Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXII, Number 33, 19 August 1893 — Page 1
This text was transcribed by: | Diane Poche |
This work is dedicated to: | Awaiaulu |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
ME KO HAWAII PAEAINA I HUIIA.
BUKE XXXII, HELU 33. HONOLULU, POAONO, AUGATE 19, 1893. NA HELU A PAU, 2455.
Hoolaha Loio.
W R. KAKELA.
Loio a he Kokua ma ke Kanawai.
LUNA HOOIAIO PALAPALA.
NELLIE M. LOWREY,
NOTARI no ka LEHULEHU
---A HE---
LUNA HOOIAIO PALAPALA A ME NA
PALAPALA HOOHIKI.
Keena Hana me W. R. Kakela, LOIO, ma ka aoao makai o ka Hale Leta, Honolulu.
J. S. SMITHIES (KAMILA,)
NOTALI no ka LAHULEHU
---A HE---
Agena Haawi Palapala Mare
Mahukona, Kohala, Hawaii.
ANTONE ROSA,
(AKONI.)
Loio a he Kokua ma ke Kanawai.
LUNA HOOIAIO PALAPALA.
Keena Hana ma Alanui Kaahumanu.
E G. HITCHCOCK,
(AIKUE HIKIKOKI)
Loio a Kokua ma na mea a pau
e pili ana ma ke Kanawai.
E OHIIA NO NA BILA AIE ME KA AWIWI
Hilo, Hawaii.
ALLEN & ROBINSON,
NA MEA KUAI PAPA O NA ANO A PAU
E loaa no ma ka UWAPO O PAKAKA, Honolulu, make kumukuai makepono loa, no ka pomaikai o ka lehulehu e makemake ana e ku kulu hale. E kipa mai a e ike kumaka.
JAMES M. MONSARRAT,
(MAUNAKEA.
Loio a he Kokua ma na mea a pau
HE LUNA HOOIAIO PALAPALA.
E hana ia no na Palapala Kuai, Palapala Hoolimalima, a me na Palapala Pili Kanawai e ae ma ka olelo Hawaii. Dala no ka hoaie ma ka moraki ma na Waiwai Paa.
Keena Hana: Hale Pohaku hou ma ka aoao ma Waikiki o ka Halewai, alanui Kalepa.
WILDER & CO. (WAILA MA.
Mea kuai papa a me na Lako kukulu hale na ano a pau, a me na mea a pau e pono ai o ka hale.
Kihi o Alanui Moiwahine me Papu.
J. T. WATERHOUSE,
(WALAKAHAUKI.)
Halekuai o na Lole Nani Panio!
LAKOHAO,
Na Lako Hana Mahiko,
A PELA AKU ME NUI WALE,
Alanui Moiwahine, Honolulu
KAUKA LEONG KENG TONG.
(L. AKINA.)
E IKE AUANEI NA ANO LAHUI A PAU, E noho ana ma ke Aupuni Hawaii, mai na kane, wahine a me na keiki; i loaa i na ma'i o kela a me keia ano, e naue mai i ko'u keena hana, a na'u e hoopau aku i na ehaeha a ka ma'i maluna o oukou e na makamaka, he hiki ia'u ke lapaau i na ano ma'i a pau: ma'i iloko o ka opu, hu'i ke kino, aki iloko o ka iwi, eha o ko poo, ma'i wahine, a pela aku. Mai hoololohe aku o na hou, a he hiki ia 'u ko lapaau i ka ma i hookaawale ohana. Hele mai hookahi, hele mai elua, hele mai no a pau loa; he oluolu ka auhau, ke hui me ia ma na kukai olelo ana; ua makuakau au e pulana mai i na kono ana mai mai na Mokupuni mai, me ka eleu me ka hikiwawe loa, he makanmaka a he hoaloha maikai no ou e na Hawaii oiaio.
DR. L. AKINA,
Helu 40, Huina o na Alanui Kamika a me Hotele Honolulu.
KO BIHOPA MA,
BANAKO MALAMA DALA
E LAWE NO MAKOU I NA DALA HOOMOE ma ka hoaie ana ma ko makou BANAKO Malama dala malalo o keia mau kumu :
Ina e hoomoe mai ke kanaka hookahi i na dala Elima Haneri, e uku no makou i ka uku panee ma ka Elima Hapahaneri o ka makahiki, mai ka wa aku o ka lawe ia ana mai o ke dala, ke waiho ia ke dala hoomoe i ekolu mahina, a ua waiho ia paha ke dalao a ha-a na malama ekolu i ka wa e hoeponopono ia ai na helu.
Aole uku panee e uku ia i na dala e lawe ia ana maloko o ekolu mahina mai ka wa aku o ka noomoe ia ana mai.
He 30 la mamua ae o ka unuhi ana aku o kekahi kanaka i kana mau dala, e hoike e mai i ka BANAKO, a e lawe pu ia mai ka buke dala i ka wa e kikoo ai.
Aole dala e uku io aia, wale no ma ke kikoo a ka mea nana i hoomoe mai i ke dala me ka lawe pu mai i ka buke hoahu dala.
I ka mua o Sepatemeba o kela a me keia makahiki e hooponopono ia ai na helu o na mea a pau, a o na uku-panee i uku ole ia maluna o na puu dala a pau e waiho ana me ke kikoo oie ia, e helu ia ma ka aoao o ka mea hoomoe dala mai i hala na malama ekolu, a ma la wa aku e hui ia me ke kumupaa mua.
O na puu dala haomoe mai maluna o elima haneri dala, e lawe ia no mamuli o ka aelike pu ana.
E hamama ana ka Banako ma na la a pau o ka hebedoma, koe na la Sabati a me na la kulaia.
BIHOPA MA.
Honolulu, Ian.
J. HOPP & CO.,
Na Poe Hana ma na Lako
Hale o na ano a pau !
Hana Moe, Na Uluna Pulu, Etc.
Noho no ka Hoolimalima ana, ua
Lako Hale me ke kumuhuai emi.
Honolulu.
[graphic: 5-Column engraving. Birds-eye view of Iolani Palace and grounds. "KA HALE O KA MANA HOOKO O KE AUPUNI KUIKAWA."]
KA HALE O KA MANA HOOKO.
O ka hale maluna ae i kamaaina i na mea a pau o ka Halealii Iolani. kahi noho o na Aliiaimoku Hawaii eia oia ke noho ia nei e kekahi mana o ke aupuni. a ke hea ia nei kona inoa o ka Hale o ka Mana Hooko. Ua kukulu ia keia hale pohaku iliili i ka 1883, a o kona lilo a pau, aia ma kahi o ka hapalua miliona dala. O kona loa he 140 kapuai, ka lauala he 100 kapua. He elua hale ke kiekie, me ka helu ole i ka hale olalo loa, a ua hoonani ia oluna iho me na puoa lehulehu, o ka puoa nae iwaenakonu he 84 mau kapuai ke kiekie, a o ka nui o na keena maloko o keia hale. he kanaha paha. Eia keia hale nani a paa ke ku nei mawaena konu o ke kahua aina he umi mau eka ka nui, e pohai ia ana hoi e na laau malumalu a me na pua hoonani, a o keia kekahi o na hale maikai i oi aku i kekahi o ko na aina kahiko mau hale. I ka la 2 o Iune, ua malama ia ka halawai a na aha Hooko a me Kuka ma ka Hale Aupuni. A mawaena o na hana o ka la, ua lawe mai o Mr. F. M. Hatch he olelo hooholo e koi ana e hoihoi ia na keena oihana o ka mana hooko ma ia hope aku maloko o Halealii Iolani, a oia kahi o ke aupuni e noho ai a e hea ia ma ka inoa Hale o ka Mana Hooko. He hapalua hora mahope iho o ka hooholo ia ana o ka olelo hooholo, ua hoopanee aku la ka halawai o na Aha a elua a noho hou maloko o na hale nei ma ka la 5 ae o Iune. Ma ia la, ua hooko ia na mea a pau a ua hoi na hana o ka mana hooko iloko o ka hale noho o na Mei i hala aku i ka po.
Penei i hoonohonoho ia ai na keena oihana. O na keena kahiko o ka Puuku o ka Moi i ka hale ilalo o ka lepo, ua hoolilo ia i poo oihana no na puali koa o ke Aupuni Kuikawa: o na keena o na ai puupuu a me na wahi kuke, ua hoolilo ia no na komopani koa hele wawae a me pukaa. O ka hale ae iluna, i ke komo ana mai ma ke alapii makai, ma ka aoao ma Ewa. aia i ke Kuhina Waiwai a me na kakauolelo; ma ia aoao hookahi no ke Keena Kalaiaina: ma kela keena ike alii, oia iho la ke Keena Ahaolelo i keia wa: i ka hale iluna loa ma ka aoao ma Waikiki o ka pii ana aku, ko ka Loio Kuhina Keena; a ma Ewa mai o ka hale, na keena o ka Peresidena a me ko na aina e.
He Leo Kahea i na Kula
Sabati o Hawaii Akau.
E malama ia ana ka hoike hui o na Kula Sabati o Hawaii Akau i ka pule mua o Sepatemaba, 1893, ma kahi e noho ai o ka Ahahui Euanelio o ka mokupuni o Hawaii, ma ka luakini o Kalahikiola, Kohala Akau.
Eia na haawina no kela a me keia Kula Sabati ke hiki mai ua la 'la:
Kula Sabati o Pololu, i ko Ianuari 1 me 8; Niulii, i ko Ianuari 15 me 22; Pakolea, i ko Ianuari 29 a me Feberuari 5; Makapala, i ko Feberuari 12 me 19; Halawa, i ko Feberuari 26 me Maraki 5; Halaula, i ko Maraki 26 me Aperila 2; Puehuehu, i ko Aperila 9 me 16; Honomakau, i ko Aperila 23 me 30; Kahei, i ko Mei 7 me 14; Kohala Komohana, i ko Mei 21 me 28; Kohala Hema, i ko Iune 4 me 11; Waimea, i ko Iune 18 me 25; Papa o na Elele, i ko Iulai 2 me 9; Papa o na Kahunapule, Iulai 16 me 23; Papa o na K. K. S. Nui a me na K. K. S. Apana, i ko Iulai 30; Kula Sabati o Napoopoo, Kona Hema, Hawaii Komohana, i ko Augate.
Eia na Himeni Hui: Hoku Ao Nani, Aoao 62, 89, 97, 225, 276, a me 298.
Ke paipai ia aku nei na Kahukula Sabati Apana, na kumu papa, a me na alakai himeni a pau, e hana i ko oukou mau haawina me ka eleu, a ku i ka mama, aole ulolohi.
E hoopaa i na kumuhana, na pauku gula, na manao nui, a me na manao pili. E haka pono na maka imua no ka huakai heihei lani no ke awa lai ma-o, a e loaa ka lei olino mau.
Ka oukou kauwa haahaa;
T. S. K. NAKANELUA,
Kahukula Sabati Nui o Hawaii Akau.
Kawaihae, Hawaii, Aug. 8, '93.
I ka mokukuna Liholiho e hoopuka ana mailoko aku o ke awa o Makaweli ma Kauai i ka hora 8 o ka po o ka la 9 o Augate nei, me na eke kopaa he 1400 maloko o kona opu, aia hoi ua ili iho la oia ma kekahi kuaau, a ua paa malaila a hiki i ka hora 11 awakea o ka la 11 ae, mahope o ka lawe ia ana o na ukana a me ke kolo ana a ka mokuahi Iwalani. Ua puka olalo ae o Liholiho a na komo ke kai. he 1100 mau eke kopaa o kana mau ukana i lawe ia mai e Iwal@ni, a he 300 mau eke i waiho ia aku no ka pulu ana i ke kai.
KA EUEU WIWO OLE O
NU IOKA
A I OLE, O KA
Makai Kiu Hale
Niwela.
MOKUNA XII.
HE PO pouli ua po la, he po hoi i kupono i na hana karaima. Ua hoomau aku la ka wahine i hai ia ae la maluna e kukai olelo ana me ke kanaka ano kuhuluku ma kona alahele a hiki wale i kona hoea ana mawaho o kekahi hale nona na ipu kukui e kiola mai ana i ko lakou mau malamalama ma ke alanui pouli.
Mailoko mai o ua hale la, e lohe ia aku no na leo piha hauoli a me ke kani ana o na mea kani o na mele lea o ka po a me ka halulu ana hoi o na kapuai wawae me he la he lehulehu wale o na poe e hulahula ana.
Hele aku la ua wahine la, a wehe aku la i ka ipuka a komo aku la iloko o ua hale la.
I ke komo ana aku o ua wahine la, ike aku la ia he lehulehu wale na kanaka e kuku ana ma ke alo iho o kahi inu rama, a e walau ana hoi me na leo nui kalakala.
Hele loa aku la no ua wahine la a komo loa aku la iloko o kekahi keena mahope loa aku o ke keena inu rama, a ike aku la oia he nui wale o na kanaka kulana haahaa a puni hana karaima e nonoho ana maloko o na wahi la.
I loa no i na wahine malihini la a komo aku iloko o ua keena la, ua hookani koke ia ae la ka pila hookani no kekahi hulahula, a ia wa hoi, ua naholo ae la kela a me kela oloko o ua wahi la no ka imi ana i ko lakou mau hoa hulahula.
Noho iho la na wahine la maluna o kekahi noho e pili ana ma ka paia a nana aku la ia i na hana e hana ia mai ana e ua poe la.
Aole hoi i liuliu iho, aia hoi, ua hemo mai la ka puka, a komo mai la he kanaka a oia no hoi ke kanaka a ua wahine la i kukai olelo ano e ai i na minute pokole i hala ae. Nana ae la ia mao a maanei me ke ano hopepe, a i kela wa hoi, na kahea koke aku la ke kanaka kuai rama.
"E komo mai hoi paha. he lealea ko loko nei."
Pani aku la ke kanaka malihini i ka puka a hele loa aku la ia a ku mamua o kahi inu rama, a kauoha aku la i kiaha nona.
Panee ia mai la ke kiaha e ka mea hale, a ia wa, ua unuhi ae la ka malihini he hapaha gula, a waiho la ma ke pakaukau ma ke alo o ka mea hale.
Ia wa, ua imo aku la kekahi maka ona i ka mea hale a lena iho la oia i ka apana gula ana i waiho aku ai. Hoomaopopo koke iho la ke kanaka mea hale i ke ano oia mea a hooho ae la oia: "Ahe!"
I ka wa mahope mai o ka loaa ana o keia mau dala nui i ka mea hale, ua ano e koke ae la kona ano, aole hoi e like me kona kulana mua ka piha kamailio.
Ua ike mai la no kekahi o na poe oki puu oloko o ua hale la i ke eke dala, a ke kanaka malihini i wehe ae ai, aka, aole nae lakou i ike i na mea i hana ia mawaena o ke kanaka malihini a me ka mea nona ka hale.
Hoolalau wale iho la no ua kanaka malihini la no kekahi mau minute, a liuliu iki, ua hele loa aku la io a komo okoa aku la no iloko o ke keena mahope. Aole no hoi i liuliu, ua komo pu aku la oia iloko o ke aluka o ka poe hulahula, a me he la me ke ano hoomaopopo ole, olai kona hooki ana iho i ka hulahula ana, ua noho iho la ia ma ka noho e pili koke ana me ko ka wahine malihini i komo mua aku ai, a nona hoi na helehelena i paa me ka uhimaka.
Iloko o ka wa kupono, ua hawanawana aku la ua kanaka la i ka wahine:
"Eia anei iloko nei ua kanaka la?"
"Aole," wahi a ka pane.
"E hoea mai ana no anei oia?"
"Ae."
I ke kahea hou ia ana mal o kekahi hulahula hou, ua ku ae la ua kanaka la a komo pu hou aku la oia iloko o na lealea o ka hulahula a iaia no a eu ae mai kona noho ae, ua hele mai la he kanaka e a noho iho la maluna o ka noho a ua kanaka la i haalele iho ai ma ka aoao hoi o ka wahine malihini.
Me he la nae, ua hoano e keia kanaka iaia iho, oiai aohe he ano kupono iki o kona mau aahu iaia, ua oi aku ka alualu o kauwahi, a laiki ino loa hoi kau wahi.
"Heaha hoi keia mea huna hou au e Emma?" wahi a ua kanaka la.
Mamuli o keia ninau kika-ho a a ke kanaka, ua ano puiwa na hiohiona o ua wahine la, oiai, i kona komo ana mai maloko o ua keena la a noho iho ai oia, ua wehe oia i kona uhi-maka, a me ka leo ano puiwa i pane aku ai ua wahine la, aka, me ke akamai nui nae:
"Auwe! o oe no ka ia e Badawela? He keu ka hoi a ko'u kuhihewa."
"Ae, owau no keia, aka, e hai mua mai nae, heaha keia mea hou au e hana nei?" No ka mea, aole loa e hoea iki ana oe e ka lede maikai ma keia wahi ke ole he mea ano nui au i manao ai."
"Ina he hana ka'u, alaila me a'u no ia," wahi a ka wahine me ka leo kuoo.
"Ea@ He kamaaina au ia oe, a ina i hoike ole mai oe ia'u, e ike ana oe i ka owaka o ka pahi ma kou kani-a-i," wahi a na kanaka la.
"Ina he hoahana kela kanaka @ alaila me au no ia, aole me kekahi mea e aku," wahi a ka wahine.
Ua maopopo no i ua wahine la, aole kela he mau olelo palaualelo wale a ke kanaka, a no ia mea, ua apoapo iki ae la no kona houpo i kela mau mamala olelo ope a ke kanaka.
"Aole anei oe e hai mai ana ia'u owai la kela kanaka?"
"Aole loa au e hai iki aku ana ia oe."
Ia wa, ua haalele iho la ua Badawela la i kona wahi e noho ana ma ka aoao o ka wahine, a hele aku la oia ma kekahi wahi okoa, a mahope iki iho, ua hoolalau hele ae la ke kanaka malihini ma o a maanei, a hiki wale i kona noho hou ana iho ma ka aoao o na wahine la. Iaia no a noho iho, ua hawanawana koke mai la ka wahine.
"E hoea mai ana he kaikoo."
"Heaha hoi keia?" i ninau aku ai ke kanaka.
"Ua manao wale kela kanaka o Badawela he kiu oe, a ua i mai nei oia e hai ana oia i ka nui o lakou."
"Pehea la oia i manao ai he kiu au?"
"He kanaka pakela kela o ka piha maalea, a ina e hoike ia ae ana ka mea oiaio, alaila, o kona wahi kupono loa ma kahi o kela opio e paa mau wale nei, Walaka Parama," wahi a ka wahine.
He mea oiaio, ua hulahula pu ke kanaka malihini. aka, aia no nae kona mau maka e halo mau ana maluna o ka wahine a me ke kanaka Badawela, oiai laua e kamailio ana.
I ka manawa hoi a ka wahine, Emma i hahai aku ai i ua kanaka malihini la i na mea e pili ana no kela kanaka Badawela, oia ka mea kupono maoli ma kahi o kela opio Walaka Parama, ua hikilele koke ae la ua kanaka la, a namunamu ae la oia:
"O kela io no ka paha ke kepolo i palemo ai mai kuu mau lima aku?"
"Ua pololei maoli kou kapa ana iaia he kepolo, oiai, oia ka mea e kapa wahahee nei he makuakane hanauna oia no ka mea nona keia kii au i hoomaopopo loa ai maloko o kela hale, kahi hoi o kaua i halawai mua loa ai," wahi a Emma.
"Ahe! a owai kona inoa?"
"O Peni Badawela."
"Ua manao wale anei oe, oia ka mea nana i powa malu ke ola o Mrs Balauwina?"
Aole o'u manao wale, aka, ua maopopo loa ia'u, oia no ka lapuwale nana i pakaha ke ola o kela lede noo."
"He hiki no anei ia oe ke loaa na hooiaio kupono no ia mea?"
"Aole, aka, na maopopo loa no nae la'u oia no ka mea nana i hana kela hewa."
Minoaka iho la ua kanaka la, a hoopuka aku la i kela mau huaolelo.
"E hookuu aku no iaia e paani e like me kona lealea, aka mai hopohopo oe nona, a aole e liuliu e ike @ i kekahi mau mea au e hauoli @
Oiai @ wahine @ @ kamailio p@ @ @ kona @ @ hoi, ua @ @ @ @ kanaka malihini @
"Aia o P@ wahi a ka wahine i pane koke mai ai i kona h@
"Owai ia mea o Pa?"
"O ke kanaka kela nana oe e ala@ aku iloko o ka poai o ka make, anan no hoi e hoopakele ia oe mai na lima puni koko o kela poe."
"He mea pono e hoolauna koke @ oe ia'u me ia mamua o ka ulu@ @ ae oloko nei."
Hawanawana ae la ka wahine i kekahi mau huaolelo i kona koko@ a ku koke ae la ke kanaka a hele aku @ kekahi aoao o na keena la.
Oiai hoi na wahine la i hui ae ai a kama@ pu me Badawela, ua haalele iho la ke kanaka nona ka inoa o Pa i ke keena hulahula a oili hou aku la oia noloko o kahi inu rama.
Aole hoi i liuliu iho ua Pa la ma ia wahi, ua hele koke aku la o Badawela a ku ma kona aoao a hoopuka aku la i kela mau olelo me ka leo haaha:
Aole i pau.
NA LETA
( Aole o makou makemake e lawe i ke koikoi o ua hala no na manao i hoopuka ia malalo o keia poo e ko makou poe mea kakau )
Na mea hou o ka Lai o Lele Lahaina.
E Mr. Lunahooponopono: Aloha oe.
Iulai 22, na hoohui ia o C. Manaole o Olawalu me Miss Hattie o ka makani Apaapaa o Kohala, e ka Rev. A. P@, ma ka berita o ka mare. He maikai ka mare, i ole e haumia kahi moe. Iulai 30, na hoo@ ae @ o Kaanapali a me ko Olawalu, ma ke kokua ana o kekahi i kakahi. O ke kelapa hope pa@ ia a ke kahu ekalesia o Olowalu i kahi o kona hoa lawehana, a wehe ka piko la, no ke kahua o Siloama Molokai.
Aug. 2, 3 a me i ka noho ana o Lunakanawai Hoomalu o Wailuku, W. H. Daniela ma lahaina, e hoolohe i kela hihia hoohaunaele o Hon. W. White ma. O ka hoike mua loa i lawe ia mai, oia o Rev. O. P. Emekona, kakauleta o ka Papa Hawaii, he maikai kana mau mea i hoike ai imua o ka Aha, ma kana ike ana i ka la 8 o Iulai i hala, a mahope mai ona na hoike e ae a hiki i ka la 4. I ka pau ana o na olelo hoonohonoho a na Loio o na aoao elua, ua puka mai ka olelo a ke kahu o ka Aha, e hookuu ana i na poe i hoopii ia.
Kiekie o Maui ua kaulana.
Maikai na Honoa Piilani.
Ua hoopiha ia no hoi ke keena hookolokolo e na makaikai a kuku iluna, maloko a mawaho mai, mai Kahakuloa, Honokohau, Kaanapali a me Kanau a ka makani o Ukumehame, ko Olowalu i na Konohiki elua. Hui me ko Lahaina iho, aole o kana kela keena o ka wela.
I hahai aluka i Kulilikaua
Aia ka heke i Maukele.
Pii kaena o makai J. A. Kaukau o Kaanapali, i ka ike ana i kekahi mea e pili ana nona iloko o ka nupepa KUOKOA helu 30 o Iulai 29, wahi ana i na hoike ae ua mea ia nana kela mau olelo i kona inoa, i ka paa hou o na puka o ka Luakini o Wainee i ke ka kia hou la, ke puka o Makalua ma mai kela hihia hoohaunaele i kamailio ia maluna ae. Ina ua waiho aku ia i kaua puupuu mua loa e lohe ai o Kauai i ke koele kohu pohaku o Ikuwa, hooheno no hoi kela keiki la, a olelo iho la oia aole loa oia i olelo i kekahi oia mau olelo. A ua naanao ia na A. L. K. Kahuhu! owai hoi keia? Owai hoi? he au kupanaha keia o na kanaka.
Aug. 3, ua hanau mai ka puhaka mai o ka wahine a Aion pake o Olowalu, he keikikane puipui hapa pua o Kina, nani kela, ka mea a ke kanaka naauao i olelo ai, he mea i oi i ko ka momi. Ma ia awhi no, Aug. 5 hora 12 a.m. mai ka puhaka mai o ka wahine a Rev. S. K. Kamakahiki, he kaikamahine nui mohaha, o ka eha ia o ka laua mau keiki i hanau ilaila; elua kaikamahine, elua keiki kane, elua mau kaikamahine i hanau ia ma kahi okoa ae. he makana maikai kela i haawi ia mai no luna mai.
Inehinei Augate 7. Ke ki pu hoonakolokolo i ke kai o Lahaina a ka mokukaua "Bosetona." Ina o ka wa o kailalani ana o na moopuna a Rola, i na ua eha i ka wai ki o Mareka, a i ka ala nemonemo hoi o Pelekane, aole hoi ua hele loa iloko o Alika. he la oluolu maikai keia o ke alo huli Komohana o Maui nei, ma kai mai o ka moana ke aheahe makani.
Me na keiki hoonohohua ka anoi, a o ko'u aloha me ka Lunahooponopono.
NAHONOAPIILANI.
Lahaina, Augake, 8 1892