Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXII, Number 23, 10 Iune 1893 — NA KUMU NO KA HOOHUI AINA. KE KULANA AUPUNI O AMERIKA. [ARTICLE]

NA KUMU NO KA HOOHUI AINA.

KE KULANA AUPUNI O AMERIKA.

H *.ku ia e D. Z. eo ka o na Ahcthai Hoohui Alnama Heokena, i?. Kons, Hawa.i, Mei ISO3. Ua loaa in'a ka hanohaoo e bai aku imua o onkou e o'a mau hea omkaainao* aloh*. Ka {:e hoi i haoau ia m*i he koko, he i\vi a he kupa hoi uo ka le; o uioha o Hawaii i ke kumuhanu e pili ana i ke "Kuiana Aupuni o Amerika Huihr* maluna o ka uinau nui imua o ka iahui i keia mau la. Nolaiia, mamua ae o ko T u hai ana aku ia oukou i kekahi maa mea e pili ana i keia kumuhana, ke haawi e aku nei au i ko'u aioha ia oukou a pau loa; aloha oukou. O ke kumu nui naua i aloko mai ia kakou e hui a kuka pu i:o keia kumuhana ka mea a ka lahui e wa nui i keia mau ia, a i liUe pu hoi me na llona e hae a e uwo mau aua, aia no ia ina o ka "hoohui aina" a me ke "aloha aina" na kahua nui elua o na poe kaiai a kukulu manao i keia mau ia iwaena o na aoao kue He mea hauoii no ? u ke oielo ae, o ke Aloha Aina a me Aioha Lahui ko kakou kahua. O ka lioohui aku me ka mana o Amenka Huiia ka nui o na pouo a me na pomaikni, nolaila, he mea pono ia kakou e o'u mau hoti makaainana e kaana uo kakou iho. 0 ke Aupuni o Amerika Huipuia i ka wa mamua aku o ka noho ana maio na haole ili keokeo, he aupuni Moi no ia, e hookeieia ana e na Moi iehulehu. I ke keneturia 1T ka hoopauia ana o ke Aupuni Moi, a ma ka hapa hope oia keneturia ka hoomaka ana o ke Aupuni Makaainana e kapaia nei i keia mau la he Repuhaiika. E hoomaluia ana e ka Peresidena i kohoia i kela a me keia eha makahiki. Ke ku nei ke Aupuni o Amerika Huipuia nona iho ma ke ano he aupuni holomua ma ka nnauao, ka waiwal, ka ikaika a ine ka nui o na kanaka. Mamuli o ka nui o na hana hookauuiaha a ke Aupuni o Enelani ke kumu i ala mai ai o ke kaua huliamahi no 7 makahiki, malalo o ka noho alakui ana o Gen. George Washington, a i ka wa i kukaia īa ai ka maluhia ua koho lakou iaia i Peresidcna no lakou i kulike ai me ko lakou kumukanawai oia hoi kekahi hapa o ko kakou kalai manao o keia ia. E na makamaka a me na hoaioha, e ahonui iki mai oukou ia'u e kamaiiio pokole aku au ia kakou i na mea e pili ana i ke Kumukanawai o Amerika, nona ka oielo ia a hiki i keia la, «<Ka Aina o ka Lanakiia a | me ka Home o ka Wiwo ole." i XO KE KUMI'KANAWAI. | Ua hoakoakoa la he Ahahui o :ia poe uaauao ma no ka haku ana i na pauku o ua Kumukanaw:ii la noua na j);:uku i hakuia 7a. a me na maiuie -is a me na maimo piii T6c. a ua Uukaiaia i ka la 17 o Sepatemab;i, A. i>. 1757. 1 ka \va i hana ia ai keia Kumu kanawai, aia lioi, ua ike ia ka mahaelua ana o na kanaka. O ka poe apono kumukanawai a ) me ka poe kue kumukanawai, o ka poe no lakou ka inoa mua oia ka poe i makemake nui i ke kumukanawai a e imi ana hoi i na mea e iūki ai ke hoomahuahuaia ka mana o ke aupuni mukaaiuana. A pela pu e hooikaika ia ai a e hoolaupai ia ai ka lahui o Amerika ma ka noho ana houie a mawaho aku. O ka poe hoi o ka inoa hope, he kue loa iakou i ke kumukanawai. A ua ala mai na manao lili iloko o ka Ahaolelo Lahui, n no ka makau pu kekahi i na mana aupuni o waho mai ke ole e loaa a i oie ia, e kukuiu ia i Aup ini Moi. A ua hoopuiwaia na kauaka mamuii o ka loho ana i na haiolelo ikaika a na aoao a elua, I ka makahiki 1788, ke apono ana o 9 mokuaina i ke kumukanawai, a i ka A. D. 1789, ke apono ana mai o ka mokuaiua o Karolina Akau a me Rode Ailana, i ka A. D. 1790. He 15 na manawa o ka hooioli ia ana o ua Kumukanawai la a hiki i keia ia noua na pauku hoololi iie 15a a ine 9s. E loaa no keia mau pauku o ke kumukanawai ma ka oleio Hawaii ma ke keena o ka nupepa Kuokoa, elike me ka hoolahaia ana. Ia oukou e o'u mau hoa makaainana, ka poe hoi e makau nei i ka hoohui ana aku me Amerika mamuli o kona mau kanawai, wahi a kekahi poe kalai manao mamua aku nei penei: "Ina kakou e hui ana me Auierika, alaila, eiike ana kakou me na liikini, a e iilo ana na hooponoponoana o ke aupunii ua haole a e hoonele ia ana na kanaka Hawaii i na pono a lakou i loaa ai mamua a me na oihana mikiaia ma ka hanaiima, etc. n Ke hai aku nei au ia oukou a pau ioa me ka hookamani oie* He mau manao palauaieio ia a ka poai haawi aina o na ia I hala. Ua loaa no i kela a me keia o na kupa o Amerika ka mana kaokoa e koho ma ka baiota o na lunamakaainana me ka nana oie ia o ke koko a me ka ili, AXV. sec» L Aole no hoi i ae ia kekahi e noho kauwa kuapaa ma keia mau mokuaina a me kona mau panalaau, koe waie no ma ke ano hoopai no kekahi karaiiua, AXIII. sec. 1. Aole no hoi i ae ia ma ke kumuk&nawai ka hana ana a me ke kau ana o kekahi mokuaina i kanawai e hoohaiki ai i ka pone o na kui>a o na uaokuaina hui, a aoie hoi e lawe i ke kuieana ola kuokoa a waiwai paha me ka , hooko pololei ia. AXIV. sec. 1. He nui wale na mea hiki ke hoomaopopoia no ke kupouo loa o keia mau oielo i na mea i hoike ia a me ko lakoa kuiana a hiki i keia wa. A mamuli o keia kumukanawai ka t loaa ana ia Amerika Huipuiaka waiwai a me ka hanohano, elike me

k-> kumukanawai o ISST, ka nsn ī i h'« p m.-.ikai i ko kakoo ar:;3 m ..» i \ hr-u alii a nie kekahi niaii b ini mikhU e»eo ka aina, KA lIOLOMUA MA KA AINA. Ua haaAi.* ko kaikuhi iue B**ritanta ika la o ?Wrp iteniaba T 17S3 f . e hcAki.ka aoa i paiena o Amerika mrii ka AU-Unika, ke Kaiku«>oo o Mcxfco Missisipi. O Peneiikn&uia ka n3uk»/siua uiua mn ka waiho* aoa, a o Pitt-burgh ko Ukoa awa ku moku mua loa a papu kaua hoi. If> nie-* 1 \ w:i!e iho u«> keia uin'.. t. I Ka A. D. ITS", u.» i;v:u.«: : ,x.!i k-iln hapeloui oka o Or.i >. uin ke ano h" Kn nn t pin;;!.i?iu Ak«a, Kui:il ka A. D. ISI9, ua ko:r.o <i >iik!guiKH tu;t ke : 4 .nu paualauu. Ua i;l-i ūi\ii la »a xuokuaina o U Aiiieriku Huipuia oia ke kum mo i.t l'.niiui ni ti ika A. D. isl v. Ca huohuiiu i»:*i ka inokua:a i o .'Io turi i k.ip ti:* n:i mokuai'i.i e pi;i ain i K.a mo.ma Komohaua i ka A. D. ITU4-ō. Ua loaa mai o Fi"rida mai īa Sepauia mai m* kv kuai i.I) ar,a i ka la -2 o Feb. A. I>. 161^. I ka \va i kukalu'a ui ke Kuokoa 0 Amerika Huipuiu oka ili aiim a pau i loaa i kela aupuni Ia \va, aia he 600,000 \vate n > miie kuea, aka 1 keia \va, ua ioaa mai Uu waiwai a me ka pai&hulahu uia ka uiua, o hoomaka aua mai ke kai a i ko kai» nona ka iii o 4,00'.>,0«») miie kuea. KA NLI O NA KANAKA A ME N*A kilanakauiiali;. lie keiīL'turii i fc:iki aku la, ua ikeia o Portl:»mi me l'nn-iiienee, R. 1., Ri(?hinond, V;<., he mau wahi kauhaie wale iho no ia i ua \va la. O Springfiekl a tue La\vrenee iie mau wahi wale th> iak u i ikeole ia. Oke kulanakauhale o Lanecaseta, Pa., oia wale no ke kulanakauhale mahuahua o na kanaka ī hoomaopopoia (IT7T) 0,000. Oka nui ona kanaka i hoomaopopoia ī ka \va o ka helu kanaka nui, he 4,000,000, u i ka \va oka helu kanaka i ka A. D. 18S0, ua ike ia he 50,000,000, a i keia wa aia ko lakou huina ī ke 05,000,000, noloko mai o J o keia ke auhau ia nei kela a nie keia ho S2 no ka nuh.au uinu u U<'e ku waiwai. Ao'e i puu.