Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXII, Number 39, 30 Kepakemapa 1893 — Page 2

ʻaoʻao PDF (2.12 MB)

This text was transcribed by:  Kelly Murray
This work is dedicated to:  Rylen-Thomas Kaiko Murray

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

@ KAUOHA.

            @ aku o J.W. KUAIMOKU @ i hoa no ka Papa Alanai o @ o Kona Hema, Hawaii no ka manawa i koe i hoohakahaka ia ma ka make ana o D.H. Nahinu.

J.A. KING, Kuhina Kalaiaina.  Keena Kalaiaina, Sept. 27, 1893.  2461-3

 

Kuai o ka Pa Aina ma Ainahou, Honolulu, Oahu.

            I ka hora 12 awakea o ka POALIMA, Okatoba 27, mamua iho o ke alo o ka Hale Mana Hooko, e kuai ia aku ai ma ke kudala akea, ka Pa Aina 29 ma Ainahou e waiho la ma Alanui Alakea, Honolulu, Oahu, nona ka ili he 5000 kapuai kuaa oi iki aku a emi mai paha.

            Koho kiekie e hoomaka aku ai, he $2,500.

J.A. KING, Kuhina Kalaiaina.  Keena Kalaiaina, Sept. 27, 1893.  2461-3  142-Sept. 29, 29 and Oct. 26.

 

Kuai o na Pa Aina Aupuni Elua Mahope aku o Alanui Nuuanu, Honolulu, Oahu.

            I ka hora 12 awakea o ka POALIMA, Okatoba 27, 1893, mamua iho o ke alo o ka Hale Mana Hooko, e kuai ia aku ai ma ke kudala akea na Pa Aina Aupuni iloko o ka aina e noho ia nei e T. Sorenson a me J.H. Paty, Alanuid Nuuanu, Honolulu, Oahu.

            Pa Aina 1.  He 2709 kapuai kuea ka ili, oi iki aku a emi iki mai paha.

            Koho kiekie e hoomaka aku ai, he $100.

            Pa Aina 2.  He 472 kapuai kuea ka ili, oi iki aku a emi iki mai paha.

            Koho kiekie hoomaka aku ai, he $20.

J.A. KING.  Kuhina Kalaiaina.  Keena Kalaiaina, Sept. 27, 1893.  2461-3  142-Sept. 28, 29 and Oct. 26.

 

KA NUPEPA KUOKOA ME Ko Hawaii Paeaina i Huiia

No ka Makahiki $2.00, No Eono Mahina 1.00.

Kuike ka Rula

NA PUKAI ANA      1Pule   2Pule   3Pule   4Pule   5Pule   6Pule

1. Iniha..                      $1.50   $2.00   $2.50   $3.00   $3.50   $4.00

2. Iniha..                      2.00    2.75    3.00    4.00    4.50    5.00

3. Iniha ..                     2.50    3.50    4.50    5.00    5.50    6.00

4. Iniha..                      3.00    4.00    5.00    6.00    6.75    7.50

5. Iniha..                      3.50    4.75    6.00    7.00    8.00    9.00

6. Iniha..                      4.00    5.50    7.00    8.00    9.00    10.00

 

            O na Olelo Hoolaha a pau e hoouna ia mai ana no ka Hoolaha maloko o keia Nupepa, e hoouna pu mai me ka auhau, a ina aole, aohe hookomo ia.

 

HOOPUKAIA E KA HAWAIIAN GAZETTE CO.

H.M. WHITNEY, Luna Nui.

J.U. KAWAINUI, Luna Hooponopono.

No Honolulu, Oahu, Lakou a pau.

POAONO, -SEPATEMABA 30, 1893.

 

Ua Hala ka Wa Kuokoa no Hawaii.

            Ke waiho nei keia kumuhana o Hawaii imua o Kalivalana a me kona Aha Kuhina.  Elua wale no mau mea ano a lakou e noonoo ai:  Akahi, o ka hoohuiaaina; alua, o ka hoomalu mai.

            O ka noho kuokoa ana o Hawaii e like me mamua, aole no ia e noonoo ia ana.  Ua maopopo lea ia lakou a me na kanaka noeau a pau loa. he mea hiki ole loa ia Hawaii ka hoomau i ka noho Aupuni kuokoa ana.  He nui na aupuni mawaho e hokai ana iaia, e like me Iapana e hoao nei e hana.  Aole e hiki ia Hawaii liilii ke pale aku in a Aupuni nui.  Aia wale no ma ka hoomalu ana mai a Amerika Huipuia e lanakila ai.  Nolaila, ua hala i hope kona wa e noho kuokoa hou ai.

            Pela no hoi na hemahema o Hawaii no na haunaele kuloko.  He nui na lahui waihooluu like ole e noho pu nei, me ka lokahi ole o na manao.  He Europa, he Hawai, he Pake, he Iapana, a he ano kue kekahi i kekahi.  Ua maopopo loa no i ka poe anee alii, ina no e hoihoi ia ka Moiwahine, he mea hiki ole loa iaia ke hoomau ma ka nohoalii, ke ole o Amerika e hoomalu mai iaia.  Aole hiki i ka Moi o Hawaii ke pale aku i na enemi kuloko e kipe ana iaia.  Nolaila ua pau loa, ua make kanu loa ia ka noho kuokoa ana o Hawaii ma keia mua aku.

            Malia paha, he mea hiki i na haole ili keokeo ke noho lanakila mau maluna o na enemi kuloko, no ka mea he poe naauao lakou a me ka ikaika.  Aka, he nui ka luhi a me ke poho o na dala i ka hoomau ana i na puali koa e like me keia wa, he mea no hoi ia e nui ai na manao ukiuki a me ka ohumu kue.  O ka hoomalu wale ia mai no ka mea e pono ai.

            No ka maopopo loa o keia kulana hemahema o Hawaii e noho nei, aohe manao iki e Kalivalana ma e hookuu wale mai ia kakou e noho lanakila me ka hoomalu ole ia mai.  Ina manao lakou pela, ina na pihoihoi like me ka weliweli ka aoao alii a me ka aoao hoohuiaina.  Eia no ko kakou waa mawaena o na nalu e popoi ana iaia. ina e kokua ole mai ka moku nui o Amerika, e make loa ana.

            Ua maopopo ka oiaio o keia mea, ua pau ka noho kuokoa ana o Hawaii.  Ina pela, mahea la ka oi o ko kakou pomaikai.  Aia anei ma ke kukulu ana i aupuni hoomalu ia, aia paha ma ka hoohui ia me Amerika a lilo i teritore?  Ua maopopo lea, aia no ka pomaikai, ke kuonoono, ka maluhia a me ka hanohano ma ko kakou lilo ana i teritore.  O ka hoomalu ia, he kulana kauwa kuapaa kela.  O ka hoohui i teritore, he hookama ia no kela ma ke kulana keiki hanohano, a mahope lilo i Mokuaina a i hoa hanohano no ka ohana nui a me ke kaulana no Amerika Huipuia.

            O ka poe hoohui aina no ka poe e imi nei i ke kulana hanohano a me ka pomaikai no ka lahui Hawaii.  O ka poe anee aliika poe e hoohaahaa a e hoopoino nei i ko kakou aina a me ka lahui.

 

Ua Hoohuiainamau o Amerika me ka Ninau ole i ka manao o Kanaka.

            Eia no na manao i hoopuka ia e kekahi mea haku manao ma ka "Awalakaisa" i ka Poalima, penei:

            Ua hoole ikaika mai o Paul Numana, "He mea hiki ole loa ka hoohuiaina me ka hoike ole mai o ka lahui Hawaii i ko lakou makemake.  Aole loa e ae o Amerika Huipuia e hoohui ke ole ia mea."

            Ina pela ka oiaio, alaila, aole loa o Amerika Huipuia hoohui aku i kekahi aina mamua ke ole i loaa mua ka hoike lea ana o kanaka oia aina i ko lakou makemake e hoohui.  O ko Amerika hana mau no ia, aole e hoohui ke makemake ole na kanaka.  He kanaka naauao o Numana, he aiwaiwa ma ka moolelo o Amerika.  Ua ike lea kela he okoa loa ka hana mau a Amerika aole e like me kana i olelo ai.  O ka Amerika Huipuia hana mau, oia no ke kuka pu me ke aupuni iaia ka mana maluna o ka lahui e hoohui ia ana.  Aole o Amerika kuka iki i kekahi manawa me na kanaka a ninau i ko lakou manao, me ka mana aupuni wale no e kuka pu ai mai ka mua a i ka hope.

            I ka wa i loaa mai ai o Felorida mai a Sepania mai, a loaa o Misisipi mai a Farani mai, a o Alasaka mai a Rusia mai, aole loa i ninau ia ka makemake o kanaka oia mau aina.

            O kekahi aupuni, ua makemake e kuai lilo aku, a o kekahi aupuni, ua makemake e kuai mai.  Aole kekahi o na aupuni a elua e kuai ana i kuka pu me kanaka oia mau aina a ninau mua i ko lakou makemake.  Na na aupuni elua i hooko wale i ka hana a pau mamuli o ko lakou makemake iho.

            I ka wa o Tekasasa i hoohui ia ai, hookahi wale no aoao i ninau ia, oia no ke aupuni e noho mana ana malaila.  Ua koi o Mesiko nona ia aina, aka no ka paa ole o kona mana maluna iho, ua hoomaauea loa akuo  Amerika i kana koi.  Ua makemake na haole Amerika ma Tekasasa i aupuni onipaa, me ia ka makemake ia ma Hawaii nei.  Nolaila, ua hoohui aku o Amerika Huipuia, a o ka ukali mai no ia o ka pomaikai a me ke kuonoono loa ma Tekasasa.

            Pela ka ulu mau ana o ka pomaikai o na aina a pau i hoohui ia mamua, no ka maluhia a me ke onipaa o kona hoomalu ana.  Pela no hoi e hahai mai ai ka pomaikai a me ke kuonoono ma Hawai nei ma o kona hoohui ia ana me Amerika.

            I ka wa o Nu Mesiko, Uta, Arizona a me Kaleponi i hoohuiia ai, aia wale no mawaena o na aupuni o Mesiko a me Amerika Huipuia ke kuka ana a me ka hooholo ana no kela hana kuai.  Aole loa i ninauia ka manao o na kanaka o kela mau aina.  Ina lakou i ninau ia, ina ua holo ole kela hana hoohui aina.  O ka lehulehu o lakou he poe kamaaina Mesiko, ua pili loa aku i kela lahui o Mesiko, hookahi no olelo, hookahi hoomana, hookahi ano o ka noho ana.  I ke kaua ana mamua iho, aia no lakou a pau loa ma ka aoao o Mesiko i kaua mai ai ia Amerika Huipuia.  Nolaila, ina ua koho balota lakou, ina no ua hoole loa aku lakou, ina no ua hoole loa aku lakou o aole hoohui aku me Amerika Huipuia.  Aka, aole loa o Amesika i manao i ko lakou makemake.  Ua kuai lilo ia mai kela mau aina palahalaha mai a Mesiko mai, me ka ninau ole aku i ka manao o na kama aina.

            O ka hele lanakila no ia o kela mau aina nui ma ka waiwai, ke kuonoono, hanohano pomaikai lua ole, oiai ua noho lolo a kolopupu na apana like i koe me Mesiko e like no me Kaleponi lalo.  Sonora, Kihuahua a pela aku.  He mea pomaikai loa ka hana ana o na luna aupuni o ia mau aina mamuli o ko lakou noeau iho, a me ko lakou hoomaopopo ana i ka mea kupono, a me na hopena e hiki mai ana.  Aole lakou i hookaulua a ninau lapuwale aku i kela poe kanaka hupo o ka lehulehu o lakou he ike ole loa i na mea e pomaikai ai ko lakou mau aina.

            Aole pono e waiho i na kumuhana koikoi e like me kela e hooholo ia mamuli o ke kuhihewa a me ka manao ku-e wale o kanaka ike ole, aole hoi mamuli o ke kalaiaina noeau.  He mea ia e kaohi ai a e e keakea ai i ka holomua o ke ao nei.

            Ke ao mai nei nae o Numana ia kakou, he mea ole kela hana mau ana mamua o Amerika Huipuia, hookahi wale no mea hiki iaia, oia no ka ninau mua i ka manao o na kanaka Hawaii ma ke koho balota ana, a pela e hooholo ai i ka hoohuiaina a me ka hoohui e ole paha.  He hana alakai lalau kela mamuli o kona oihana loio maalea hoopunipuni.  O kana hana e alopeka nei he mea keakea wale i ka loaa ana mai i aupuni onipaa e pau ai keia noho kulanalana ana.  Mamuli o ka hoohuiaina ana e lulu ikaika ana ka pomaikai a me ke kuonoono o na hana a pau ma Hawaii nei.  He manao enemi wale no ko Numana mamuli o kona haku o Spreckles, ka mea imi i kona waiwai iho, aole i ka waiwai o ka lehulehu.

 

I Aumokukaua Nui e Pono ai o Amerika Huipuia.

            He hapa no na mokukaua o Amerika Huipuia i keia wa.  Aole i hiki aku ka heluna o ko Amerika poe mokukaua i ka hapaha o ko Beritania.  O kona mau moku kalepa nae, ua oi aku ka heluna i ko Beritania.  Ke hana nei no o Amerika i na mokukaua hou e like paha me ka umi i kela a me keia makahiki.

            O kekahi kumu nui e pono ai na mokukaua hou aku iaia, no ke ala pinepine mai o na haunaele a me na kaua kuloko o ma na Aupuni olelo Paniolo o Amerika Waena a me Amerika Hema.  Aia no ma na awakumoku a me na kulanakauhale o ia mau aupuni na haole Amerika he lehulehu wale e noho ana a e kalepa ana.  I ka wa haunaele poino lakou, nolaila, he mea pono i na mokukaua Amerika e hele malaila e kokua ai ia lakou.  I ka wa kaua kuloko ma Kili i kela mau makahiki i hala, ua hele nui ua mokukaua Amerika ma Valparaiso a he nui ka huhu a me ka hoino ia o na haole Amerika.

            Aia no ke kaua kuloko nui ma Berazila i keia wa.  Ke kipu ia nei ke kulanakauhale poo oia o Rio Janeiro e na mokukaua kipi.  He lehulehu na haole Amerika ma kela wahi.  Aohe nae o lakou mokukaua.  Ke hoouna pihoihoi ia aku nei ka mokukaua hookahi e kokua ia lakou.  Aohe i lawa na mokukaua o Amerika e hoonohonoho ai ma kela wahi keia wahi.

            Aia a palua ka heluna o na mokukaua Amerika a pakolu ae i ko keia wa e noho nei, alaila e hiki pono auanei ke kiai ma na awa a me na moana a pau.  Aia ma Kina a me Iapana kahi e kupono loa ai na moku kiai o Amerika ke papalua i ko keia wa.

            Aia a lilo aku o Hawaii ia Amerika, alaila o kona pukaua kiko waena no o Hawaii ma ka moana Pakipika.  A hoomoeia ka uwea telegarapa malalo o ke kai, alaila kauoha ia mai na mokukaua e akoakoa ma Puuloa, e holo i o a ianei ma kahi e pono ai ke hakilo i na pono o na kupa Amerika.

            Ma keia mea no hoi e maopopo ai ka pono loa ia Amerika Huipuia ke eli koke i ka alawai ma Nicaragua.  O ke alanui awiwi no ia e hoouna koke ia ai na mokukaua mai ka moana Atelanika aku i na kapakai Pakipika ke ulu mai na pilikia.  A pela no hoi e kii koke ia aku ai na mokukaua ma ka moana Pakipika e hoi aku i ka moana Atelanika.  I keia wa aia wale no ma Lae Hao e hele ai, he umi tausani mile ka loihi o ka poaipuni ana, mamua ae o kela ala pokole ma Nicaragua.

            Nolaila ke imi ikaika mai nei na luna aupuni noeau o Amerika Huipuia i keia mau hana nui ekolu.  E hoomahuahua loa i na mokukaua; e eli koke i ke alawai o Nicaragua; a e hoohui mai ia Hawaii.  Alaila o ko Amerika makaukau no ia, a me ka lanakila kupono.

 

Aloha Nui "Bosetona."

            I ke ahiahi Poakahi'ku nei ua hoike aku na kamaaina o Honolulu nei i ko lakou aloha pumehana i na aliimoku a me na kanaka o ka mokukaua Amerika "Bosetona" mamua o kona haalele ana mai ia kakou i kela la.

            Ua akoakoa ae he anaina nui uluwehiwehi hewa i ka wai maloko o ka Hale Mana Hooko, oia o Iolani Hale, e pahola aku i ko lakou aloha.

            E kamailio ana makou maanei i na kumu i nui ai ke aloha ia o ka poe oluna o keia moku mamua o na mokukaua e ae.

            O kekahi mea nui, oia ko lakou noho maikai ma keia mau malama he umikumamakolu.  he poe noho malie loa, aole hoohaunaele, he akahele ka hana ana.  Ia lakou i kipa ai ma ke kulanakauhale i na malama o Feberuari a me Maraki, he maluhia loa ko lakou noho ana.  Aole i pilikia kekahi mea ia lakou.  Aohe i ike ia he ano haunaele aka he akahele ko lakou lawelawe ana.

            O kekahi no hoi, ua kiai pono lakou i ke kulanakauhale iloko o ka wa pilikia, a ua maluhia maoli ko kakou noho ana.  Ke ole lakou mauka nei, ina ua mau ke kiai ana o ko kakou poe kamaaina me ka noho hopohopo ana.  Aka ua maluhia ke kulanakauhale me ka makau ole no ke kiai a malama ana o na kanaka o "Bosetona."  Nolaila ua pili aloha ko kakou mau naau ia lakou.

            Eia no hoi kekahi mea e pili loa aku ai ko kakou aloha ia lakou, no ka ike ana i ka lokahi pu o ko lakou manao me ko kakou, ka poe e imi ana i ka pono o ka noho aupuni ana, ma ke kapae ana aku i kela mea hoohaumia i ka aina, o ka nohoalii.  Aohe kuleana o ka "Bosetona" e komo mai ai e hokai i ko kakou mau hana kuloko, aole no hoi lakou i komo mai a lawelawe pu ma ia mau hana, aka ua noho kaawale lakou me ke kuokoa, aole i kukala mai i ko lakou manao.  Ua noho pu no nae lakou maanei i ka wa e paio ikaika ana na aoao elua ma ka Ahaolelo, a ua ike lea lakou i ka hewa loa o na hana o ka aoao Alii.  A ma ia hope mai, ua lohe mau ia ko lakou makemake lokahi i ka aoao o ka maluhia a me ka pololei.  Oia mau no ko lakou manao kokua i na pono o keia Aupuni Kuikawa e hoomalu nei ma ka pololei a me ka holomua o na pono.  Nolaila he pumehana ko kakou aloha i na kanaka o ka mokukaua "Boseltona."

            Eia hoi kekahi, o na poe keia nana i huki iluna ma Aliiolani Hale i ka hae nani o America me ka hoomalu aloha.

            He poe Amerika oiaio lakou he aloha hoi ia Hawai nei e noho palupalu ana no ka hana kolohe mai o kona alii ponoi.  Nolaila, ua makemake lakou e hookama aku ia Hawaii iloko o ka ohana nani o na mokuaina huipuia o Amerika, e noho hoahana pu me ko lakou mau pomaikai a me ka maluhia.  O ko kakou poe hoaloha oiaio lakou i manao nuna iloko o na malama i hala; nolaila, ke haawi nei makou i ka lima aloha no ko lakou haalele ana mai.  E mau ka hoomaikai ana o ka Makua Lani i ka mokukaua "Bosentona" a me ka poe a pau maluna ona.

 

Ka Ahaaina nui Hiehie i na Aliimoku o ka Bosetona.

            O ka ahaaina hulahula nui ulumahiehie i haawi ia e ko Honolulu no ka hanohano o na aliimoku o ka mokukaua Amerika "Bosetona," maloko o ka Hale Mana Hooko (Halealii Iolani) i ka po Poakahi nei, oia kekahi o na akoakoa nui a ka launa ole mai i ike ia e na pala nani o ka home kahiko o na aliiaimoku.  Ua hoomalamalama ia omua o ka lanai ma ke alo me na haneri ipukukui Iapana, a o na keena hoi he wehi e no ko lakou i papahi ia me na pua, na ipu pua a me na kumu laau hooulu ia, i maiau ia e na lima maamaalea a i waiho wale i ka malamalama o na ipukukui he lehulehu wale.  I ka nana aku, he kauluwehi maoli no i hele a "Malamalama Puna i ke ahi a ka wahine."

            O na lede hanohano o ke Keena Ulaula, oia na Mrs. S.B. Dole, Mrs. H.W. Severance, Mrs. W.O. Smith, Mrs. H.F. Glade, Mrs. S.G. Wilder, Mrs. E.D. Tenney a me Mrs. Dr. J.S. McGrew.  Ua ukali ia o Mrs. Dole e ka Mekia Potter.

            Na malihini kiekie o ke kai i kono ia a i hiki ae, oia no Adimarala Skerrett a me kona mau ukali, ke kapena a me na aliimoku o ka "Bosetona" no lakou i pahola ia ai keia hoohanohano, na kapena Barker o ka "Piladelapia" a me Nelson o ka "Adams" a me ko laua mau aliimoku.

            Na kamaaina hoi i hui ae e hoohanohano i keia po lea, oia no ka Hope Paresidena Hatch, na Kuhina Damon, king a me Smith a me ko lakou mau lede, ka Lunakanawai Kiekie Judd a me kona mau kokua Bickerton a me Frear a me ko lakou mau lede, ka lunakanawai kaapuni Cooper, na hoa o ka ahakuka, na Kanikela Severance Glade a me Schimidt a me Kukima, na luna aupuni lehulehu me ko lakou mau lede a me ka puali o na kamaaina a makou e koho nei, aia ka heluna mawaena o ka ewalu haneri a me ke tausani.

            I ka hora 2 p.m. o ka Poalua nei, i haalele mai ai ka mokukaua "Bosetona" i ke awa o Kou, a niau aku la no ka Ipuka Gula.

           

K Heihei Waapa Nui.

            I keia Poaono aku, Okatoba 7, e malamaia ana ma ke kai kuono o Puuloa he heihie waapa nui mawaena o na hui waapa Healani a me Matala o Honolulu nei, no ke alualu ana i ka inoa Moho Mokomoko o Hawaii nei a me ke kiaha nona ke kumukuai he $150.  Ua hoomaamaa mau iho nei nei na keiki hoe o keia mau hui i ka hoehoe ma Honolulu a ma Ewa no hoi, me ka malama ia o kela a me keia mau keiki.  Ua lilo keia mau heihei e hiki mai ana i mea kamailio nui na ka poe puni heihei waapa, a me he mea la e piha io ia ana ka puali o Palea i ke anaina nui o ka poo maikai e pau ana i ke kakahe ilaila e ike kumaka ai.

           

NUHOU KUWAHO

            MA KA WARRIMOO MAI.

            Ma ke ku ana mai o ka mokuahi "Warrimoo" i ka hora 5 wanaao o ka la 24 o Sepatemaba mai Keomolewa mai iloko o na la holo aneane ehiku, ua loaa mai ia makou keia mau mea hou malalo iho.

            O ke kumukuai o ke kopaa ma ka makeke o Nu Ioka ma ka la 15 o Sepatemaba 15, he 3 mau keneta o ka paona hookahi.

            O ke kaikamahine hou a Peresidena Cleveland i hanau ai maloko o ka Hale Keokeo, e hea ia ana kona inoa o Esetera.

HOLO IMUA KA LANAKILA O NA MOKUKAUA KIPI MA BERAZILA.

            Wasinetona, Sept. 14.  Ua ki pu ia e na mokukaua kipi na papu ma ka nuku o ke awa ku moku nui o Rio de Janeiro.  Eiwa mokukaua a ka poe kipi.  Ua hui no hoi me lakou na puali koa ma ka mokupuni Cobras.  Ke maunei ka pili ana me ke aupuni o ka papu Sana Creg, aka o ka papu Villegagnon ke kuikawa nei.  Ua pio na hale dute i na kipi; ua pio hoi ka waihona hoolako kaua.

APONO IA KA HOOKOHU O WILLIS

            Wasinetona, Sepat. 13.  Ua hooia ka Aha Senate i ka hookohu ana ia Albert S. Willis i Kuhina Amerika ma Hawaii.

E LAWE IA ANA O MATAAFA I MACKALA.

            Ladana, Sept. 15.  Ua hooholo o Amerika, Enelani a me Geremania e hoihoi ia Mataafa i na mokupuni o Mackala, oia kahi e malama pono la ai.  E lawe ia ilaila maluna o ka mokukaua Geremania.

AMERIKA HUIPUIA A ME NICARAGUA

            Nicaragua, Sept. 16.  Ua halawai ka Ahaolelo lahui i nehinei.  He nui ke kue i ka mana Amerika maluna o ke alawai eli.  E noi ia ana ka Ahaolelo e hoopau i ka mana i haawi ia mamua.  O na haole Europa e noho nei a kalepa maanei, he kue loa ika mahuahua o ko Amerika mana ma Nicaragua.

KUE IA CLEVELAND.

            Kapalakiko, Sept. 16.  O ka Examiner o Kapalakiko ka nupepa Demokarata alakai ma Kaleponi, ua ala kue loa mai ia Kalivalana, a hoahewa iaia no ka lawe wale ia ka mana me ke kue i na manao i hooholo mua ia e ka aoao Demokarata nana i koho iaia.

            Vienna, Sept. 15.  Ua kukala wahahee ae mamua o Meyer he kahunapule Katolika, no kekahi poe kahuna Iudaio, ua kaumaha lakou i na keiki liilii i mohai hoomana ia.  Ua hoopii laibila ua poe Iudaio nei ia Meyer, a ua hoopai ia i eha malama hoopaahao.

HOOHEHEE IA NA AUKA GULA AMERIKA.

            Ua hoouna aku ke Kuhina Waiwai o Amerika Huipuia i na kauoha i na hale hana dala o ke aupuni ma Piladelapia a me Kapalakiko, e hoohehee aku i na auka gula e paa ia nei e ke Aupuni ma na hale hoohehee dala maluna ae e like me ka awiwi e hiki ana, mai na auka gula mai ke $85,000,000 a hiki i ke $90,000,000 e paa ia nei e ka Oihana Waiwai.  O ka papa o na dala i makemake ia e hana, oia na ano dala gula $10, $5, a me $2.50.  O ke kapuahi hoohehee dala o ka Hale Hana Dala o Piladelapia, aia mai ka $5,000,000 a $6,000,000 o ka malama.  Oiai, aia i ka hikina kahi e hoahu nui ia nei na auka gula, nolaila, e uuku ana ka Kapalakiko mea e hoohehee ai.

KOHO BALOTA O KE AUPUNI O CANADA.

            Nu Ioka, Sept. 14.  -Mai ka lono mai o ka nupepa "World" o Nu Ioka me Ottawa, Ontario, i lohe ia mai ai, eia he mau kahoaka o ka hoopau loa ia o ka Ahaolelo o Canada.  Ua hoolala iho ke aupuni no ka holo balota ma na wahi Kau pokole o a ahaolelo i Novemaba, a Ianuari aku e koho balota ai ka aina.

KE DUKE O EDINEBORO

            O ke Duke o Edineboro, ka mea e aohe nei ma ke kalaunu o @ Gutha, ke manao @ ola e haalele i kona uku makahiki e @ wi ia nei e ke aupuni o Enelani @ $125,000.  A i ka wa e oo ai @ ana keikikane, alaila haalele @ i ka noho alii, hoi i Enelani @ hoomaka e ohi hou i ka uku @ makahiki.  [O keia wahi apana aupuni, aia no ia iloko o Geremania, he 757 mile kuea ka nui o ka aina, a he 182,500 na kanaka.   O ka hooilina o keia aupuni, oia no ke Duke o Edineboro, ke keikikane aina a ka Moiwahine Victoria.]

 

NU HOU HOPE LOA!

 

Hoka Loa na Anee Alii.

            Ma ke ku ana mai o ka mokuahi "Alameda" i ke kakahiaka nui onehinei Sepatemaba 29, mai Kapalakiko mai, ua loaa mai ia makou na mea hou penei:  O kela Iona palaualelo i hoolaha ia mai ai e ka mea kakau o ka nupepa Herald o Nu Ioka e noho ana ma Wasinetona, e hookikina mai ana o America Huipuia i ka lahui Hawaii e koho balota he hoopunipuni loa kela, a ua haku wale ia iho no i mea hoopunipuni i ka poe anee alii o Hawaii nei.  O ka mea oiaio loa, aole i hapaiia e ke Aupuni o America ka noonoo ana no ka ninau o Hawaii, ale hoi i puai iki me ka ke Komisina Blount hoike no kana misiona i Hawaii nei.

            Aole i hiki mai ke Kuhina Amerika hou a me ke Kanikela hou o Hawaii nei.

            [O ke kaoo a na anee alii i paukiki ae ae i kai o Ainahou me na hainaka ulaula ma na a i me ka manao e loaa mai ana ka lono oiaio no ka hoihoi hou ia ae o ka Moiwahine ma ka noho alii, ua pelu hou ae lakou ma na alanui i hele aku ai me ka hoka nui.]

 

Aohe a Makou Kalai Aupuni.

            O na Hawaii i paa na inoa ma ka puke hoohuiaina aohe a makou kukaliki kalai aupuni, oiai eia ke Aupuni Kuikawa ma ko makou aoao kahi i ku ai a hoomalu i ke aupuni a me ka lahui i na kamaaina a me na malihini i kokua ia mai e ke au mokukaua Amerika, no ka hoomalu pu ana mai i ke ola a me ka waiwai o na kupa Amerika a me makou na kamaaina i hoohiki e noho hoomalu mai o Amerika, aohe hailepo o ko makou noonoo oiai he waha ma komakou aoao aia ke noho pu la he alo a he alo, he waha a he waha, he leo aku a he leo mai, ae ole mai no o Amerika i ke kuikahi i hana ia e makou a waiho ia aku ia Amerika, e noonoo ina na like ole kana mau hoololiloli ana i ua kuikahi nei me ka noonoo o na komisina o ke Aupuni Kuikawa ma na kuka ana, alaila, he mana no i na komisina ke huki hou mai i ua kuikahi nei a pili hou me ke Aupuni Kuikawa i na no ka hoohui aku me kekahi mana ikaika e aku oia iho la no.  Ua akea ke alanui no na komisina no ka huli ana i maluhia a i kuonoono nou e Hawaii, a Ka Leo e like mai nei i ka malo ona a ku ka puali, he kauoha ka ka Peresidena e koho balota, a ehiku ana manua Amerika e hiki mai ana e hoomalu i ua koho balota nei ma ke alanui paipalapala.

            Aka nae aole pela ka hauoli o loko o ko makou naau, o ka hauoli ma ke alanui a ke kuikahi i hele aku la aole ia e hoi nele mai, no ka mea, ua kukulu ia maluna o ke kahua o ka naauao o kona hopena, e pono ana no ia o na leo a Ka Leo a me kekahi poe me ka haakei o na huaolelo ku i ka hookano i ka olelo ae na Amerika ana e hoihoi i ka Moiwahine, uku o ka ihu ia he hana naauao keia na Amerika, o ka iho mai o ka naauao a paepae ae malalo o na hana maaupo a na Moiwahine nei, o ka makou e ike nei aohe lua e hoi mai ai o ka lua o ka ao ua mae ia, e ka lalau, o ka mana kiekie wale no o ke aupuni Hawaii oia ke Aupuni Kuikawa, aole e hiki ia Amerika ke aa mai e kaua, ina e hapai o Amerika i ka pahikaua e oki i ke Aupuni i ka pahikaua e oki i ke Aupuni Kuikawa, e aho oia e oki e i kona kauiai mamua o kona lele kohana ana mai e ulupa i kana ohana keiki a io Ponoi no ona mailoko aku o ka pupuu hookahi, ina ua @ o Amerika e hoi hou ke kapulu Moiwahine, a ae ole ke Aupuni Kuikawa aohe ana no e hiki oiai aohe e Amerika kuleana e hoihoi @ ka Moi @ nau no @ Paeaina Hawaii @

MAKAI @

 

Ha mea Hou o Kauai.

            Mr. Jos. U. Kawainui:

            Ekolu la i hala ae nei, @ he umi-kumumalua o @ lepera o ke awawa o @ e nanea ana iloko o elua @ me ka manaolana ole eia he mau hana poholalo e hana ia aku ana i ke aumoe, aia hoi, kikeke ana o John Kakina ma na ipuka o lakou, i ka whe ana mai e ku aku ana o Kakina me kona poe paalalo me ka makaukau e lawe koke ia lakou no kahi hoolulu mau.  O Kakina, he loio oia no keia apana he mau makahiki i hala ae nei, oia ko makou Luna Makai, a mahope iho ua lilo oia he lunakanawai apana, a i keia wa hoi, he loio Iwaena o na mai i lilo aku e kana kaikamahine ponoi no kekahi.  A ke hauwawa ia nei malalo o ka Kakina mau ao ana keia poe i hoomalu ia ai, oiai na la o ka puali ko P.G. e haulani ana, a pela mai no mahope a hiki wale i ko lakou kii maoli ia ana aku e hopu, he oiaio paha keia aole paha, na ke au o ka manawa e hoike mai.  E loaa ana ia Kakina no keia hana ana he eke piha i ka opihi.  He oi aku ka ono o na opihi la, wahi ana i kau mea kakau nei mamua o ka waimaka o na hoaloha me ko ka io ponoi.

            Ke nana aku no hoi ma ke kahi aoao, he hana maikai keia i hana ia. e ike ia no ia penei:  E pau ana ka noho ana kohu iole, e pau ana ka alo ana i ka ua kai-oopu a me ke anu o ke kehau pa iho mauka, e pau ana ka lelele mau e ka hauli, e emi mai ana ka nui o na ehaeha o ke kino, no ka mea, o ka hapanui o na ohana aole he malama pono aka, ina e hoea aku i Kalawao, malaila ka ai pakiko ole ia, ka ia, ka lole, ke dala, ka hale kupono, ke kauka nana e hoimi iho i kekahi mau palapu; a o ka noho ana oia wahi aole e aloalo ma o a maanei, hoi iho ka noonoo a he noonoo, o kahi mea wale no i koe aole e loaa i ka poe mai, oia ka ike ana aku i ka ohana, aka e ka lahui Hawaii e hoopau i na manao manao kuhihewa, e hookuokoa a na ka pulima e hookanaaho, i ke aloha, e aloha aku i ka poe pilikia, e imi i wahi no lakou e noho maha ai.  Ua kuhihewa loa ka poe hoomahika no ka mea, he hoomainoino ana ia i kou io ponoi iloko o ka waonahele, ina he mea kekahi i ike maka i keia @ mea, owau no ia.  E nana ia Koolau ua pono anei kona noho ana i keia wa, manao au aole, i keia wa ike paha oia.  O keia ka'u mau kalana ana no na mea pili i keia mai nana e hoopoino nei i keia lahui, a ke manaolana nei au he mau hoa ko'u ma ia manao hookahi.

No Koolau

            He nui na lohe e pili ana ia Koolau, aka o ka mea oiaio, aole i loaa pono.  Hookahi paha mea oiaio oia no ka mau o kona weli ia e ka poe kaahele i na pali nihoniho me he la aia o Koolau iloko o kela a me keia opu nahelehele.

            Owau no me ka mahalo.

K.W.K. PALI-LAUAE.  Hanalei, Kauai, Sept. 20, '93.

 

I ka hora 9 o ka po Poaono i hala, ua ku mai ka mokuahi Iapana "Aikoku Maru," iloko o umikummahiku mau ia holo mai Iokahama mai.  Ua halihali mai oia no keia awa, he 36 mau ohua Iapana, oia he 29 mau kane a he 7 mau wahine, a me 160 mau tona ukana a me 700 mau tona lanahu no Iapana ponoi iho no.  Ua lawe ia mai keia maa lanahu la nei e hoao ai e kuai, a ua lilo ia aenei i ka Hui o T.H. Davies & Co.  A keia Poakahi ae, e huli hoi aku ai kela mokuahi no Iokahama.  Ua oi aku mamua o ke kaau ka poe Iapana i kii ae i mau keena no lakou e hoi ai i ka ai i ka aina.