoao n«> ka hasa f aule ao he maalahi ka loaa ana ma ke kuai a peia no hoi aa ka hooliwalima loilil ana; aka, ina e loaa ana kekahi aina ma be ano hoolimaiima i kekahi manawa, ua hiki no ke kuai ia ua aina la i ht*oiimaiima ia maoma ae o ka pau aoa o ka ioanawa i hooliiualiaia ia ai. a he mea pono hoi e hoomaopopo p« Ia ia mea iloko o ka heoliuiaiima i ka wa pono. O kekahi ona aina aupuni i hoolimalima ia i keiā manawa, aohe he kanalua ana © hana ai ana he manawa e hiki ai I ua poe paa hoolimaliiaa ia ke kuai i ua aina ln, oiai oia no ko ke aupuui manao ma ia mea. Mahop« koke iho o ka ioaa ana o ka aina o ka hana mua, oia no ka hooulu ana i na kawowo, a ma keia mea he mea pono e !»>:ta mua i ka mea kanu kope ka ike ana, ke hahai nei oia m& ke ala pololel—e like hoi me ka mea i hoao ia a ike i i ka hoUpouo ma na nina mamao. KE K A 111" A lIOOK A WOWO. No keia hana, he mo.i pono e loaa kekahi kahua kupono ano mahana a maioo hoi mo ke kokwke nae i ka wai a me ka iepo palupalu, at>le nae e like ia me ko kekahi walii i manao ia no ke k&nu ana aku i na kawowo i iiooulu ia. lla ;jiea pono e hoomalumalu la iki puepue kawowo, aka uue lioi aole ma ke ano e kaupale loa aku ai i ka la, a aole hoi ha pouo e kukulu iho ka wai o na laulaau mai na ku:nulaau mai e ku kokoke ana m;iluna o na puepue o na kawowo. E hoomaemae pono

loa ia 11:1 put»[>ue o ua kawowo, a e eli iii hoi ka lepo rne ka hoowali niaikui i»i ana 110 ka 9 n 1120 ka 12 iniha ka hohonu, uie ka hookaawale loa aku hoi i na pohaku liilii a pau. E liookiekie ia ao na puepue maluna ae o ka iliwai like o ka aina i »iea e kokua nui ai i ke kawowo i ka wa e hooiuuu ai i ka wai, me ka hookomo kupono ia h«.»i o kela a me keia puepue. I ka wa e kanu ia ai ke kawowo, he mea pono e hookaawale ia i eono iniha ka mamao o na laina, a i hookalii iniha mawuena o kela a mo keia anoano me ka uhi iho n«i mo kahi lepo lahilahi, a e hoomaluuaalu pu ia hoi; o na lala laau i hoomoemoe ia maluna o na laau i kau holokea ia maluna o na puepue kawowo ka mea hoomalumālu makepono loa. I ka wa kakahiaka ame ke ahiahi na manawa maikai loa ne ka hooma-u ana ike kawowo. E loaa no mai ka 20,000 a 25,000 kawowo maikai mailoko mai o ka busela anoano hookahi. O na kahua hookawowo no na kawowo i hooaiahuahua iki ae, ua hanaia no e like ae la me la, koe wale no, aole ia i hoomalumalu ia. I ka wa mai ka elua a eha lau oke kawowo mawaho ae o na lan poi o ke kawowo, la wa e uhuki ia lakou mai ka puepae kahi i kaau ia ai, a kanu hou aku ma kekahi mau puepue hookawowo o aku i hoomakaukau la no ia wa oke kawowo, a o ua mau puepue la he mea pono e hoomakaukauia ma kahi ano ma'u o ka lopo, me ke kanu ana mawaena o umi a me umikumanaalua iniha ka mamao mai kekahi kawowo a i kahl. E maiuma pono loa ia aole e polno ke aa mole o ke kawowo i ka wa ehu la ai. laa he loihi loa ke aa mele, alaila, e pono e oki ma ke oki kepa aua, a ma fa ano aole ia e lilo i mea e poiao ai. (E hooman la aku ana.) Ho mea pono i na mea a pau e paa oei, b& maa pww ka lakou ke hai aku nei ka makou nupepa, j ua pono ia lakou ke lawe i ka hoo- j ko ana no ia mau mea i oielo ia, no ka mea na make kanu loa ke aupuni Moi ma ko Hawaii Paeaina, mamuli o ka ike ia ana mai nei o ke aupuni Repubaiika e ka Pereāi. «lena Kaliva)aoa a ne ka Ana £&- nate o Amerika Hōipuia, a i htoia ia mai nei hti e ka Makaaiaana a me Holomua na nupepa aoee alii o ke kulanakauhale. lIOOHUIAINA.