Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIII, Number 1, 6 Ianuali 1894 — Page 2
| This text was transcribed by: | Toni Lynne Kaefferlein |
| This work is dedicated to: | Louise Maury Liliuokalanu Elementary School |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
MA KE KAUOHA.
Ua hookohuia o FRANK ARCHER KELIINOHOPONO i keia la, i Lunakanawai Apana no Ewa, Oahu, ma kahi o R. Makahalupa i waiho mai.
J. A. King,
Kuhina Kalaiaina.
Hale Mana Hooko, Jan 2, 1894,
2475-1
HOOLAMA.
Mai a mahope aku o keia la, aole o hoolilo ia i Ia Kula,a; aia wale no a hoolaha mua ia e ke Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Jan, 2, 1893.
2475-3
Kuai o na Koena o na Aina Aupuni o Pulena a me Poupou Puna, Hawaii.
I ka Poalima, Feberuari 2, 1884, hora 12 awakea, ma ke alo iho o ka Hale Mana Hooko, e kuai ia aku ai ma ke kudala akea na koena o na Aina Aupuni o Pulena a me Poupou i Puna, Hawaii, nona ka ili he 675 mau eka oi aku a emi mai paha.
Kumukuai Kiekie e@koho aku ai, he $675.
Eia he ano, na ka mea e lilo ai e uku i na lilo o ke ana a me ke kaha ana o ke kii. E loaa no na ike pina a pau no na mea e pili ana ke nonoi ia mai i ke Keena Aina, Oihana Kalaiaina.
J. A. KING,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Ian. 3, 1894.
2475-3
Kuai o ka Aina Aupuni ma Koolau, Maui.
I ka Poalua, Iahuari 30, 1894, hora 12 awakea, ma ka alo iho o ka Hale Mana Hooko, e kuai ia aku ai ma ke kudala akea, kela aina Aupuni ma Koolau, Maui, i ikeia ma ka inoa o Makaiwa Hikina, a e moe la mawaena o ka aina o W. Makaiwa a me Kahawai o Kaaiea, a e holo ana mai ke kai a hiki i ke alanui Aupuni.
Ka ili, he 243 mau eka oi aku a emi mai paha.
Kumukaai kiekie e koho aku ai, he $300.
J.A. KING,
Kuhina Kalaiaina,
Keena Kalaiaina, Dec. 29, 1893.
2475-3
Kuai o ka Hoolimalima o kekahi hapa o ka Aina Aupuni o Keohe, Hamakua, Hawaii.
I ka Poalima, Feberuari 2, 1894, hora 12 awakea mamua iho o ke alo o ka Hale Mana Hooko,@ e kuai ia aku ai ma ke kudala akea ka hoolimalima o kekahi hapa o ka @Aina Aupuni o Keohe, Hamakua, Hawaii, nona ka @li he 185 mau eka, oi aku a emi mai paha.
Manawa: He 10 makahiki hoolimalima
Koho Kiekie; He $185 o ka makahiki, e hookaaia ma na hapa lua makahiki i kinohi.
J. A. KING,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Jan. 4, 1894.
2475 3
KEENA O KA PAPA OLA,
HONOLULU, December 18, 1893.
No ka mea, ua puka ae ka mai Fiva Ula ma ka Mokupuni o Hawaii, nolaila ua manao ka Papa Ola, no ka pomaikai o ka lehulehu, he mea pono e hoolaha aku i keia malalo nei:
NA HOAILONA O KA MAI FIVA ULA.
Ua hoomaka ka mai Fiva Ula me ka nalalu ma ke poo, luai ana, eha ma ka puu, a me ka pii ikaika ana o ka wela. Iloko o umi-kumamalua a iwakalua-kumamaha hora puka koke mai he ano puupuu makalii ulaula ma ke poo mua, a holo koke no a puni ke kino holookoa. Mahope o ke kolu o ka la oa emi a nalowale ka ula. Mahope o ka ewalu la ua hoomaka ka ili e hemo hunahuna makalii ma ke kino, a me ka papaa nunui ma na lima a me ka wawae. No oha a eono pule e hemo ai ka ili. Mai ka wa e puka mai ai ka ula a hiki i ka wa e pau loa ai ka hemo ana o na hunahuna ili he wa lele ia o ka mai fiva ula. Aia iloko o na hunahuna ili maloo ka anoano o ka mai, a oia ka mea naua e hoolaha aku ka mai fiva ula.
Ke ike ia na hoailona o ka mai fiva ula iluna o kekahi ei ike me ia i hoakaka ia ma luna ae e pono e hoike koke ia ae imua o na Luna o ka Papa Ola.
W.O. SMITH,
Peresidena o ka Papa Ola.
190-3 2473-3
Hoolaha Pa Aupuni.
Ua hookohu ia o D. K. Kapili i keia la i Luna Pa Aupuni no ka Pa Aupuni ma Hilo, Hawaii, ma kahi o J. McCarty i waiho mai.
J. A. KING,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Dec. 22, 1893.
2474-3
Kuai o ka Hoolimalima o na Aina Aupuni ma Kau, Hawaii.
I ka Poalima, Ianuari 19, 1894, hora 12 awakea ma ke alo iho o ka Hale Mana Hooke, e kuai ia aku ai ma ke kudala akea ka hoolimalima o na aina Aupuni e waiho nei mawaena o Moaula a me Keaiwa, a e moe ana mai ke kai a i ka laina he 7500 kapuai mauka o ke poo o ka aina o Hionaa, Kau, Hawaii, nona ka ili he 4200 mau eka, oi iki aku a emi mai paha.
Manawa: He 10 makahiki hoolimalima.
Uku kiekie: He $250 o ka makahiki, e hookaa mua ia ma na hapalua makahiki.
E hookoe ia i ke Aupuni ha pono i na wa a paa e lawe i 300 mau eka ma ka puunui a ma ka hapa paha, ina e makemake ke Aupuni a aole no ka mahi ia e ka Hui Mahiko o Pahala.
E haawi ia aku no keia aina i ka mea e lilo ai mai Mei 7, 1894 aku.
J. A. KING.
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Dec. 20, 1894.
2474-3
ILOKO o ka Aha Kaapuni, Apana Hookolokolo Ekahi o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hana o ka waiwai o HANA HAELO KAPALI, o Honolulu, Oahu, i make kauoha ole. Ma ka heluhelu a me ka waiho ia ana mai o ka palapala noi a Rev. D. Kapali, kane a ka mea i make, e hoike ana ua make kauoha ole o Hana Haelo Kapali i ka la 29 o Novemaba, 1893, a e noi ana e hoopukaia ka palapala hookohu lunahooponopono iaia, ka mea noi.
Nolaila ke kanoha ia nei o ka POALIMA, la 23@ o IANUARI, 1894, ma ka rumi@ hookolokolo o na Aha la ma Aliiolani Hale, Honolulu, oia kahi a me ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua palapala noi la, a o na poe a pau i kuh@ana e hele mai lakou a e hoike mai i na kumu no k@ha la e ae ole ia ai ua noi la.
Honolulu, Dekemaba 11, 1893.
Na Ka Aha: HENRY SMITH,
@2672 3 Kakauolelo.
KA.
NUPEPA KUOKOA
- ME -
Ko Hawaii Paeaina i Huiia.
No ka Makahiki, - -$2 00
No Eono Mahina, 1 00
Kuike ka Rula
PUKA
ANA. 1 2 3 4 5 6
Pule Pule Pule Pule Pule Pule
Iniha $ 1.50 $ 2.00 $ 2.50 $ 3.00 $ 3.50 $ 4.00
2 Iniha. 2.00 2.75 3.50 4.00 4.50 5.00
3 Iniha. 2.50 3.50 4.50 5.00 5.50 6.00
4 Iniha. 3.00 4.00 5.00 6.00 6.75 7.50
5 Iniha. 3.50 4.75 6.00 7.00 8.00 9.00
6 Iniha. 4.00 5.50 7.00 8.00 9.00 10.00
O na Olelo Hoolaha a pau e hoouna ia mai ana no ka Hoolaha maloko o keia Nupepa, e hoouna pu mai me ka auhau, a ina aole, aohe hookomo la.
HOOPUKAIA E KA
HAWAIIAN GAZETTE CO.
H. M. WHITNEY, Luna Nui.
J. U. KAWAINUI, Luna Hooponopono.
No Honolulu, Oahu, Lakou a pau.
POAONO, - - JANUARI 6, 1894.
KE komo nei keia nupepa ma keia helu mua o 1894 i ke kanakolu-kumamakolu o na makahiki o kona kakele ana iwaena o keia lahui, me ka piha i na manao maikai, na mea hou a me na mea heluhelu o na ano like ole e hoohialaai ai ke heluhelu iho.
KE KUHINA HAWAII NO WASINETONA.
Ma ka huakai a ka mokuahi "Australia" e huli hoi aku ai no Kapalakiko i keia la, i manao ia ai e hoi aku ana o Hon. L. A. Kakina, ko Hawaii Elele a Kuhina Mana Piha ma @ ke kulanakauhale poo o ka Ripubalika Nui. Iaia e hiki aku ai i Kapalakiko, e kukini loa aku ana oia no Wasinetona, ke kahua o kana oihana i hoohanohano ia aku ai e ke aupuni.
Kanawai Hookaokoa i ka Oihana Perisedena.
Ma ka halawai mau o na Aha Hooko a me Kuka i malama ia i ka Poaha iho nei, ua lawe ia mai he kanawai e hookaawale ana i ka oihana o ke Kuhina o ko na aina e mai ko ka oihana mai o ka Peresidena. Ua hana ia keia hoololi mamuli o ko Peresidena Dole makemake a i mama ae hoi na haawe e auamo ia nei e kona hokua hookahi. Ua heluhelu ia ka bila, a ua waiho ia aku la i ke Komite Hookolokolo.
Ka Waihona o ka Lahui.
O ka nui o na dala e waiho ana ma ka waihona o ka lehulehu ma ka la 3 o Ianuari, e like me ka hoike a ke Kuhina Waiwai ma ka la mahope iho, penei no ia: Ma ka Banako Hale Leta, he $21,623.33; ma ka waihona o na Papa Alanui, he $48,250.86; ma ka waihona o ka Papa Hoonaauao, he $19,529.48; na dala loaa hiki ke hoohanaia, he $227,995.54. Huina a pau , he $317,399.21.
NA HOOLOLILOLI KULANA OIHANA.
Ma ka Poaha iho nei, ua waiho mai o Mr. F. M. Hatch i kona kulana Hope Peresidina o ke Aupuni Kuikawa o Hawaii, mamuli o kona manao e holo ana ia a kaawale mawaho aku o na palena o keia aina. Nolaila, ua hoopiha koke ia keia hakahaka e na Aha Hooko a me Kuka ma ke koho ia ana ma ka balota o Mr. W. C. Wilder.
A ina hoi e hooholo ia ana ka bila kanawai e hookaawale ai i na oihana Peresidena a me Kuhina o ka na Aina e, alaila o ka imi aku i kanaka no ka oihana kuhina ka mea nui i koe. O Mr. Hatch ka inoa i manao nui loa ia he kupono, aka aohe akaka o kona ae i keia oihana. Malia nae hoi papa ma keia holo ana ona i Kapalakiko a hoi mai e ae ai oia.
Ka Pane Hoole a Peresidena Dole i ke Noi a Peresidena Kalivalana e Hoihoi i ka Moiwahine i pau.
Ua hoopuka ia mai nei ka pane a Peresidena Dole i ke noi a Peresidena Kalivalana e hoihoi aku i ke aupuni i ka Moiwahine i pau, i kakau ia ma ka Hale Mana Hooko ma Honolulu i ka la 23 o Dekemaba i hala.
He palapala aupuni hanohano, noea, wikani a e eo ai ka mahalo mau loa ia o ke kanaka e ku nei ma ke poo o ke Aupuni Kuikawa.
Ua wehewehe ia ma ia pane ka moolelo piha, na kumu lehulehu a me ka hoole ia ana aku o ko ka Peresidena o Amerika Huipuia kuleana ole e noho hookolokolo aha uwao mai, no ka mea, aole i hoomana ia oia e na aoao elua malalo o kekahi aelike i kakau like ia a me ka hoole pu hou ia ana aku o ko ka Peresidena o Amerika Huipuia mana ole e komo mai e hokai i na hana kuloko o Hawaii nei.
Ua panipani ia ma ka pane na mea a pau e hookoe ole ia ai kekahi wahi puka no ka lunakanawai o ka aha uwao i koho ponoi ia e ia iho no.
Nolaila, ma ka hoopokole ana, ua pau no ka pane iloko o keia mau huaolelo, penei:
"Ua hoonaauao ia mai au e hoike aku ia oe, e Mr, Kuhina (Willis) ke hoole haahaa a pupuahulu ole aku nei ke Aupuni Kuikawa o ko Hawaii Pae Aina i ka hookipa ana mai e noonoo i ka hoolala manao a ka Peresidena o Amerika Huipuia e haawi pio aku i kona mana aupuni i ka Moiwahine i pau."
He Bila Kanawai ano nui Malako o ka Hale Senate o Amerika Huipuia.
Wasinetona, Dec. 18 - Lehulehu wale na manawa o ke kamakamailio ana o ka poe huli mea hou o ka Hui Nupepa Imi Mea Hou me na Luna Senate a me na Lunamakaainana o no Ahaolelo Lahui no ka Elele palapala a ka Peresidena i hoouna aku ai i na hale no ka mea pili ia Hawaii. Nui a ka launa ole mai no hoi ka nema a na Ripubalika i ka hana a ka Peresidena a me ko lakou olelo, ua emi hope mai ka mana hooko mai kona kahua mua mai i ku ai he aupuni hoihoi alii a me kekahi mau kumu e ae, oiai hoi na Democarata e mahalo ana he elele palapala naauao.
Ma keia la hookahi, ua lawe mai o Luna Senate Morgan, ka lunahoomalu o ke Komite o ko na Aina E, iloko o ka Aha Senate, he bila e pili ana i na aupuni kuikawa. E hookaawale ana, ina e makemake ana o Amerika Huipuia e loaa kekahi noho mana aupuni ana maluna o kekahi aina kuwaho a aina e ae paha ma o ke kuikahi hoohuiaina la a ano e ae paha, alaila, ua hiki no i ka Peresidena, ma ke ao a me ka ae mai o ka Aha Senate, e koho i Kiaaina no ia aina a me ona Aha Kuka, a o ka lakou mau hana ua noa i na Ahaolelo lahui ke hooponopono a hoopau. Ua waihoia ka bila i ke Komite o ko na aina e.
Ke manao nei makou, he puka keia e wehe mua ia ana no Hawaii e komo aku ai malalo o na eheu o ke Aupuni Aeto, a nolaila, e kali ia aku ana ka hopena o keia bila kanawai me ka anoi nui ia e ka poe a pau e ake ana no ka holomua a me ka oni paa.
Make Loa ke Aupuni Alii ma Hawaii.
Aole he hoihoi aupuni alii a pau wale aku nei ka makahiki 1893, a nolaila, ke mole loa iho la ke Aupuni Kuikawa e elieli ai kulana. No ka mea o kela pauku 2 maloko o ke kuahaua a ke Aupuni Kuikawa o ka la 17 o Ianuari nona na huaolelo i kahakahaia penei: "Ma keia, ke kukuluia nei he Aupuni Kuikawa no ka hoomalu a hooponopono ana o na hana o ka lehulehu, a no ka malama ana i ka maluhia a hiki i ka manawa e hiki ai ke hooponoponoia a aelike ia na kumu e hoohuiia ai me Amerika Huipuia," aole loa e ike ia maloko o laila, e make wale ke Aupuni Kuikawa i ka wa e hooholo ole ia ai ka hoohuiaina. Aku aia ka hoopau wale ia o keia Aupuni e ku nei "a hiki i ka manawa, e hiki ai ke hooponopono ia a aelike ia na kumu e hoohuiia ai me Amerika Huipuia," alaila pau ke ku ana o ke Aupuni Kuikawa. No ka mea, ua kukuluia ke Aupuni Kuikawa me kela kahua paa, oia ka hoohui me Amerika Huipuia. E like me ka loihi o ka loaa ole ana o ka hoohui, pela no auanei ka loihi e ku ai ke Aupuni Kuikawa, he hookahi makahiki, he umi paha makahiki a oi aku. A oiai ua ike ia mai keia aupuni e na aupuni a pau i noho kuikahi pu ai me ia, nolaila, aole he kumu e hopohopo ai no kona ku ana malalo o ke kahua i kuahauaia ai ma ka la i hookahuliia ai ke aupuni alii a kukul@ia ai ke Aupuni Kuikawa o ko Hawaii nei Pae Aina.
Eia na hua i palapala ia maloko o ka manao alakai o ka nupepa Hoku o Wasinetona : "Make loa ke aupuni alii ma Hawaii. Make loa e like me kela kui puka komo i paa ma ka moolelo. Make loa iloko o na hana hoomakamaka malalani a ke Komisina Mana oi kelakela Blount, ka mea paahana a ke Kuhina Nui Gresham a me na hooikaika kuanui a Peresidena Kalivalana. Mamua o ke ku ana ae o ka mokuahi Arawa ma Kapalakiko, ua hopohopo ia e ke Kanaono Kumamalima Miliona kue anee alii e noho ana ma Amerika Huipuia, ua holopono la ka Kuhina Willis hooko ana i kana mau olelo hoonaauao i hawai ia ai iaia e Peresidena Kalivalana a ua hooneoneo ia la ke Aupuni Kuikawa. Aka, ua pau ka hopohopo no ia mea, a ina ua kaua maoli aku la o Kuhina Willis maluna o na mana e paa la i ka hoomalu ana o na mokupuni, aole ia he mea nui e haunaele nui ai. Iloko o ka paa pono o na hale aupuni a me na lako a me ka pualikoa, i lawa pono a i kupaa malalo o ko lakou mana, alaila aole he mea e kanalua ai i ka hiki ia Peresidena Dole a me kona poe hoa ke lawalawa maikai no ke kuokoa. Ina lakou e kahea ia mai ana e pale no ke kumu o ka noho ana pono, ka maemae a me ke kulana naauao a kue aku i na hoohakaka a Kalivalana kokua pegana, e loaa ana ia lakou ke aloha ia a me na kokua mai a America aku, oia no ka mea e upu ia aku nei mai keia lahui aku. Eia na hookauwa lehulehu no ke kukulu ana i mau pualikoa pualu ma na tausani ke haawi ia nei ia Peresidena Dole mai na kapakai akea aku o ka Moana Pakipika, aole nae he ae ia mai e ke Aupuni Kuikawa o na kokua mai waho aku nei no ka hoomau ana ia lakou, he kumu ia e hoike mai ana me ka hoohewahewa ole o ka mana hooko wale no o ka Ripubalika aole o ka Ripubalika ponoi ka imi aku e hookahuli i ke Aupuni maikai a e hoihoi hou ae i ke alii pegana ma Hawaii."
Pau o na Hoa o ka Papa Hoonaauao i ka waiho.
I kulike ai me ka makemake o ka hoike a ke Komite o na Aha Hooko a me Kuka i kohoia ai e huli i ke kulana o na hana maloko o ka Papa Hoonaauao, a i waihoia ae imua o ka halawai o na Aha Elua i malamaia ma ka auwina la o Dekemaba 28 i hala, nolaila, ua waiho mai na lala o ka Papa iloko nei o ka aina i ko lakou mau hookohu ma ka la 3 o Ianuari nei, oia hoi o Hon. S. M. Damon, W.W. Hall a me Walter Hill; a o kekahi mau lala e ae o ka Papa o Hon. C.R. Bishop a me Hon. W. D. Alexander, aia laua mawaho aku o ka aina. Me he mea la ma keia mua iho, e kukulu ia ana he papa hou me eono lala ka nui, a o ka hapalua o ia mau hoa i mau wahine.
Mahea na Koa Aumoku Kaua America e ku nei.
Ua hoouna loa ia aku i ka nupepa "Sun" o Nu Ioka kekahi loho mai Kapalakiko aku, e lawe pu ana hoi i kekahi mai olelo o kekahi o na palapala malu i kakau ia ma Honolulu a hoouna ia aku, penei na olelo i kope ia mai:
"Aole he wahi mea a hoohunahuna iho o na aliimoku o na puali mokukaua Amerika ma na kai o Hawaii i ko lakou manao aloha maoli i ke kumu a na poe hoohuiaina. 'Ina makou a kauoha ia mai e lele aku iuka o ka aina,' wahi a kekahi aliimoku, 'he manaolana kona, e hoauhee hope ia mai ana makou iloko o ke kai."
Mai Kekahi Nupepa Amerika mai-
"Ua hoopii aku la ka Moiwahine Hawaii i pau i ke Aupuni Kuikawa e malama mai iaia a ua ae ia mai. Owai ka mea kue mai iaia i pono ai ka malama ana aku iaia? Aole na ke Aupuni Kuikawa e kue i ke Aupuni Kuikawa. Malia paha no ke kue ia Peresidena Kalivalana a me kekahi poe anee alii e ae ma Wasinetona ka poe nana e onou nei iaia ma ke kulana kupilikii loa."
Na Kokua mai o waho i ke Aupuni Kuikawa.
Los. Angeles, Cal., Dec. 19 - I ka ka wa e pii ana ka ulupuni a me ke pioloke no ke kulana o Hawaii i kekahi mau hebedoma aku @ nei i hala, ua hoolala ia ma keia kulanakauhale kekahi manao e hoala i pualikoa a e holo aku i Hawaii e kokua i ke Aupuni Kuikawa ke hoao ia e hoihoi ae i ka Moiwahine i kipakula. Ua hoomakaukau ia na mea a pau, a ua hoouna pu ia he palapala ia Peresidena Dole e hahai aku ana i na hoolala ana me ka olelo pu aku, e haalele koke no na kanaka a pau a holo aku i Honolulu i ka wa i makemakeia. Malalo iho e loaa ai ka palapala ano makua mai a Peresidena Dole mai a i ke alakai o keia hoolala hana ma Los Angeles nei, a e hoike ana i ka manao o ke Aupuni Kuikawa o Hawaii:
Keena o ko na Aina E, Honolulu Dec. 14 - Aloha. - Ua loaa ia'u ka hanohano o ka hoike ana aku i ka loaa ana mai o kau palapala o Novemaba 13, a i noonoo akahele ia e a'u a me ko'u mau hoa. O kau mau hooia ua loaa i keia Aupuni na kokua pono, a e loaa ana i na wa a pau na kokua me ka lima o ka@lahui o Amerika Huipuia no ka hoomau ana ia aupuni, he mau hoohoihoi ana ia ma ua degere kiekie. Me keia mau puali a makou e paa nei e manao nei makou, ua hiki ia makou ke hakoko me ka holopono e lanakila ai maluna o kekahi hoao ana o ka lahui maanei e hoihoi ae i ke aupuni alii, a nolaila, malalo o keia mau kumu, aole e aponoia ka imi ana aku i na kokua ikaika lima o waho mai. O kau mau hoikeike a me na hoolala@ i ke alanui e laweia mai ai na puali o na kanaka ianei, aole ia e nele i na mahalo a ia oe a me ka lehulehu o na kokua no ka makou kumuhana, ke pahola aku nei au i na hoomaikai kuio o keia Aupuni. Owau iho no, kau kauwa hoolohe, Sanford B. Dole, Peresidena a me Kuhina o ko na Aina E.
Na mea Hoikeike Hawaii no Kapalakiko.
Eia ua makaukau kekahi mau mea hoikeike hou loa o Hawaii nei o ke au i hala, o ka lawe ia aku maluna o ka mokuahi "Australia" e haalele iho ana i Honolulu nei i keia Poaona, no ka hoikeike ma ka Hoikeike e malama ia ana ma Kapalakiko mai keia malama aku. Mawaena o kekahi o keia mau mea kahiko o Hawaii nei e halihali ia aku ana, na kapa Hawaii, na moena, na papa kui poi, pohaku kui poi, papa heenalu a me kekahi mau mea lehulehu e aku e ku ai ona puu nui o na mea hoikeike mai Hawaii aku nei. E lawe pu ia aku ana he poe wahine hana lei, ulana peahi a me papale ma ke kahua o ka hoikeike. O Apu o Niihau, ka heenalu ku iluna o ka papa heenalu, alaila, holo i ka muku a me ke aholoa i ka luu, oia kekahi e alaapu ianei e hele ma keia huakai, a e lohe ana kakou i ka hopena o keia huakai lawe e hoikeike. Ua manao ia, e hiki ana ko lakou heluna i ka eona kauna a o Mrs. J. Ailau a me kana kane kekahi e hele pu nei. O hele nui a malia o lilo ia oukou Hawaii ka mahalo a me ka hoonuanua ia mai o ko ka Polunesia nei mau mea hoikeike.
Ka Anee Alii Henry West me ke kaa huila barala.
Hilo, Hape Nuia, 1894.-Aloha oe.-Ua haule loa ka manaolana o ko Hilo nei poe anee alii no ka hoihoi hou ia ae o ka Moiwahine. O Henry West keia, ka akena mai kokaa o na lopa kuakea anee alii@ o ka ua Kanilehua, ua eo ka pili a ua hooko aku@oia e hookaa. Penei ke ano: Ua pili keia Henry West me Lobenakena, ina e hoi ka Moiwahine I Kipakuia maluna o ka nohoalii ma ka la inehinei, alaila ma ka la 1 o Ianuari, 1894, e kauo ai i ke kaa huila barala me ka pahu kui makuna a puni ke kaona nei. Ua kaalo ae o Henry West me ke kuka puapuamoa, papale piva i hanaia ma ke ano hae Amerika.
Mokuahi City of Peking.
Ua ku mai ka mokuahi City of Peking ma Honolulu nei mahope iho o ka hora 6 o ke ahiahi Poaha iho la, iloko o na la holo he 12 mai Iokohama mai. Ua lawe mai oia no Honolulu nei ia 3 mau ohua kapena a me na ohua oneki he 51 pake a me 183 Iapana a me 663 mau tona waiwai pake no ka "la Konohi." A no Kapalakiko he 22 mau ohua kapena, he 127 mau ohua oneki, he 100 pake i ia heluna no ka hoikeike o Kapalakiko. I ka auina la Poalima mai ua holo loa aku keia mokuahi no Kapalakiko.
He Leta mai ua Aina E mai.
Hihifo, Lifuka, Oct. 24, 1893.
I kuu kaikuaana Capt. Kimo Kaai, aloha nei oe:-
Ua loaa mai ia'u ka manawa e kau leta aku ai ia oe, oiai, ua loihi na la o ke kaawale ana aole no he hui ma ke kino a ma ka leta hoi, a nolaila, ke haawi iho nei au i ko'u aloha a nui ia oe a me Nohea Kimo liilii, aloha oukou a nui loa a me ka ohana a pau ma ko olua home a i ko kaua ohana a pau ma Makapala.
Eia no au kou pokii me ke ola kino maikai, aole o'u pilikia ma na mea o ke kino a aole no hoi he ilihune o ko'u noho ana. Ua lako no au ma na mea ai, aole no he mea e pilikia ai o ke ola kino.
E kuu kaikuaana aloha, ke noi aku nei au i kou oluolu e hoouna leta mai ia'u, a e hai mai i na mea hou a pau o ka aina, a pehea la ko oukou noho ana, i keia manawa he oluolu paha aole paha.
Pehea la ke aupuni i keia manawa a me kona kulana, a pehea la ko kaua mau kaikuahine i keia manawa, heaha la kau hana i keia manawa, pehea la kou ola kino.
O ka'u noi hope ia oe, oia keia, e oluolu oe e haawi i ka leo o kau pule i ke Akua no'u a pela hoi ka leo o ka'u pule no oukou i na manawa a pau.
Owau iho no kou pokii.
JAMES KEAU.
He Ulia Poino ma Hamakuapoko, Maui.
I ka Poakahi aku nei, oiai e huki ia ana iluna ka puka uahi hao hou o ka hale wiliko o Hamakuapoko, Maui, aia hoi ua hio aku la na kua a o ke kuala mai la no ia o ka puka uahi i ka honua. I ka hina ana, ua loaa aku la kekahi Iapana kumakahiki i ka puka uahi a ua lawe koke ia aku la kona ola ia manawa pokole loa. A he mau poe e ae no kekahi i hoomanuheu palani ia o ka poe e hana ana. Mamuli o keia ulia, ua poino kekahi mau pauku hao o ka puka uahi, a me he mea la e hana hou ia aku ana ona puka uahi e ka Hale Hana Hao o Honolulu.
Ka Make ana o Keliihapa.
I ka po Poakahi aku nei, Ianuari 1, ua loaa aku keia kanaka Hawaii maluna ae e moe ana mawaho iho o ka halekula o Kahehuna, nolaila, ua hoihoi ia oia i ka hale a waihoia ma ka lanai me ka hoouhiia i ka huluhulu. Ma ka hora 12 awakea o ka la 2 mai o Ianuari, loaa iho la oia ua make loa. He kanaka maa keia i ka inu ona, aku ma ka nana ia ana e ke kanaka no ke kumu o ka make, ua olelo oia mamuli o ka hookui ana me kekahi mea paakiki i kuiia paha a i ole ia mamuli paha o ka hina ana iluna o kekahi mea oolea, oiai oia e ona ana i ka wai ikaika. Nolaila, ua ako pokole ia kona mau@ ia mai keia ola ana aku.
He Hoao e Pepehi Kanaka.
I ke kakahiaka nui poniponi o ka la makahiki hou nei, ua hahau ia me ke koi lipi ke poo o ka paele nona ka inoa Keoki Wasinetona, e kana ipo paele nona ka inoa Mrs. Vina King, ke kuene wahine oluna o ka moku pea S.N. Kakela mamua, a eia ke noho nei ma ka aina ma ke alanui Moiwahine. Ua hele keia kane a hora 3 wanaao hoi mai i ka hale, loaa iaia kekahi paele kane e ae me ua ipo nei iloko o ke keena. Ua kipaku aku oia i kela paele kane, huli aku la hoi i ka ipo papai aku la a me ke kipaku pu aku iwaho o ka hale. Haule aku nei o Keoki hiamoe. Iaia e hiolani ana, hoi mai nei ka paele wahine a ike iho la i ka moe lolii o ke kane, manao iho la e hoopai no kana hana ino iaia. Nolaila, ua huli aku la oia a loaa ke koi lipi hoi mai la a hahau iho la i ke koi maluna o ke poo o ke kane me ka ike ole ae. Paa pu ke koi i ke koko a me ka lauoho. Ua hoouna ia o Kauka Wahie e hele mai e nana i keia poino, a ma kona ike i pakele wale no i ka pahia ana o ka maka koi ma ka aoao hema o ka puniu poo. Ua hopu ia ka wahine manuahi a eia ke paa mai nei, a o ke kane hoi aia iloko o ka halemai. Ke kali ia nei ka hookolokolo o ke ola mai.
He U no Miss Ema Kawewehi.
Ia Mr. me Mrs. S. W. Kawewehi: O makou iho na haumana o ke Kula@ Sabati o Helani, ma o ko makou komite la, Mamuli o na lono i loaa mai nei ia makou, oia hoi: Ma Leleo, Honolulu, Oahu, ma ka la 19 o Dekemaba, @ 1893, hora 11:30 a.m. ua kipa ae la ka anela o ka make, a lawe aku la i ka uhane o Miss Ema Kawewehi ka olua kaikamahine i aloha nui ia, mai keia noho u ana a i kela ao maha mau ma o.
A no ka mea hoi, ua komo pu a ua hana pu hoi makou i ka hooikaika ana e hooholomua i ka ekalesia ma Helani, me ka wiwo ole, a ua lilo i mea ole na enemi a pau o ka pono.
A nolaila, me ko makou mau houpo i kuipalu ia a eha, me na naau hoi i hele a mokumokuahua i ke aloha! Oiai hoi kela kanawai kumuhonua hiki ole ke hoololiia mai a Adamu mai, oia hoi:
"He lepo oe, a e hoi aku oe ilaila, a pela auanei kakou a pau.
O kana makana hope loa, oiai ke aho'e hailiili ana, ua kauoha ae la oia, e hoounaia i $3.00 no ka ekalesia o Helani. a i $3.00 no ke Kula Sabati, a ke hooia aku nei makou ua loaa pono mai, nolaila, o kana mau hana lokomaikai a pau loa@ e lilo ana ia i Kiahoomanao pau oie. Nolaila: 1 hooholoia, ke komo pu aku nei makou me olua e u pu nona. me ka paumako kuhohonu.
2 Hooholoia, ke leha ae nei ko makou mau maka i ke kolu o na lani, me ke noi ana e hoomama mai i ko olua naau mokumokuahua.
Me ko makou manaolana poho ole, he ohua ka olua lei no ka moku o Kristo mao. A e like me ka ka baibala i olelo ai. "O ke kanaka i hanau ia e ka wahine no na la pokole oia, a ua puni i na popilikia. aka, pomaikai ka poe make ke make iloko o ka Haku."
J. M. Kalaiwaa }
J. W. K. Leleiwi } Na Komite.
J. K. Nahalepainiu}
Kahaluu, N. Kona, H. Dec 28, 1893.