Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXII, Number 24, 17 Iune 1893 — Page 3
This text was transcribed by: | Bette Kurihara |
This work is dedicated to: | Da' Hawaii Seniors Club of Cerritos, California |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
@ HUI ALAHAO ME AINA O OAHU
MANAWA HOLO.
@ai a Mahope aku o Iune 1, 1893
@
NA KAA AHI
NO HONOULIULI.
B B A D
A.M. P.M. P.M. P.M.
@ HONOLULU 8:45 1:40 4:35 5:10
@ MANANA 9:10 2:30 5:10 5:58
@EI I hONOULIULI 9:57 2:57 5:36 6:22
NO HONOLULU.
C B B A
AM. A.M. P.M. P.M.
@LKLE IA HONOULIULI 6:21 10:13 3:43 5:42
@ALELE IA MANANA 6:55 11:15 4:15 6:10
@IKI I HONOLULU 7:20 11:55 4:55 6:45
A No na Poaono wale no.
B No kela ame keia la.
C Koe na la Sabati.
D Koe na Poaono.
NU HOU HAWAII.
E ia ka mai la garipa ke laha nei @oa ke kulanakauhale o Honolulu.
O Kamehameha a me Crescent na moho e ulele ana ma ke kahua o Mekik! I keia auina la Poaono ae.
Ua hoihoi ia ae iloko o ka Waihona Aupuni i ka pule e pau ana i Iune 10, he $6,800 o na loaa aina @lil.
E alawa ae e na makamaka ma @i kolamu o ka kakou pepa o keia @, i ka palapala hoolilo kuai aina a @ Moiwahine i pau.
Mai ka 4 1-4 a hiki i ka 4 3-8 mau keneta ke kumukuai o ka paena kopaa hookahi ma ka makeke o Nu Ioka.
He 31 mau tini opiuma o ka hope makai nui o Kona Akau i hoohikihiki mai nei a hookupu i ka ilamuku.
A ka la 24 ae nei o keia malama o holo paikau aku ai ka mokukaua Amerika “Adams,” a e hoohiki loa ana paha i Hilo.
Ua hookohuia o D.A. Kahookano i kapena no ka wati ekolu o na makai ku huina o Honolulu nei, ma kahi o ke kapena haole i haalele mai.
Ua hoi mai ke Kuhina Amerika Blount a me Mrs. Blount ma ka mokuahi Waila o ke Sabati i hala mai ka laua huakai pokole aku nei i Maui.
Ua hoouna aku ka Hale Leta Nui ma Honolulu maka mokuahi City of Peking o ka auina la Poaono i hala, he 4419 mau leta a me 1362 mau nupepa.
Ma ka po Poakahi nei, Iune 12, hora 7:30 p.m. he halawai hui ko na ekalesia like ole o keia kulanakauhale ma ka luakiui hou o na haole ma Kaukeano.
Ma ka hora 10 a.m. o ka Poaono, Iune 10, ma ka luakini makua o Kawaiahao, i hoike hui al na Kula Sabati o ka mokupuni o Oahu nei. Ua eleu no kekahi mau kula.
Ma ka hora 11 a.m. o ka Poalua nei, ua kai auna aku na kahunapule, ua hoa o ka Ahahui Euanelio nui o ka Pae Aina, e ike i ka Peresidena a me na Kuhina o ke Aupuni Kuikawa.
E lilo aku ana o Mr. Julius Hoting i kanikela no Kili, ma ke kulana a Mr. F. A Schaefer i pua ai no kekahi mau makahiki, a i waiho aku nei.
He puuku hou mai nei ko ka mokuahi “Australia” ma keia huakai mai nei nona ka inoa o Mr. T. C. McCombe, i pani ia ma kahi o Mr. L. Ryan i hoopauia.
Ma ka Malulani o ke ahiahi o ka Poslua aku nei, ua hoi mai ke kama uliiwahine Poomaikelani mai kona noho ana namea i ka oluolu o “Kona kai opua i ka lai.”
A keia Poakolu aku, Iune 21, e ku mai ai ka mokuahi Miowera ma Honolulu nei mai Vanekouva mai, ma kona ala e kikihi ana no na Panalaau o ka Hema.
Ke upu ia aku nei i kapalulu mai ana ka mokuahi China ma Honolulu i keia Poakahi iho, Iune 19, mai Kina a me Iapana mai, a e holo koke aku ana no i Kapalakiko ia la.
Ua nele ka Puali Puhi Ohe i ka holo makaikai ole i Amerika, no ka mea, aole he loaa na wahi kupono e makepono ai ka holo ana aku e puhi ohe ai.
Ma Auwaiolimu, Iune 14, ua hanau mai he kaikamahine nui mohaha na Mrs. Ned. Fountain. He moopuna na ko makou makamaka a hoaloha maikai George Kekipi o Molokai Nui a Hina.
I ka la 14 o Iune nei, ua hookohu ia aku o Charles T. Wilder, Esq., i Kanikela Generala no ke Aupuni Kuikawa o ko Hawaii Pae Aina, no na@ mokuaina o Kaleponi, Nevada, Oregona a me Wasinetona.
Ua haule i ka Poakolu nei kekahi haumana o ke Kula Hoomakaukau o Punahou mailuna iho o ke kumu laau he 25 paha kapuai ke kiekie, a ua eha kukonukonu maoli loa ia. O ka inoa o ke keiki, o Willie Maertens.
Ua hoomoe o “Manu Aloha Aina” i ka huaael@ he hookahi kauna me hookahi oi. O keia ka mea hou hope loa i loaa mai nei ma ka Australia i ka wa ona i haalele aku ai i ka uapo o Kapalakiko.
Ua pau iho i ka haalele i ke awa o Townsend na moku aupuni Amerika hoomakakiu aihue kila, oia o Mohican , Bear, Corwin, Rush a me Albatross, a ua pau aku i ka holo i ke kai o Beherina.
Eia ke kapili hou ia mai nei he @ale hou ma ke kahua hoomalu mai @ ka hookipa ana mai i na lima@ Iapana hou e ku mai ana @ ka mokuahi “Miike Maru” i ka i @o ae nei o keia ma@, me 1750 mau Iapana.
Ma ka malama ia ana o ka ahaaina huli dala a ka poe Hui Malu ma Kalihi i ka la 12 aku nei o Iune, e na wahine nana e hapai nei ia hana, ua hoopomaikai ia mai ka lakou hana e ka ulumahiehie o ka poe i hele ae a me ka nui o na dala i hookupu ia mai i hiki aku ka huina i ka $500 a oi.
Ma ke ku ana mai o ka mokuahi “Australia” i ka la 14 hio nei o Iune, i kau pu mai o D. W. Corbett o Montreal, Canada. Ua holo mai oia e lawe i ke kulana kakauolelo no ka Ahabui Opiopio Imipono Karistiano o na haole o Honolulu nei. A keia pule aku o haawi ia ai he anaina ike apo aloha iaia.
Ua hoopiha ia ka luakiai nui o Kawaiahao i ka po Poaha nei e ke anaina nui i hele ae e ike i na hana hoike hope loa a ka papa ekahi o ke Kula Kamehameha e puka ana i keia makahiki, no lakou ka nui he umikumamaha, malalo o ka hoonaauao ana a Peresidena Oleson, e waiho pu ana i ke kula i keia makahiki. Maikai a holopono na hana o ka po.
Ua kauohaia aku ka mokukaua Amerika heu “Piladelapia,” kekahi on na mokukaua i komo pu iloko o ka hookahakaha mokukaua ma ke awa o Nu Ioka i Aperila i hala, e holo mai i ka moana Pakipika nei a e lilo i moku no ka adimarala o ka moana Pakipika. E hiki mai ana ia nei iloko o ka malama ae nei o Sepatemaba, a hookuu ia aku ka “Bosetona” e hoi e hoomaha.
Ua make ma Punaluu, Kau, Hawaii,k i ka la 9 o Iune nei, o Mrs. Peter Lee, ka wahine a ka Luna nui o ka Hale Hotele o Kilauea i holo aku nei i ka makaikai i Kikako. Ua makemake oia e lawe pu i kana wahine i ka hoikeike nui, a ua holo pu mai i Honolulu nei me ia manao, aka, na ka mai i hoonoho laia i hope nei a hookuu i ke kane e hele hookahi.
Ua hoouna ia aku e ka Hui Hoohuiaina maluna o na mokuahi holo pili aina o ka Poalua nei, he 3.000 mau kope o ka Palapala Kuai ia Hawaii nei, e hoolaha ia mawaena o na kanaka Hawaii a pau i ike i ka heluhelu. Ua pai pu ia hoi maloko o ka nupepa Puka La Kuokoa o Iune 13, keia Palapala Kuai hookahi, nona na kope 2.500 e puka mau nei. Nolaila e lawa ana na mokupuni a pau.
Ua hoolahaia ma ka nupepa namu “Buletina” o ke ahiahi Poakolu aku nei, “ua loaa i ka nupepa Iapana Kuloko na mea hou, ua haiia aku ke aupuni o Iapana e ke aupuni o Amerika Huipuia, aole oia i makemake e hoohui mai i na paeaina o Hawaii.” Ua hoole loa mai nei nae ka lunahooponopono o ka nupepa Iapana Kuloko e hoolaha ia nei ma Honolulu, “aole loa he manao o ia ano i hoolahaia maloko o kekahi helu o ka’u nupepa i hoopukaia.” Pelu hou paha auanei ke alelo o ua wahi nupepa nei.
I ka la Sabati i hala, Iune 11, mauka aenei o Manoa, ua hiu ae la he elua mau kanaka Hawaii i ka huki i ko laua mau kahakahana like ole maluna o na pahu hae ohe i kukulu ia e laua. O Samuel Kamokuiki me ka hae Hawaii, a o Paaluhi me ka hae America. Eia nae, ua pa mai ke kikiao makani i keia mau hae a elua, a o ka pahu hae ohe e welo ana ka hae Hawaii, oia kai uhaki pu ia a haule ana ilalo. O ka pahu hae ohe me ka hae Amerika, aohe ia i manuheu, aka ua ku no pela a po ia la. Owai la ke kahuna i huli ma ka aoao hoohuiaina nana i kia i ka pule i ka pahu e welo ana ka hae Hawaii i uhaki pu ia ai?
O ka hihia a Claus Spreckles e hoopii nei i ka lunahooponopono W. G. Smith o ka nupepa namu “Hoku” o keia kulanakauhale, no ka laibili iaia mamuli o ka hoolaha ana i kekahi manao a ka mea hoopii e koho aku nei ua hoohaahaa ia kona inoa, ua hoolohe ia imua o ka aha apana i ka Poalua aku nei ke kumu hoopii. A ua pale kumu aku ka loio o ka mea hoopiiia. Ua hoopanee ia mai ka olelo hooholo a ka aha no ke pale kumu a i ka Poakolu nei. Nolaila ma ia la, ua hoole mai ka aha i na pale kumu, a ua hoohalahala aku la ka loio pale imua o ka Aha Kiekie i ka olelo hooholo a ka aha apana.
I ka hora 7:30 o ke ahiahi Poaha nei, Iune 15, ma ka hale noho o ke kane ma Kawa, Honolulu nei, ua awaiaulu ia ma ka mare e Rev. S. L. Desha, o Mr. S. Lui Kekumano, kekahi o na Kakauolelo o ka Hale Leta nui, me Miss Maria P. Ilae o Pukoo, Molokai. Nui na hoaloha o ke kane a me ka wahine i hele ae e ike i na puuwai i kui ia i hookahi manai. Mahope o ka ike a me ke kukai ana o na pilikana, na makamaka a me na hoaloha i na hoomaikai i ka paa mare, ua noho iho lakou ma kekahi papaaina luluu i na ono a ka Hawaii i hoomakaukauia. Ke kalokalo ae nei ke KUOKOA, e uhai ia na puuwai opio i hikii ia e ka oluolu, ka pomaikai a me ka holomua.
KAKOO IA O STEVENS.
Na Oielo Hooholo no Wasinetona.
Koi ka Papa Kalepa o Kapalakiko e Hoohui Aina.
Ma ka Poaha, Iune 1, ua haiolelo mai la o Mr John L. Stevens, ke Kuhina Amerika mua i hoounaia ma na Pae Aina Hawaii, imua o ka halawai a ka Papa Kalepa o Kapalakiko.
Ua Poloai ohaohaia ke Kuhina mua i pau e kekahi anaina nui, a ua hoakaka mai la hoi oia i ka hiohiona o ke kulana ma na Pae Aina Hawaii, ka mea no hoi i kamaaina i ka loheia e ka lehulehu, a aole hoi oia i hoopakele ae ma ka hoouhiuhi wale ana i na kulana hookele aupuni a ka ohana alii, a i ole, no ka ohana alii ponoi iho paha. Ua popopo ia mau mea a i elua i kona manao.
Ua hoomoakaka loa oia no ka waiwai maoki o ka hoohui ana mai i na paemoku; a ua hoakaka mai oia mamuli o kona ikemaka oia ka hopena a na kanaka maoli a me na kanaka Amerika e ake nui loa nei.
I ka pau ana o kana haiolelo, ua waiho mai la o Col. Taylor i na olelo hooholo malalo iho, a ua apono lokahiia.
Oiai, O ka Papa Oihana Kalepa o Kapalakiko nei ka mea nana e hoomaikeike nei ma ke kuleana o na hana kalepa o keia kulanakauhale, a ma ke ano laula hoi, oia no ka oihana kalepa o ka aekai Pakipika o na mokuaina hui o Amerika, me ka manaoio o ka holomua o na Paeaina Hawaii he mea waiwai nui loa kela no keia mau pono, a ke nana nei me ka manao kuliu loa no keia hookaulua ia ana o ka hana e pili ana i ka hooponopono ia ana o ke kuikahi hoohui aina; a oiai hoi, ua hoikeia ma ka moolelo o kela mau paeaina i loaa ia lakou ka malamalama me ka ulu ana ae ma ke kulana naauao oiai oia ka hua i loaa mai mamuli o ka manao ikaika a me ka holomua o na mokuaina hui a hoea ma ke anuu i keia la ma ke ano he panalaau Amerika, a ke kaukai nei lakou no ko lakou holomua ma keia mua aku a me ka pulama mau ia o ko lakou noho ana malamalama mamuli o ka launa pili paa mau ana me keia aina, a ua hoakakaia a pau e ka moolelo aole loa e kapae iki ana kekahi lahui e kukulu ana i panalaau i kona mau lala o ka nohoana pili panalaau, a oiai, ua hoolohe ae nei kakou me ke ohohia nui i ka Hon. John L. Stevens, ke Kuhina Amerika mua o na mokuaina hui ma na Paeaina Hawaii, iloko hoi o kana hoakaka moakaka a ikaika no ke kulana oiaio o na mea o loko o ia aina, nolaila, e
Hooholoia, Ke manao nei ka Papa Oihana Kalepa o Kapalakiko he mea waiwai loa, e hana kokeia ka hoohuiia o na Paeaina Hawaii me na mokuaina hui o Amerika Huipuia no ka pono laula o ke kapakai Pakipika, a he mea waiwai nui hoi no ka pono kalaiaina a me ka holomua o ka oihana kalepa o keia aina holookoa, oiai o na kupa oia wahi a i ole o ka lakou mau pulapula paha e noho la ma Hawaii o lakou na ona, a i ole aia malalo ka hapa nui o na waiwai a me na oihana kalepa ma ia wahi, a iloko o keia wa o ka hora i makemake ia ua huli mai nei e kokua ia aku e Amerika: nolaila, e
Hooholoia, Oiai ke manaoio nei keia ahahui, ke kamailio nei ma ka manao o na lehulehu a pau o keia kapakai, a ma keia ke hoakaka aku nei i kona manao kuoo oiaio maoli he hana keia na na Mokuaina Hui o Amerika, me ka hookaulua hou ole aku no ka hoolono ana i ke noi a na Pae Aina Hawaii no ka hoohui aina, me ka pahola ana aku i ko kakou panalaau i ka pulama malamalama ana a ke aupuni a me na hookahua ana a keia aina mamuli o ka hoohui ana mai ia Hawaii ma ke ano he mahele ponoi no na Mokuaina Hui; a e
Hooholoia, E Hoouna ia i kope o keia olelo hooholo i ka Peresidena o na Mokuaina Hui a i ko kakou Ahaolelo Lahui.
Ua pahola ia he hoomaikai ia Mr. Stevens no kana haiolelo, a ua haiolelo ea hoi o Hugh Craig me ke kuliu e kakoo ana i kana hana ku i ke ano Amerika no kona kokua ana i ka hoohuiaina oiai oia e noho ana ma ka oihana. Ua kokua pu o W. T. Coleman i ka hoohuiaina, oiai me ka oluolu maikai o ka manao i ka hoolilo ana i ka mea awiwi i mea ulolohi. Iwaena o ka poe hoolohe i hoea ae malaila o C. R. Bishop kekahi, ka mea malama Beneko nui ma Honolulu.
NUHOU KUWAHO
Me ka hora 2 auina la o Iune 7, ua haalele aku ka mokuahi “Australia” i ke awa o Kapalakiko, a ua holo mai a ku ma Honolulu nei i ka hora 9 kakahiaka o Iune 14.
Ua lawe mai oia no keia awa is 41 mau ohua kapena, 48 mau ohua oneki a me 64 mau eke leta. Ua hoi mai kekahi mau kamaaina Hawaii ma keia mokuahi, a mawaena o lakou o J. H. Wise.
Na Lono Waeaolelo Hope Loa Mai a Mr. L. Kakina Mai.
Ua hoolaha ae na lehelehe eueu o na enemi i ka wa i ku mai ai o ka mokuahi “Australia,” ua hoole ka Peresidena aole e ike mai i ke Kuhina noho a Hawaii i hookohu aku nei. Ke hoole aku nei makou i ka oiaio ole o ia mau olelo pekapeka a na enemi, a e heluhelu iho i na waeaolelo malalo iho:
Ma ka palapala mai a Williams, Dimond & Co. mai o Kapalakiko i kakauia ma ka la 7 o Iune, ua kahakahaia n olelo penei:
“Mahope iho o ke kakau ana ia oe inehinei, ua lohe mai makou ma na waeaolelo nupepa, ua hoikeike aku o Mr. L. A. Kakina i kona mau palapala hookohu i ke keena o ko na aina e inehinei, Iune 6, a oiai ua kauoha o Mr. Kakina e hoouna ia kana mau palapala a pau i Kikako, ua manao makou he mea maikai e hoouna aku i ka oukou mau palapala iaia i Wasinetona.”
E ia ka Mr. Kakina palapala waeaolelo mai Wasinetona mai, i kakau ia ma ka la 7 o Iune:
“E halawai aku ana au me ka Peresidena i ka la apopo (Iune 8). O ke kumu o ka lohi, no ko ka Peresidena kaawale mai ke kulanakauhale aku.”
Haiolelo Hoohuiaina.
Kapalakiko, Iune 1, ua haiolelo o Hon. J. L. Stevens imua o ke keena kalepa, no ka pono o ka hoohui ia Hawaii. Ua hooholoia na olelo e hoapono ana i kona mau manao.
Na Ahaolelo Kuikawa.
Washington, Iune 5—Ua hai lea mai ka Peresidena, ua hooholo ia e kahea i halawai kuikawa o ka Ahaolelo Lahui aole mamua o ka la 1 o Sepatemaba, aole hoi mahope aku o ka la 15. O ke kumuhana nui e kuka ai, oia no ka pilinia o ka lahui no ka lawe ia o ke gula a pau i Europa. Wahi a ka Peresidena, o ke kumu o ia pilikia, no ke kuai mau ana o ke aupuni i na dala keokeo me ka hookaa ana me ke dala guia.
Hoopauia o Kauka Briggs.
Ma ka halawai makahiki o ka Ahahui Kiekie o ka Ekalesia Lunakahiko o Amerika, ua hooholo ia e hoopau i ke kulana kahunapule o Rev. Dr. Charles L. Briggs, no kana mau olelo kue i ka oiaio o kekahi mau apana o ke Kauoha Kahiko. He kaulana loa kela kumu o Briggs.
Loaa ka Aihue Kalaunu.
Ua loaa aenei ka haole i manaoia nana i aihue na momi hoohiehie o ke kalaunu o Kalakaua, nona ka waiwai io he $2,500 i nalowale ai i na la mua o Aperila i hala mailalo aku o ka Halealii, ma o ka hopu ia ana o George Ryan i ka po Poalua nei, he koa o ke aupuni i hoopau ia i ka ia hope aku nei o Mei, a hoopaa ia ma Kuapapanui no ke kali e hookolokoloia imua o ka Aha Apana.
No ka na Aina E.
Iloko o ka Ahahui Euanelio nui o ka Pae Aina, ua kamailio nui ia ke kumuhana no ka Oihana Kuwaho. O Rev. M. Lutera ka mea e hele ana, aka, ua papa ke kauka aole pono e hele kana wahine, aole kupono ke ola. Ua kuka nui na kahu no keia kumuhana, aole he loaa he paahana e hele ai i na mokupuni o ka hema. O ke kahu o ka ekalesia o Koloa, Kauai kai ku mai iluna, ua ae oia e hele i ko na aina e, a pehea ana la ka manao o kona puali? He nui no na kahu e kalewa hele nei aole he mau ekalesia, a pehea la ko lakou manao no ka oihana kuwaho?
Hukihuki Kaula Wikani.
He anaina kanaka nui kai akoakoa ae ma Kapuukolo, i ke kakahiaka Poakahi nei, Iune 12, no ka makaikai ana i ka hukihuki mawaena o na puali o Kapuukolo a me Poola, e alualu ana i ka puu dala he $100. Ma ka hora 9 kakahiaka ponoi, ua kaheaia ka huki ana o na aoao elua, a ua hoomau ia pela me ka nee liilii maka aoao o Kapuukolo, a hiki i ka hiki ana o ka manawa i ka hookahi hora me 34 minute, eo i ka puali o Puukolo.
O ka nui o ko Kapuukolo puali hukihuki, he 7, no lakou na inoa, Kakalia (heleuma), Ki, Kale, Kaona Hoomanawanui, Hikiau a me Kaelele. Ke kumuao, Alex. Smith, a o ke kapena, o Kapa. Huina o na paona o ka poe huki wale no, he 1,020.
O ko ke Poola puali hoi, o Kauhane (heleuma), Huka, Kaimi, Kaimana, Lui, Solamona a me Umi, Ke Kumuao, Solomona Mahiki, a o ke Kapena, o Nika. Huina o na paona o ka poe huki wale no, he 1,045.
NA LETA
@ (Paragraph no legible)
KE ALOHA AINA OIAIO.
O ke Aloha Aina a Aloha Lahui, oia kekahi ninau ano nui i keia la e ku nei: Owai la ka mea aloha aina lahui?
O ke aloha aina io, ua hookumuia mai no ia mai ke aloha i kona apana aina ponoi iho. Ina aloha kekahi i kona aina ponoi iho, hoopuni no ia me ka pa kupono, i ole e komo wale ia e na holoholona, hoopiha oia i na laau hua e oluolu ai ka noho ana o ka ohana, kukulu no oia i home kupono i kona kulana, i hoopuni ia me na kihapai pua e hauoli ai ka noho ana o ka ohana, hoolako oia me na holoholona; a me keia mau mea, e hoopaa ia ai ke aloha aina o kekahi mea i kona aina ponoi iho, oia hoi kona home.
O ke aloha lahui hoi, ua hookumu mua ia no ia ma ka ohana, maluna o kona home oluolu, oia kai aloha i kona ohana. O ka mea i aloha i ka ohana, oia kai aloha i kona lahui; a pela no ka mea aloha i kona apana aina ponoi iho, oia kai aloha i kona aina hanau, kona aina kulaiwi.
Nolaila, me keia mau hiona, e nana kakou ma paha ua kupono keia olelo. “Aloha Aina a me Aloha Lahui,” maluna o keia lahui Hawaii, aloha paha.
Aole au e olelo ana, ua nele loa na Hawaii i keia mau hiona o ke aloha aina a me ke aloha lahui: aka, ua loaa no i kekahi mau Hawaii keia mau haawina o ke aloha aina a me ke aloha lahui oiaio. Aole nae i ka poe wale no e kapa ana ia lakou iho, he aloha aina a lahui, aka, i ka poe no kekahi e apono ana i ka hoohui aina.
Ua haawi mai ko kakou Moi i aloha nui ia, Kamehameha III. i mau apana aina no kona lahui kanaka, i wahi no lakou e hookuonoono ai, a e noho ai me ka oluolu; a i mea hoi e hooni paa ai i ke aloha aina a lahui iloko o ko lakou puuwai. Aka, o ka pilikia nui i loaa i keia lahui, oia ka lilo ana aku o ka hapa nui o keia mau aina ma ka lima o na malihini i i keia wa. Aole i manao nui ia na aina; aole i hoowaiwai ia aole i hoomalu pono ia; aole i mahi ia; ua hooiimalima ia aku i na malihini; ua kuai ia aku; ua moraki ia; ua kukala ia; a he mea e ehaeha ai ka naau ke hoike aku, he hookahi-hapawalu wale no o na aina a pau o keia Paeaina e koe nei ma ka lima o na Hawaii ponoi; a o ka ehiku-hapawalu aku i koe, no ke Aupuni, na aina Lei Alii, a me na malihini. Nolaila, ma keia ano, ma ke ano akea, a pili laula, aole i loaa ke aloha aina oiaio i ka lahui Hawaii. Ua hoike mai na mea i hanaia, a me ke kulana o ka lahui e ku nei, i ke aloha ole i ka aina, ke aloha ole i ka lahui, a he kohu ole ke puana ae he “Aloha aina a aloha lahui,” ina ua hoohemahema ia na aina ke kahua o ke aloha aina a me ka lahui.
Ua hala ka wa pono no ke aloha oiaio i ka aina, oiai e mau akoakoa ana ka aina i na kupa o ka aina; aka, ano i keia wa, o ka unahi o ka aina ka kakou e milimili nei; o ka io maoli, aia iloko o ka poho o ka lima o na malihini.
Ma kekahi mau ano o ke aloha lahui, oia no na kokua manawalea i na poe e noho ana iloko o na ehaeha o ka mai lepera e noho mai la ma Kalaupapa; o lakou ka iwi o ko kakou mau iwi, ka io o ko kakou mau io, a heaha na hana manawalea ano nui a ka lahui i keia poe e noho mai nei iloko o ko lakou mau ehaeha?
Aole he mau kokua manawalea ano nui i ike ia mai waena ae o ko kakou lahui ponoi ae; aka, o na kokua manawalea e ike ia nei, mai loko mai no ia o na puuwai aloha o na haole. Aia na wahine haole ma Honolulu, e hoiliili ana i ko lakou mau lole aahu ano kahiko, hoopiha iloko o na pahu nunui a hoouna aku i Molokai, a me keia mau welu e wa-hi iho ai na mai i ko lakou mau palapu e huna ia ai ko lakou mau ehaeha. Aole ia wale no, aka ua hoouna aku lakou he mau makana lehulehu wale, na lole aahu, na lako ai, na mea paani e hoohauoli ai i na kamalii popilikia, a he nui wale aku. E ike kakou ma keia, aia iloko o ka puuwai o na haole ke aloha lahui oiaio i oi pakela aku i ko kakou, a pehea kakou e manao ai, e hana mai ana lakou i kekahi hana e poino ai kakou ma ka hoohui aina, oiai, ua ike a maka ia ka lakou mau hana ku i ke aloha i keia lahui.
Na ka niuan, owai ka mea aloha aina a aloha lahui oiaia, ke pane nei au, ua loaa like keia haawina ma na aoao elua, a ua nele like no hoi ma na aoao elua, a o ka mea e olelo ana, he aloha aina a aloha lahui, aola nae he wahi lihi iki iloko ona no kela mau hiona i hoike ia ae nei, he aloha hookamani wale no kona, a he makehewa kona kakau ana i kona inoa ma ka papa inoa o ka poe i kapa ia lakou he aloha aina a aloha lahui.
O ka hoohui aina, he mea anei ia e nalo ai ka inoa lahui Hawaii? Ke manao nei au aole.
Ka lala rose ulaula me ke kumu rose keokeo.
I ka Poakahi nei i noho hope ai ka halawai o ka Ahahui Euenelio nui o ka pae Aina a hoopanee i ka lakou hana a halawai hou i ka Poalua mua o Iune, 1894. Mamua o ka hoopanee ana o na hana, ua hooholo ia e hele kino aku ka ahahui e ike i ke Aupani Kuikawa i ka hora 11 o keia la.
Hoolaha Hou.
Hoopau Hui.
O KA HUI I KU IHO NEI MAMUA MA-waena o C Borchgrevink a me C B Hofgaard malaio o ka inoa hui C B Hofgaard & Co., i keia la ua hoopau ia malalo o ka aelike ana, a o na waiwai a me na aie o ua hui la na C B Hofgaard ia e lawa oia hoi ka mea e hoomau aku ana i ka lawelawe i ka hana ma kona inoa ponoi malalo o ka inoa o C B Hofgaard & Co.
C B HOFGAARD,
C BORCHGREVINK.
Waimea, Kauai, Iune 5, 1893 244-@
Hoolaha Hooko o ka Moriki a me ke Kuai.
KE HOOLAHAIA AKU NEI KA LOHE I na mea a pau, i kulike ai me ka maua kuai i hookomo ia iloko o kekahi moraki i hana ia e J K NAHALE a me NAHINU kaua wahine, o laua a elua no Kahaluu Kona Akau, moku puni o Hawaii, ko Hawaii Pae Aina, ia John D Paris opio, o ua Kona ia ma ka la 22 o Aperila, A.D. 1890, kope ia iloko o ke Keena Kakau Kope ma Honolulu, mokupuni o Oahu ko Hawaii Pae Aina, Buke 123 a ma na aoao 379 ahiki i ka 382, ke makemake nei ua John D Paris opio la, ka mea e paa nei i ka moraki e hooko aku i ua moraki la no ka uhaki ia o ka aelike, oia ka hookaa ole ia o ke kumupaa hookahi @ausau@ dala a me ka ukupanee ma ka ehiku pa-keneia o ka makahiki, iloko o ka makahiki mai ka la mai o ka hana ia ana.
Ke hoolaha hou ia aku nei ka lohe, o ua waiwai la i pau i ka moraki, e kuai kudala ia aku ana ma ka hale kudala o Jas F Morgan, ma Honolulu, i ka POAKOLU, la 12 o Iulai, A.D. 1893, hora 12 awakea o ia la
Eia na waiwai i moraki ls:
1 - O keia aina a pau e waiho la ma Kona Hema, mokupuni o Hawaii kekahi o ko Hawaii Pae Aina, a i ikeia ma ka inoa ke ahupuaa o Kalahiki, oia ka alua i haawi ia ia Kinimaka e na Kuleana Hoona Aina Helu 7130 (koe na kuleana iloko) a i hoolilo ia mai ia’u e Geo C. Beekley ma ka palapala kuai i kakau ia i Novemaba 15, A D 1889, kope ia ma ke K ena Kakau Kope ma Honolulu, Buke—a ma ua aoao—
2 - O kela apana aina e waiho la ma Kalama 4, Kona, mokupuni o Hawaii, nona ka ili he 17 mau eka oi aku a emi mai paha, a oia ka aina i haawi ia ai ia Kahikina, Palapala Sila Nui Helu 11@.
3 – O kela mau apana aina elua e waiho la ma Kalama, Kona, mokupuni o Hawaii, nona ka ili o laua a elua he ekolu mau eka oi aku a emi mai paha, a oia ka aina i haawila i ua Kahikina la e na Kuleaua Hoona Aina Helu 7292 a me 8197 B a i hooiaio ia ma ka Palapala Sila Nui Helu 6914, a oia ka aina i hoolilo la mai e Marcus R Colburn ia J D Paris ma ka la 19 o Novemaba 1889, kope ia ma ke Keena Kakau Kope Buke 119 a ma na aoao 267 a me 268, a i hoolilo ia aku e ua J D Paris la ia J K Hahale ma ka la 22 o Aperila, 1890 ma ka palapala kuai i kope ia ma ke Keena Kakau Kope Buke—ma na aoao—
ALFRED S HARTWELL
Loio no ka mea e paa nei i ka moraki. Kakauia ma Honolulu. Iune 13, 1893.
2146-3
Hoolaha Hooko Moraki.
O KA MEA NONA KA INOA MALALO IHO C. Aiong, ka mea e paa nei i ka moraki i hanaia e Theresa Owana Cartwright ma Novemaba 17, 1891, kopeia ma ke Keena Kakau Kope Buke 132 ma na aoao 388-389 i haawiia e hoopaa no ka uku ana ia elua mau nota aie ma ka $900 o ko nota hookahi e hookaa ia iloko o hookahi a me elua mau makahiki mai ka ia mai i kakau ia ai ma ka ukupanee he ewalu pa-heneri o ka makahiki, e hookaaia i kela a me kela hapalua makahiki, ke hoolaha ia aku nei ka lohe i na mea a pau, ke makemake nei oia o hooko i ua moraki la no ka uhakiia o ka aelike, oia ka hookaa ole ia o ua nota aie mua la a me ka ukupanee o na nota aie elua i ka wa e hookaa ai: a o kuai ia aku ana ma ke kudala akea ma ka Hale Kudala o James F. Morgan ma Honolulu, ke hiki aku i ka POAKULU, IUNE 28, hora 12 awakea, na waiwai a pau i kuhikuhiia ma ua moraki la.
O ka aina i paa maloko o ua moraki la, aia ke waiha ia ma Kaluahole, Waikiki, Oahu, nona na eka aina 2, oia kekahi hapa o ke Kuleana Helu 3219, a i kuhikuhi ponoia ma ka palapala kuai a John Kamakaia i hoolilo aku ai ia Theresa ma ka la 24 o Sepatemaca, 1890, kope ia ma ke Keena Kakau Kope, Buke 127, aoao 77.
Kuike ke dala, na uku hana palapala aia i ka mea e lilo ai.
C. AFONG.
Na kona Hope Samuel M Damon Mei 22, 1893. 2443-4
Kuai o ka Waiwai Paa a ka Lunahooponopono me ka palapala hooilina i hoopili pu ia.
MAMULI O KA MANA O KEKAHI KAUOHA i hoopuka ia e ka Aha Hookolokolo Kaapuni Apana Ekahi o ko Hawaii Pae Aina, ma ka la mua o Iune, 1893 mamuli o ka palapala noi a BRUCE CARTWRIGHT lunahooponopono me ke kauoha i hoopili pu ia o Eliza W Holt i make, e ae ia mai oia e kuai aku i ka waiwai paa e kuhikuhi ia nei mahope aenei a e hoomana mua ia e kuai ma ke noi a Alex. J Cartwright i make, ka luna hooko kauoha o ka palapala hooilina hope loa a ua Eliza W Holt, a i kakau ia ma ka la 13 o Mei, 1892, ua kauoha ia au e na Bruce Cartwright ia lunahooponopono waiwai i oielo ia, e kuai aku ma ke kudala akea ma kuu hale kudala ma Honolulu i ka POAONO, la i o lulai, 1893, hora 12 awakea o ia la, i kela mau apana aina a pau e kuhikuhi ia nei malalo iho:
1 – O kela apana aina a pau e waiho ia ma Kapuukolo, Honolulu, nona ka ili he .03 o ka eka a i kuhikuhi ia na palena ma ka Palapaia Sila Nui Helu 19-6 Kuleana Hoona Aina Helu @0@91 hoolimalima ia aku la J F Colburn no ka $120 o ka makahiki.
2 – O kela apana aina a pau e waiho la ma Kalawahine, Honolulu a i ike ia ka aina o Apele, nona na palena i kuhikuhi ia ma ka Palapala Sila Nui Helu 1107 Kuleana Hoona Aina 1037.
3 – O kela apana aina a pau e waiho la ma alanui Papu, Honolulu, e noho ia nei e J J Carden ma ke ano hale ohana, a e pau ana ka hoolimalima i Mei 1894 aenei, ma ka $@0 o ka makahiki.
4 – O kela apana aina a pau waiho la ma alanui Papu i noho mua ia e A W Clark ma ke ano hale ohana.
5 – O kela mau apana aina a pau e waiho la ma Palama i olelo mua ia, oia ka apana i a me 2 o ka Palapala Sila Nui 2504 Kuleana Hoona Aina 2095 a me ka apana 2 o ka Palapala Sila Nui 2847 Kuleana Hoona Aina @370, eia malalo o ka hoolimalima ia Ahiu ma ke $86 uku hoolimalima o ka makahiki.
Aia ka lilo o keia mau aina maluna ae a hooiaio ia mai e ka Aha Hookolokolo Kiekie ia kuai ana.
Kuike ke dala ma ke Dala Gula o Amerika Huipula.
Na uku hana palapala, aia i ka mea e lilo ai.
No na mea i koe e ninau ia Bruce Cartwright.
JAMES F. MORGAN.
Luna Kudala. Honolulu, Iune 1, 1893 2443-@
Hoolaha Hooko Moraki
@ (This section not legible)
Hoolaha Hooko Moraki.
MAMULI O KEKAHI MANA KUAI I HOIKE ia maloko o kekahi palapala moraki i hana ia mawaena o L KAIO a me G W NAKAA o ka aoao mua, a me W B Castle Mea Malama Waiwai o ka aoao elua, ma ka la 110 Maraki, 1@1, i kakau kope ia ma ka buke 1@@@, a mamuli o ka uhai ia ana o na kumu aelike o keia moraki, oia hoi ka hookea ole ia ana o ka ukupanee, nolaila ke hoolaha ia aku nei, e hooko ana oia ia mana kuai.
A ke hoolaha hou ia aku nei, ala mahope aku o na pule ekolu mai keia la aku, @ e hoolaha ia aku na aina i hoike ia ma la moraki no ke dudala ana @ ke keena kudala o James F Morgan, ma Honolulu, ma ka ia @ o IUNE. @ hora @ o ia la.
Aia ma kahi o W R Kakela na olelo hoakaka no keia mea.
Hanaia i keia la @ o Iune, 1@.
W R CASTLE, Mea Malama Waiwai. Mea Moraki Mai.
Penei na aina i moraki ia:
1. 18-100 eka ma Kahehuna, Pauoa, Oahu, i hoakakaia ma kekahi palapala mahele i kopela ma ka buke 89 aoao @.
2. @8 eka ma Kapiwai, Pauoa, i Hoakakaia iloko o ka Palapala Sila Nui 2689. 2443-3
Hoolah Hooko Moraki.
MAMULI O KEKAHI MANA KUAI I HOIKE ia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia mawaena o Moses Mahelona o ka aoao mua a me W. R. Castle Mea Malama Waiwai o ka aoao elua, ma ka ia 31 o Dekemabe, 1890, i kakau kopeia ma ka buke 132 aoao @ a mamuli o ka uhaila ana o na kumu aolike o kela moraki, oia hoi, ka hookaa ole ia o ka ukupanee me ke kumupaa, nolaila, ke hoolahaia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki noi, e hooko ana oia ia mana kuai.
A ke hoolaha hou ia aku nei, aia mahope aku o na pule ekolu mai keia ia uku, alaila, e hoolahaia aku ua aina i hoikeia ma ia moraki no ke kudala ana, ma ke keena kudala o James R. Morgan, ma Honolulu, ma ka ia 29 o Iune, 1893, hora 12 o ia la.
Ala ma kahi o W. R. Kakela na olelo hoakaka no keia mea.
Hana ia i keia la 8 o Iune, 1893.
W. R. CASTLE, Mea Malama Waiwai. Mea Moraki Mai.
Penei na aina i moraki ia:
1. He pahale me ka hale ma Kawaiaheo ma Printers Lane, ola kapa o Maeha, he hapa hoi o ke Sila Nui 4362 kuleana 283 ia Maeha.
2. He apana aina loi kaio ma Puunui, nona ka ili he @ auana, i hoikeia ma ke Sila Nui 2670 kui 11075.
3. Ke kuleana o Mahelona ma ke Ahupuaa o Kamiloloa ma Molokai, i hoikeia ma ka pala pala kuai o ke aupuni Hawaii, ia Louis Richard i kopeia ma ka Buke 43 aoao 209. 2113-3
Hoolaha Hooko Moraki.
MAMULI O KEKAHI MANA KUAI I HOIKE ia maloko o kekahi palapala moraki i hana ia mawaena o GEORGE N SHAW o ka aoao mua, a me Henry Smith Malama Waiwai o ka aoao elua ma ka la 12 o Dekemaba, @ i kakau kopeia ma ka Buke 132 aoao l@ a mamuli o ka uhailia ana o na ku@nu aelike o keia moraki, oia hoi ka hookaa ole ana o ka akupanee a me ke kumupaa nolaila, ke hoolaha ia aku nei, e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai.
A ke hoolaha hou ia aku nei, aia mahope aku o na pule ekolu mai keia la aku alaila, o hoolaha ia aku na aina i hoike ia ma ia moraki no ke kudala ana, ma ke @ kudala o Jas F. Morgan, ma Honolulu, @ la 29 o Iune, 1893, hora 12 o ia la.
Ala ma ka hi o W. R. Kakela na olelo hoakaka no keia mea.
Hana ia i keia la 9 o Iune, 1893.
HENRY SMITH, Malama Waiwai. Mea Moraki Mai.
Penei na aina i moraki ia:
Ke kuleana a pa@l@ o Geo. N. Shaw iloko o keia mau aina ma Kau, Hawaii, i hooliloia i ua Geo. N. Shaw nei ma ka palapala kuai o Hao (w) i kakau kopeia ma ka Buke 1@ aoao 13.
1. Kul. 8853 B, ia Nawahi. 8 eka ma Ninole.
2. Kul. 8794 ia Kahaku. 29-10 eka ma Ninole.
3. Sila Nui 1369 ia Hoa@ (w) 1@ eka ma Wailua.
4. Sila Nui 2163 ia Kahaku 157 eka ma Ninole.
5. Sila Nui 2907 ia Kanakalauai 115 eka ma 2445-3
PAPA! PAPA!
AIA MA KAHI O
Lewers & Cooke
(LUI MA),
Ma ke kahua hema o Alanui Papu me Moi.
E LOAA NO NA
PAPA NOUAIKI
O kela a me keia ane.
Na pani Puka, na Puka Aniani, na Olepelepe, na Pou, na O’a, na Papa Hele, na Papu Ku, me na Papa Moe he nui loa
NV PILI HALE O NA ANO A PAU
A @ ua
WAI HOOHINUHINU NANI
O na @o a pau i@a.
Na Balaki o na Ano he Nui Wale
Ke hai ia aku nei oukou e na makamaka a pau, ua makaukau keia mau makamaka o oukou e hoolawa aku ma na mea a pau e pili ana ma ka laua oihana no ka
Uku Haahaa Loa,
E like me ka mea e @ ana @ o L@na a @ ka Mea Kuai
Hale Mai e Wae no Oukou iho. 2396-q