Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXII, Number 11, 18 Malaki 1893 — Page 1
| This text was transcribed by: | Pikake |
| This work is dedicated to: | Awaiaulu |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
MA KE KAUOHA
KANAWAI 15
E HOOPAU LOA AI I KE KANAWAI I KA PAIA "HE KANAWAI E HOAKAKA AI NO KA HOOKOHU ANA I HOOKAHI LUNA KANAWAI HOOMALY A ME ELUA LUNAKANAWAI APANA ILOKO O KA APANA O HILO MOKUPUNI O HAWAII A E HOAKAKA HOU AKU AI E MAHELEIA A E HOOLILO IA KA APANA O HILO I OLELOIA I EKOLU APANA HOOKOLOKOLO KAAWALE."
E hooholo ia e ka Aha Hooko a me ka Aha Kuka o ke Aupuni Kuikaua o ka Hawaii Pue Aina.
PAUKU 1. O ke kanawai i kapaia "He Kanawai e Hoakaka ai no ka Hookohu ana i Hookahi Lunakanawai Hoomalu a me elua Lunakanawai Apana iloko o ka Apana o Hilo Mokupuni o Hawaii a e hoa kaka hou aku ai e maheleia a e hooliloia ka Apana o Hilo i oleloia i ekolu Apana Hookolokolo kaawale," i aponoia ma ka la 9 o Augate, M. @. 1802, ma keia ua hoopau loa ia.
PAUKU 2. E lilo keia i Kanawai mea mana mai kona hoolahala ana aku.
Aponoia i keia la 16 o Feberuari, M. H. 1893.
(Kakauinoaia.)
SANFORD B. DOLE,
Peresidena o ke Aupuni Kuikawa o ko Hawaii Pae Aina.
(Kakauinoaia.)
J. A. KING,
Kuhina Kalaiaina.
2431.3 21-3
KANAWAI 16
@ KANAWAI E HOOMANA AI I KEKAHI AIE LAHUI A ME KA HOOPUKAIA ANA O NA BONA I MEA HOOPAA NO IA AIE.
No ka mea, o ke Kanawai i kapaia "He Kanawai e hoomana ai i kekahi ai i kekahi Aie Lahui a e hoomaopopo @ i na hana e hoohanaia ai ko Dala i aieia aku," ua aponoia ma ka la @ i o Lanuari, M. H. 1893;
A no ka mea, ma ka la 17 o Ianuari, M. H. 1893, ua kukalaia a kukuluia ke Aupuni Kuikawa o ko Hawaii Pae Aina a ua lilo iaia na pono a me na mana a pau o ke Aupuni Hawaii e ku ana mamua aka: Nolaila, ano, i mea e hookoia ai ka manao o ke kanawai i olelo ia i aponoia ai ma ka la 11 o Ianuari 1893
E hooholoia o ka Aha Hooko a me ka Aha Kuka o ke Aupuni Kuikaua o ko Hawaii Pae Aina.
PAUKU 1. Ma koia ke hoomana ia nei ke Kuhina Waiwai me ka apono ana o ka Aha Hooko e hoopuka aku i na Bona kupona o ke Aupuni Hawaii o kekahi helu i emi ole iho malalo o hookahi tausani dala, a no ka huina nui aole e oi aku mamua o ehiku haneri me kanalima tausani dala ($750,000), ma ke ano a no na hana i hoakakaia ma kela Kanawai.
PAUKU 2. O na bona i oleloia e hookuu ia no ia mai na auhau a pau, a e kau ana i ka ukupanee aole e oi aku mamua o eono pa keneia no ka makahiki, a e uku ia ana i kela a mae keia hapalua makahiki, a e hookaa pau loa ia iloko o ka manawa aole e emi malalo o na makahiki elima, aole hoi e oi aku mamua o na makahiki he iwakalua mahope iho o ka la o ka hoopukaia ana, e hookaala ke kumupaa a me ka ukupanee ma ke dala gula o Amerika Huipula, a i ole, ma kona mea like ma kona ana kaumaha a maikai e ku nei i kela manawa.
PAUKU 3. E kakauinoaia ua mau bona la e ke Kuhina Waiwai a me ka Luna Buke Helu Aupuni a e ilaia i ke sila o ka oihana o ke Kuhina Waiwai, a aole hoi e hoopukaia ma ka waiwai io, i emi iho ko lakou waiwai io i oleloia malalo o ke kanaiwakumamawalu pa-keneta ma ke dala gula o Amerika Huipuia koe wale no aia a haawi aku ke Kuhina Waiwai, me ka apono ana o ka hapanui o ka Aha Hooko e haawi aku i uku komisina aole e oi aku mamua e elima pa-keneta i kekahi mea a aha hooponopono paha, nana e hoohana i ua mau bona la: aka nae, aole e haawiia ka uku komisina i oleloia no na bona i kuaiia aku iloko o ko Hawaii Pae Aina.
PAUKU 4. O na dala a pau i aie ia mamuli e na olelo o keia Kanawai e waihoia no iloko o ka Waihona Aupuni, ma ka helu aie o ka "Waihona Dala Aie o 1892," a e hooliloia aku hoi no na kumuhana i hoakakaia mahope ae nei, aole no kahi ae:
Na Uwapo hou, palekai. Eli ana i ka nuku me Awa o Honolulu…….$200,000,00 Na Alanui, Alahaka me Awapae….. 261,500.00 Na Hale hou, Lua Dala, Wahi Waiho Pauda me na Halemai… 100,000.00 Na Pakui a me na Hana Hou o na Oihana Wai…… 100,000,00 Alanui Lua-o-Pele…… 66,000.00 Na Poho Alanui….. 30,000.00 Na Ululaau, na Paka a me na Wahi Hooulu Laau…… 25,000.00 Na Lilo no ka Hoomalu ana i an Ma'i Lele…. 20,000.00 Uku Kokua i ka Hui Alahao a Aina o Oahu…… 14,000.00 Hoohoihoi i ka Hoopae Limahana….. 10,000.00 Na Lilo o ke Kanawai Hoopaa Inoa……. 7,500.00 Kuai ana i na Mikini Kukui Uwila……. 6,600.00 Kuai ana i na kuleana Aina ma kalwao… 5,000.00 Kuai ana i Kaawai Kinaiahi Wai-Ea me on a Hale….. 3,000.00 Na lilo no ke Aua ana i ka Oihana Lawe Mea Ino o Honolulu 2,000.00 Nalilo no kela Aie Dala…… 35,000.00
&750,000.00
PAUKU 5. Ma keia ke hoomana ia aku nei ke Kuhina Waiwai e uku mai loko ae o na dala i aieia malalo o keia kanawai i ka aku komisina i aeia e ka Pauku 3, a me na hoolilo a pau no ka hoomakaukau ana i ua mau bona la a me na kupono.
PAUKU 6. Ma keia hoomana ia aku nei ke Kuhina Waiwai i oleloia e hana aku i na hana kupono o hiki ai i na poe e paa ana i ua bona la i hoakakaia ma keia Kanawai ke loaa aku na ukupanee i ku maluna ua mau bona la ma Honolulu, a i ole, ma kekahi wahi a mau wahi dala e ae paha e like me kana i manao ai he pono.
PAUKU 7. E lilo keia Kanawai i mea mana mai kona hoolahaia ana aku.
Aponoia i keia la 18 o Feberuari, M. H. 1893.
(Kakauinoaia)
J. A. KING,
Kuhina Kalaiaina.
2431-3 22-3
KANAWAI 17
HE KANAWAI E KUKULU AI I KA OIHANA KINAIAHI O KE KULAKAUHALE O HONOLULU.
E hooholia e ka Aha Hooko a me ka Aha Kuka o ke Aupuni Kuikaua o ko Hawaii Pae Aina.
PAUKU 1. E hoonohoia i Oihana Kinaiahi no ke Kulanakauhale o Honolulu, ia no he Papa Komisina o ekoly lala, e hoonohoia lakou e ke Kuhina kalaiana me ka ae ana o ka Aha Hooko, a e hookohoia no elua makahiki, a e hana lakou me ka uku ole; he Lunanui e hoonohoia e ka Papa Komisina. E loaa no i ekolu a oi ae paha mau puali kinaiahi i uku ia, e like me ka manao o ka Papa komisina he pono, a me na puali kinaiahi pualu e ae a na Komisina e ike ai ua pono. o ka malana ana a me ka hooponopono ana o ka oihana aia no ia malalo o ka papa Komisina, a ua loaa no hoi ia lakou ka mana e hoopuka i na rula a me na hooponopono ana no ka hooponopono ana i ka oihana a lakou i manao ai he kupono. Ua hiki no i ke kuhina Kalaiaina me ka ae ana o ka Aha Hooko e hoopau i kekahi komisina no ke kumu, a e hoopiha i na hakahaka a pau iloko o ka Papa Komisina.
PAUKU 2. Na ka Lunanui ka malama me ka hooponopono ana a me ka mana o na waiwai a pau o ka Oihana kinaiahi, a e hoopaaia oia i ka Papa Komisina no ia mea, a nana no me ke apono ana o ka Papa Komisina e hoolilo aku i na hoolilo ana a pau o na dala i hookaawaleia no ka Oihana kinaiahi o Honolulu, aole oia e aie aku i kekahi mau aie mamuli o ka oihana, aole hoi e hoolilo aku i kekahi waiwai o ia oihana me ka ae ole o ka Papa Komisina. I na manawa a pau i puka ae a i ke ahi, na ka lunanui ka mana e hooponopono a e kauoha aku ai i na hoa a pau o ka Oihana kinaiahi, a nana no e kuhikuhi aku e hoonoho ia na kaa kianaiahi ma kahi kupono loa e hoohana ia ai no ke kinai ana i ke ahi, ua hiki no ia ia me ke apono ana o ka Papa komisina o haawi aku i ka malama ana me ka hoohana ana o na kaa kinaiahi, me na bakeke a me na mea paahana e ae e pili ana i ke Aupuni i ka poe kinaiahi ana e manao ai he pono, a e hiki hoi ia ia ke lawe hou mai e like me kona makemake me ke apono ana o ka Papa Komisina, nana no e nana i kela a me keia hapaha makahiki i ke ano o na kaa kinaiahi, na hale kaa, na bakeke a me na mea paahana e ae, a i kela a me keia eono mahina e hoike aku a hoihoi i ka papa Komisina i na lilo o ka Oihana Kinaiahi no ia manawa, na inoa o na hoa a pau o ka oihana i loaa na palapala hoike, ka nui o na pauahi iloko o ia manawa, me na inoa o ka poe nona ia mau wahi a me ka poe e noho ana ma ia mau wahi i poino a pau paha i ke ahi, ke kumu o ke ahi ma ua ike ia, a me ka huina o ke poho a poino paha, a me ka nui o ka huina i panihakahakaia ma ia waiwai, ke kulana o na kaa kinaiahi, na kaa me na mea paahana a me na waiwai o ka oihana, a me ke ano me ke kulana o ka puali. in a ua kupono e hana hou ia kekahi o na kaa kinaiahi, na ka lunanui no e kauoha aku e hana hou ia a paa pono me ka maikai.
PAUKU 3. Ina ua hiki ole aku ka Lunanui i kekahi ahi, na ka lunahoohana kahiko o ka noho ana e hana i kana mau hana.
PAUKU 4. Na ka Lunanui e mahele i ke Kulanakauhale o Honolulu i mau apana, a e hoike aku i na palena o ia mau apana i ka Papa Komisina, a e malama i moolelo o na inoa o ka poe e noho ana iloko o na hale a wahi e ae paha kahi ana i ike ai ua kueia kekahi o na mea i hoakakaia ma keia Kanawai.
PAUKU 5. Na ka Lunanui i hookahi manawa iloko o kela a me keia ekolu mahina, a me na manawa e ae ana i manao ai he pono, e makaikai aku a nana i ua halenoho, halekuai, wahi oihana a me na hale e ae ma kela a me keia apana, i maopopo ai ka uhakiia ana o kekahi o na mea i hoakakaia ma keia Kanawai, a e nana hoi i na kapuahi, na pukauahi me na kapuahihao, a me na oheuahi ma kela a me keia apana, a in a ua ikeia kekahi o ia mau mea e waiho hemahema ana a he mea e ulu mai ai ka pilikia, o kauoha oia i ka mea nona ia wahi, a i ole ia, ka poe e noho ana malaila, ma ka palapala i kakauia a paiia paha e hana hou ae, e hoonee aku a hoomoe hou ae paha i ua mea hemahema nei, a ina aole i hanaia, e manaoia ka mea e nana ole ana pela ua pili ia ia ka hewa mikamina a e hoopaiia oia ma e ku ka hewa ia ia e like me ka mea i hoakakaia mahope aku nei. E hoike aku ka lunanui i hookahi manawa e ae ana i manao ai he pono, i mau hoike piha no na mea a pau e pili ana i kana mau hana i ka Papa Komisina, a e hoike aku no hoi oia i ke Kuhina Kalaiaina i kela a me keia pule, i kekahi kue ana o na kanawai e pili ana i na hale i hana ia me ke ano pale ahi.
PAUKU 6. Ina e puka ae ke ahi ma ke kulanakauhale e hele koke aku na kanaka kinaiahi a pau ma kahi o ke ahi me ko lakou mau kaa kinaiahi, kaa iliwai, makau, alapii a me na mea paahana e ae, a e hoohana aku i na kaa a me na mea kinaiahi e ae me ko lakou akamai a ikaika a pau malalo o ke kuhikuhi ana a ka lunanui, a aole lakou e haalele ia wahi me ka ae ole o ka lunanui.
PAUKU 7. Ina e hiki ole aku kekahi kanaka kinaiahi ma kahi o ke ahi, a ua haalele paha oia i kona kaa a mea paahana e ae me ka ae ole ia, a in a paha ua hana ole oia i ole ia, a in a paha ua hana ole oia i kana hana me ka loaa ole o kekahi kumu kupono, e uku oia no kela a me keia hewa i ka hoopai i hooholoia e ka hapanui o ka Papa Komisina, a ua hiki no e hoopau ia oia ma ka hooholo ana o ka hapanui o ka Papa Komisina, a ua hiki no e hoopau ia oia ma ka hooholo ana o ka hapanui o ka Papa Komisina, pela mai kona noho kanaka kinaiahi ana.
PAUKU 8. Aole e komo aku a hoao paha kekahi mea e komo maloko o ia kaupale ana, a pii ae paha maluna me kekahi kaa i ka iliwai e lawelawe ia ana ma ia pauahi, a o kekahi mea e hana ana pela ua pili iaia ka hewa mikamina a e kauia maluna ona ka hoopai aole e oi ae mamua o elua haneri me kanalima dala.
PAUKU 9. Aole e hoa kekahi kanaka me ka ae ole o ka Lunanui i kekahi ahi, aole hoi e kauoha aku e hana ia ke ahi ma kekahi alanui, ala ololi, makeke, ala loa e ae paha, aole hoi ma kekahi uwapo maloko o ke kulanakauhale, koe wale no no ka hoolapalapa ana i ke ta, a o ke ahi no ia hana aole e oi aku ke kaawale mamua o umi kapuai mai ke poo o ka uwapo. Aole no e hoa kekahi mea i ka opala a ahi nui paha ma kekahi wahi maloko o na palena he hookahi mile mai kahi e ku nei ka hale bele o ka Oihana Kinaiahi o Honolulu me ka ae ole i kakau ia e ka Lunanui.
PAUKU 10. Ua hiki no i ka lunanui, me ke apono ana o ka hapanui o ka Papa komisina e kauoha aku e wawahi ia, a hoopahuia paha kekahi hale, a mea e ae, a hoolilo ia paha i mea ole ma kekahi ano e ae, i na manwa e manao ai lakou he mea pono e hana ia pela i mea e laha loa ole aku ai ke ahi.
PAUKU 11. Ua hiki no i ka Lunanui oiai e mau ana kekahi ahi, e kauoha aku e kokua aku ka poe ma laila ma ke kinai ana i ke ahi a me ka hookaawale ana aku i na lako hale, na waiwai a me na mea e ae mai kekahi hale aku i a ia e ke ahi, a e aneane ana paha e a ia. A ua hiki no e hoonoho i mau kiai e malama i ua mau meanei, ua hiki no hoi iaia e kauoha aku i na kokua ana no ka wawahi ana a hookaawale ana i kekahi hale in a ua manao oia he kupono, a ua hiki iaia ke hoomalu i na haunaele ma ia wahi o ke ahi. E hoolohe na mea a pau ma kahi o ke ahi i na kauoha a ka Lunanui.
PAUKU 12. Oiai e a ana kekahi ahi, ua ku no i ke Kanawai i ka Luna Nui na luna hoohana o na Puali Kinaiahi, ka Il@muku o ke Aupuni a me kona mau hope, a i ole ia ke Kapena o ka Puali Makai Kinaiahi, e hookaawale aku a kauoha paha e hookaawaleia aku, a malama ia ma kahi kaawale mai kahi kokoke i kahi o ke ahi, me ka ikaika in a he kupono, i na mea hana ole a i hoohuoi ia paha, a me na mea a pau a lakou i manao ai aole i kupono e hoohana ia, a i lawelawe maoli ma ke ano pomaikai ma ke koku ana i ke kinai ana i ke ahi a me ka mala ana o na waiwai e kokoke ana malaila.
PAUKU 13. O kekahi mea e okki ana, a i ole ia, e hoopoino ana i kekahi o na mea paahana kinaiahi me ka manao maoli e hana pela, e manaoia oia ua pili laia ka hewa iaia no ia mea, e hoopaiia oia aole e oi aku mamua o elua haneri me kanalima dala.
PAUKU 14. Na ka poe nona na wahi, a e noho ana paha ma na Wahi kokoke i kahi i a ia e ke ahi, e ae aku e komo ka oihana kinaiahi maloko o ia mau wahi ma ke kauoha o ka Luna Nui, a o kekahi paha o na Luna Hoohana, i mea e loaa ai ka wai a no ka lawelawe ana i ko lakou mau mea paahana no ke kinai ana i ke ahi; a in a ua hoole ia ko lakou komo ana pela, ua hiki no i ka Luna Nui a mea paha e lawelawe ana ma kona wahi e komo aku mamuli o ka ikaika no na hana i oleloia, a aole e hoole kekahi mea i ke komo ana pela, a keakea aku paha ma kekahi no i ke komo ana.
PAUKU 15. E loaa ke kuleana i oi ae i na kaa kinaiahi, na kaa a me na mea paahana e ae o, o ka Oihana Kinaiahi o Honolulu, ma ka hele ana ma na alanui, na ala liilii a me na alaloa, me na wahi a pau o ke kulanakauhale o Honolulu, a me na apana a mahele o ia kulanakauhale, i ka manawa e holo aku ana i kekahi wahi pauahi, a oia mau mea paahana a pau me na kaa e ae, koe na kaa alahao e lawe a e hele ma ka aoao akauo ke alanui, in a aole i keakea ia ua aoao la, a o na kaa alahao a pau e kokoke ana i ua mea paahana la, e hele ana i kahi o ke ahi e hoemi mai, a i ole ia, e hooi aku paha i ko lakou holo e like me ka mea i makemake ia i mea e loaa ai i na mea paahana o ka oihana kinaiahi ka lawelawe ana i keakea ole ia o ke alanui no ia manawa.
PAUKU 16. Aole e ae kekahi mea iaia ka malama ana o kekahi kaa e keakea wale aku ia kaa me kona manao e hana pela i ka hele ana o na mea paahana o ka Oihana kinaiahi o Honolulu i ka hele ana i ke ahi.
PAUKU 17. O kela a me keia mea nana i keakea a kue paha me ka manao ino, a manao maoli e hana pela, i kekahi kaa kinaiahi a mea paahana kinaiahi e ae o ka Oihana Kinaiahi, oiai e hele ana, a i ole ia, oiai ma kekahi ahi, e manaoia, ua pili iaia ka hewa mikamina, a in a ua pili iaia ka hewa mikamina, a in a e ku ka hewa iaia no ia mea, e hoopai ia oia e uku i kekahi hoopai aole e oi aku mamua o hookahi haneri dala.
PAUKU 18. O na hale a pau i noho ia ma ke ano he hale noho, halekuai a hale hana mau paha ma Honolulu, e hoolakoia me na pakeke kinaiahi, aole i emi malalo o elua, a e malama mau ia me ka maikai a me ka makaukau no ka lawelawe ia, a e kau ia ma kahi e ike ia ai, me ka inoa o ka on a i pena ia maluna iho, eia nae e haawi mua ia aku ke kauoha e hana pela ma ka palapal i kakau ia a pai ia paha i ka poe e noho ana iloko o ia hale, e ka Luna Nui, a o ka poe a pau e noho ana ma ia hale i loaa aku ia lakou ke kauoha o ia ano e hoolako a hoomkaukau iloko o elima la mahope iho i na pakeke kinaiahi i olelo mua ia.
PAUKU 19. O ka mea a mau mea paha e noho ana iloko o kekahi hale i a ia e ke ahi a e aneane ana e a ia paha e ke ahi e kokoke ana, i hoahuia ai malaila kekahi mea pahu, e hoike koke aku mahope iho o ka hoomaka ana o ke ahi i ka Luna Nui, a i kekahi o na Luna Hoohana paha, e hooponopono ana ma ia wahi o ke ahi, i ke ano, ka nui, a me kahi i waiho ia ai o ia mea pahu, a e hoike pu aku no hoi ia ike i ka poe nona na hale a me na poe e noho kokoke mai ana.
PAUKU 20. Aole e kukala hewa wale ae me ka manao kolohe kekahi mea i ke ahi ma Honolulu.
PAUKU 21. O keia mea keia mea nana i lawe malu, hoolilo nona iho, Haliahli aku a huna paha i kekahi lako hale, waiwai, lole aahu, waiwai kalepa a mea a waiwai paha, o ka poe nona ka hale, a mau hale paha, a waiwai paha e a ia ana a i aneane e pau i ke ahi, a i hoihoi ole ae ia mea iloko o iwakalua kumamaha hora, a i ole ia hoolaha ae aia iaia ia mea i ka on a o ia mea, in a ua ike ia a in a aole i ike ia i ka Luna Nui a i ole ia, i ka Hamuku o ke Aupuni a me kona mau hope, e manao ia oia ua pili iaia ka hewa, a in a e ku ka hewa iaia no ia mea e hoopai ia oia e like me ke kanawai.
PAUKU 22. O kela a me keia mea e kue ana i kekahi o na mea i hoakakaia maloko o keia Kanawai e manao ia ua pili iaia ka hewa mikamina, a in a ku ka hewa iaia no ia mea, e hoopai ia oia in a aole i hoakakaia ma kekahi ano okoa, e uku i kekahi hoopai aole e oi aku mamua o elua haneri me kanalima dala.
PAUKU 23. Ua kauohaia ka Lunanui o ka Oihana Kinaiahi, na Lunahoohana a me ka Ilamuku o ke Aupuni, me kona mau hope, e hoopii aku no na kue ia ana o na mea i hoakakaia maloko o keia Kanawai.
PAUKU 24. E loaa ka mana i ka Lunakanawai Apana e hookolokolo a hooholo i na hihia mikamina a pau e ulu ae ana malalo o keia Kanawai, a me na hoopii a pau e ulu ae ana no ke kueia o kekahi o na mea i hoakakaia malalo o keia Kanawai, a e kau aku i kekahi o na hoopai i hoakakaia maloko nei.
PAUKU 25. O ka Papa Komisina, ka Lunanui a me ka Lunahoohana o kela a me keia puali, a me na lala i ukuia e ka Oihana Kinaiahi e lawelawe maoli ana i ka hana, e hookuu ia lakou mai ke koho ia ana a hoihoi ia ana ma kekahi jure a koronelo paha, a e kakauia na inoa o ia poe a e waiho ia aku me ke Kakauolelo o ka Aha Hookolokolo Kiekie, a me ka Ilamuku e ka Lunanui.
PAUKU 26. O ke Kulanakauhale o Honolulu, no na hana o keia Kanawai, e hookomo no ia i na wahi a pau maloko iho o kekahi poai ma kahi e ku nei ka hale hele o ka Oihana Kinaiahi o Honolulu, a he elua mile ka loihi mai laila aku.
PAUKU 27. O ka uku o ka Lunanui a me na uku e ae a pau a me na uku hana o na puali kinaiahi ukuia, e hooholoia no ia e ka Papa Komisina, me ka ae ana o ka Aha Hooko.
PAUKU 28. O ka Mokuna 45 o na Kanawai o 1888, a me na kanawai a hapa kanawai paha e kue ana i na hoakaka ana o keia Kanawai, ma keia ua hoopau loa ia.
PAUKU 29. E mana keia Kanawai mai kona hoolahaia ana aku.
Aponoia i keia la 21 o Feberuari, M. H. 1893.
(Kakauinoia)
SANFORD B. DOLE,
Peresidena o ke Aupuni Kuikawa o ko Hawaii Pae Aina.
(Kakauinoaia)
J. A. KING,
Kuhina Kaiaiaina.
23-3 2431-3
KANAWAI 18
HE KANAWAI E HOOLOLI AI I KA MOKUNA XI O NA KANAWAI O KE KAU O 1876 E PILI ANA I KE OLA O KA LEHULEHU.
E hooholoia e ka Aha Hooko a me ka Aha Kuka o ke Aupuni Kuikawa o ko Hawaii Pae Aina.
PAUKU 1. O ka Pauku 2 o ka Mokuna XI. o na Kanawai o ke Kau o 1876, e hoololiia a ma keia ke hoololiia a ma keia ke hoololiia nei i heluheluia ai penei:
"PAUKU 2. O ka Pauku 1 o ka Mokuna IIX o ke Kanawai Kanaima i aponoia ma ka la 7 o Iulai 1870, e hoololiia a ma keia ke hoololiia nei i heluhelu ia ai peneia iho:
PAUKU 1. E hoonoho ia i Papa Ola no ko Hawaii Pae Aina nona na lala he ehiku, ekolu o lakou he poe aole he mau kauka, ekolu mau kauka a me ka Lolo Kuhina ma o kana oihana la (ex-officia). E hoonohoia na lala o ka Papa i oleloia e ka Peresidena me ka ae ana o ka Aha Hooko, a e hookohuia no elua makahiki; eia nae, ua hiki no i ke Kuhina Kalaiaina me ka ae pu ana o ka Aha Hooko e hoopau i kekahi lala o ka Papa i oleloia, a ua hiki no i ke Kuhina Kaiaiaina e hoopiha i na hakahaka ma ia Papa i oleloia me ka ae ia ana mai i oleloia. E hana na lala a pau o ka Papa i olelo ia me ka uku ole. Na ka Papa ua o koho i kona lunahoomalu a e kapa ia oia ka peresidena o ka Papa Ola, a in a ua kaawale oia ma kahi e ua hiki no e kohoia kekahi lala e ae o ka Papa e noho hoomalu i na halawai o ka Papa. Na ka Papa no e hoonoho i kona Luna Hooko, Kakauolelo, na Agena a me na kauka, a e loaa ia lakou na uku no ka lakou mau hana i hooholoia o ka hapanui o na lala o ka papa ma kekahi halawai i kahea ponoia no ka hana o ia Papa, o ia mau uku e hookaaia mailoko ae o na dala i hookaawale ia no na hana o ka Papa. Na ka Papa ka malama ana me ka hooponopono ana o ke ola o ka lehulehu, a e hana ma o kona Peresidena i hoike makahiki i ko Kuhina Kalaiaina e hoike piha ana i kona mau hoolilo dala ana a me na hana e ae a pau a me na mea e ae e pili ana i ke ola o ka lehulehu a ka Papa i manao ai ua kupono e noonooia."
PAUKU 2. O ka Mokuna VII o na Kanawai o ke Kau o 1887 i kapaia "He Kanawai e Hoololi ai i ka paia "He Kanawai e Hoololi ai i ka Mokuna XI o na Kanawai o ke kau 1876, e pili ana i ke Ola o ka Lehulehu," a me na kanawai e ae a pau a me na hapa kanawai e ae a pau a me na hapa kanawai e ae a pau a me na hapa kanawai a pau e kue ana i keia ma k@ hoopau loa ia nei.
Aponoia i keia la 21 o Feberuari M. H. 1893.
(Kakauinoaia)
SANFORD B. DOLE,
Peresidena o ke Aupuni Kuikawa
o ko Hawaii Pae Aina.
(Kakauinoaia)
J. A. KING,
Kuhina Kalaiena.
24-3 @
KANWAI 19
HE KANAWAI E HOOPAU LOA AI I KE KANAWAI I KAPAIA "HE KANAWAI E HOONOHO AI I KIAAINA NO KELA A ME KEIA O NA MOKUPUNI O OAHU, MAUI, HAWAII A ME KAUAI."
E hooholoia e ka Aha Hooko a me ka Aha Kuka o ke Aupuni Kuikawa o ko Hawaii Pae Aina:
PAUKU 1. O ka Mokuna 76 o na Kanawai o ke Kau o 1890, oia hoi he Kanawai i kapaia "He Kanawai e hoonoho ai i Kiaaina no kela a me keia o na Mokupuni o Oahu, Maui, Hawaii a me Kauai," e hoopau ia a ma keia ua hoopau loa ia no.
PAUKU 2. E mana keia kanawai mai kona la aku ihoolahaia ai.
Aponoia i keia la 27 o Feberuari M. H. 1893
(Kakauinoaia)
SANFORD B. DOLE,
Peresidena o ke Aupuni Kuikawa o ko Hawaii Pae Aina.
(Kakauinoaia)
J. A. KING,
Kuhina Kalaiaina
23-3 2431-3
KANAWAI 20.
HE KANAWAI E HOOPONOPONO AI I KA HALIHALI ANA I NA OHUA NO KA UKU MA KE AWA O HONOLULU
E Hooholia e ku Aha Hooko a me ka Aha Kuka o ke Aupuni Kuikawa o ko Hawaii Pae Aina.
PAUKU 1. Mawaho ae o na mea i kauohaia ma na Pauku 101 a hiki aku i ka Pauku 109, i hui ia me ua mau pauku la o ke Kanawai Kivila e pili ana i na waapa hoolimalima ma ke Awa o Honolulu, ma keia ka hoakakaia nei aole o lawelawe kekahi kanaka i ka hana waapa me ka loaa mua ole iaia he laikini ma ke ano i hoakakaia mahope ae nei.
( Nana ma ka Aoao Eha.)