Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIII, Number 18, 5 May 1894 — HE KAAO HOONAUE PUUWAI NO PUAKAOHELO KE Kaikamahine Alii. KA Ui Oi Kelakela o ka Nani a me ka Maikai. NANA I HEHI-KU NA KAPU O KUAIHELANI A ME NUUMEALANI. KA Ui i Hiolo ai ke Kapu a me ka Mana o ke Kiowai kupua-kahi e hiolo ai ka nani a me ka maikai o na mea kino kanaka o ka Honua nei. [ARTICLE]

HE KAAO HOONAUE PUUWAI NO PUAKAOHELO KE Kaikamahine Alii. KA Ui Oi Kelakela o ka Nani a me ka Maikai. NANA I HEHI-KU NA KAPU O KUAIHELANI A ME NUUMEALANI. KA Ui i Hiolo ai ke Kapu a me ka Mana o ke Kiowai kupua-kahi e hiolo ai ka nani a me ka maikai o na mea kino kanaka o ka Honua nei.

Ke Kiowai kapu a me ka Mana Kupua e kiai ia ana k na Honu Alii iie Umikumamalua; ua lilo ia mana i mea ole i ka Nani a me ka Ui o Hawaii. I ke kahu hanai i hoopuka ae ai i ka inoa o Puakanakamaikai, he mea o ka lele o ka hauil o ka ul Puakaohelo, a hina aku Ia oia mai kona noho aku, aua hoopau ae la hoi kona kahu hanai i kana kamailio ana, a lele aku la maluna o kana hanai e iomi ai, kana aiii a luhi hoi o ka wa heu o!e. Oiai oia e waiho ana me ka pane leo ole, e lomi ana kona kahu hanai me l:a opa ana me kona manao kuhihewa he mal, eia ka aole, eia ka he mai rumatika, ola hoi he mai ma na ami a pau o ke kino, a he aloha kunane hoi ma kahi olelo ana. Oiai no hoi oia e haanipo ana i ka eha limu ole a ke aloha, ua hoomanao ae la ka mea kakau i keia wahi a ka poe ioea i ilonolulu ke aloha I ka pua lai o ke kaona Onaona pua o ka pikake I paoa aala i ka nahele Hele no oe * ike mai Kikaha ua manu i ka pali 0 ka ono o ka pua Koolau Mikiala pinepine ilaila E ake na manu e inu 1 kahi wai ono e Kalona A he haiiona mua no ka'u I loaa i ka welelau lima Haina ka lei e kohu ai Owau, oiala he inoa Aia no ke kahu hanai ke lomi la me ka manaolana ole he pono ke loaa noai aua, a he mau hora lioi ia o ke kupilikii ioa, a no ka manao o Punahoa ua kupouli loa ka moopuna kane no keia mai o kaua hanai, ua hawanawana iho la oia ma na pepeiao o kana moopuna kaue; eia nei, mai kuhihewa oe he mai kenao ko hanal, he mai aloha kena i ke kaikunane no kona lohe ana i ka inoa, e waiho pe!a a nana no e ala ae.

Oiai ka ui e waiho a make ana, a e noho pu ana hoi me ka ui Kahakauakoko ma kona aoao, a e like no me ka Puakoolau e hana ana, pela no hoi kela kaikamahine alii, a pela pu no hoi mo na lii a pnu, e uwe ana, e loml ana; aka nae ua kuhihewa loa ia lakou, a pane aku la o Puakoolau i na mea a pau e waiho iaia pela, a nana no e ala mai aka, aole he pau iki o ka manao o ka ui, oiai kona manao e haalipo ana no ke aloha i ka hoahanau e waiho a make ana, mahope iho o ko lakou luakaha ana no kekahi manawa loihi, ua pohala ae la ka ui mai kona waiho a make ana me na maka i hele a haikea, ala ae la ia a nana ae la i ko ka hale a pau oiai lakou e nonoho like mai ann, a ua lele mai ia hoi ka ui o ka aina lewa a puili i kona hoahanau. E uu hoa heluhelu, ua ala mai Ia ka mea nona kela moolelo mai kona

huanipo ann i ke aloha o kunaooi a ua naue aku la na mea a pau e paina. Ia lakou e luana nel, eia ka aina o Kanehunamoku ke hele la Ika papaku oka moana. He elua mau makahiki ko lakou hele ana ika moana, a i ke kolu o ka makahiki, u.i hoomaka ae la ka aina e pii iluna oka ilikai. O ka lakou hana ika wa e hele nei ka niua i ka papaku o ka moana he makaikai, l na alu, i na piina o ka aina, a he hula wale no hoi ka hana ana kanaka oka ainn, a iloko o ia mau makahiki ua ku a hoohihi loa ia ka ui i ka nanl o ka aina a me na mea no a pau, aka nae, he mea ole ka manao o ua ui nei i ka mana o Punahoa. Oia hele a piha na makahiki elua me hapa, ua pii ae la ka aiua iluna, a i ka lana ana o ka aina iluna, akahi no a pane mai o Punahoa ia Puakoo lau ma ka moeuhane no ka manawa e haalele ai i ka aina o Kanehunamoku, penei: E a'u moopuna aloha, e haalele ana kakou i keia aina, i ka pilia ana 0 na makahiki eliiku, e hai akuolua 1 na iii o ka aiua no ko olua haalele ana i ka aina o Kanehunamoku.

I ka hiki ana mai o ka manawa e haalele ai laua i ka aina, ua kamaiiio aku la laua i na lli a pau, a i ka lohe ana o ke kaikamahinealii Kahakauakoko ika wa e haalele ai laua no ka aina o Kuaihelani, he mea e ke kaumaha o kona noonoo no ka haalelo ana mai o kona hoahanau ma ke kino. Ma ia manawa koke no hoi, ua hoolahaia he kuahaua i nu makaainana e hoomakaukau i na mea ai o na ano a pau, no ka malauui ana i ka hanoh.ano ona mea nona na pomaikai i hoomakaukauia. Ile manawa ole, ua makaukau na mea ai e lawa ai no eono malama, a he hula wule no ka hana a na lil me na makaainana i na po a pau, a o ka hele ia a piha na mahina eono i olelo ia no ka hele, he mau la ia no ke kaumaha o na kamaaina ame na malihini e ku ana a haalele iho i ka nani a me ka maikai o ka aina o Kanehunainoku a me kona ulumahiehie I hele a lupea ia e ke ala a me ke onaona, oia ka ka mea haku iho ai, Auhea oe e ke onaona E ke onaona o ka Makahala E halialia nei i ka puuwai I ka eha koni a loko I hoa pili no Roselani Kuu hoa i ka iu ano Haina inai ka puana OWitu o ula he iuoa I ka pau ana o na malama eono, ua makaakau ka huakai hele no Kuaihelani. MOKUNA 11.

Ka haalele ana o ka ui aukai i ka aina o Kanehunamoku. —Haaiele i ka po o Hoaka, no Hoaka ka po, a nona no ke ao—Ka hiki ana i ka aina o Kuaihelani, ka hele hookahi ana o Puakaohelo oia hookahi wale no no ka halealii —Ka noho ana o Puakoolau i kahi a laua i pae aku ai—Ka haule loa ana o ko Puakaohelo manao no koua kahu hanai— Ka hopu ia ana o Puakoolau e na ilamuku o ka aina, kona paaaua ma kahi paa—Ka hookolokolo ia ana— Olelo hooholo a ke alii Kaneluhonua a me ka olelo pale a ka moo nui Kihanuihalulumoku, kona pakele ana—lva hui hou ana me ka ui Puakaohelo.

I ka pau ana o ua la o ka noho ana ma ka aina o Kanehunamoku, ua halawai mai la ka uhane o Punahoa me kana moopuna kane, penei kana olelo: E haalele ana kakou i keia aina 1 ka po i o Hoaka, ma ka oluolu o Kanehunamoku, ua ae mai ola e lawe aku ia kakou a lioopili aku i keia aina mo ka aina o Kuaihelani, a ela ka mea hai aku ia oe, e loohia ana oe i na pilikia, e hookuu aku ana oe i ko hanai oia wale no ke liele a hui me ke alii nui o ka aina, e noho iho ana oe i kahi a kakou e pae aku al, aia a pae kakou i kula, e hoolilo oe i kuu alelo i uku papa a kau ae ma ko maka, alaila e noho ana oe ma ia wahi, a e poino ana oe i ko hanai me ka manao ole mai la oe, a e pia ana oe i ka hopu ia a hoopaa ia ma kahi paa. Aole i pau.