Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXII, Number 3, 21 Ianuali 1893 — Page 3
This text was transcribed by: | Lawrence Gersaba |
This work is dedicated to: | Judith Nalani Kahoano Gersaba |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
malama pono ia ai ke oia a me ka waiwai a me ka maluhia o ka lehulehu.
(Kakauinoaia)
SANFORD B DOLE
J. A. KING,
P. C. JONES,
WILLIAM O. SMITH.
Aha Hoolaa o ke Aupuni Kuikawa o ko Hawaii Paeaina.
JOHN EMMELUTH,
ANDREW BROWN,
C. BOLTE,
JAMES F. MORGAN,
HENRY WATERHOUSE,
S. M. DAMON,
W. G. ASHLEY,
E. D. TENNEY,
F. W. McCHESNEY,
W. C. WILDER,
J. A. McCANDLESS,
W. R. CASTLE,
LORRIN A. THURSTON,
F. J. WILHELM,
Komite Kula o ke Aupuni Kuikawa o ko Hawaii Paeaina.
HONOLULU, Ianuari 17, 1893.
Aupuni Kuikawa o ko Hawaii Paeaina.
[KAUOHA HELU 2.]
Ke kauoha a hoolaha ia aku nei a hiki i ka wa e hoolaha hou ia aku ai, o ka pono palapala hookuu kino, ua kapaeia, a ke kukala ia aku nei ke Kanawai Koa e mana ma ka mokupuni o Oahu nei a puni.
S. B. DOLE,
J. A. KING,
P. C. JONES,
W. O. SMITH.
Mahope iho o ko ke Aupuni Kuikawa kukala ana aku i ke Kuahaua a me ka hoolaha ana i na kauoha 1 a me 2, ua hoounaia aku na Kuhina o ka Moiwahine e haawi mai i ka mana o ke aupuni iloko o na lima o ke aupuni kuikawa. Ua komo aku na kuhina eha a me Hon. S. M. Damon e kuka me ka Moiwahine, a o ka hua he hoolaha hoolaulea a ko Aupuni Kuikawa i hoole loa aku ai. Mahope o ke kuka hou ana, ua hoopuka ia he palapala keakea e ka Moiwahine a me na Kuhina, ua haawi aku oia i ke aupuni a hiki i ka wa e hooponopono ia ai me ke Aupuni o Amerika Huipuia. Ma keia, ua haawi pio mai ke aupuni i ka mana aupuni iloko o ke aupuni kuikawa. Ua hoopau koke ia aku o Ilamuku Wilson, a ua hookohu ia aku o J. H. Soper i Luna koa Nui. Ua eleu koke aku ke Aupuni Kuikawa i ka hoike i ko lakou kulana i na Luna nui o pa aina e a me na Kanikela e noho nei maanei me ko lakou noho mana ana ma na hale oihana aupuni.
O ka Luna Aupuni kiekie o na aina e i ike koke mai, oia o J. L. Stevens. Ma ka Poakolu mai, ua huliamahi mai na aupuni o na aina e i ka ike i ke Aupuni Kuikawa ma o ko lakou mau Kanikela la maanei, oia keia mau aupuni, Kili, Denemaka, Suedena, Geremania, Sepania, Auseturia-Hunegari, Mekiko, Belegiuma, Rusia, Peru, Netalana, Italia a me Kina.
Na Komisina i Wasinetona.
I ke kakahiaka Poaha iho nei, ua hoouna aku ke Aupuni Kuikawa o ko Hawaii Paeaina maluna o ka mokuahi Waila, i Komisina no lakou na inoa Hon. L. A. Thurston, Hon. Jos. Marsden, Hon. W. C. Wilder, W. R. Castle a me C. L. Carter, e holo i Wasinetona e kuka ai no kekahi kuikahi mawaena o Hawaii a me Amerika Huipuia, e loaa ai na pomaikai i na mea a pau, a e kekau mau ai ka noho ana maluhia maluna o Hawaii.
KELA A ME KEIA.
I ka Poakolu iho nei, ua huki ia @a hae kalaunu i lalo mailuna iho @ ka pahu hae o ka Hale Alii Iolani, @ ua hoi aku ka Moiwahine i pau i @ona home ma Wasinetona.
Ua hoopau i ka puali koa kiai o @e Aupuni mai na Aliikoa a i na @oa, a ua hookoe ia aku he umiku@ oamaono koa kiai hoohanohano @ia: Ua lilo mai i ke Aupuni Kui@ awa ka halekoa, na pu a me na @ako kaua me ka hakaka ole.
Ke noho mana nei ke Aupuni @ uikawa maluna o na hale Aupuni @ pau, a o lakou ka haku o ke kahua keia wa.
Ua kukaia ia ke Kanawai Koa @na Oahu nei, a ke noho mana nei i @ eia wa.
Ua huliamahi mai i ka pau i ka @ e na aupuni o Potugala a me Fa@ ani, a o ka hope loa mai o ka ike @ na, oia o Iapana a me Beritania @ Nui. Nolaila, ua pau loa na Kuhina, @ a Komisina a me na Kanikela nei ia @ Hawaii i ke Aupuni Kuikawa.
E paahana aku ana ka Likelike @ ma ko Waila mau awa holo mau ma @ Maui, i keia mau la iho, oiai ka @ Waila e holo ana i Kapalakiko.
Ua lohe ia mai ma ka Malulani o @ ka Poalua nei, ua halulu ae ka lono @ elepone i Kau mai Hilo mai, ua @ hooku ia o J. Costa a me ka wahi @ ne mai ka hihia pepehi kanaka i @ hoopii ia ai laua.
I ka Poakolua iho nei i manao ia @ ai, e haalele aku ana ka mokuahi @ Australia ia Kapalakiko a holo mai @ no Honolulu nei. Ina io ua haalele @ o mai ia, alaila, e halulu io mai ana @ nei i keia Poakolua ae.
Ua kukala ia ke kanawai koa ma @ ka mokupuni o Oahu nei e ke Au@ puni Kuikawa o Hawaii nei ma ka @ Poalua aku nei, a ke noho nei keia @ moku malalo olaila. O ka pono hoi @ o ka palapala kuu kiao, ua kapae ia @ no ka manawa.
KA HUI ALAHAO ME AINA O OAHU
MANAWA HOLO.
Mai a Mahope aku o Okatoba 1, 1892.
NA KAA AHI
A. M. A. M. P. M. P. M.
HAALELE IA HONOLULU
HIKI I HON@
HAALELE @
HIKI I H@
NO M@ NANA @ ALE N@
HAALELE IA HONOLULU...............................................................@
HIKI I MANANA................................................................................ @
HAALELE IA MAKANA @
HIKI I HONOLULU @
No na Poaono wale no
Koe na la Sabati
Koe na Poaono
2@ -q
NU HOU HAWAII.
Ua hoi mai ka mokukaua America "Bosetona" i ka Poaono i hala mai Hilo mai.
Ua hoi aku ke alii Ahaolelo A. Dreier no Kauai ma ka Iwalani o ka Poakahi nei.
O na mokuahi Mikahala, Mokolii, Waialeale a me Kilauea Hou ka i holo aku no ko lakou mau awa pakahi i ke ahiahi Poakolu nei.
Ma ka lono hope mai Kapalakiko mai, ua eueu hou ae ke kumukuai o ka mahele hookahi o ka Hui Mahiko o ke Kulaokamaomao a i ka hookahi dala.
Ua powa iho kekahi poe kamalii eiwa o Naalehu Kau i ka hebedoma i hala, i kekahi pake, a lawe aku la he $4.50 mai a ia aku. Ua hopu ia ua mau kamalii la a hoouna ia i Hilo e hookolokolo ai.
Lehau na alanui i na kanaka o na waihooluu like ole i na la mua o keia hebedoma, i ka nana i na mea hou e lohe ia ae ana no ke kulana o ke Aupuni. Eia nae, aole he haunaele iki, maluhia.
Ua haalele o Lunakanawai Sanford B. Dole i kona hookohu kokua Lunakanawai Elua o ka Aha Kiekie i ka Poalua nei, Ianuari 17, a ua lawe i ka noho poo ana o ke Aupuni Kuikawa.
Mahope koke iho o ka hora 12 aumoe o ka Poakahi nei, ua pau loa i ke ahi ka hale lio o Charles Buchanan ma alanui Kinau. Ua puka ae no na kaa wai, aka ua hina e ka hale. Ua manao ia he ahi keia na ke kalohe.
I hoopuka aku ana makou ma ko kakou hiwahiwa he moolelo hou i wae akahele ia no ko makou mau makamaka heluhelu. O ka mea no i lawe nupepa ke ai ono ana, a o ka mea no i nele, a ua nele no; a kii aku i ka hai, pa i ka leo.
Ke koho wale ia mai nei e kekahi nupepa Amerika, e hiki ana i na hui kanu kope o Kona, ke ohi i na paona kope he hookahi miliona mawaena o na makahiki 1894 a me 1895. Ina pela, alaila ua eleu loa na hui mahi kope o Kona i ka houluulu ana aku e loaa keia huina nui.
Ina he mea kino na olelo e nu nei ma ke kulanakauhale, aole i kanamai ka hookeke me na kanaka, no ka mea aia na olelo imua loa kahi i ohikau ai, eia no ka oialo i hope loa nei. Ke lohe aku nae, mea ka niho, niu ke kulolo. "E hikiwawe ma ka lohe, a e akahele ma ka hoopuka ana aku."
I ka auina la Poalua nei, ma ke kihi o na huina alanui Moi a me Papu, oiai e hoao aku ana ka makai Leialoha e paa mai i ke kaa i piha i na lako kaua no ke aupuni kuikawa, aia hoi ua ki ia mai la oia i ka pu e John Good a ku ma ka umauma. Ua manao ia aole he ku e poino ai. Ua makanaia keia makai e ke aupuni hou me $200.00.
Ua hoopauia o Chas. B. Wilson mai ka noho Ilamuku ana no ke Aupuni, a ua hookohu aku ke Aupuni Kuikawa ia John H. Soper i Ilamuku. A ma ka po Poalua nei, ua hookuu mai la o Mr. Wilson i ka oihana makai e hooponopono ia e ka Ilamuku hou.
Ua puhi kolohe ia i ke ahi kahi lanai makai iho o ka puoa puhi ohe maloko o ka Emma Kuoa i ka hora 8 wanaao o ka Poalua nei. Oiai aohe mea noho iloko olaila, nolaila, ua manao ia he ahi na ke kolohe. Ma ia la no, ua hopu ia he ehiku mau keiki Hawaii i hoohuoi i na lakou i puhi, ma ke kauoha a ka Luna Kinai Ahi nui.
"Heaha kau e hene nei o ka aka lo'ulo'u?" Wahi a kahi kukini i kekahi wahi keiki ahele manu. "E aka ae ana au i kuu lohe ana mai la he mamo na Hamebire eia ua hiki mai nei mai na pae mauna mai, a ua pili mai nei i kana kepau he 3 mau manu oo hulu melemele, a he ike wale ia aku no ka pohai ae ma ke kumu kepau - O ka Waawaaikinaaupo manu aku la kela."
Ka Hookuu ana o ka Ahaolelo.
Ma ka hora 12 awakea a mahope iho o ka Poeono i hale, Ianuari 14, ua hookuu aku ke Alii ka Moiwahine i ka Ahaolelo loloiahili a kamehai o 1892-3, me na hoa kaukanawai hapa a me na makaikai omilumilu haahaa loa i ike ole ia mai ka wa mai i pii ae ai ko kakou kulana. Eia kana haiolelo:
E NA 'LII A ME KA POEIKOHOIA:
Oiai, ua oi aku mamua o na malama ehiku i hala ae nei mai ka manawa mai A'u i wehe ai i keia Ahaolelo, a iwaena o ia manawa he lehulehu na loli ana o na Aha Kuhina. A iloko o keia Kau loihi i ike ole ia mamua ae nei he nui no ka hana i hanaia, a ke haawi aku nei Au i Ko'u mahalo ia oukou no ka pau ana o ka oukou mau hana koikoi i hana iho nei.
O na Kanawai i kauia iho nei a i hookomoia iloko o na Buke Kanawai, ke hilinai nei Au, e kokua nui ana ia i ka hooholomua ana i ka pomaikai o ke Aupuni, a he mea hoi No'u e hauoli ai ke kapaeia ana ae o na hana e hoao ana e hoololi i ke dala o ke Aupuni, a e hooku'ia ana hoi i na hana maa mau ma ka oihana kalepa.
Na Ko'u mau Kuhina e hooko pololei aku i ko oukou mau makemake i hoike maopopoia iloko o na Kanawai lehulehu i liko iho nei i Kanawai.
O na hoolilo dala a oukou i hana iho nei, ua manaolana Au a me Ko'u mau mea nana e a'o malalo o ke Kanawai, e lawa pono ana na loaa Aupuni i hiki pono ai ke hooko pono ia ko oukou mau makemake e like me ia i hoike maopopoia.
He hana na'u e hooikaika nui ai ka hooi ana aku i na launa kuikahi ana me ko kakou hoaloha nui pili kokoke loa, oia hoi o Amerika Huipuia, i hiki ke hoihoi hou ia mai ko kakou mau pomaikai ma na hana mahiai e like me ko ka manawa i hala.
A pela no hoi, he mea e oluolu ai Ko'u manao i ka ike ana iho i ka hoohoihoi manawalea i haawiia aku i kekahi o ko kakou mau oihana hana lima hoopulapula hou, a ke manaolana nei Au, e hoike mai ana na hopena o ia mau mea i ka noeau o na mea a oukou i hana ai.
E NA 'LII A ME KA POE I KOHOIA:
Ke nonoi aku nei Au i ka Mea Mana Loa e hoomau mai i ka ninini ana maluna o oukou a me ko kakou Aina i na hoomaikai ana a me ka lako e like me mamua aku nei.
Ke kukala aku nei Au, ua hookuuia keia Ahaolelo.
AHAOLELO O 1892
LA HANA 163, IAN. 5, 1893.
Hoomaka na hana i ka hora 9:27 kakahiaka.
NA HOIKE KOMITE.
Na Waipuilani o ke komite Pai, ua pau i ke pai ia ka bila 239.
Ma keia wa mai, ua haawi hele ia ae na Alemanaka o 1893 a ke KUOKOA i na hoa.
NA OLELO HOOHOLO.
Na Nawahi, he ninau ina paha ua noi mai ke Alii Williams aole e hoi hou mai ana oia i keia kau.
Pane ka Peresidena, ua waiho mai ke Alii he palapala e olelo ana, aole oia e hoi hou mai ana i keia kau.
Hoike mai ke Kuhina Kalaiaina, na kakau inoa ia e ke Alii ka bila 14, e kukulu ai i Buro Mahiai a me Ululaau.
Na ia Kuhina no he pane i na ninau a S. K. Pua no na kai lawaia o Keehi, e olelo ana o na pono lawaia o Lelekapu, Kaihikapu a me Keehi, no ke aupuni.
Noi ke alii Kakina, e lilo ka bila uwila i hana no ka la; holo. Ma ke noi, ua hapai ia.
NA HANA O KA LA.
Heluhelu ekolu ia ka bila 223, pili i ka Banako Hale Leta a hooholo ia.
Heluhelu ekolu ia ka bila 240, e hoopakele ai i na ululaau a hooholo ia ma ka hoololi.
Hapai hou ia ka hana pau ole, pili i ka bila aie lahui ma ka noonoo pakahi ana i na pauku a hooholo ia me na hoololi o kekahi mau pauku. Kauoha ia e kakau poepoe a heluhelu ekolu ia i ka Poaono.
Heluhelu elua ia ka bila 233, pili i na waiona puhi ia ma ka noonoo pakahi ana i na pauku a hooholo ia. Kauoha ia e kakau poepoe a heluhelu ekolu ma ka Poaono.
Heluhelu elua ia ka bila 218, no ke keakea ana i na hui alunu a hooholo ia. Kauoha ia e kakau poepoe a heluhelu ekolu i ka Poaono.
Heluhelu elua ia ka bila 211, pili i na waiu bata, me ka hoike apono a ko komite a hooholo ia.
Heluhelu elua ia ka bila 231, e papa ai i ke komo ana mai o na lopa hele wale a hooholo ia. Kauoha ia e kakau poepoe a heluhelu ekolu i ka Poaono.
Ma ke kapae ia ana o na rula, ua hoike mai ke komite no ka palapala hoopii helu 177, e papa ana i ka hana paakai ana ma Kakaako, e haawi na ka Aha Kuhina e imi aku i ka mea pono. Apono ia.
Hoolaha mai ke Kuhina Robinson he bila e hoololi ai i ke kanawai hoohaiki pake. Heluhelu mua a elua ia a hooholo ia. Kauoha ia e kakau poepoe a heluhelu ekolu la ma ka Poaono.
Ma ke kapae ia ana o na rula, ua heluhelu mai o Smith he olelo hooholo, e koho ia ona komite e hele aku imua o ka Moiwahine e hoike ai, ua makaukau ka Ahaolelo no ka hoopanee ma ka la 10 o Ianuari, 1893.
Hoopaapaa a hoomaha wale i ka hora 12 awakea, a noho hou i ka hora 1:30 auna la.
HALAWAI AUINA LA.
Akoakoa hou ka Hale i ka hora 1:35 p.m.
Noonoo hou ia ka olelo hooholo hookuu i ka Ahaolelo a hoomoe ia ma ka papa.
Heluhelu elua ia ka bila 232 a hooholoia e kakau poepoe a heluhelu ekolu ma ka Poaono.
Heluhelu elua ia ka bila 144, pili i ka hoololi i ka pauku 59 o ke Kumukanawai a hoomoe ia ma ka papa ka bila.
Heluhelu elua ia ka bila 220, pili i na hoopii kue i ke aupuni. Heluhelu pu ia ka hoike a ke Komite Hookolokolo e kue ana i ka bila a apono ia ka hoike, waiho ia ka bila ma ka papa.
Heluhelu elua ia ka noonoo o ka bila kukui uila a hooholo ia e kakau poepoe me kekahi hoololi a heluhelu ekolu ia ma ka Poaono.
Heluhelu elua ia ka bila 207 poo kuni dute a hooholo ia e kakau poepoe a heluhelu ekolu ia 1 ka Poakahi ae.
Heluhelu elua ia ka bila e hookaawale ana i $2,000 no na lilo hou o ka Ahaolelo a hooholo ia e kakau poepoe a heluhelu ekolu ma ka Poakahi.
Ma ke kapae ia ana o na rula, ua heluhelu mai o Smith i ka hoike no ka olelo hooholo a R. W. Wilcox e koi ana (1) e uku ke aupuni i ka hui mua nana e oki i ka puali o Panama i $200,000; (2) e hui like me na aina e ae a poe hui paha e hoomoe ana i waeaolelo moana ma ka Pakipika; (3) a me ka hoopii mai Ewa mai e koi ana e hoolimalima ia Puuloa, e apono ana i ka hoouna i komisina ahaolelo e ninaninau i ko Amerika Huipuia manao.
Na Smith he olelo hooholo, e koho ana ia L. A. Thurston, R. W. Wilcox, J. Nawahi, J. K. Iosepa a me J. H. Waipuilani e holo aku i Wasinetona e imi ai i na lono oiaio e hoolauna kokoke aku ai ia Hawaii me Amerika Huipuia no ka pomaikai kalepa. Waihoia i hana no ka Poalima.
Heluhelu elua ia ka bila 237 pili i ka laina mokuahi mawaena o Honolulu a me Oregona. Hoopanee loa ia ka bila.
Heluhelu elua ia ka bila no na uku lunahooponopono, hookokauoha a me na kahu malama.
No ka lawa ole o na hoa oloko o ka Hale, ua hoopanee ia.
LA LETA
[Aole o makou makemake e lawe i ke koikoi o na hala no na manao o hoopuka ia malalo o keia
poo e ko makou poe mea kakau.]
Mai puni i na Kahuna Hoopunipuni
E MR. LUNAHOOPONOPONO:
Aloha oe: - E oluolu oe e hookomo iho ma kahi kaawale o kau pepa i keia mau wahi hunahuna mea hou i ike mai ai o Hawaii o Keawe me Kauai o Manokalanipo.
Eia ma Halawa nei kekahi kahuna wahine hoomanamana, o Mrs. Halaki Kauleinamoku kona inoa; he wahine keia i kupono ole no keia no keia mau hana pegana, he opiopio kona kino a maikai noi kona mau helehelena, aka, o kana mau hana, he ku i ka hoohilahila iaia iho, a ke alakai nei oia i kona kaikaina ma keia mau hana pono ole, oia hoi o Lilia Kukapu.
Eia kekahi, o ka laua mau hana hoopunipuni i hana ai, oiai o Mrs. Kukona e waiho ana ma kahi moe me ka ma'i fiva ikaika loa, ua kii ia aku ko makou haole kumukula, oia hoi o J. H. Van Gieson e hele mai e nana i ka ma'i, a ua hana oia i ka laau i kupono i ka mai fiva, a ua loaa ka maha iki i ka mea ma'i; a mahope iho o ka ka haole hana ana, ua hoea mai keia mau kahuna me ka laua mau hana eepa iloko o ka hale o ka mea ma'i.
Eia ua mau hana eepa nei, he elua mau ipukukui, hookahi pohaku a me hookahi buke baibala. Ua waiho ia keia mau mea ma ke ano lalani mai kekahi puka a kekahi puka o ka hale o ka mea mai, a hoomaka iho la laua o lelele maluna o keia mau mea me kekahi o ko laua mau hoa i hui pu malalo o ke alakai a keia mau kahuna.
Ua manao lou mea kakau. o na hana i hoike ia ae ia maluna, he laau lapaau ia e ole ai ka mai o ka mea mai.
Ua minamina nui au i ka hanohano o ka apana o Halawa nei, ma ke komo ana mai o kekahi mau hana pegana mai waho mai: ua manao ua o keia apana kekahi i komo iloko o na hana karistiano ma Molokai nei, aka, i mea e pau ai keia mau hana pegana, e pono e hoike ae i ke akea i ike hana a me ka lehulehu.
E na kaikamahine opiopio. mai hoohalike hou me Puulolo, aole ia he mau hana kupono ia he mau hana kupono ia oukou i ko oukou mau ia opiopio.
Me na keiki oniu hua metala ko'u welina pau ole. Me ke aloha.
J. K. WAILELEOMOAUIA.
Halawa, Molokai, Ianuari 12, 1893.
Ua kaawe iho ka nupepa hapahaole Liberala iaia iho i ka Poakolu aku nei, a ua kanu ia mai ka hoomanao ana o keia anaina no ka manawa pau ole.
Hoolaha Hou.
MA KE KEENA MA KA HANA O KE Kahu Malama o KYDIA K ELIZABETH K a me MARIA M. CUMMINS na keiki ao ole.
Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ke noi a me ka papa helu waiwai a Bruce Cartwright kekahi o na luna hooko kauoha o ka waiwai o A. J. Cartwright o Honolulu, Oahu, i make. e noi ana e aponoia na hooliko he $3,208.65, a e hoike ana o na mea i loaa mai iaia he $3,822.64. a e noi ana e aponoia keia mau mea, a e kauoha ia e mahele i ua waiwai e waiho aua ma kona lima i na mea i kuleana malaila, a e hookuu ana iaia a me koua mau hope mai ko lakou noho ana ma ia mea.
Ua kauohaia, o ka POAKAHI, la 13 o Feberuari, A. D. 1893, ma ka hora 10 a.m., imua o ua Lunakanawai la ma ke Keena. ma ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi ia a me ka pepa helu waiwai i oleloia, a o ka poe a pau i pili, malaila e hele mai ai e hoike i ke kumu, ina he kumu kekahi e ae ole ia ai na noi la, a malaila e hoike mai ai na hoike o na mea kuleana maloko o ka waiwai i oleloia.
Kakauia ma Honolulu i keia ia a o Ianuari A.D. 1893.
F. WUNDENBERG.
2424-3 Hope Kakauolelo.
MA KE KEENA O KA LUNAKANAWAI Kaapuni Apana Eha o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka waiwai o S MOKUHIA, no Honokaa, Hamakua, Hawaii, i make.
Ua heluhelu ia a ua waiho ia ka palapala noi a E. G. Hitchcock, e noi ana o hooponopono ia ka waiwai o S. Mokuhia, no Honokaa, Hamakua, Hawaii, i make aku nei. Nolaila, ua kauohaia na mea a pau i pili, o ka POAKAHI, oia ka la 6 o Feberuari, M.H. 1893. i ka hora 9 kakahiaka ma ka Hale Hookolokolo ma Hilo, Hawaii, oia kahi a me ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi ia me na mea kue ke hoike ia.
F. S. LYMAN.
Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu, H.P.A.
Hilo, Hawaii, Ian, 2, 1893. 2423-3
AHA HOOKOLOKOLO APANA EHA O KO Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka waiwai o MAKAIKAI (k) o Wainiha, Kauai, i make kauoha ole. Imua o ka Lunakanawai Kaapuni ma ke Keena.
Ma ka heluhelu a me ka waihoia ana mai o ka palapala noi a Maunu (k), e hoike mai ana o Makaikai (k) no Wainiha ua make kauoha ole ma Lumahai, ma ka la 29 o Okatoba, M.H. 1892. a e noi ana e haawiia ka palapala hookohu Lunahooponopono Waiwai ia G. W. Malama o Waimea, Kauai.
Ua kauohaia o ka POALUA ka la 31 o Ianuari M.H. 1893, i ka hora 10 a.m., oia ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la, imua o na Lunakanawai ia ma ke Keena Hookolokolo o keia Aha, ma Koloa a ma ia manawa a ma ia wahi no e hele mai ai ua mea a pau i pili e hoike mai i ke kumu, ina he kumu oiaio ka lakou e ae ole ia ua noi la. A o keia olelo kauoha e hookahaia ma ka olelo Hawaii i ekolu pule ma ke KUOKOA nupepa ma Honolulu.
Kakauia ma Koloa, ko Hawaii Pae Aina, Dekemaba 29, M.H., 1892.
JACOB HARDY,
2423-3 Lunakanawai Kaapuni Apana Eha.
AHA KAAPUNI APANA EHA O KO HAwaii Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka waiwai o KAHINU (w) i make. Imua o ka Lunakanawai Kaapuni, ma ke Keena.
No ka mea, ma ka la 21 o Dekemaba, M.H. 1892, ua waihoia mai imua o ka Aha kekahi palapala, i oleloia oia no ke kauoha hope loa o Kahinu (w) o Nawiliwili, Kauai, i make aku la. a me ka palapala hoopii e noi ana e hooiaio ia kela Palapala Kauoha a e hoopuka hoi ka Palapala Luna Hooko Kauoha no Kewiki (k), ua waihoia mai e Kewiki (k).
Nolaila, ua kauohaia o ka POALUA oia ka la 31 o Ianuari, M.H. 1893, ma ka hora 10 a.m., ma ka Rumi Hookolokolo o ia Aha, ma Koloa, Kauai, oia ka la me ka hora e hooiaio ia ai ia Palapala Kauoha, a e hoolohe hoi no ia noi ana mai, a me ka poe i pili, e kue ana ia palapala kauoha, a me ka hoopuka aua i ka Palapala Luna Hooko.
A ua kauoha hou ia, e hoolaha no ia mea no no na pule ekolu iloko o ke KUOKOA he nupepa i paiia a hoolahaia ia ma Honolulu.
Kakauia ma Koloa, ko Hawaii Pae Aina, Dekemaba 31, 1892.
JACOB HARDY,
2423-3 Lunakanawai Kaapuni Apana Eha.
Hoolaha a ka Lunahooko Kauoha.
OIAI UA HOOKOHUIA MAI KA MEA NONA ka inoa malalo iho i Lunahooko Kauoha no ka palapala kauoha a ELIZABETH SINCLAIR i make o Makaweli, Kauai. nolaila o ka poe a pau he mau koina ka lakou i ka waiwai o ka mea i make, ina paha ua paa ma ka moraki a ano e ae paha, e waiho mai lakou me na hooiaio kupono, i ka mea nona ka inoa malalo iho ma kona wahi noho ma Makaweli, Kauai, maloko mai o na malama eono mai keia la aku, a i ole ia e hoole mau loa ia aku no. O ka poe i aie i ka mea i make, e hookaa koke mai
FRANCIS GAY,
Lunahooko Kauoha o ka Palapala Kauoha a Mrs. Elizabeth Sinclair,
o Makaweli, Kauai.
Ianuari 6, 1893. 2424-4
Olelo Hoolaha.
KE HOOLAHA AKU NEI KA MEA NONA ka inoa malalo iho, oia no ka ona o ke kai lawaia o Kaliawa e pili aku la i Moanalua, a nolaila ke papa ia aku nei na mea a pau aole e komohewa ma ua kai lawaia la, aole hoi e laue i ka anae a amaama e ula ae aua o na ano a pau.
S M DAMON,
Honolulu, Ianuari 19, 1893. 2424-2
Hoolaha i ka Poe Aie.
OIAI UA KOHO IA MAI KA MEA NONA ka inoa malalo iho i Lunahooponopono Aie no CHAN SING oia o Bow Chan o Kahului, nolaila ke hoolaha ia aku nei ka lohe i ka poe a pau i aie i na Chan Sing la e hookaa koke mai ia'u, a o ka poe a pau he mau koina ka lakou e kue ana iaia e hoike koke mai ia'u.
Kakau la ma Honolulu, Ianuari 9, 1893.
2424-2 CHAN SEE.
Hoolaha a na Lunahooponopono Waiwai.
MAMULI O KA HOOKOHU PONO IA ANA mai o na mea nona na inoa malalo iho e ka Hon. F. S. Lyman. Lunakanawai Kaapuni Apana Hookolokolo Ekolu. I mau Lunahooponopono no na waiwai o KALUAI (k) no Kahinano, Hilo, Hawaii, i make. Nolaila, ke hoolahaia aku nei na poe a pau he mau koina ka lakou i ka waiwai o ka mea i make, e waiho koke mai me na hooia kupono i na mea nona ua inoa malalo iho. maloko mai hoi o na malama eono mai keia ia aku a o ka pee a pau i aie mai i ka mea i make, e hookaa koke mai me ka hookaulua ole.
S KAWELO ,
S KALUNA.
Na Lunahooponopono o ka waiwai o Kaluai (k) i make.
Kahinano, Hilo, Hawaii, Dek. 17, 1893. 2323-3
OLELO HOOLAHA.
E IKE AUANEI NA MEA A PAU OWAU O ka mea nona ka inoa malalo iho. ke papa a ke hookapu loa aku nei ao i kuo apana aina e waiho ia ma ke ahupuaa o Pahoehoe. Kona Akau, Hawaii, aole hookuu wale na mea holoholona; ina e kaa i ko'u inoa i hookohu ia e a'u oia o A.P. Nahulu e aku ia e like me ke kanawai.
H.W. HALULU.
Honolulu, Nov. 10, 1893. 2413-@
HOOLAHA HOOKO O KA MORAKI A ME KE KUAI.
KE H@ aku nei ka lohe, i kulike ai n@ ka maua kuai iloko o kekahi moraki i hana ia ma ka la 5 o Novemaba, A.D. 1890, e Papaia @ o Kalihi, mokupuni o Oahu, ia Henry G. McGrew, o Honolulu, mokupuni o Oahu, kopeia ma ke Keena Kakau Kope o ke Aupuni. Buke 126, a ma na aoao 427 429, ke makemake nei ka mea a paa nei i ka moraki e hooko i na moraki ia no ka uhaki ia o ka aelike, oia ka hookaa ole ia o ka ukupanee i ka wa e hookaa ai.
Ke hoolaha hou ia aku nei ka lohe, o kela mau aina a pau, na pono hoaaina a me na pono pilikana iloko o ua moraki la, e kuai ia aku no ma ke kudala akea ma la hale kudala o James F. Morgan, ma alanui Moiwahine, Honolulu, ke hiki aku i ka POAKAHI. la 30 o Ianuari. A.D. 1893, ma ka hora 12 awakea o ia la.
O ka waiwai i paa maloko o na moraki la. penei i kuhikuhi ia ai:
O keia mau apana aina elua e waiho la ma Kaluaopalena, Kona, Oahu. ma na pa 8 me 9, nona ka lili a pau he 1 596 1000 mau eka a ma no ka aina i kuhikuhi ia iloko o ka Palapala Sila Nui Helu 3503 ia Papala iwi.
HENRY G. McGREW.
Mea e paa nei i ka moraki.
KUIKE KE DALA. Na uka hana palapala aia i ka mea e lilo ai.
No na mea i koe, e ninau ia J. M. MONSARRAT, Loio no ka morake.
Kakauia ma Honolulu, Ianuari 3, 1893. 2426-4ts
HOOLAHA HOOKO O KA MORAKI A ME KE KUAI.
KE HOOLAHAIA aku nei ka lohe, i kulike ai ma ka mana kuai iloko o kekahi moraki i hana ia ma ka la 22 0 Sepatemaba, A.D. 1891, e GEORGE KAOMEA, o Kaauhuhu, Kohala, mokupuni o Hawaii, ia Thomas Rain Walker, o Honolulu, mokupuni o Oahu, kopeia ma ke Keena Kakau Kope o ke Aupuni. Buke 139, a ma na aoao 36 a me 37, ke makemake nei ka mea e paa nei i ka moraki, e hooko aku i na moraki la, no ka uhaki ia o ka aelike, oia ka hookaa ole ia o ke kumupaa a me ka ukupanee i ka wa e hookaa ai.
Ke hoolaha hou ia aku nei ka lohe, o keia mau aina a pau, na pono hoaaina a me na pono pilikana iloko o ua moraki la, e kuai ia aku no ma ke kudala akea ma ka hale kudala o James F. Morgan, ma Alanui Moiwahine, Honolulu, ke hiki aku i ka POAKAHI, ia 30 o Ianuari, A.D. 1893, ma ka hora 12 awakea o ia la.
O ka waiwai i paa maloko o ua morake la, penei ke kuhikuhi ana:
O keia aina e waiho la ma Awalua I., Kohala, mokupuni o Hawaii, oia ka aina i haawila ai ma ka inoa o Kalawaiakohala, Palapala Sila Nui Helu 7346 (Kuleana Hoona Aina Helu 8950 B), a o ua Kalawaiakohala la ua make kauoha ole, a o ia ahua hookahi no kai hooliloia aku ia George Kaomea e Kanoho (w), ke kaikamahine a hooiliua ma ke kanawai o Kalawaiakohala a me J. Kamaipelekane (k), kana kane, ma o ka palapala kuai ia i hanaia ma ka la 30 o Dekemaba, 1889. a o ka nui o ka aina i hooliloia aku ia George Kaomea, ua hoikeia maloko o ua palapala la he 15 mau eka, 7 mau kaulahao a me 30 mau kapuai kuea.
THOMAS RAIN WALKER.
Mea a paa nei i ka moraki.
KUIKE KE DALA. Na uku hana palapala, aia i ka mea e lilo ai.
No na mea i koe, e ninau ia J. M. MONSARRAT, Loio no ka mea e paa nei i ka moraki.
Kakauia ma Honolulu, Ianuari 3, 1893. 2423-4ts
Hoolaha a ka Lunahooponopono Waiwai.
O NA POE A PAU HE MAU KOINA KA LAkou i ka waiwai o KEKAHA i make o Waiehu, Wailuku, Maui. Ko Hawaii Pae Aina, e hoouna koke mai me na hooia kupono i hoohiki ia imua o ka Notari o ka Lehulehu. i ka mea nona ka inoa malalo iho ka mea i hookohu ia i Lunahooponopono Waiwai no ka waiwai o ka mea i make, maloko mai o na malama eono, a i ole ia e hoole mau loa ia aku no. O ka poe a pau i aie i ka waiwai o ka mea i make, e hookaa koke mai ma ka manawa a mamua ae o ka pau ana o ka eono malama.
W. H. DANIELS,
Lunahooponopono Waiwai o Kekaha i make.
Wailuku, Maui, Oct. 23, 1892. 2414 -6m
Hoolaha Hookapu Aina.
KE PAPA A HOOKAPU LOA IA AKU NEI ka holo ana o na holoholona o ka poe e ae maluna o na aina hanai holoholona o'u ma Piihonua a me ka hapa mauka o Humuula, Hilo, Hawaii, a ke kauoha ia aku nei e hoonee aku i na holoholona me ka hookaulua ole, a i ole, e hoopii ia no e like me ke kanawai.
J. T. BAKER.
Hilo, Hawaii, Mar. 31, 1892. 2385-tf
KAUKA LEONG KENG TONG.
(L. AKINA.)
E IKE AUANEI NA ANO LAHUI A PAU, E noho ana ma ke Aupuni Hawaii, mai na kane, wahine a me na keiki ano, e nane mai i ko'u keena hana, a na'u e hoopau aku i na ehaeha a ka ma'i maluna o oukou e na makamaka, ke hiki ia'u ke lapaau i na ano ma'i a pau: ma'i iloko o ka opu, hu'i ke kino, aki iloko o ka iwi, eha o ke poo, ma'i wahine, a pela aku. Mai hoololohe aku e na hoa, a he hiki ia'u ke lapaau i ka ma i hookaawale ohana. Hele mai hookahi, hele mai elua, hele mai na a pau loa; he oluolu ka auhau, ke hui me ia ma na kukai olelo ana; na makaukau au e pulama mai i na kono ana mai mai na Mokupuni mai, me ka eleu me ka hikiwawe loa, he makamaka a he hoaloha maikai no ou @ e na Hawaii oiaio.
DR. L. AKINA.
Helu 60, Huina o na Alanui Kamika a me Hotele Honolulu. 2408-1yr
Hoolaha Hoohui.
Ke hoolaha aku nei ka HUI HANA SOPA O HONOLULU, i kaupalena ia, na waiho ia aku iloko o ke Keena o ke Kuhina Kalaiaina na palapala hookui e like me ke kanawai, a e lawelawe aku ana lakou i ka hana ma Honolulu ma ke ano i kaupalena ia.
Ma ka halawai a ua Hui la i malama ai ma Honolulu, i ka la 3 o Ianuari, A.D. 1893, ua koho ia keia mau luna malalo iho:
F W McChesney.........................................Peresidena.
T W Rawlins......................................Hope Peresidena.
J M McChesney........................Kakamolelo me Puuku.
John Ena.....................................................Luna Hooia.
J M McCHESNEY,
Kakamolelo.
Honolulu, Ianuari 12, 1893. 3124-3
Hoolaha Hooko o ka Moraki a me ke Kuai.
KA HOOLAHA ia aku nei ka lohe i aku @ ke @ ka mana kuai o kekahi moraki i ha@ ma k@ la 1@ o Ianuari, A.D. @ e LU@ KANAMI a me KANAMU, kana kane e Honolulu, mokupuni o Oahu, ia Alexander @ K. W. Holt i make i keia wa. I kopeia ma ke Keena Kakau Kope o ke Aupuni. Buke 11@ a ma na aoao @ ke makemake nei o Bruce Cartwright, o Honolulu, kahu o ka waiwai o R. W. Holt. i make, e hooko aku i na hookaa ole ia o ke kumu paa a me ka ukupanee i ka na e lanikau ai.
Ke hoolaha hou ia aku nei ia hihe, o keia mau aina a pau, na pono hoaaina a me na pono pilikaua iloko o na moraki ia. e kuai ia aku ana ma ke kudala akea ma ka hale kudala o James F. Morgan, ma Alanui Moiwahine, Honolulu. kahiki aku i ka POAKAHI, la 30 o Ianuari, A.P. 1893, ma ka hora 12 awakea o ia la.
O ka waiwai a pau o waiho la ma ka aoao h@ hana akau o Alanui Liliha, Honolulu nona k@ ili he 244 mau auaua kuea oia ka Apana @ o ko Kuleana Hoona Aina Hek@ lo @ hiaipukaia ia G. D. Kuiaia a i loaa @ ahine hanauna Malaehaakoa a me kona @ akane hanuwa Mahi a ma ke kuai hoi a liia Makanui i hawaia i ka la 21 o Feberuari, 187@ ke pela ma ke Keena Kakau Kope, Buke 34, a ma na aoao 104 ina @
BRUCE CARTWRIGHT.
Kahu o ka waiwai o E. W. Holt, @
make, mea @ nei i ka moraki.
KUIKE KE DALA. Na @ hana palapala i ka mea e lilo ai.
No na mea i koe, e ninau ia J. M. MONSARRAT, Loio no na Hooko Kanoha a @ Kahu.
Hanaia ma Honolulu, Ianuari 7, 1893. 26@
Hoolaha Hooko o ka Moraki a me ke Kuai.
I KULIKE AI ME NA HOOKO ANA O KE kahi moraki i hanaia e JOHN COSTA o Kainaliu, Kona Akau @ awaii, ia Henry Weeks o Kainaliu no ma ka ia 27 o Novemaba, A.D. 188@ kopeia i kae Keena Kakau Kope Buke 99, a ma na aoao @ me a me @ ke hoolaha ia aku nei ka lohe ke manao nei ua Henry Weeks ia e hooko aku i na moraki ia no ke kuahu ka uhai ia o ka aelike, oia ka hookaa ole oa o ke kumupaa a me ka ukupanee i ka wa e hookaa ai.
Ke hoolaha hou ia aku nei, o ua aina ia i paa maloko o ua moraki ia, e kuai ia aku no ma ke kudala akea ma ka hale kudala o Jas. F. Morgan ma Honolulu, mokupuni o Oahu, ma ka POAKAHI, la 2 o Ianuari, A.D. 189@ hora 12 awakea
O ka waiwai i paa iloko o na moraki la oia keia.
O kela apana nina a pau e waiho la ma Honu aino, Kona Akau a me keia hapa a pau o ka aina i haawiia ni ia John Cavanah ma ka Palapala Sila Nui Helu 761 e waiho ia na ka aoao mauka o ke alanui e holo ana mai kakaiaka kua a hiki i Kiholo, a oia na aina i lilo ai ia John Costa mai a Henry Weeks aku ma ke kuai hanaia ma ka la 2 o Maraki, 18@ kope ia iloko o ka buke 94 a ma na aoao mai me @ a o na mau palapala hoolilo la no na mea e kuhikuhi pololei i na mau aina la.
HENRY WEEKS,
Mea a paa nei i ka moraki.
No na mea i koe, e ninau ia J. M. MONSARRAT
Kakauia ma Honolulu, Dec. 6, 1892. 2419-@t
Ua hoopanee ia ke kuai kudala ahiki i ka POAHA, la 16 o Feberuari, A D. 1893, ma ka hora 12 awakea o ia la. 2423 @
Na mea i Makemakeia pili i ke Kope.
OIAI UA LOAA MAI I KA BURO HOOLAHA aku ia Hawaii he mau ninau lehulehu e pili aua i ka nui o na eka aina a me ka waiho ana o na aina i kupono no ka Mahi Kope, nolaila ke kauoha ia aku nei ka lohe a pau e paa nei i na aina kupono i ke kanu kope, a e makemake ana e hoolilo aku ma ke kuai, hoolimalima a mahi paha ma ka mahele, e hoouna mai i na mea a pau e pili ana ia mau mea i ka Buro
1 - Hoike mai i ka Mokupuni me ka Apana.
2 - Ka ili o ka aina.
3 - Ina no ke kuai, ma ke kumukuai heahaa loa.
4 - Ina ma ka hoolimalima ka loihi o ka manawa, ka uku hoolimalima a mau ano kuikawa e ae paha.
5 - Ina ma ka mahi mahele na ano e hana ai.
E hoohuihui ia ana keia mau lono a hoolako ia aku me ka uku oia i ka poe e makemake ana.
2424-3 L A THURSTON
Hoolaha Hooko o ka Moraki a me ke Kuai.
KE HOOLAHA IA AKU NEI KA LOHE. I kulike ai me na hooko ana o kekahi moraki i hanaia e J S KALANA o Hilo, Hawaii, ia E G Hitchcock o Hilo, Hawaii, I ka ia 6 o Ianuari 1888, kopeia ma ke Keena Kakau Kope Buke 105, a ma na aoao @ a me 476, ke makemake nei ka mea a paa nei i na moraki la a hooko aku no ke kumu ka uhaki ia o ka aelike, oia ka hookaa ole ia o ka ukupanee a me ka kumupaa i ka wa e hookaa ai.
Ke hoolaha hou ia aku nei o ka waiwai e paa maloko o na moraki ia, e k naita aku ana ma ka kudala akea ma ka Hale Hookolokolo o Hiku ma Hilo, ke hiki aku i ka POAONO, la 4 o Maraki, 1893, hora 12 awakea o ia la.
O na waiwai la i moraki ia oia no ka hale laau nui e ku nei maluna o ka aina i o@ ia e ka wahine a na J S Kalana ia ma Hilo kauona mokupuni o Hawaii.
E G HITCHCOCK,
Mea a paa nei i ka Moraki.
Hilo, Ianuari 7, 1893. 2424-3
OLELO HOOLAHA.
KE HOOLAHA AKU NEI KA MEA NUNA ka inoa malalo iho, oia no ka ona o na kai lawaia o MOKUMOA, KEEHI a me MOKUOLO, a waiho ia a pau maloko mai o na palena o ke ahupuaa o Moanalua, e like me ke kuhikuhi a ka Palapala Sila Nui Helu 783A. a nolaila ke papaia aku nei na mea a pau aole e lawe i ka anae a me ka amaama e ulu ae ana e na ano a pau, aole hoi e komohewa ina na ano a pau ma na mau kai lawaia la.
O na hoaaina o Moanalua a me na poe lawaia malalo o T Heu, o lakou wale no ka poe i hoae ku kuleana e lawaia ma na mau kai lawaia la.
Eia ka olelo ma ka hoike a ke Kuhina Kalaiaina o Ianuari 4, 189@:
"O na palena o ke ahupuaa o Moanalua, na hooponoponoia a pau ma Iune 1, 1884, komo pu ma ke kai lawaia i kapaia o Keehi," a pela aku.
S M DAMON.
Honolulu, Ian, 10, 1893. 2424-2
Olelo Hoolaha.
E NOHO ANA KA HALAWAI KUIKAWA O na Ona Hui o Molona a me Kaapuna ma ka Luakini o Anahola, Ianuari 25, 1893, hora 10 a.m., no ka hoolohe ana i ke kanawai o ka Hui. E hele mai a pau. J. K. APOLO.
2428-3 Luna Nui.
Hoolaha Hou.
MUTUAL 76 - NA TELEPONE - BELL 179
C. E. WILLIAMS,
KA POE HOOKOMO MAI, KUAI AU A ME
HANA PAKA O NA HOONANI HALE
MAIKAI O NA ANO A PAU ME KA MAKEPONO.
ME NA E LOAA NO
Piano i Hanaia Ha He Kupapau
Me ke kupe oo f Na Pohaku Mahe@
keia ea. wae ai a ka
Aole Mu e komo Makemake Lawe.
- MAANEI E LOAA AI -
LAKO KANU KUPAPAU, KAA
A me na Pono Ia-loa i ke kino o ka mea aloha.
HELU @ ALANUI PAPU HONOLULU.
Ka halekuai Laau Lapaau Hou
HUINA O NA ALANUI PAPU ME MOI.
Ke hoolako mau ia nei me na laau lapaau oi ka o ka maikai
ma Honolulu nei a ke kuai ia nei me ka emi loa.
Ka Laau Kuna maikai,
Ka Laau Hoomaemae Koko Saseparila.
Na Hua-ale maikai,
Na Hua-ale ma'i fiva maikai,
Na Paakai pipii maikai,
Na Paakai hoonaha maikai.
Na Sopa a me na Waiaia maikai,
Na Aila Niu hama lauoho maikai.
E hoomanao i ka inoa a me kahi o
HOBRON a me NEWMAN.
Huina o na Alanui Papu me Moi.