Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXII, Number 25, 24 June 1893 — Na Oihana Kuloko ma Amerika Huipuia. [ARTICLE]

Na Oihana Kuloko ma Amerika Huipuia.

He eiua iiiau kumuhana nui imua o ka lahui i keia manawa, o ka hoohui ame ka ole. He elua hoi mau hui e ku nei ma ka aoao o ka lahui Hawaii, {< Ka Hui Aloha Aina" a me <J Ka Hui Hoohuiaina."

Aoie paha lie mea i nele i ke aioha i kona aina, mainuli o ka lawe ia ana aku oke kuokoa. A me he mea la o kakou no a pau ma ia ano hookahi. Ke ole au e kuhihewa ke olelo ae, o keia ko kakou neie hope loa ana i ka nohona kuokoa lun na ano a ine na lawelawe aupimi ana no kakou iho.

Iwaeua o ko kakou noho ana karistiano, he «uea kanalua ole ke oleio ae, ina o ko ke Akua alakai ana keia i mea e pouo ai kakou, alaila, oia iho la no. Ika manawa e noho alii ana o Kaahumanu no Hawaii nei, kela alii nana i wawahi na kapu ī ka wa kahiko, ua waiho aku oia i ke aupuui, ka lahui a me ua alii ma ka poho o ka lima o ke Akua mamua o kona make ana. Ua lohe a ua ike paha oukou i na hoao ana he nui maluna o Hawali nei mai Ka wa mai o na Kamehameha, a ike kumaka hoi i keia au ia Liliu. Ma keia ano, uole o'u manaolana e loaa hou ka nohona kuoKoa ana ia Hawaii nei, ma o ka noho hoomalu ia ana o na alii, aka, hookahi no alahele maalahi o ka hoohui aku me Atnerika Huipuia. O keia hookahi ke kahua nui nana i kono mai ia'u e ku aku imua o oukou e na makamaka i keia la. E like me ke kahunapule e hoike mai nei ia kakou i kahi o ke ola a me kahi o ka make, pela hoi au o hoomaikeike aku nei i na pomaikai a me na poino e hiki mai ana maluua o kakou, aka, na oukou no e koho no oukou iho. Mamuli o ke kono i loaa mai ia'u e hoakaka aku i na "Oihana Kuloko o Amerika Huipuia," noluila, ke hana nei au pela.

O Amerika, oia uo kekahi o na aiua nui a kaulana o ke tto nei, nona na mokuaina he 44 a me 6 mau panaiaau. Iloko o hookahi keneturia i au hope aku, ua ike ia na kanaka o Amerika e hoomaka ana i na oihana mahi ma ka welelau komohana o ka aina, aka i keia mauawa ke hui nei he alo a he alo me na knnaka mahiai o ku Pakipika.

Aia he heluna nui o na aiahao, ke kumu mii nana i hoeueu aku i na kanaka am he mau i>omaikai no lakou mai ua meii ulu mai. Ua hana i;i he mau alanui m» na kuaaina iuii, e hiki ai ke hali ia mai na huaai i na kaaahi ma kahi he 10 miie mai ke ulahao aku, no ka haii ana mai kahi loko ioa mni o Amenka a i Livapula. No 27 mau makahiki i aui ae, aoie he mau hua i ioaa mai ma kekahi mau mokuaina ma ke komo hana, aka mamuii o ka hoomoe ia ana o na alahao, ka mea nana i alakai aka i na kanaka ma ke kulana o ka hana mau, a ua ike iu e hoohua mau mai ana ka aina ia 100,000,000 hukela huita i keia & me keia makahiki. Ma keia ano, aa paunaue like ia na pomaikai i ka poe mea aina, na kanaka mahiai a i na laina kaamahu. E haalele iki aku kakou 1 na kanaka mahiai e ohi ana i na pomaikai, a e aui aku hoi kakou ma na kapakai o keia aiua nui. He mau tausani o na moku e imi ana i na pomaikai ma o ka iawaia ia, no ka hoolawa ana i ka lahui a me na aina mamao. Ma keia oihana, ua loaa he hooiako ana i kona mau maheie hana like ole e hanai ana hoi i ka lahui ponoi, a e hoouna mau ana he mau miiiona o na Uui a me na bare)a ia i keia a me keia makahiki i na aina mamao, a kukou e ikemaka nei ma Hawaii nei. No na mahiko, be nui a lehulehu, a

Eiie n.i oihani eae he nai e uiha ai oakou ii\*a ke heia papa aku.

Aka, nii ke ano noi ke olelo ae, u ka nul o na hoi like ole i kukula L\ ma Amenk» Haipuiii, ua hiki aku ka hulmi i ka 253,840, no Ukoa ni kamuwniwai o $2,790,223,000 e hoolako an:i ia 2 t 735,930, niau paah?m* m« ka hana, e akn ana hoi ia likoa ia $947,919,674. No iakoa hoi ni loaa uiakahiki o $5,360,667,706, a t hoowaiwai ana i ke aapani i i $130,894,434. Ma keia kalana, u;i kaana like ia na pomaikai i ka lahui, ke aupani a me ka hui.

Aia ina kona maa maliwai e hoo* Liupai ia ana e na moku hali waiwai mai kekahi mokaaina a i kekahi mokuaina. Na kaamahu, na lelepone, na telegarapa, e lawe ana i na mea hoa me he mea la malana ona eheu o ka makani. Na moku a me na kaa e hele a e hoi mai ana me he mau na!o meii la e hoi ana i ka waihona meli.

Ma ka moolelo o ke 30 nei, ke ku nei o Amerika ma ka helu l o ka holoaiua ma na ano a pau. Ua alakai a hoomaikeike ia aku la kakoa i keb aina pookela, a hoi pono Iho hoi ko kakou kalele ana maluna o Hawaii aioha.

O ka honua a ke Akua i hana mai ai he makuahine ponoi ia no na nahelehele, na ulalaau a me na oiea a ke Akua i hoopiha ai i kinohi, kana mau keiki ponoi.

I ka manawa a kakou e kanu aku ai i na mea kanu me ka hoomaopopo ole aku no kekahi kinai loa ia ana ko lakou ikaika ulu e na uahelehele.

U:i hoike mua ae nei au, o Amerika k.i aina pookeia o na poinaikai he nui, a ina ka hoohalike ana, aole anei ia I like rue ka houua, ka hookae i na inea kanu a puhima mal hoi i na nahelehele, kana mau keiki ponoi? Ke manao nei au pela io 110.

E like no hoi me na inakua kolea kn hookae i na keiki hanai, pela auauei o Amerika e hoohemahema iuai ai ia Hawaii uei ma na hana mikiala, elike me ka holomua o na hana ma kona mau mokuaina.

Aka, i na e hoohiki io ia o Hawaii nei i keiki ponoi na Amerika Huipuia, ma o ka "Hoohuiaina" la, e hanai mai no oia ia Hawaii nei me na mea ai momona o kona pakaukau (aina). A e kaena auanei kakou, ua loaa ka hauohauo ia Hawaii uei ine ka hui ana aku me kela aina holomua.

E hooinanan oukou, o ka hoohui ana a Kaniehameha I. ia Hawaii nei i heokahi, ka mea nana i hapai ae īa kakou ma kekulana hanohano oka holomua. A ina e hui io o Hawaii nei me Amei'ika, e ike auauei kakou, eia ma ua kapakai o na Kona nei he mau tausani o na <!ala e loaa mai ana niai na i'a uiai ma o ka hookomo ia ana iloko o na tini. Na kuawa e palahu wale mai uei, na huaai auo like e hoomaopopo ole ia nei, na ululaau e popopo wale mai nei, ua aiua e waiho wale nei, a me na mea aku he nui a kakou i hoomaopopo r>le ai.

E hoomaimwiuiui iki mai oukou iu'n o kamailio «ku i kekuhi inau mea e pili ana i nn mahiko ma Hawaii nei.

O ke kumu o na haua holomua i na ni3kahiki i. haia inamuli 110 ia o ka oihana mahiko, aka niamuli o ke emi hope an:i o kela oihana, ua emi n-i liana hou a p;u:. O k;i nui o na inahiko ma Iliwaii nei, he -l-o e ona ia nei em Anien'kM, no lakou mai n:i dala e uku ;itnt i na paahaua he §12,000,00U, e averike aimi na pomaikai i na poai like ole. A ke olelo hou ae nei au, ina e hoohui io ia o Hawaii me Amerika, © papa-umi la iho ana na pomaikai i ko ke au i hala. E holo :ina iie mau alahao ma Hawaii nei, na telepone, a pela wnle aku. Aka, mai kuhihewa oukou e loaa walemai ana ia kakou na pomaikai me ka hana ole, aole peia. O ke kanawai paa a ke Akua i ke kanaka uiua ia, Adamu, aole loa e hiki ke uhaki ia. Nolaila, me ka hou oka lae e loaa mai al na pono u pau i kela a me keia mea e hooikaika aua. Me keia muu lioakaka i>okole, ke waiho aku neī au i keia mau hoakaka ana no ka pomaikai o kuu mau hoa'loha. 801. Hanohano. Hookena, Kona Hema, Mei 17, 1893.