Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXII, Number 38, 23 Kepakemapa 1893 — Page 3
This text was transcribed by: | L. A. Marchildon |
This work is dedicated to: | Any Canadians calling Hawaii home...I'm so envious !! |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
KA HUI ALAHAO ME AINA O OAHU
MANAWA HOLO.
Mai a Mahope aku o Iune 1, 1893.
NA KAA AHI
NO HONOULIULI.
B B A D
A.M. P.M. P.M. P.M.
HAALELE IA HONOLULU 8:45 1:45 4:35 5:10
HAALELE IA MANANA 9:30 2:30 5:10 5:56
EIKI I HONOULIULI 9:57 2:57 5:36 6:22
NO HONOLULU.
C B B A
A.M. P.M. P.M. P.M.
HAALELEIA HONOULIULI 6:21 10:41 @:4@ 5:42
HAALELE IA MANANA 6:56 11:15 4:15 6:10
HIKI I HONOLULU 7:@0 11:55 4:@ 6:4@
No na Poaono wale no,
No kela ame ke@a la.
Koe na la Sabati.
Koe na Poaono.
NU HOU HAWAII.
Ua hookohu ia o J. A. Kennedy, J. A. Magoon a me C. P. Iaukea, I mau Luna Nana Paahao.
Ua huli hoi mai ka Ilamuku ma ka Waila o ke kakahiaka Sabati nei mai kona kaapuni ana aku nei i na mokupuni o Molokai a me Maui.
I ka la 17 o Sepatemaba i hoomahu ae ai o Mrs. Ipuhao Kalua ma ke ano hoomanao i ka piha ana o na makahiki he hapa keneturia o kona ola ana.
I ka la 15 o Sepatemaba nei, ma Waialua, Oahu, ua kii ia mai la e ka make ke keikikane muli loa a Lunakanawai Hope a me kana wahine a kalii ia aku la.
O ka hookuku kinipopo ma Makiki i ka auina la Poaono i hala mawaena o na puali Matala a me Hokuhele, na ka puali mua ka eo, Matala he 24 puni, a o Hokuhele he 19 puni.
Ke haawi nei ke Kuhina Kalaina he $50 makana i ka mea a mau mea paha e ahewa ia ai ka poe nana i puhi i ke ahi ma Pauoa a maluna ae, nona i hoolilo ai ke kuhina he mau dala i ka poe nana i kinai.
Ke kukulu nei o M. Makalua i kekahi hale nani. O ka manaolana o ka hoi ae o ka Moiwahine ma kona noho, loaa na a-la, o kahi oihana ke loaa mai, alaila, pau pono na kinohinohi o keia hana nui.
Ua haiolelo ae ka mea hanohano ola hoi ka lunamakaainana, e hoi ae ana ka Moiwahine ma kona noho ma ka la 1 o Okatoba. Ahea no la hoi ao kanaka ae ka poe hoolohe wale aku.
O ka hihia o Antone Cloys i hoopiiia e Kapena Walter H. Ferguson no ka hoolaha laibila iaia ma ka nupepa, ua nieniele ia imua o ka aha apana i ka Poakahi nei, a ua waihoia aku la no ke kau kiure.
Ua hoopuka @a e ke keena o ko no aina e he 93 mau palapala ae i na pake e holo i Kina a hoi mai, he 20 no na pake noho kuikawa ana malalo o na bona, he 2 no na keiki i hanau la ma Hawaii nei, he 5 no na pake i hookupaia a he 3 mau noi no na kamalii oo ole.
I ke awakea Poakahi nei, ua holo makaikai @a aku ka mokukaua America "Piladelapia" e ke Kuhina Noho Beritania, ke Komisina Farani a me ke Kanikela nui o Potugala, a ua haawi ia mai ia lakou pakahi na kipu hoohanohano ana i kulike i ko lakou kulana oihana.
Ua pau e no kekahi mau oihana aupuni i ka mahelehele ia mawaena o lakou nei, penei: Bila White kekahi o na kuhina, R. H. Make@kau makai nui o Maui, D. H. Make@au hope makai nui o Lahaina, Chas. K. Makekau kapena makai, M. Ma@kalua lunakanawai, wehee no o uwahi la ia lakou nei.
I ke kakahiaka Poalua aku nei, ua hoohanohano ia aku na oneki o ka mokukaua hao kila Amerika "Piladelapia" ma ke kipa ia ana aku e makaikai e ka Lunakawai Kiekie Judd a me kona mau kokua oia o Rickerton a me Frear, a me ke Kanikela Geremania oia o Glade. A i ko lakou hoi ana mai, ua kipu hoohanohano ia mai lakou.
Ua lohe wale ia e hoopuka mai ana o Mr. J. K. Kaunamano ma ka inoa o ka Hui Kalaiaina i nupepa Hawaii Hou. I ko makou hoomanao o Mr. Kaunamano ka hoa hope loa e ola nei o ka poe nana i kukulu i ke@a nupepa ka "Hoku o ka Pakipika" i ka 1861 ma ke ano paonioni i ka nupepa KUOKOA nei, e puka like ana ia wa. Eia nae, make aku ka "Hoku o ka Pakipika" o@a loihi mai ka nupepa KUOKOA a hiki i keia wa. Na wai ana la ka lanakila, na Kaunamano paha, ke Kuokoa paha.
Eia no ke pauma mau ia nei ka wai o Kamaki Kue no ka hoolawa ana i ka wai o na paipu no ka uuku mai o ka wai o na kahawai.
O ke kumukuai o ke kopaa ma ka makeke o America ma na lono hope loa, he 3@ mau keneta o ka paona.
O ka nui o na leta a me na nupepa i hoouna ia aku maluna o ka mokuahi "China" i ka Poalua aku nei no Iokohama a me Honokaona, he 5375 mau leta a me 112 mau nupepa.
Ua loaa mai na lono mai a kauka J Mott Smith mai, ko Hawaii Kuhina noho ma Wasinetona i ke au alii i "moe i ke kai kapu," e hoi mai ana oia i Hawaii nei i na la hope o Novemaba.
Ua lohe wale la mai, aole e ae ana ka Papa Ola ia Rev. S. K. Kamakahiki e hoi i ke Panalaau o Molokai, ina he oiaio na lono e laha hele nei, ua hanau mai kana wahine i pulapula hou no Hawaii.
Ua ae o Henry C. Ido o ka mokuaina o Veremoneta Amerika Huipuia, e lawe i ke kulana lunakanawai kiekie o Samoa, a ke upu la oia e haalele no kona kulana hou ma ka mokuahi Mariposa o Okatoba aenei.
Ke liuliu mai nei ka poe anee alii i kekahi ahaaina nui i ka wa e hoi ae ai ka Moi ma kona noho. O ka mea pauka loa o lakou nei wale no ke ai i ka lakou, aole hoi na ko lakou haku kekahi. Oia iho la nae paha ke aloha aina.
Ma ka mokuahi Miowera o ka la 2 aenei o Okatoba, e holo aku ai ka Hope Kanikela Beritania T. R. Walker no Canada a me Amerika Huipuia, a e halawai aku ana oia me Mr. T. H. Davies ma Victoria. Eia o Mr. Davies ma @ ona alanui e hiki ai i Honolulu nei.
He $3,000 i hoolilo ia aku e Mr. J. J. Egan i ka Hale Leta nui ma Honolulu i ka Poaono i hala, no ke kuai ana a pau loa i na pooleta Kalakaua 2 keneta pakahi o ka waihooluu rose. A e hoopukapuka aku ana o Mr. Egan i keia mau pooleta me ka manaolana e halawai ana oia me ka pomaikai.
Ma ke kulanakauhale o Niles, mokuaina o Mikigana, Amerika Huipu@a, ua hoohui ia ma ka mare i ka la 2 o Sepatemaba, e Rev. F. S. Retan, o Mr. George Ernest Thrum o Honolulu nei me Miss G. Hight, kekahi o na kumukula o Kamehameha mamua a i hoi mua i kona home.
He kapena hou mai nei ko ka mokuahi China ma kana huakai i ku mai ai i ka Poakahi aku nei, oia o W. Ward. O kapena Seabury oia hoi kona aliimoku kiekie mua, ua hala i ka hikina o Amerika, a i ole ua hoopau ia paha no ka ili ana o ka mokuahi i ka nuku o ke awa ma kana huakai mamua koke iho nei.
No ka hooweliweli o Frank Gertz o pepehi i kana wahine a e lawe i ke ola, nolaila, ua hoopii ka wahine i ke kanawai a ua hopu ia ke kane. I ka noho ana o ka aha apana e hoolohe i keia hihia, ua kauoha ia ka mea i hoopii @a e haawi mai oia i @ona he $1000 ka nui me ka hope kupono, aole oia e hana wale hou aku i kana wahine no eono malama ka loihi.
O ka $250,710.51 e waiho ana ma na lua pao o ke Aupuni Kuikawa ma ka la 13 o Sepatemaba, he $103,845 o ia huina ma na lelo o Amerika Huipuia, aole ia he nanaina e kuhau ai no ko ke Aupuni Kuikawa holomua a akamai hoomakaulii dala. O ia iho la no ka lawelawe ana a ka poe i ike i ka malama i ko lakou waiwai iho. Holomua io no ke Aupuni hou la.
Ua haiolelo ae ke kahu o Olowalu iwaena o kekahi anaina nui ma ka @a hanau o ka Moiwahine, ua wanana ae o Pali wahine e hookeai o Pali kane i na la he 30 i mea e luku ai ka make i kela aoao a pau. I ka hookeai ana o Pali, he 10 wale no la, mai make loa i ka pololi. O ka hana ka ia a ke kahunapule o ka hoopunipuni, o ka waha no hoi o ka lapuwale la, hu ae la no i ka lapuwale..
A ke kakahiaka Poalua ae nei, Sepatemaba 26, e haalele mai ai ka mokukaua Amerika "Bosetona," i na kalaulu o Hawaii nei a hoi aku no ke awa o Kapalakiko. Ua hiki mua mai keia mokukaua i Augate 27 o ka 1892 malalo o Kapena Wilt@e, kekahi o na kapena i loaa ka moolelo o ka hoolele ana mai i kona mau koa moana mauka nei o na alanui o Honolulu a kiai i ka maluhia, iloko o ko Honolulu mau la hookahuli aupuni o ka 1898 nei.
O ka nui o na haumana o ke Kula Hanai Kaikamahine o Kawaiahao i keia mau la mua o ka hoomaka a@, he 96.
Ua hala aku ke Kahukula Nui Atkinson i Kauai i ke ahiahi Poalua nei e hakilo i ko ia mokupuni mau kula Aupuni.
E holo aku ana na komite hoeueu o ka Paeaina, Rev. E. S. Timoteo, Rev. J. M. Ezera a me John Wise, no ka mokupuni o Kauai ma ka la 10 o Otakoba o keia makahiki.
Ua hoopuka mai ka Aha Kiekie i ka lakou olelo hooholo no keia hoopii koi poho o $1,000,000 a Keoki Makapolena i ka Ona Miliona. Ua haule ka Keoki Makapolena koi.
Ma keia Poakolu aku, Sepatemaba 26, e haalele mai ai ka mokukaua Amerika "Bosetona: ia Honolulu nei a hoi aku no Kapalakiko. Kai no hoi he noho iho a ike i ka hoohui ia ana o Hawaii i hiialo na kona aupuni.
Ma ka huakai hope aku nei a ka mokuahi "Monowai" i holo ai mai Kapalakiko a hiki loa i Kakane, he 18 mau la a me 14 mau hora, ke hui pu ia na hookaulua ana ma na wahi i kipa ai. Aka, o na la i holo wale ia no ke unuhi ia mai na hora o ka apa ma na wahi i kipa ai, he 18 mau la a me 4 mau hora ponoi wale no. Kona la holo loa, he 352 mau mile.
O ka heihei waapa alualu moho mokomoko a na hui waapa Matala a me Healani e malama ia aku ana ma ke kaikuono o Ewa i ka la 10 o Okatoba aenei, e lilo aku ana ia i mea anoi nui ia mawaena o na poe puni heihei a me na lala o na hui waapa ponoi iho. I ke kakahiaka Poaono i hala, ua halihali ia aku na waapa heihei i Ewa e ke kaa ahi, a i ka auwina la iho, ua holo aku na poe heihei e hoomaamaa ma ke kahua e heihei aku ana.
O ke kumupaio e uniki ia aku ana ma Ema Hale, ma ke ahiahi Poalima, Sept. 22, 1893, oia keia: "Ua oi aku anei ka maluhia o ka Iseraela malalo o na lunakanawai, a i ole, malalo o na moi?" Lunahoomalu D. W. Mahelona Jr., na Pukaua, Iosia K. Laioha ma ka aoao o na Lunakanawai, Wm. H. Kahumoku ma ka aoao o na Moi. Ma ka aoao hea la auanei e hina ai ka uwahi.
E malama ia ana ka hoike hapaha o na Kula Sabati o na ekalesia makua o Kawalahao a me Kaumakapili i ka hora 10 kakahiaka o keia Sabati iho, Sepatemaba 24. Ke kono pu ia nei na makua, ua noa ia lakou na noho o na luakini a elua, no ka neho ana mai e makaikai i na hana maikai a ka lakou mau keiki, a aole hoi e manao o ke kaa ana o na hana o ke Sabati i na kamalii, noho na makua i kauhale.
Ke haukawewe mai nei ka poai o ka poe puni heihei lio na ka heihei kaa pili hookelakela lio holo kiauau mawaena o ko Lahaina lio Lot Sloeum a me ko Honolulu lio Gerster e ona ia nei e Mr. Hollinger. O ka puu dala e alualu ia nei e na ona lio ma keia heihei, he hookahi tausani a ka aoao hookahi. O ke kahua kahi e heihei ai, o Kapiolani Paka, a o ka manawa e ulele ai, oia no keia Poaono ae, Sepatemaba 23. Nolaila, aole no e ole ana ka laukanaka o ua Paka la.
I ka po Poalua nei, ua haawi ae kekahi poe makamaka o ka aina nei o na Aliimoku o ka mokukaua Bosetona, i ahaaina lealea Europa maloko o ka Hotele Hawaii, ma ke ano ahaaina hoalohaloha i na Aliimoku e haalele mai ana ia Honolulu nei a hoi loa aku i ka home me ke akaka ole o ke pelu hou mai i Hawaii nei i keia mua aku. No ka haawi ia ana o keia ahaaina maloko o ka Hotele Hawaii, he wahi o malama ia nei e ka poe anee alii, nolaila, aohe nui o ka poe i hele i ua ahaaina la.
I ke awakea Poakolu nei, ua ku mai ma Honolulu nei ka mokuahi "Mariposa" mai Kikane, Nukilani a me Samoa mai, me 4 mau ohua kapena, 4 mau ohua oneki a me kekahi mau ukana, a o no na aina mamao, he 40 mau ohua kapena. I ka mokuahi ma ka moana mawaena o Kikane a me Nukilani, ua puka ae he ma'i ulalii i kekahi ohua keiki a ua hoolele ia aku oia i Aukalana. Ia holo ana mai nei a ka mokuahi, ua puka liilii ae ka ma'i ulalii mawaena o kekahi mau ohua kamalii ekolu a me hookahi wahine o ka papa o na ohua oneki, a ua hookaawale ia lakou mai ka huikau ana me ka lehulehu. I ka pili ana o ka mokuahi i ka uwapo, ua papa loa la ko uka nei poe aole e pii iluna o ka mokuahi, a ua papa pu ia hoi na ohua oneki aole e lele luka nei o ka aina. Mahope iho o ka hora 10 kakahiaka Poaha mai, ua hoio loa aku ka Mariposa no Kapalakiko.
He ahaaina hulahula nui ke haawi ia ana maloko o ka Hale Mana Hooko (Halealii Iolani) e ko Honolulu nei lehulehu, i ka po Poakahi aenei, Sepatemaba 25, no ka hoohanohano ana aku i na aliimoku o ka mokukaua Amerika "Bosetona," mamua o ko lakou haalele ana mai i na kaiaulu o Hawaii nei i ke kakahiaka Poalua ae a hoi no Kapalakiko.
Ua loaa mai nei na lono mai a Mr. Henere M. Wini mai, Luna nui o keia nupepa, oiai oia ma ka aina mamao o Amerika Akau ma ka huakai hoomaha a hooluolu ola kino, e hele loa aku ana oia i ka makaikai i na luhiehu o ka Hoikeike Nui ma ke kulanakauhale o Kikako mamua o ka hoi ana mai i ka home mokupuni nei. Nani wale ka ike io ana aku i na kulanakauhale keokeo la.
Aole hoi i loaa iki ia'u kekahi laau lapaau e hoopau ae ai i na ehaeha o ka mai rumatica e like me ka CHAMBERLAIN PAIN BALM laau. Ua hoohana pu au i keia laau no ko'u kua eha me ka hololea maoli. Oia kekahi o na laau hamo ei loa o ka maikai a'u i kau ai, a ke hauoli nei au i ka hoikeike aku i ka maikai o keia laau i ko'u mau hoaloha, Mrs. Emily Thorne, Toledo, Washington. E kuai ia aku no ma na Halekuai Laau Lapaau, BENSON, SMITH & CO., Na Agena. 2460-tf
"He hana oluolu ke kuai aku i ka CHAMBERLAIN COUGH REMEDY" (Laau Kunu), wahi a Stickney & Dentler, na mea kuai laau lapaau, Ripublic, Ohio. "No ka mea, mahope o ka inu mua ana i ua laau nei, e kono ia ana oe e kii hou ke makemake oe. Ua oi aku ka makou mea i kuai ai o keia laau mamua o na laau lapaau e ae a makou e noho agena nei, a he mahalo nuui la mai i na wa a pau no ke ola. No ke kunu, ke anu a me ka nae, aohe mea e loaa ai kona lua." E kuai ia aku no ma na Halekuai Laau Lapaau a pau, BENSON, SMITH & CO., Na Agena. 2460-tf
Ua hoeha ia mai me ka lima ikaika i ke kakahiaka Poakolu nei ma Kulaokahua, ka wahine a me ke kaikamahine a Mr. T. R. Lucas, e ka Iapana kauwa i hoopau ia aku he mau la mamua iho. O ke kumu, ua nalowale kekahi mau puna a ua manao ka haku wahine, ua waiho ia ma kekahi wahi okoa i ike ole ia. Nolaila ua kauoha ia oia e hele mai i kauhale. I kona hiki ana mai a ninau ia aku keia mau puna, ua manao iho la kela, e kuhikuhi la aku ana ua aihue oia i na puna a nolaila oia i hoeha mai ai i ka haku hale wahine. Ua telepone ia mai ke kane a ua holo koke aku oia me ke kaiko a hopu i kela Iapana, oiai oia e holo mai ana maluna o ke kaa hapaumi.
I ke awakea Poakolu nei, ua hele aku he elua mau makai kanaka me hookahi kiu pake e hopu i kekahi poe pake ma Pawaa aenei no ke puhi opiuma. Ua loaa aku kekahi pake e puhi nanea ana i ka opiuma, a he wahine pake kekahi iloko o ke keena. A i na kaiko e hapuku ana i na lako puhi opiuma a me kekahi tini opiuma, he ekolu hapaha o ka opiuma ko loko aole i pau, ia wa ua komo mai la he puali o na pake a hoemu aku la i na makai iwaho o ka hale me na ho, na kapala a pela aku. No ke ulolohi o kahi pake kiu, ua pa mai la kona poo a me ke kino i ka ho, a ua moku iho la kona puniu poo. Ua kii hou ia mai he mau makai eha a me kapena Paka, a na lakou i hele aku a hului mai ia umikumamalima mau pake i Kuapapanui.
NA LETA
[Aole o makou makemake e lawe i ke koikoi o na hala no na manao i hoopuka ia malalo o keia poo e ko makou poe mea kakau.]
Na Hunahuna mea Hou o ka Poli Lauae o Makana.
MR. LUNAHOOPONOPONO:
Aloha oe;
Ke lohelohe wale ia mai nei, aia no o Koolau i Puukapele.
Mai mua mai a hiki i keia mau la, aole e hiki i ka lio ke hele mai Kalalau mai a hiki i Haena, aka, i keia mau la, ua hoea mai o Kiaaina me aneane umi lio. I kona hele ana mai, he ku maoli no ka i ka hoomanaonao ke nana aku i ka lio i ka nihi hele me he kao @la i ka pali, aka, ua palekana no nae ma keia hope aku, e ano alahele ana paha na pali nihoniho o Aumene.
No na nune, ua hanau o Piilani wahine a Koolau he olelo haku, elua mahina me ka hapa i hala ae, e nui ana no ka opu.
He mau la keia a ka wela nui wale, ke hele la a oleha na maka o na kaikamahine lalawai o ka lae hala o Naue, i ka @a mea o ka nopu o ke kula.
Ua make o Kaui i ka la 31 o ka mahina i hala, ke ole kou mea kakau e kuhihewa, i poino kela kanaka kupa o ka aina ma o na lawelawe hemahema ana la a na lima o ke aupuni.
Ua hele ia aku no e olelo no ka pupule, aka, i wahi e nui ole ai paha o ka lakou hana, na ae ia mai no ke noi a ka ohana e waiho no e hu-a-puaa iloko o ka hale i kupee ia me he puaa puholo la. E like me ka kou mea kakau i wanana ai, pela no e emi pu wale iho ai kona kino a hiki i ka amo wale ana mai no a na maka, aohe kamailio, a paa ka maka koe ka hanu, mau no nae na kaula i ka paa a hiki wale i ka haalele ana mai o ka hanu. O kekahi kumu i poino ai paha, malalo no ia o kela ano hoomana. Ke nana i ka baibala ola ka ma'i.
Aole i ike ia mai na maka o ko makou hope makai nui a hiki wale i ka make ana. I ka nana aku a na mea a pau, ua oi aku kona pupule i ko ka hapanui o ko Kalaepohaku poe.
POLI LAUAE.
Halawai Hoomanao.
He halawai hoomanao kai malama ia ma ka hale halawai o Kapuukolo i ka po Poakolu nei no Rev Jas Bicknell ka makua nana i kukulu i ka Ahahui heluhelu Baibala a me ke kinai ana i na hana hoomanamana. O ka piha ana ia o ka makahihi hookahi o ka hiamoe ana oia makua o ka oiaio i lulu ai i na hua o ka pono ma Hawaii nei i ka olelo a ke Akua.
O ka hookahi makahiki hoi o ke ku ana o kana hana i kukulu ai iloko o ka lima o kana mau keiki i hanai ai i ka olelo a ke Akua. Nolaila, ua heluhelu ia kana haiolelo hope loa i hai ai ma Kaumakapili i ka po o ka la 18 o Sepatemaba, 1892, i hoopuka ia ma ka nupepa KUOKOA o ka la 8 o Okatoba, 1892, oia hoi ka helu 41; he haiolelo no ke kue ana i ka "Bila Kanawai Loteri." Ma ia haiolelo i hai mai ai oia i ka hopena o Hawaii nei ke hooholo ia ka hana piliwaiwai. Ua hiki io mai no ia hopena maluna ou e Hawaii, ua hala aku nae ia pouli mamuli o ke ala ana mai o ka poe haipule io a kue aku i ka poe hana ino mai ka hookele naaupo ana i ko kakou aina aloha.
Ke noho nei kakou he lani ko luna he honua ko lalo nei, me ka manaolana e hoomalu ia ana kakou e kekahi mana nui, a mau hoi ka maluhia o ko kakou aina. Aole hoi ka hoolaha ae i na hana ino maluna o ka aina i hoolaa ia no ka pono o ke Akua, pela i loaa ai ka moto, "UA MAU KE EA O KA AINA I KA PONO." Aole mamuli o ka hana ino.
I na Kula Sabati o na Hilo.
Laupahoehoe me Haili, aloha oukou a nui loa.
E malama ia ana ka hoike o na Kula Sabati o Laupahoehoe ke hiki aku i ke Sabati la 1 o Okatoba.
Na Kula Sabati o Haili mai Pahoehoe a Waiakea, ma ka luakini o Haili Sabati la 7 o Okatoba. Me ka mahalo, ka oukou kauwa haahaa,
W. A. MIO.
Hon. William E. Gladstone.
Ua hanauia Ka mea Hanohano a i mahalo nui ia ka Hon. William Ewart Pohakuhauoli ma ka la 29 o Dekemaba, 1809 ma ke kulanakauhale o Livapulu, a o ka eha hoi o na keiki a ka mea Hanohano Sir Keoni Pohakuhauoli, kekahi o na hoa o ka hale Kaukanawai o na olelo (M. P.) me ka@a wahine, ke kaikamahine a Anaru Lobikana (Andrew Robertson) kekahi o na kanaka koikoi a kaulana o Dingwall, Rosshire.
Ua hoomakaia ka hoonaauao ia ana o Pohakuhauoli opio ma kona hookomoia ana iloko na Kula Nui o Etona a me Oxford, a i kona manawa i haalele aku ai i ke kulana o ke kamalii a komo mai i ke kulana o ke ano kanaka makua, ua hoomaka mai ka pii awiwi ana o kona makaukau a me kona holomua mamua o kona mau hoa kula, a oia (Pohakuhauoli) ka helu ekahi iwaena o lakou ma ka haku manao ana, ma na ano kumu hana a pau ma ke kula o Etona, a i kona mau la iloko o ke Kula Nui o Oxford, ua ikeia ia kona naauao a me kona noeau ma kana mau wehewehe ana @ ma ka manawa e malamaia ai o ka Hui Paio a me ka mana o kana mau olelo.
Ma ka makahiki 1832, komo aku la ia i hoa no ka hale kau kanawai olalo no ka manawa mua, a oia kekahi iwaena o na kuka ana me ka poe kiekie loa o Enelani a noho malalo o ka malama ana a ke Duke o Nu Kakela.
Eono mahina mahope mai o kona lawe ana i kona noho ma ka hale kaukanawai olalo ua hoomaka oia (Pohakuhauoli) i kona haiolelo mua loa maloko oia hale, a na ia haiolelo i kaualako mai i ka noonoo o na hoa oloko oia hale a me na alakai ma na aoao a elua mamuli o ke kuliu a me ka hohonu o kona mau manao. Ma ka makahiki 1834, ua hookohu aku o Robert Peel i ua Pohakuhauoli nei i haku elua no ke keena o ke Kuhina Waiwai. A mai ia manawa mai kona lawelawe ana a ua aneane e pau loa na oihana kuhina like ole iaia, a i keia manawa ana e noho mai nei, o ka eha keia o na manawa ana i noho ai i Kuhina Nui no Beritania Nui.
I ko Pohakuhauoli noho ana mai ma ke poo o na kuhina, ua hoololi koke oia i na hana a pau malalo o kana mau alakai ana me ka nana ole ia o ka mana o ke kuhina o ko na aina e a me na hana o na aina e ma kona Aupuni.
Ma ka hana ana i Aupuni mana a me ka hoololiloli ana i na hemahema, ua ala mai na manao kipikipi o ke kaua, me ke akamai ua lanakila ke Kuhina ana, maluhia. Oia kekahi o na hoa kuka o ke Aupuni o Pelekane i ka wa e kaua ana me Rusia i ka makahiki 1854. Lilo hou oia i Kuhina i ka wa o ke kaua me ka Moi Kofe.
O ka hookuku kikipu pololei mawaena o kekahi mau koa he umi o na puali koa kumau A a me E, oia hoi, he elima o ka puali hookahi, a me ka poe kipu pololei mawaho nei, ma ke kahua hoomaamaa o Kalia i ka Poaono i ha@a, ua kaa ka eo i ka puli kipu pololei, a no ka mamao he elua haneri iwilei o ke kahua.
Hoolaha Hou.
AHA Kaapuni o ka Apana Hookolokolo Akahi o ko Hawaii Paeaina. JAMES SUTHERLAND kuo ia MARY SUTHERLAND, Hoopii Oki Mare.
Ma ka Inoa o ke Aupuni Kuikawa o ko Hawaii Paeaina.—I ka I@amuku o ke Aupuni, a ole i Kona Hope, me ka mahalo.
Ke kanohaia aku nei oe, e kii aku ia Mary Sutherland, ka mea i hoopilia ina e waiho mai ana oia i kana pane i kakauia iloko o na la he iwakalua, mahope iho o ka hooko ia ana o keia, e hele mai imua o ka Aha Kaapuni, o ka Apana Hookolokolo Akahi, ma ke Kau o Augate, o ua Aha la, e malamaia ana ma ke Keena Hookolokolo, ma Honolulu, Mokupuni o Oahu, ma ka POAKAHI, la 7 o AUGATE e hiki mai ana, ma ka hora 10 o ke kakahiaka, e hoike mai, no ke aha la e ae ole ia ai ke noi a James Sutherland, ka mea hoopii, e like me ka mea i hoakakaia, iloko o kana palapala hoopii i paku@ia.
A e hoihoi mai oe i ka Palapala Kii, me ka hoike piha o kau mau hana no ia mea.
(Sila)
Ikea ka Mea Hanohano W. A. Whiting, Lunakanawai Mau o ka Aha Hookolokolo Kaapuni Akahi, ma Honolulu, i keia la 19 o Iune, 1893.
F. WUNDENBERG,
Hope Kakauolelo.
Ke hooia nei au, o ka mea maluna ae, h@ kope oiaio no ia o ka Palapala Kii ma ia hihia, a ua kauoha ua Aha ia e hoolaha ia la mea, a @ hoopanee la ka hihia a ke Kau ae o Novemaba e hiki mai ana.
HENRY SMITH.
Kakauolelo.
Honolulu, Augate 10, 1893. 2434-
HOOLAHA HOOKAPU.
KE PAPA A HOOKAPU LOA IA AKU NEI na mea a pau aole e komohewa a hana ino i ka wai ma ko'u mau aina a pau mai Malanahae a hiki i Paahau, Hamakua, Hawaii. O ka poe makemake i wai e kii aku i ka palapala ae ia Kaeha A. P. Brickwood, a i ole i ka mea nona ka inoa malalo iho.
E haawi ia no ka uku makana he $25 i ka mea a mau mea nana e hoike mai a e ahewa ia ai ka poe e kue ana i keia hoolaha.
W. H. RICKARD.
Honolulu, Sept. 21, 1893. 2460-4
Ua Nalowale.
UA NALOWALE aku kekahi ilo eleele huelo loihi mai ka hale noho aku o Dr. Hyde's ma ke alanui Beritania, i ka la 2 o Augaate nei. Ina o ka mea a mau mea paha e hoihoi ae ana ma ka lima o ka mea nona ka inoa malalo iho nei, e loaa no l@ia ka uku makana.
2454-tf WALTER C. WEEDON.
Hoolaha a ka Lunahooponopono Waiwai.
O NA POE A PAU HE MAU KOINA KA LAkou i ka waiwai o KEKAHA i make o Waiehu, Wailuku, Maui, Ko Hawaii Pae Aina, e hoouna koke mai me na hooia kupono i hoohiki ia imua o ka Notari o ka Lehulehu, i ka mea nona ka inoa malalo iho ka mea i hookohu ia i Lunahooponopono Waiwai no ka waiwai o ka mea i make, maloko mai o na malama eono, a i ole ia e hoo@e mau loa la aku no. O ka poe a pau @ i ka waiwai o ka mea i make, e hookaa koke mai ma ka manawa a mamua ae o ka pau ana o ka eono malama.
W. H. DANIELS,
Lunahooponopono Waiwai o Kekaha @ mak@.
Wailuku, Maui, Oct. 25, 1892. 2414-6m
Ua Nalowale a Aihue ia
KA PALAPALA HELU 574,00 I HOOPUKA ia e ka Hui Panihakahaka Ola Equitable Assurance Society ia Samuel Makaila. O keia Palapala ma ke ano o na olelo maloko aole ia he mea waiwai no kekahi mea okoa aku o ka mea wale no i hoopuka ia ai. E haawi ia no ka uku kupono i ka mea e loaa ai a hoihoi mai ia
SAMUEL MAKAILA.
Waimea, Kauai. 24@9-4
HOOLAHA
I ka Poe Hele i ke Kiowai o Waiakeakua, Manoa.
O NA POE a pau e makemake ana e hele i ke Kiowai o Waiakeakua, ma Manoa, ke hoolahala aku nei e pono e loaa mua ia lakou ka ae la mai ka mea nona ka inoa malalo iho nei, a o na mea a pau e komo hewa ana ma ia wahi me ka ae ole ia e hoopilia no ma ke Kanawai.
JAMES H. BOYD,
Ma ke Keena Aina, Hale Aha Hookolokolo.
Honolulu, Iune 17, 1@. @-tf
SING WO CO.
HELU 43 : : ALANUI NUUANU
Aia ma keia Haiekuai, e loaa ai na lole maikai o na lede a me na keonimana, a p@la no ko na kamalii a me ko na wahine mau mea hoohiehie.
Ke kono aku nei makou ia oukou e kipa kilohi i ka nani o Aipo.
SING WO CO.
2456-3ms.
Hale Hana Kopa o Honolulu.
Ua paa aenei ka Hale Hana Sopa Mahu Hou o ka poe no lakou na inoa malalo iho a ua makaukau lakou e hoolawa aku i ka poe piepiele i na
Kopa Maikai Loa Maoli
I hookomo ia iloko o na Paha 10@ p@ona mai ke 42 a 56 auka Kopa pakahi.
Ke hooia nei makou i ka oi o la MAIKAI o ka makou KOPA mamua o na Kopa o waho mai.
Ua kuni ia mawaho o ko makou mau Pahu me ka hoailona "HONOLULU SOAP CO.," a e
Kuai ia e na Halekaui Liilii a Pau.
HUI HANA KOPA O HONOLULU
M. W. McChesney & Sons,
Na Egena.
2396
PAPA! PAPA
AIA MA KAHI O
Lewers & Cooke
(LUI MA),
Ma k@ kahua hema o Alanui @ Papu me Moi.
E LOAA NO NA
PAPA NOUAIKI
O ke@ a me keia ano.
Na Pani Puka, na Puka Aniani, na Olepelepe, na Pou, na O'a, na Papa Hele, na Papu Ku, me na Papa Moe he nui loa
N@ PILI HALE O NA ANO A PAU
A me na
WAI HOOHINUHINU NANI
O na ano a pau loa@
Na Balaki o na Ano he Nui Wale
Ke hai ia aku nei oukou e na makamaka a pau, ua makaukau keia mau makamaka o oukou e hoolawa aku ma na mea a pau e pili ana ma ka laua oihana no ka
Uku Haahaa Loa,
E like me ka mea @ holo ana mawaena o Lana a me ka Mea Kuai.
Hele Mai e Wae no Oukou iho.
2396-q
EGAN ME GUNN.
ALANUI PAPU. HONOLULU.
E HOOMAKA ANA KE KUAI NUI HOOPAKIKA MAI KA POAKHI AKU IUNE 26, 1893.
Na KALAKOA maikai loa no ka 2@ i wilei $1 00. Na KEOKEO nahenahe he 60 a 75 keneta o ka @pa. KUKAENALO, 16 iwilei no ka $1.00. KUKAENALO 1@ iwilei no ka $2.00 HULUHULU nahenahe ma ka 10 a 12½ keneta o ka iwilei.
Na LIHILIHI Pale Puka Aniani he $1.25 $1.@0 a $2.00 a ka paa hookahi.
Na KAKINI wahine eleele paa ma ka 25 keneta o ka paa hookahi.
Na KAKINI kamalii eleele paa ma ka 25 keneta o ka paa.
Na PALEMAI kane ma ka 25 keneta pakahi.
Na KAMAA paa maikai ma ka $2.50 a $3.00 o ka paa.
Na PALULE KEOKEO maikai ma ke 75 a 100 keneta pakahi.
2447-tf