Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXII, Number 12, 25 March 1893 — Page 4
| This text was transcribed by: | Sally Vrana |
| This work is dedicated to: | Aunty Bobbie |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
KA
NUPEPA KUOKOA
ME
Ko Hawaii Paeaina i Huiia
NA PUKA ANA 1 Pule 2 Pule 3 Pule 4 Pule 5 Pule 6 Pule
Iniha $1.50 $2.00 $2.50 $3.00 $3.50 $4.00
2 Iniha 2.00 2.75 3.@0 4.00 4.50 5.00
3 Iniha 2.50 3.50 4.@ 5.00 5.50 6.00
4 Iniha 3.00 4.00 5.00 6.00 6.75 7.50
5 Iniha 3.50 4.75 6.00 7.00 8.00 9.00
6 Iniha 4.00 5.50 7.00 8.00 9.00 10.00
O na Olelo Haalaha a pau e hoouna ia mai ana no ka Hoolaha maloko o keia Nupepa, e hoouna pu mai me ka auhau, a ina ole, aohe hookomo ia.
No ka makahiki $2.00
No Eono Mahina 1.00
Kuike ka Rula.
HOOPUKAIA E KA
HAWAIIAN GAZETTE CO.
H. M. WHITNEY, Luna Nui,
J. U. KAWAINUI, Luna Hoopono-
pono.
POANO, MARAKI 25, 1893.
KULA SABATI.
II. 3. Aperila 16. Ko Ioba hoopii ana aku ia Iehova. Ioba 23:1-10.
ALAILA, olelo mai la o Ioba, i mai la,
2 I keia la hoi ua awaawa kuu ulono ana;
Ua oi ke kaumaha o ka lima maluna o’u mamua o kuu kanikau ana.
3 Ina paha e ike au i kahi e loaa ai ia’u ia,
E hele aku auanei au a kona wahi!
4 E hooponopono aku au imua ona i ko’u,
A e hoopiha i ko’u waha i ka olelo hoakaka.
5 E ike au i na olelo ana e pane mai ai ia’u,
A e manao i ka mea ana e olelo mai ai ia’u.
6 E paio anei ia me a’u me kona mana nui?
Aole, aka, e manao mai no ia ia’u.
7 Malaila e paio ka mea pono me ia;
A e hoopakele loa ia au mai kuu lunakanawai aku.
8 Aia hoi, hele aku au ma ka hikina, aole ia malaila;
A ma ke komohana, aole au o ike iaia:
9 Ma ke kukuluakau, kahi ana i hana ai, aole au e nana iaia;
Ua huna ia oia ma ke kukuluhema, aka, aole au e ike iaia:
10 No ka mea, ua ike no ia i ka aoao iloko o’u;
Ke hoao nei ia ia’u, a e puka aku auanei au, me he gula la.
Manao Nui. E pono ke imi mau i ko ke Akua launa pu ana.
Pauku gula. Ioane 13:7. O ka mea a’u e hana nei, aole oe e ike i kela wa, aka, e ike auanei oe mamuli aku.
Olelo Hoakaka.
O keia haawina Baibala, he apana ia o ko Ioba olelo pane ia Elipaza. Ua hoapono o Ioba i ka nui o kona uwe ana, no ka nui o kona mau poino. Ua lana kona manao e hoapono ana ke Akua iaia; aka nae, aole i launa pu ke Akua me ia. Ma ka nana aku, ua huna ke Akua, aole oia i ike i ka poino o kana kauwa, oiai, ua ike pono oia i ko Ioba ano hoolohe, paulele, aloha. Eia na anuu o ko Ioba hoomalamalama ia a@a. 1 No ka nui o kona poino, ua makemake oia e make koke. 2 Ua mau nae kona poino, me ko Ioba ike ole i wahi kupono. 3 Ua hoole oia i ka olelo hoike o kona mau hoaloha, o na poino oia no ka uku hoopai no kona hewa malu. 4 Ua hoolana oia i kona manao ma kela ao e hooponopono ia na hihia o keia ao. 5 Ua ike pono oia i ka poino he mea ia e hoomaemae ai i k@ ano kanaka. 6 Ua hooikaikaia o Ioba mamuli o kona paulele loa ana i ke Akua.
2 Awaawa—me he hewa la, mamuli o na manao o kona mau hoaloha, oiai mamuli o ko Ioba manao ua oi aku kona poino mamua o kona uwe ana. 3 Wahi—o hookolokolo ai, me ka manaolana e hookuuia ana oia ma ke ano he mea hewa ole. 7 Pono—e like me Ioba me ka makau ole. 8 Hele—e imi ana i ke Akua oiai ua nalo oia. 10 Ike-o-a nolaila aole makau o Ioba i ke Akua e like me ka makau ana o ka poe lawehala. Gula—i hoomaemae ma ke ahi, a maikai ae.
He mau Niele.
I—Ka imi ana i ke Akua, 1, 5. Heaha ka manao o Ioba e pili ana iaia iho, a me kona mau poino? Heaha kona makemake e pili ana i ke Akua? Heaha ke kumu o kona iini? A loaa iaia ke Akua, heaha kana mea e hana aku ai? Ua maikai anei ko Ioba mau hoaloha ma ka hoohala wale ana iaia? Ua pau anei ko Ioba manaolana e hooponopono ai kona hihia ma keia wa ola? Ua oi aku ka maikai o ko Ioba mau hoaloha hoololi ana i ko lakou mau manao mamua o ka hoomau ana i ko lakou mau olelo hoohala wale? Ua pale aku anei o Ioba i ko lakou mau olelo hoohalahala?
II—Ka paulele ana i ko ke Akua hooponopono kaulike ana, 6, 7. Pehea i hoikeia ko Ioba manao e hana kaulike ke Akua? Owai ka mea pono i oleloia, p. 7? Heaha ka hopena o ko ke Akua hooponopono ana ia Ioba? Ua hoopau anei o Ioba i kona ano ahonui ma ka uwe nui ana? Ua pau anei ko Ioba imi ana i ke Akua ma ka launa pu ana me ia? Aia mahea e hiki anei ia kakou ke launa pu me ke Akua, Ioane 3:12, 13. Hebera 1:1, 3? Ua paulele mau anei o Ioba i ke Akua? Heaha kekahi hua maikai o na poino? Heaha kekahi kumu o na poino, Zekaria 13:9. 1 Pet. 1:7. Ua like a like anei na poino o ka poe pono a me ka poe hewa, Isaia 9:13. Amosa 4:6?
III—Luli ole ko Ioba manaolana, 8, 9, 10. Ua uwe anei o Ioba i ka poho o kona manaolana e launa pu ai me ke Akua? Heaha kekahi oiaio i hoolana ai i kona manao? Owai ka mea uwao no ka poe imi pono, 1 Timoteo 2:5? Owai ka mea hookahi hiki iaia ke hoomaemae ia kakou, 1 Ioane 1:7? Hiki anei ia kakou ke loaa ke kokua e oluolu ai mai ko kakou mau hoalauna mai? Heaha ko Paulo manaolana, Roma 8:33, 34? Heaha ke alahele e launa pu ai me ke Akua, Hebera 11:6? Ua ike ole anei ke Akua i ko ioba mau poino? Heaha kekahi manao e hooikaika ai ia kakou, Iuda, 24? Ua pau anei ko Ioba paulele ana i ke Akua? Heaha kekahi pomaikai o ka mea manaoio, Iakobo 1:12?
Manao Pili.
1. Hiki anei ia kakou ke huli i ke Akua a launa pu me ia?
2. Ua huna anei ke Akua?
3. Ua ohumu anei oe i ke Akua, ina pela ua loaa ia oe he mau poino?
4. Ua loaa anei ia kakou ko kakou mau poino mai ke Akua mai?
5. E waiho ana ke Akua i ka mea manaoio e poino wale ai?
NA LETA
(Aole o makou makemake e lawe i ke koikoi o na hala no na manao i hoopuka ia malalo o kela p@e ko makou poe mea kakau.)
Heaha la ke Kumu i Poino ai o ka
Lahui.
Aloha oe:--He nui na manao kuhihewa a me na manao olalau e hiipoi mau ia nei e kekahi mahele o kuu mau hoa oiwi.
Mai ka nalohia ana o na Kamehameha no alii hoi nona ka noho Moi o Hawaii nei malalo o ke kumukanawai a Kamehameha V i hoakaka ai, ua hoomaka mai la e lohe mau ia na leo uwe kumakena ma na ipuka hale o na ewe ponoi o ka aina mai kela pea a keia pea o ka aina; a e lohe mau ia ana hoi na leo kaniuhu mai ka waha mai o na kanaka Hawaii. Nolaila, ua ulu ae he ninau kuliu na kela a me keia Hawaii oiaio i loaa ka hunahuna o ke aloha ma kona naau e noii akahele ai, a hoike amaka aku imua o ka lahui nona na kaniuhu ana.
A no ia mea, ke lawe nei au i ke koikoi ma ka hoaiai ana aku imua o ko’u mau hoa o ka lahui hookahi i ke kumu, a me kahi i hoea mai ai oia mau kaumaha, a me na luuluu i hekau iho maluna o ka lahui.
E hoomanao oukou e na Hawaii ponoi, aia mamuli o na hana uha ai a me na hana haumia i hoopaumaele ia e ka mea e noho ana maluna o ka nohoalii o Hawaii nei, ua kau mai la ka inaina o Iehova maluna o ka lahui nona ua Moi la.
I mea nou e ka mea heluhelu e hoomaopopo lea ai. E nana ae kakou mai ka hoomaka ana o ka Moi Kalakaua e noho maluna o ka nohoalii o Hawaii nei a hiki i kona make ana. Aka, na hoomaka mai no nae na lima o ke Akua e hahau i keia lahui mai ka noho Moi ana mai o Kamehameha V. Oiai, ua ike no oukou i kona uhaki ana i ke kanawai laahia o ke Akua, mamuli o kona hoohaumia ana i ka noho Moi o Hawaii nei me kekahi wahine i mare ole ia.
Aka, i ko Kalakaua noho ana mai nae, ua holopapa mai la ka luku ana a ka mai lepera i keia lauhi mai na keiki liilii omo waiu, a ka elemakule kolopupu. Ua hooikaika na ike lapaau a pau aka, ua pahu-a nae ka ike. Ua hiolo makawalu aku la na ewe ponoi o ka aina iloko o ka luakupapau o ka weliweli a me ka manaonao.
Ua hele kino aku kekahi poe karistiano me na puuwai walania, a me na waimaka e haloiloi ana ma ko lakou mau maka imua o na Moi la, me ke koi aku iaia e maliu mai, a e haalele i na hana uhauha, a me na hana haumia, aka, heaha ka mea i loaa mai? He ole.
Ua ike maka au, oiai, aia ma kela uapo loihi makai aku o ka hale waapa o na Moi ‘la, aia malaila he puulu o na makamaka o ka poe e lawe ia ana no Kalawao. E ku-o ana lakou me na leo uwe kanikau hoehaeha naau no ko lakou poe makamaka e lawe ia ana no Kalawao a hiki i ka uhi ana paha o ka lepo maluna o ko lakou mau kino. E hiolo makawalu ana ko lakou mau waimaka o ka ehaeha, aka, aia nae maloko o ka hale waapa e ku koke mai ana no o ua Moi ‘la me ka ike aku no i kela mau mea hoomokumokuahua naau, he haia o na kaikamahine, me na pila gita, e hula ana a e haa ana me ka malule i na wai o ka alekohola. Aia hoi iloko oia anaina ka makua a ka lahui e kaukai aku ai, a e uwalo aku ai hoi no ko lakou mau pilikia.
Ea! Peahea, he hauoli no anei ke Akua i keia mau hana a ua Moi la o kakou? Oia iho la anei kona makemake? Oia anei ka mihi kupono a ka Moi e mihi aku ai no ka popilikia i loohia i kona lahui kanaka?
Ua kukala mua ae oia o “ka hooulu lahui ka makia o kona aupuni.” Ua hooko anei oia i kela mau olelo ana? Aole, aole loa. Ma ka hoomaopopo aku, he mau hana hoonaukiuki wale no kela i ke Akua.
O ka makemake o ke Akua e loaa ia Hawaii nei he makua hoopono, a me ka mihi aku me kona naau me ka oiaio, alaila, he mea maopopo, e loaa koke no ke ola a me ka palekana ia kakou na Hawaii.
Noho mai nei hoi ko Kalakaua hope ma ka noho Moi, oia ano hookahi no. Aole nae au e kuekaa loa aku i kana mau hana, no ka mea, aole na’u e pehi aku i ka pohaku, aka, o ka’u wale no o ka hoakaka wale ae no i ke kumu a me kahi i hoea mai ai o ka poino o ka lahui Hawaii.
Ua maopopo ia kakou a pau, ua berita ia keia lahui i ka wa e ola ana o Kaahumanu. Ua hoohiki ia he aupuni haipule ko ke alii (Kauikeauouli), a no ia mea, eia wale iho no ka haina i ko’u manao e Mr. Lunahooponopono—Ua poino ka lahui Hawaii mamuli o na hana maikai ole o ko lakou mau alii.
Me ke aloha no i kuu mau hoaoiwi.
HAWAII OIWI.
Honolulu, Malaki 14, 1893.
Ke Kulana o ke Aunpuni e u nei i
keia wa.
Ma ka nana ana i ka noho’na o na kanaka naauao iloko o keia wa, he mea kahaha no makkou ka ike aku i kekahi poe o lakou, eia no ke hoopipili nei i ka noho’na aupuni o ka wa i hala, me ka nana ole i ke kahua a me ke kumu o ke kukulu ia ana o keia aupuni, ke kau aku nei ka manaolana o kekahi poe naauao o ka hoihoi hou ia ae o ka Moi maluna o ka nohoalii. Ua likeole ko makou noonoo ma keia kumuhana hookahi, a ke hoike aku nei makou imua o ka lahui i kekahi o ko makou mau manao me ka hopohopo ole, a penei ua manao la:
Ina no aole e hooholo ia mai ana ke kuikahi hoohui me Amerika, alaila, he mea maopopo loa e kukala ia mai ana no ke aupuni e ku nei i keia wa, oiai, ua maopopo i ka poe naauao ke kumu e hoi hou ole ae ai ka Moi ma ka nohoalii, ua ike no ka Moi aole Oia e hoi hou iluna o ka nohoalii, a oia no ke kumu o Kona hoouna ia Paulo Numana e koi i Kona pono ma ke dala, a i ole ia, ma ka hoihoi hou ae no ka nohoalii, a ina ua manao ka Moi e hoi hou ae Oia ma ka nohoalii, alaila ke ninau nei makou. Ma ke kumu hea? Ke hoomanao nei makou i kekahi hapa o ka haiolelo o ka Moi i ka la 14 o Ianuari. “E hoi oukou e O’u mau makaainana a noho malie me ka malama i ka maluhia, aia no he wa e hiki mai ana e hooko ia aku ai ko oukou makemake (kumukanawai).”
Ina pela ka manao o ke Alii ka Moi, eia hou ko makou manao ma ia wahi. Ina no ua hana a hoao a manao maoli no ka Moi e uhaki i ke kumukanawai o Kona Aupuni, aole ia he mea Nona e hoi hou ae ai iluna o ka nohoalii. Ina e nana pono ia ka io o ka haiolelo a ka Moi, aia no he wa Nona e lawe hou mai ai a onou mai i kumukanawai, no makou iho, i ka wa i pau aku la ka noho aupuni mua, ua kakoo makou i keia Aupuni Kuikawa e ku nei, a ua makemake makou e kaa malalo o ka hoomalu ana a kekahi mana ikaika nana e hoomalu mai ia kakou.
Oia ka makou e hoike aku nei imua o ka lahui me ka wiwo ole, e hoopau i na manao kuhihewa e alakai hewa ia nei ka noonoo o kekahi poe. O ke kulana o ko kakou aupuni i keia wa, ua oi aku ka maikai o kona lawelawe ia ana mamua o ko ka manawa i hala, a ina e hoohui io ia aku ana ko kakou aina me Amerika, he mea maopopo loa e hiki mai ana ka wa maikai loa no Hawaii nei, a e ohi aku ai kakou i na pomaikai ke hoomau kakou ma ka hana, koe wale no ka poe hana ole. O na kula hoolaha ike, na hana lima akamai o kela a me keia, aole he kanalua ana no ka holomua oia mau oihana, a oia nae ka ka lahui e ake aku nei, a e imi nei e hoi hou mai ia mau pono o ka manawa i hoomaunauna wale ia e ke Kau Ahaolelo o ka M. H. 1890 a ka Moi Kalakaua i mihi hou iho ai mahope, a oia mau ao lalau ana a ia poe iloko o ia mau la, ua hiki mai i keia wa. Owai ka poe naauao e kakoo ana i keia Aupuni Kuikawa? Owai na Hawaii oiaio e kakoo ana? Eia he ahahui e kukula ia mai nei “Hawaii Aloha Aina.”
O ka manao nui e a@a i ka aina a e kue paha i keia aupuni e ku nei. Ina o ke kahua ia o keia hui e hoala nei, alaila, ua makemake ia e hoi hou mai na aina i lilo i na haole iloko o ka poho lima o na Hawaii, alaila, me ka ikaika e hoi hou ai o ka mea ikaika ke lanakila, a i ole ia, e hoi hou mai ka hooponopono a ka lahui e makemake nei, no ka mea, a ka ahahui Kalaiaina, ua lawa ia no ka manawa i hala ae nei, ua loaa iho la no hoi ka ia ahahui. He mea pono e hoololi hou ae ka inoa o ka ahahui, a hiki mai no hoi kona hopena, alaila, kukulu hou ae i inoa hou.
Aole makou hopohopo iki no ka hooholo ia mai o ke kuikahi, ina aole e hooholo koke ia mai ana, e hiki mai ana nae ka wa e hooholoia ai, a mai hoolohe kakou i na olelo e hoopunipuni wale ia nei, nolaila he mea pono kakou e kakoo i keia hooponopono aupuni hou e ku nei i keia wa. K. P.
O ka Uhi ana i na Hewa.
Ua nui ka lanakila o ko ke Akua aloha ma ka hoopau ana i ke ano lawehala o na kanaka. Mamuli o ka pono, ka oiaio a me ka maemae kona mau hana a pau loa. Ua pea ka manao o ke Akua aole e lanakila ana ka hewa. Aka hoi, ua nui kona akahele me ke ahonui. Ua hoomanawanui oia, oiai ua lalau na manao o na kanaka, he poe imi pono kekahi, e pili ana i kekahi mau hana hewa. O kona ahonui, ao@a ia o kona ae ana aku i ke alii ana o ka hewa. Ua kali oia a hiki i ka wa kupono e moakaka ai ka ino o ka hewa a me ke ala o ka pono, no kona ano mana loa, aole oia he mea pupuahulu. Pela no ke ano kupono o na hana o ka poe imi pono. Aole i kukulu ia ka ekalesia ma ke ano he ana o ka poe powa, no lakou e pee ai iloko ona a loaa ka palekana. Aole no hoi he aha hookolokolo ka ekalesia e hookolokolo mau ana i na hoahanau no ko lakou mau olelo ho@naukiukiu a me ka niania o kekahi i kekahi.
I na paha na kue ole kekahi mau hana i ka manao hookumu o ka ekalesia, he pono no ke hoomanawanui. Hiki ke hooholo i ke kaa ia paha ua haukae na huila me ka lepo kelekele. Aka nae, ina paha ua maloo ka iho o ka huila no ka nele i ka aila ole, aole hiki ke hooholo i ke kaa. Ma ka malama ana i ka banako, e hiki ana i ka mea malama pono ke hoomanawanui i na paha ua loaa iaia kekahi bila kikoo me na huahelu ole o na dala, ina paha ua kakauia ma na huaolelo ka nui o na dala. Aka nae, ina @a hana ia kekahi bila kikoo ma ke ano apiki me ke kakau kolohe ana i ka inoa o hai, o ka pono hookahi wale no oia no ka hoopaahao ana me ka hoopai kupono i ka mea apiki.
Pela no ke ano kupono ma ka hooponopono ana i na ekalesia. He hana lapuwale ka hookolokolo ana i kela a me keia hoahanau no kekahi olelo naaupo. Aka nae, i na e hana hewa kekahi hoahanau ma ke ano kue i ke kumu o ka ekalesia oia no ke alii ana o Iesu ke Akua hoola hookahi. Ua pono no ke hookolokolo a hoahewa a hoopai ma ke ano kupono i ka mea kue i ka manao hookumu o ka ekalesia. Aole kupono ka huna ana o na hana hewa o ia ano kue i ke ano maoli o ka ekalesia. Aole ka pono karistiano ka mea e huna ai a hoole ai i na hewa o ia ano. O ka poe hookahuli i ke aupuni, oiai ua hooholo ua aupuni la i ka pomaikai maoli o na kanaka he lehulehu, oia no ka poe kumakaia a kimo poo i ke aupuni. Nolaila, ua kupono ke nui ko lakou uku hoopai. Ua imi lakou e pepehi i ke aupuni a make loa.
Mamuli o ka noonoo pono a me ke kaulike kupono. Ua pono no ke hooponopono ia na ekalesia o Iesu Karisto. He hana hoohaunaele mau ka hoopai mau ana i na hana lapuwale o ka poe hoahanau. He hana hoomaemae e hoomalu ai i ka ekalesia ma ka hookawale ana i ka poe hana hewa ma ke ano kue i ke ola a me ka noho pono o ka ekalesia holookoa. “O ka mea huna i kona hewa iho, aole oia e pomaikai, aka, o ka mea hooia, hoike me ka mihi a haalele hoi, e aloha ia mai oia,” e loaa ana iaia ke kalahala. O ke kumu o na aha hookolokolo ma na ekalesia euanelio, aole loa ia ke kapae ana i kekahi hoahanau, aka nae, e hoomau ana i ke kumu a me ke ano maoli o ka ekalesia. I na manao kakou e uhi me ke aloha i na hewa a pau, e nahae ana ke aloha. Aole hiki ke hoopahola i ke aloha i mea e huna ai a nalo honua na hewa a pau.
IMI PONO.
O Baala Anei?
O ka poe o kakou i maa i ka heluhelu i ka Baibala,--owai la o kakou i ike ole i ka moolelo o ke kaula o Elia, a me kana olelo kaulana, “ina a Baala ke akua, alaila, e hoomana aku iaia; aka, ina o Iehova ke Akua, alaila, e hoomana aku iaia.” Aole hui aku, hui mai ma keia hana, aole no i hiki ke awili pu ia na hoomana elua. Ina e kohoia kekahi o laua, alaila, ua haule loa a kipakuia kekahi, no ka mea, he enemi kinai ke ano o kekahi i kekahi.
Ua pili keia noonoo ana ia kakou i keia wa. Ina e hoi ana kekahi e hapai hou i kekahi hunahuna o ka hoomana kahiko, o kona nele no ia i ke kuleana iloko o na pono karisti ano a me na pono o ka noho naauao ana. He kowa hohonu, he naele poho, he meki, he ino mawaena o na aoao elua, a o ke kanaka a me ka lahui e hoao ana e ae pinepine mai kekahi aoao a i kekahi aoao, e poino ana a e haule ana.
Aole ma ke ano hoomana wale no kahi i pili ai keia hoopololei ana. O ka poe ikaika o ka manao, o ka poe ikaika ma ka hana, o ka poe holopono ma ka lawelawe aupuni ana, o lakou no ka poe i kupaa ma ka aoao hookahi. Ua hiki ke hilinai ia lakou, ua imi ia lakou e hoopiha i na oihana koikoi, a ua mahaloia. Aka, o ka mea loli wale ma ka manaoio, a ma ka makemake, mahea la ia?
Nolaila, ke pae hou mai nei kela leo kahiko i kela a me keia mea o kakou; e kohoia i keia la i ka aoao e malama a e manaoio ai. Ina o Pele he akua, alaila, oia ke malamaia, ina hoi he oiaio ke Akua o ka aoao karistiano, alaila, aole waiho keehi na wawae no kekahi aku e ae.
I ka wa i huli pu ai kela moku kiakahi mai Keanae mai, mawaena o Maui a me Molokai, i na makahiki i hala aku nei, a o na kanaka o luna o ia moku, na pii ae la a kau maluna o ka iwikaele, a aole hoi o lakou manaolana no ka pakele, aka, aia iloko o kekahi poe o lakou kahi i uiniki ai o kekahi manaolana maopooo loa, oia keia: Aia ma ua ahiahi nei i huli ai lakou, e hoi mai ana o Claudine mai Kahului mai ua kiai lakou me ka makaala a hiki i ko lakou wa i ike ai ia Claudine, ua hoomaka lakou e kahea i lohe ke kapena a me na sela o ka moku, a i ko lakou wa i lohe maopopo ai, ua hoouna ia aku na sela maluna o na waapa a loaa ka poe e noho ana iluna o ua moku nei i poino a ua lawe ia mai lakou iluna o ka mokuahi Claudine, ua haalele aku lakou i ka moku i poino, a o ko lakou palekana no ia, a ina e noonoo ana ka poe heluhelu i keia manao, e ike maopopo auanei kakou pela iho la no ke kulana o ko kakou aupuni i keia wa, i ko kakou wa e poino ai, e nana aku ana kakou imua i ka mokuahi nui kahi e pau ai ko kakou mau pilikia, a o ua mokuahi nui la, oia no ka Uniona o Amerika.
Hoolaha Loio.
W. R. KAKELA,
Loio a he Kokua me ka Kanawai.
HE LUNA HOOIAIO PALAPALA.
2370
NELLIE M. LOWREY,
NOTARI no ka LEHULEHU
A HE
LUNA HOOIAIO PALAPALA A ME NA
PALAPALA HOOHIKI.
Keena Hana me W. R. Kakela, LOIO, ma ka aoao makai o ka Hale Leta, Honolulu. 2370
J. S. SMITHIES (KAMILA,)
NOTALI no ka LEHULEHU
A HE
Agena Haawi Palapala Mare
Mahukona, Kohala, Hawaii. 2378-1v
ANTONE ROSA,
(AKONI.)
Loio a he Kokua ma ke Kanawai.
LUNA HOOIAIO PALAPALA.
Keena Hana ma Alanui Kaahumanu.
2370—
E. G. HITCHCOCK,
(AIKUE HIKIKOKI.)
Loio a Kokua ma na mea a pau
e pili ana ma ke Kanawai.
E OHIIA NO NA BILA AIE ME KA AWIWI.
Hilo, Hawaii. 2370
ALLEN & ROBINSON,
NA MEA KUAI PAPA O NA ANO A PAU
E loaa no ma ka UWAPO O PAKAKA, Honolulu, make kumukuai makepono loa, no ka pomaikai o ka lehulehu e makemake ana e k@@ hale. E kipa mai a e ike kumaka.
2396-q
WILDER & CO., (WAILA MA.
Mea Kuai Papa a me na Lako ku-
kulu hale o na ano a pau, a me
na mea e ae a pau e pono ai o
ka hale.
Kihi o Alanui Moiwahine me Papu.
2396-q
JAMES M. MONSARRAT,
(MAUNAKEA,
Loio a he Kokua ma ke Kanawai
HE LUNA HOOIAIO PALAPALA.
E hana ia no na Palapala Kuai, Palapala Hoolimalima, a me na Palapala Pili Kanawai e ae ma ka olelo Hawaii. Dala no ka hoaie ma ka moraki ma na Waiwai Paa.
Keena Hana: Hale Pohaku hou ma ka aoao ma Waikiki o ka Halewai, alanui Ka@epa.
2370
Hoolaha Hookapu Aina.
KE PAPA A HOOKAPU LOA IA AKU NEI ka holo ana o na holoholona o ka poe e ae maluna o na aina hanai holoholona o’u ma Piihonua a me ka hapa mauka o Humuula, Hilo, Hawaii, a ke kauoha ia aku nei e hoonee aku i na holoholona me ka hookaulua ole, a i ole, e hoopii ia no e like me ke kanawai.
J. T. BAKER
Hilo, Hawaii, Mar. 31, 1892 23@8tf.
BANAKO MALAMA DALA
E LAWE NO MAKOU I NA DALA HOOMOE ma ka hoaie ana ma ko makou BANAKO Malama Dala malalo o keia mau kumu:
Ina e hoomoe mai ke kanaka hookahi i na dala Elima Haneri, e uku no makou i ka ukupanee ma ka Elima Hapahaneri o ka makahiki, mai ka wa aku o ka lawe ia ana mai o ke dala, ke waiho ia ke dala hoomoe i ekolu mahina a ua waihoia paha ke dala a hala na malama ekolu i ka wa e hooponopono ia ai na helu. Aole uku panee e helu ia maluna o na dala hakina no na la elua paha o ka mahina.
Aole uku panee e uku ia i na dala e lawe ia ana maloko o ekolo mahina mai ka wa aku o ka hoomoe ia ana mai.
He 30 la mamua ae o ka unuhi ana aku o kekahi kanaka i kana mau dala, @ hoike @ mai i ka BANAKO, a e luwe pu ia mai ka buke dala i ka wa e kikoo ai.
Aole dala e uku ia, aia wale no ma ke kikoo ka mea nana i hoomoe mai i ke dala me ka lawe pu mai i ka buke hoahu dala.
I ka la mua o Sepatemaba o kela a me keia makahiki e hooponopono ia ai na helu o na mea a pau, a o na uku panee i uku ole ia maluna o na pau dala a pau e waiho ana me ke kikoo ole ia, e helu ia ma ka aoao o ka mea hoomoe dala mai i hala na malama ekolu, a ma ia wa aku e hui ia me ke kumu paa mua.
O na puu dala hoomoe mai maluna, elima haneri dala, e lawe ia no mamuli o o aelike ana.
E hamama ana ka Banako ma na la a pau o ka hebedoma, koe na la Sabati a me na la Kulaia.
@onolulu, Ian. BIHOPA MA. 23@@-q
KAUKA LEONG KENG TONG.
(L. AKINA.)
E IKE AUANEI NA ANO LAHUI A PAU, E noho ana ma ke Aupuni Hawaii, mai na kane, wahine a me na keiki: i loaa i na ma’i o kela a me keia ano, a nane mai i ko’u keena kana, a na’u e hoopau aku i na ehaeha a ka ma’i maluna o oukou e na makamaka, he hiki ia’u ke lapaau i na ano ma’i a pau: ma’i iloko o ka opu, hu’i ke kino, aki iloko o ka iwi, eha o ke poo, ma’i wahine, a pela aku. Mai hoolohe aku e na hoa, a he hiki ia’u ke lapaau i ka ma i hookaawale ohana. Hele mai hookahi, hele mai elua, hele mai no a pau loa; he oluolu ka auhau, ke hui me ia ma na kukai olelo ana; ua makaukau au e pulama mai i na kono ana mai mai na Mokupuni mai, me ka eleu me ka hiki wawe loa, he makamaka a he hoaloha maikai no oukou e na Hawaii oiaio.
DR. L. AKINA.
Helu 40. Huina o na Alanui Kamika a me Hotele Honolulu. 2406-1@
J. HOPP & CO.,
Na Poe Hana ma na Lako
Hale o na ano a pau!
Hana Moe, Na Ulana Pula, Etc.
Noho no ka Hoolimalima ana, n
Lako Hale me ke kumuhuai mai.
Honolulu. 2396-q
J. T. WATERHOUSE,
(WALAKAHAUKI.)
Halekuai o na Lole Nani Panio!
LAKAHAO.
Na Lako Hana Mahiko,
A PELA AKU HE NUIWALE.
Alani Moiwahine,--Honolulu.
2396-q
Hale Hana Kopa o
Honolulu.
Ua paa aenei ka Hale Hana Sopa Ma@ Hou o ka poe no lakou na inoa malalo iho a ua makaukau lakou e hoolawa aku i ka poe piepiele i na
Kopa Maikai Loa Maoli
I hookomo ia iloko o na Pahu 100 pa@pa
mai ke 42 a 56 anka Kopa pakahi.
Ke hooia nei makou i ka oi o la MAIKAI O
ka makou KOPA mamua o na Kopa
o waho mai.
Ua kuni ia mawaho o ko makou
mau Paha me ka Hoailona “HONOLULU
SOAP CO.,” a e
Kuai ia e na Halekuai
Liilii a Pau.
HUI HANA KOPA O HONOLULU
M. W. McChesney & Sons,
Na Egona.
2396
PAPA! PAPA!
AIA MA KAHI O
Lewers & Cooke
(LUI MA),
Ma ke kahua hema o Alanuia Papu
me Moi.
E LOAA NO NA
PAPA NOUAIKI
O kela a me keia ano,
Na Pani Puka, Na Puka Aniani,
na Olepelepe, na Poa, na O’a,
na Papa Hele, na Papu Ku,
me na Papa Moe he nui loa.
NA PILI HALE O NA ANO A PAU
a me na
WAI HOOHINUHINU NANI
O na ano a pau loa.
Na Balaki o na Ano he Nui Wale
Ke hai ia aku nei oukou e na
makamaka a pau, ua makaukau
keia mau makamaka o oukou e
hoolawa aku ma na mea a pau e
pili ana ma ka laua oihana no ka
Uku Haahaa Loa,
E like me ka mea e holo ana mawaena
o Lana a me ka Mea Kuai.
Hele Mai e Wae no Oukou iho.
2896-q
Hoolaha Kumau.
KAKELA
ME KUKE
KA HALEKUAI NUI
WAIWAI LIKE OLE
NA MEA
HANA KAMANA A PAU
Na lak@ pi@ h@ (much of right column indistinct)
Na kopa.
Na @
Na kua@
Na Pahi,
Na Upa,
Na k@
Na @
PALAU LIO
Na mea @
Na @
Na @
Na kuabipi,
Na lei bipi,
Na kaula@
Na uwea pa,
Na kaa palala,
Na mea piula,
Na ipu@.
Makau me Aho lawa.
Na Hawaii
Na kaula,
Na hulu pena,
Na pulumi,
Na pena, @
Na kopa,
Na @
N@
Na pakeke hao,
Na kapu hao,
Na panda,
Na kukaepele,
Na @
Na@kuku
Mikini Humuhumu Kaulana
Wilcox & Gibbs, Hookahi Lo@
Ka Remington, Elua Lop@
A me na uk@ina he @
me keia ano.
Kakela me Kuke
KA AYER SASEPARILA
Oia ka LAAU oi loa o ka @
no na mai i hookumu ia @
koko ino mai. Ua oi loa ae @
ka mea, o kona kahua i h@
ai o ka
Honodorusa Saseparila Oia @
No ka mea, o ka LAU@
HELEHELE a me na @
pau i maa i ka @
oia na laau oi loa o ka @
ka mea hoi ua ike ia ka @
ma ka lapaau ana i na MAI
KOKO—ua oi ka @
Ayer Saseparila
ma na mea a pau e hoo@
kukulu hou ai i ke kino @
liwali ia e ka ma’i a me @
Ua hoonoonoo ia ka ai, @
ia ka ma’i o ka waihona @
ua hooikaika ia ke A@
Puu Hoowali ai, a hoo@
ia na lala a pau o ke kino, @
kuke ia mai ke kino @
make o ka ALAALA, @
na EHA, na PUHA, na @
TIKA, na MAIHEHE, na H@
HUE a me na ma’i ma ke @
wale o ka hupe, a ma na wahi @
ke hooia mai nei na Kauka a@
ka maikai o keia laau.
Ke hoola nei la hai, a @
hoi ia oe.
No ke KUNU a me ke ANO
Ayer Cherry Pector
ka laau lapaau alakai o @
No ka NALULU, ka LEPO, @
ka LENA a me kekahi mau @
inoino e ae o ka opu, e lawe i ka
AYER HUAALE CATHAR@
E makemakenui ia nei @
puni.
Hoomakaukauia e Kauka @
AYER & CO., Lowell, Maseku@
HOLLISTER & cO
Na Agena ma ka Paeaina Hawaii
23