Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXI, Number 53, 31 December 1892 — Page 2
| This text was transcribed by: | Clarisse Choy |
| This work is dedicated to: | No nā kumu ʻōlelo Hawaiʻi o Niuolahiki Distance Learning Program |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
MA KE KAUOHA.
Ua hookohu ia o J. W. Keliikoa i keia la i Notari no ka Lehulehu no ka Apana Hookolokolo Kaapuni Ekolu o ke Aupuni.
G. N. Wilcox, Kuhina Kalaiaina. Keena Kalaiaina, Dec. 28, 1892. 2422-2
Ua hookohu ia aku o G. P. Waahila Esq. i keia la i Luna Pa Aupuni no ka Pa Aupuni ma Kailua, Kona Akau, Mokupuni o Hawaii, ma kahi o e. Kahulanui i haalele @. G. N. WILCOX, Kuhina Kalaiaina, Keena Kalaiaina, Dec. 29, 1892. 242@-3
Ua hookohu ia aku o G. P. Waahila Esq. i keia la i Komisina no na Pa no ka Apana o Kona Akau, Mokupuni o Hawaii. Eia ka papa i keia wa: GEORGE DOUGALL, J. K. NAHALE, G. P. WAAHILA, G. N. WILCOX, Kuhina Kalaiaina, Keena Kalaaina, Dec 2@, 1892. 24@2-3
I keia la, ua hookohu ia o Mr. J. P. K@kuokamaile i Notari no ka Lehulehu no ka Apana Hookolokolo Kaapuni Ekolu o ke Aupuni. G. N Wilcox, Kuhina Kalaiaina, Keena Kalaiaina, Dec. 19, 1892. 2421-3
I keia la, ua hookohu ia o Wm. H. Lowell a me Awa, i ma@ Komisina no na Pa no ka Apana o Koolaupoko, mokupuni o Oahu. E ia na @ la o ka Papa i keia wa: G. BARENABA, WM. H. LOWELL, Awa. @ WILCOX, Kuhina Kalaiaina, Keena Kalaiaina, Dec. 19, 1892. 2421-3
Ua hookohu ia o O. ALAPA, Esp. i keia la, a hoa no ka Papa Alanui no ka Apana Auhau o Koolauloa, Oahu, no ka manawa i koe i hoohakahaka ia ma ka w@ ana mai o S. Kanahele., G.N. WILCOX, Kuhina Kalaiaina, Keena Kalaiwa. Dec. 14, 1892. 2420-3
Ua hookohu ia o A. HOCKING, Esq. i keia la, i lala no ka Papa Alanui o ka Apana o Makawao, mokupuni o Maui. G.N. WILCOX, Kuhina Kalaiaina, Keena Kalaiaina, Dec. 13, 1892. 2420-3
I kulike ai me ka pauku 2 o ka Mokuna XXXV, o na Kanawai o 1888, ua hookohu aku au ia Mr. Aarona i Luna Pa Aupuni no ka pa aupuni ma Makanalua, Panalaau Mai Lepera, Molokai. G.N. WILCOX, Kuhina Kalaiaina. Keena Kalaiaina, Dec. 5, 1892. 2420-3
I kulike ai me ka pauku 1 o ka Mokuna XXXV, o na Kanawai o 1888, ua hookaawale ae au i pa no ka hoopaa ana i na holohonona helehewa ma ke Panalaau Mai Lepera, Molokai, ma ka apana aina e waiho la ma kahi kokoke i ka Ilina Kupapau ma Makanalua, Molokai. G.N. WILCOX, Kuhina, Kalaiaina, Keena Kalaiaina, Dec. 5, 1892. 2420-3
HOOLAHA I NA ONA O NA HAO KUNI.
O na hao kuni a pau, ma ke Kanawai, e hoopaa hou ia mamua ae o Iulai 1, 1893, a i ole ia, e hoole loa ia, a aole loa e pono ke hoohana ia e kekahi.
O ka hoopaa ana ma Oahu, e hana ia ma ke Keena Kalaiaina.
Ma na mokupuni e ae e hana ia ma ke koena o na Makai Nui lehulehu.
G. N. WILCOX, Kuhina Kalaiaina. Keena Kalaiaina, Dekemaba 2, 1892. 2449-@
NA AUHAU O 1892.
HOOLAHA A KA LUNA AUHAU
APANA O KONA, MOKUPUNI O OAHU,
Ke hoikeia aku nei ka lohe i ka poe hookaa auhau a pau o keia Apana e hookaa mai i ko lakou mau auahu a pau ma ka La 15 o Dekemaba, 1892, a mamua ae paha, a i ole ia e hoopii ia no i uku ia mai ai me 10 hapa-haneri pakui. T.A. Lloyd, Hope Luna Helu a me Luna Auhau, Apana mua, Mokupuni o Oahu, Aponoia: P.C. JONES, Kuhina Waiwai. 2419-4
KUAI KUDALA A KA HOPE ILAMUKU O KA APANA O KOOLAULOA, OAHU.
Ma ka mana o kekahi palapala Hoomalu Waiwai, mai ka Aha Apana mai o Koolauloa, Oahu, ma ka la 20 o Dekepaba, 1982, e kue ana ia Ahtai Hina (ch) o Kapaka, ka mea hoopii ia, no ka pono o L.K. Naone (k), o Kaluanui, ka mea hoopii no ka huina dala he kanalima-kumamalima ($55.00). Ua ohi au a hoomalu, a e waiho aku ana ma ke kudala akea ma ka hora 12 awakea, o ka La 21 o Ianuari, 1893, ma ka puka o ka Hale Hookolokolo ma ka pa o Hauula, Koolauloa, Oahu, i oleloia. E lilo no i ka mea koho kiekie na pono a me na kuleana a pau o Ahtai Hina (ch) ka mea hoopii ia, maloko o ua waiwai malalo nei, ke ole e uku e ia mai mamua ka huina dala i olelo ia, na uku komisina, na koina, a me ko'u mau lilo a pau no ka hoomalu a ohi ana.
Eia na waiwai i ohi ia, a hoomaluia, a e kuai ia aku ana penei:
2 Bipi kaue hana, 4 lio, 2 Hale laau, 1 Wili laiki, 1 Kimo Laiki me na lako a pau, 1 Pakaukau poepoe, 1 Mekini Humuhumu lole, 1 Kakini Moa.
HEZ. KAUAIHILO, Hope Ilamuku o ka Apana o Koolauloa, Oahu, Kapaka, Dekemaba 21, 1982. 2121-2
KA NUPEPA KUOKOA M@ KO HAWAII PAEAINA I HUIIA
No ka Makahiki...$2.00
No Eono Mahina...1.00
Kuike ka Rula
Na @ 1 Pule 2 Pule 3 Pule 4 Pule 5 Pule 6 Pule
1 @ $1.00 $2.00 $2.75 $3.00 $3.50 $4.00
2 @ 2.00 2.75 3.50 4.00 4.50 5.00
3 @ 2.50 3.50 4.50 5.00 5.50 6.00
4 @ 3.00 4.00 5.00 6.00 6.75 7.50
5 @ @ 4.75 6.00 7.00 8.00 9.00
6 @ 4.00 5.75 7.00 8.00 9.00 10.00
O na Olelo Hoolaha a pau e hoouna ia mai @ no ka Hoolaha maloko o keia Nupepa, e @ a pa mai me ka auhau, a ina aole, aohe @
HOOPUKAIA E KA HAWAIIAN GAZETTE CO.
H.M. WHITNEY, Luna Nui
J.U. KAWAINUI, Luna, Hooponopono
Poaono, Dekemaba 31, 1892
Me he mea la, aia ma kahi o ke kaau ka nui o na bila e lolii mai nei ma na lima o na komite lehulehu aole i hoike ia mai, oiai no hoi kekahi mau bila e kahiko mau nei ma na hana o ka la aole i pau i ka noonoo ia. Nolaila, me keia puu nui o na hana i koe, oiai, he mau bila loloa a ano nui kekahi, aole no e ike lihi ia aku kuaau o ka aina e pae aku ai no ke anahulu i koe. A ina no e nee ana na hana ma ke ano maa mau e loloiahili ai, alaila pau no paha ka malama o Ianuari 1893.
I keia mau la hope, akahi no na hoa o ka hale a ike i ka loloiahili loa o keia kau, a nolaila, ua lawe mai o Hon. J.H. Waipuilani i ka Poakolu nei he olelo hooholo i apono ia, e malama ia ona mau halawai po no ka Hale i pau pono na hana. O ke alanui pokole wale no, e hoopau i na kamailio kualehelehe waiwai ole, nole hoi ka lawe hou mai i na olelo i pau mua mai i kekahi i ke kamailio ia, a e poke a hoomilolii kuliu mai ma ke kamailio ana ma na mea waiwai, aole ka laukua wale mai i na huaolelo a ku a waonahele ka hihipea. O ka io ka mea nui.
Ua hoohala ia ka manawa maikai o ka Hale i ka Poakolu nei ma ka hoopaapaa ana i ka bila e kahea ai i Ahaelele Hana Kumukanawai. He elua mau hoike a ke komite no keia bila, o ka hapanui ma ka waiho ma ka papa, a o ka hapauuku ma ka hooholo loa aku i ka bila. O na hoa Hawaii wale no o ka Hale kai noke iho i ka hoopaapaa a hiki i ka pepehi ia ana penei:
Poe ae e waiho ma ka papa: Wilcox, Robinson, Jones, Brown, Berger, Ena, Peterson, Williams, Kauhane, J.M. Horner, Hind, Marsden, Young, Baldwin, Anderson, McBryde, Kanoa, Dreier, Wilder, Kaubi, Kapahu, Iosepa, Smith, A.S. Wilcox--24.
Poe hoole: Pua, Cummins, Maile, Hoapili, Cornwell, Bipikane, Aki, Pua, R.W. Wilcox, Bush, Nawahi, Kaunamano, Kamauoha, Waipui-Isni, Nahinu, White, Kauealii--17.
KE KUKOKOA O 1893
O ka pepa e puka aku nei ma keia la, he pepa keu ia i oi i ko na makahiki e ae, a o ke 53 hoi no na helu a puni ka makahiki 1892. Nolaila, he pepa manuahi ka olelo kupono no keia helu e puka aku nei.
Ma ka mua ma ke kahua, ka loihi ma ke ola ana, ka nui ma ka laha ana, ka lawa ma ua mea hou kuloko a kuwaho, ke kaulike ma ka hoolaha ana i na manao kakau ia mai a me ke kuoo o na manao alakai, o ke kuokoa mamua loa o na nupepa e ae e hoolaha ia nei.
I keia makahiki ae, e hooikaika ana amkou e hooi hou ae i ke kulana o ka nupepa ma na ano a pae e komo ana ma kona kino, a e lilo hoi i mea e makemake nui ia ai e kona poe heluhelu.
Ke makemake nei makou, e haawi i ko makou mau luna nupepa hana pololei a pe lawe pakahi hookaa pono, i ko makou mau hoomaikai no lakou, a ke lana nei no hoi ko makou manao, e huki pu hou ana kakou i ka hoolaha ana aku i ke kuokoa i keia makahiki ae, e like me ka kakou hana i ka wa i hala, a e hahai ia hou oukou e ka holomua a me ke ola oluolu.
Hape Nuia oukou a pau!
Ma ka aekai o Kukuluaeo Honolulu, ua hanau mai o Mrs. Laniwahine Ezera o ka malu Hekuawa o Wailuku, he keikikane nui ohana no ke au o ka Moiwahine Liliuokalani.
AHAOLELO O 1892
La Hana 154, Dec. 23, 1892.
Hoomaka na hana i ka hora 9:25 kakahiaka.
Na Hoike Komite
Na Smth o ke Komite Hookolokolokolo i hoike mai e hooholo loa i ka bila 232, e hoopau ana i ke kanawai o 1888, pili i ka Hui Alahao me Aina o Oahu. Waihoia ia a noonoo pu me ka bila.
Na ke alii Williams o ka hapanui o ke Komite Kumukanawai, I hoike mai e waiho ma ka papa i ka bila Ahaelele hana Kumukanawai. Waiheia a Poalua e noonoo ai.
Na Waipuilani, he olelo hooholo e paiia na kanawai ma na nupepa KUOKOA, Gazette a me Ka Leo. I keia wa, ke pai ia nei ma na nupepa Bulletin a me ka Holomua. O keia mau nupepa, he uuku loa ka laweia a ua ike ole ia ma na apana kuaaina. Haawi ia i ke Kuhina Kalaiaina.
Na Kapahu he olelo hooholo, e kauoha ana i ka Peresidena, e ao ae i ke poe nounou popo pepa.
Na ke alii Marsden o ke Komite o ka Alakohola, he bila hou ka lakou. Waihola a mahope e noonoo ai.
Ma ke noi ua hapaiia
NA HANA O KA LA.
Heluhelu ekolu ia ka bila e hoololi ai i ke Kanawai Oihana Hookolokolo hou loa a hooholo loa ia.
Hapai ia ka noonoo ana o ke koena aku o ka bila kukui uwila, mai ka pauku 16 aku a haawiia i ke Komite Hookolokolo.
Hapai hou ia ka noonoo o ka pauku 14 a haawiia i keia komite hookahi ae la maluna.
BILA HAAWINA.
Hoopaa i ke alanui e wehe ai i ka aina mahope aku o Honolulu, $4,500. Hoopanee loa ia.
Noi ke alii Peterson, i $750 no ka hoakea ana i kekahi alanui o Waikiki; holo.
Noi o Ashford, i $7,500 no ke kuai ana i ka aina e moe aku ai ke alanui ma Kalia a hiki i Waikiki. Holo.
Noi o Aki, i $5,000 no ka hooloihi ana i ke analui mai ka uwapo aku a Kaimka, ke ae o Mr. Kaaukai. Holo.
NA ALANUI ME ALAHAKA.
Hanalei, $2,000; holo.
Noi o A.S. Wilcox, i $1,000 no ke alamui mawaena o Haena me Kalalau; holo.
Waimea, $2,000; holo.
Nol o Akina, i $2,000 no ka hoiliwai ana i ke alanui o Waimea. Holo.
Koloa, $2,000; holo.
Hoiliwai ana i ke alanui ma Kohala a Waimea, $2000; holo.
Hilea a hiki i Kohala, $3,000; holo.
Lahaina a Maalaea, $5,000; holo.
Hoike mai ke Kuhina Wilcox, ua kakauinoa ka Moiwahine i ke Kanawai Oihana Hookolokolo a me ke kanawai e hoololi ai i ke kanawai Luna Hooia.
Heluhelu ia mai he poloai na ka Hui Kalaiaina i na hoa o ka Ahaoolelo i ka ahaaina luau ma ka la 26 o Dekemaba, hora 10 a.m.
Hoomaha ka Hale a noho hou i ka hora 1:30 auwina la.
HALAWAI AUINA LA.
Akoakoa hou ka Hale i ka hora 1:30 auina la.
Mai Wailuku a Kahului, $3,000; holo.
Mai Wailuku a Maalaea, $3,000; holo.
Mai Kaiwiki a na aina kuleana, $500; holo.
Alahaka o Wailua, Kauai, $15,000; holo.
Na lilo malalo o ke kanawai hoopaa inoa, $7,500; holo.
Oihana Kinaiahi, Hilo, $800; holo.
Lako pauma no ka Oihana Wai o Honolulu, $50,000.
Kuai mau paipu wai hou, $12,750; holo,
Hoopaa loa ana i ka Oihana Wai o Makiki, $13,880; holo.
Oihana Wai o Hilo, $3,500; holo.
Oihana Wai o Wailuku, $15,000; holo.
Oihana Wai o Kohala, $3,500; holo.
Halemai o Hilo, $6,000; holo.
Kuai una i na kuleana aina ma ke Panalaau Ma'i Lepera, $5,000; holo.
Pakui hou i ka Halemai Pupule, $566.50; holo.
Hale Hoahu Aila Mahu hou, $6,000; holo.
Eli ana i ke awa o Honolulu, $35,000; holo.
Eli ana i ka nuku o ke awa o Honolulu, $110,000; holo.
Na poho alanui, $30,000; holo.
Uku kokua i ka Hui Alahao me Aina o Oahu, $14,000; holo.
Kuai ana i na pono wai o ke awawa o Nuuanu, $11,000; holo.
Lilo no ke ana ana i ka auwaha hookaawale mea ino, $2,000; holo.
Kuai ana i na lako kukui uwila o ka Moi make, $6,000; holo.
Malama ana i ke ola o na paahao, $20,000; holo.
Noi o R. W. Wilikoki, no ke alanui o Manoa, $4,5000; holo.
Noi ke Kuhina Jones, no ke kaa kinaiahi hana akeakamai a me ka hale e waiho ai ma Kulaokahua, $3,000; holo.
Noi o Kaunamano, no ka hoakea ana i ke alanui Waikahalulu, $3000, holo.
Noi ke Kuhina Wilcox, uku o na paahao ma ke alanui o ka Lua o Pele, $6,270, holo.
Noi o White, no ke koi a L. Ahlo no ka luawai ma Nuuanu. Haule.
Noi ke alii Hopkins, no ka hooloihi ana aku i ke alanui Liliha a i alanui Wale, $2,500; holo.
Noi o Iosepa, no ka Hale Hookolokolo me Paahao ma Kipahulu, Maui, $1,500; holo.
Noi o Kapahu, no ka hoonui ana ae i ka Hale Hookolokolo ma Kau, $1,500; holo.
Ma ke kapaeia ana o na rula, ua waiho mai ke alii Cornwell no ka hoopii e noi ana e hookaawaleia i $5,000 no ka lawe ana mai i ka wai mai kekahi punawai mai i Kula, e apono ana i ka manao, a i $4,000 no ia mea ke ike ke Kuhina Kalaiama he kupono. Aeia.
Noi ke alii Marsden, i $7,500 no ka lawe ana mai i ka wai o Honokaa; holo.
Noi o A. S. Wilcox, i $300 no ka hana hou ana i ke Hale Hookolokolo ma Hanalei; holo.
Noi o Kaunamano, no ka hana hou ana i Hale Hookolokolo ma Honokaa, $2,000; holo.
Hoolaha mai ke Kuhina Jones he bila e aie ai.
Heluhelu ia mai ke kono i na hoa o ka Hale e ka Hui Malu Masonika no ka hoomoe ana i ka pohaku kumu o ke kihi i ka hora 2:30 p.m. o ka Poalua.
Hoopanee ka Hale.
LA HANA 155, Dec. 24, 1892.
Hoomaka na hana i ka hora 9:25 kakahiaka.
Ma ke kapaeia ana o na rula, ua heluhelu mai ke alii Pua he palapala hoopii na 732 mau inoa o ke Panalaau Ma'i Lepera e noi ana i W. H. Tell e hoihoi ae i Luna no na ma'i. Haawiia i ke Komite Malama Ola.
Nana ia e ke Komite Hookolokolo ka palapala hookohu o Hon. J. Nawahi a aponoia. Hoohiki ia e ke kokua mua Lunakanawai Kiekie.
NA HOIKE KOMITE.
Na Smith o ke Komite Hookolokolo i hoike mai, he akui i ka auku 8 o ka Bila Haawina, pili i ka kaawi ana i na hana aupuni ma na koho. Aponoia.
NA OLELO HOOHOLO
Ma ke kapaeia ana o ka rula, ua hoolaha mai o Kapahu he bila e pili ana i na pa. Kapae hou ia na rula a heluhelu mua ia.
Noi o Kamauoha, e noonoo hou ia ka pauku 7 o ka Bila Haawina. Aeia.
Noi o Smith, e noonoo hou i ka Bila Haawina. Aeia.
Heluhelu ia na pauku 7 me 9 a hooholoia.
Heluhelu ia ke poo o ka Bila Haawina a hooholo loa ia ma ka heluhelu ekolu.
Heluhelu elua ia ka bila 220, pili i ka hoopii ana i ke Aupuni Hawaii. Aia i ke Komite Hookolokolo.
Heluhelu elua ia ka bila 139, e hoololi ana i kekahi mau pauku o ke Kanawai Koho Balota, me ka bila hoololi a ke Komite Hookolokolo.
Ninau ia ke noi e hoopanee loa a haule.
Poe ae: Pua, Biikane, Nawahi, Pua, Kamauoha, Kapahu, Nahinn, Kanealii me Iosepa--9.
Poe hoole: Wilcox, Robinson, Jones, Brown, Williams, Kauhane, J. M. Horner, hind, Hoapili, Marsden, Young, Anderson, Kanoa, Dreier, Kauhi, Kaunamano, Waipuilani, Kaluna, Smith me A. S. Wilcox--20.
Poe hiki ole mai: Berger, Ena, Hopkins, Peterson, Cummins, Maile, Baldwin, W. Y. Horner, Cornwell, Walbridge, McBryde, Wilder, Ashford, Aki, R. W. Wilcox, Bush Koahou, A. Horner, White, Edmonds me Akina.
Noonoo pakahi ia na pauku 1, 2 me 3 a hooholoia me ha hoololi.
Ma ke kapaeia ana o na rula, ua heluhelu mua mai ke Kuhina Jones i kana bila e hoomana ai i Aie Lahui.
Hoopanee ka Hale.
NA LETA
'Aole o makou makemake e lawe i ke koiko o na hala no na manao i hoopuka ia malalo o keia po@e ko makou poe me kakau.@
He Hoonaauao aku ia "Ikemaka" ke Kahu Akua Hana Kumukanawai Hou.
E Mr. Lunahooponopono:--
E oluolu oe, e hookaawale ai i wahi lumi no ko'u mau manao hoakaka no na mea e pili ana i ka poao i ka Ahaolelo e koho i mau elele e hana i "Kumukanawai Hou," no ke aupuni, e like me ka Ilamuku e olelo nei ma kou helu 51, Dekemaba 17, 1892, a ka hapa uuku hoi o ke komite hana kumukanawai a ka Ahaolelo i apono ai. Wahi a ka Ilamuku e olelo nei, a loaa i kumukanawai hou, alaila, pomaikai ka Lahui, ka Moi, a e hoomau loa ai hoi i ke kuokoa o ka aina. Ma ka manao o ka mea kakau, o kela komite hapa uuku o ka Ahaolelo a me Ikemaka e apono nei no ka hana hou ana i kumukanawai hou, he mau kamahi aiwaiu wale no lakou a pau, a oi loa aku, ke hoopunipuni ne lakou i ka lahui, a aole no paha lakou i heluhelu wahi kanawai iki, i hiki ai ia lakou ke hoomaopopo iho, o ke kumukanawai e ku nei, oia ke kahua o ke aupuni i keia la; a o na kanawai e kue ana i ua kumukanawai la, e lilo ana ia i mea ole. Maila io no paha he mea maikai ka hana ana i kumukanawai hou, aka, o ka pilikia wale no, he kue ke kanawai koho elele i ke kumukanawai e ku nei, ke kahua hoi o ko kakou Ahaolelo kau kanawai e noho nei. Nolaila, e ka lahui, ke alakai hewa ia nei kakou e na lunamakaainana a Ikemaka e painuu nei, ana hoi e kahea nei i ka lahui e apono aku i kana kukahekahe. He kanaka Hawaii au ma ka hanau ana, aka, aole loa o'u mahalo iki i ka Ikemaka, oiai, ua ike ole oia i kana mea e olelo nei. O ke kumukanawai, he aelike ia mawaena o ka Moi a me ka Lahui ma na aupuni Moi, a oi loa aku na "kanawai manao o Enelani, ("Common Law of England") oiai hoi, ua kakau inoa a hoohiki ka Moi Kalakaua a me na makaainana ma keia kumukanawai e ku nei, a ina pela, pehea iho la auanei e hiki ai ke hoopau? Aole loa e hiki ke hoopau ua hiki no ke hoololi ia, nolaila, ina paha o ke kanawai koho elele hana kumukanawai a na Hon. G. P. Kamauoha ma i apono mai nei la, he kanawai ia e koho ai i aha elele hoololi kumukanawai, e aho iki paha ia, aka, he hoohaahaa loa ana ia i na lunamakaainana, oiai, ua koho la lakou i wahaolelo no ka lehulehu, a no ka hiki ole anei ia lakou e hoololi i ua kumukanawai nei, i manao ai lakou e koho e elele na lakou e hooponopono, a i ole, hana hou paha i na wahi hemahema o ke kumukanawai, ina aole i lawa ko lakou makaukau e lawelawe i ka hana hilinai ia a ka lehulehu, e aho no, e waiho mai i ko lakou mau noho lunamakaainana. Pela no hoi ke olelo hou nei o Ikemaka, a loaa i "kumukanawai hou," ola ka lahui a mau hoi ke kuokoa o Hawaii me ka Moi, ina pela, he keu aku ka laki o Hawaii. Aole paha o ke kumukanawai ka mea e waiwai ai o Hawaii, aka, o ke kopaa ka waiwai pookela loa o Hawaii i ike ia, mai oi loa aku ka pono ina i hoopau ia e Ikemaka, kela kanawai hoonoa dute a Makinele, oia wale no ka ma'i nui e noho hune nei ka aina i keia wa, aole o ke kumukanawai hou. He mea liaio, aole i maikai loa ke kahua i puka mai ai keia kumukanawai e ku nei, aka, ua olelo ae o A. F. Judd, o ke kipi lanakila, aole ia he kipi make kanawai. A no ke aha i hiki ole ai ia Ikemaka e hana ma ia ano hookahi? Nolaila, he mea pono ia Ikemaka e hoonui hou i kona noonoo, o keia au malamalama loa o Hawaii, i maopopo pono iaia ka hewa a me ka pono. E like me kela moto a Kaleiopapa Kauikeaouli Kamehameha III., "Ua mau ke ea o ka aina i ka pono," pela e mau ai ke kuokoa o Hawaii o ka Pono, ina no paha o keia kumukanawai no, a ie ole, i kumukanawai hou paha. A e like me ka Solomona, "O ka pono ka mea nana e hookiekie ka lahui kanaka." He mea oiaio, ua liko kekahi mana o ka Moi ma keia kumukanawai e ku nei, a no ke aha ka hiki ia Ikemaka ke kono aku i na lunamakaainana ana e kaena nei, e hoololi hou ae ia wahi o ke kumukanawai, oiai, he hana hiki wale no ia?
Pehea la ka wahine kui lei o Nuuanu, ina aia iloko o kana lei e kui ana he mau pua inoino, e kiloi anei oia i ka lei holookoa no ia pua inoino? Malia ela no ka poe lolo, a ano hepa, aka, o ka mea naauao, e kiloi ana oia i ka pua inoino a koe ka pua maikai a me na pua maikai e ae i hui pu ia iho, pela e loaa ai he lei maikai.
"E i mai ko lei la e ka Lani. Ko lei hulumani hulu melemele."
Nolai, e ka lahui Hawaii, na @we hoi a na koa i eha ai na ili i ka ihe a me ka pahoa oia au pouliuli, mai manaoio kakou i ka Ikemaka a me kekahi poe eae, oiai, aohe kanawai e hiki ai ke hana i kumukanawai hou, ma ke ano maikai, koe wale no ma kela ano lapuwale a R. W. Wilikoki ma i hana ai, oia ka'u e minamina nei o hiki mai auanei he hopena awahia maluna o ka poe hapa ike, e like me ia, a ma ke ano nui, he hana pono ole maoli ka na Hon. G. P. Kamauoha, W. White a me J. E. Bush, no ko lakou hoao ana e alakai hewa i ka lahui a lakou e olelo nei, ua hiki i ka Ahaole ke hana i kanawai koho elele hana kumukanawai hou, aole loa e hiki ia lakou ke kuhikuhi mai i ka lahui he kanawai kekahi nana i kauoha ia lakou e hana pel, aole, aole loa! Me ke kanalua ole, aole loa a kakou kanawai, e olelo ana, o ka Ahaolelo ka mana e hana i kanawai koho elele hana kumukanawai, e hiki ai ia lakou ke olelo ae, ua loaa ko lakou kahua kupono. Nolaila, e Kohala nui, mai manaoio i ka kou koa. E ka Malu Ulu o Lele, he palaina wale no ka Bila ia oe, he ekihai kahi paa. E ka pali Koolau e, ua pulapu ia oe e Keoni E. B. he wahi kii hoikeia e wale no oukou, aia aku ma-o o Hi-o-a mo-ka-ihu. Aloha oe e "Ikemaka."
J. K. KAPOUKAHI.
Ma Kahehuna ua kulaia ae kekahi mau lede paahana ulana papale i ka la Karisimaka ma ka hale o Joel Kahinu me ka papaaina i piha i na olo a ka puu e lawa ai ka hoohiluhilu ana i ka la hanau o ke alii o na alii. Hoomahui aku imua ma na hana maikai.
Hoolaha Hou.
AHA HOOKOLOKOLO KAAPUNI APANA
Elua o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o KOOMOA (k) o Kahikinui, Maui, i make.
Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a me ka papa hoike o M Kealoha a me D Koomoa na Luna Hooponopono o ka waiwai o Koomoa iki no Kahikinui, Maui, i make, e noi ana e apono ia na hoolilo he $715 @, a e hoike ana o na mea i loaa mai ia ia he @, a e kauoha ia e mahele i na waiwai e waiho ana ma kona lima i na mea i kuleana malaila, a e hookuu ana ia ia a me kona mau hope mai ko lakou noho ana ma ia ano.
Ua kauoha ia o ka POAONO, ka la 4 o Feberuari, M. H. IS@, ma ka hora umi o kahakiaka, imua o ua Lonakanaiwa la, ma ke Keena ma ka Hale Hookolokolo, ma Wailuku, Maui, oia kahi a me ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la, a me na papa hoike i olelo ia, a o ka poe a pau i pili malaila e hele mai a e hoike i ke kumu, ina he kumu io ko lakou, e ae ole ia ai ua noi la, a malaila e hoike mai ai na hoike o na mea i kuleana maloko o ka waiwai i olelo ia.
Kakauia ma Wailuku, Maui, Ko Hawaii Pae Aina, Dekemaba, 23, M. H. 1892. A N KEPOIKAI, 24223 Lunakanawai Kaapuni Apana Elua.
Aha hookolokolo kaapuni apana eha. Ma ka Hooponopono Waiwai. Ma ka hana o na waiwai o J. W. ALAPAI a me EMALE ALAPAI o Lihue, Kauai, i make.
Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ke noi a me ka papahelu hoike a W. O. Smith a me J. K. Farley, na Lunahooponopono Waiwai o na waiwai o J. W. me Emale Alapai o Lihue, Kauai i make, e oi ana e apono ia na hoolilo he $835.46, a e hoike ana o na mea i loaa mai ia laua, he $1,021.50, ua noi ia mai e nana a e apono ia kela mau mea, a e kauoha ia e mahele na waiwai e waiho nei ma ko laua mau lima i ka poe i kuleana malaila, a e hookuu ia laua a me ko laua mau hope ma ka noho lunahooponopono waiwai ana.
Ke kauoha ia nei, o ka POAKAHI, la 23 o Ianuari, A. D. 1893, ma ka ora 10 A. M. imua o ua Lunakanawai la mua ke Keena, ma ka Hale Hookolokolo ma Koloa, oia kahi a me ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ka palapala noi a me ka papa hoike, a malaila e hele mai ai ka poe a pau i pili e hoike mai i ke kumu, ina he kumu io ko lakou e ae ole ia ai ua noi la, a e hoike pu mai i ka poe i kuleana ma ia waiwai.
Kakauia ma Koloa, Kauai, Ko Hawaii Pae Aina, i keia la 15 o Dekepaba, A. D. 1892. JACOB HARDY, 2421-3 Lunakanawai Kaapuni Apana Eha.
Aha hookolokolo kiekie o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o KAPAKAULA (k) o Manoa, Honolulu, Oahu i make.
Ma ka heluhelu a me ka waiko ana mai o ka palapala a Kapaahu wahine kanemake a ka mea i make, e olelo ana o ua Kapakaula (k) la o Manoa, Honolulu Oahu, ua make ma ka la 12 o Novemaba A D 1892, e noi ana e hoopuka ia ka palapala lunahooponopono waiwai me ka palapala hooilina i hoopili pu ia i ka wahine kanemake Kapaahu.
Ua kauoha ia o ka POAKAHI la 26 o Dekemaba, A D 1892, oia ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la imua o ua Lunakanawai la, ma ke Keena Hookolokolo o keia Aha ma Honolulu, ma ia manawa a ma ia wahi e hele mai ai na mea a pau e hoike ina he kumu ka lakou e ae ole ia ai ua noi la.
Kakauia ma Honolulu, K. H. P. A. Dekemaba 5, 1892. F WUNDENBERG, Hope Kakauolelo Aha Hookolokolo Kiekie. 2419-3
HOOLAHA PONO WAI.
Ua waiho ia mai he noi no ka hooponopono ana i ka poopaapaa wai ma Manoa, Oahu, Ko Hawaii Pae Aina, e EMMA NAKUINA, W R CASTLE, KALUAWAA a me PAI kana wahine, KAILIULAULA a me PAUAHI, ka poe e koi nei he pono ko lakou e wehe ia Kauwalaa, Metcalf, a i ole i ka auwai malalo ma Manoa, Oahu, Ko Hawaii Pae Aina, oiai eia ka aina ke ona ia nei e Alfred Willis ma ke ano he Kahu Malama Waiwai no na keiki oo ole a Haleakala Hart, a ke lawe nei maluna o ka aina o J A Magoon a me H J Nolte a i na aina o Manaiole a me Kauwalaa, a e lawe i ko lakou pono kahiko i ka wai maloko olaila, oia i ekolu la wai a me ekolu po iloko o na la eono a o na wai i oi aku a hu maluna o hookahe hewa ia nei.
Ke hoohalahala nei ka poe hoopii, ke hoole nei kekahi poe pale i ko lakou mau pono a o kekahi poe e ae o ka aoao pale ke lawe nei i ka wai a pani i ka auwai, a o kekahi poe o ka aoao pale he pono ko lakou e hoopilikia ia ana mua kela mau hana. Ke hoolaha ia aku nei ka loke i ka poe a pau i kuleana, a o ka oi loa aku i na ona o na aina e pili pu la, e hoolohe ia ana keia noi ma ke Keena Waihona Buke o ka Aha Kiekie, Aliiolani Hale, Honolulu, ma ka POAKOLU, la 18 o Ianuari, 1893, hora 1:30 auina la. F WUNDENBERUG, 2422-2 Komisina Wai Kuikawa.
HOOLAHA HOOHUI.
I keia la, ua hoohui iho na mea nona na inoa malalo iho malalo o ka hui a me ka inoa Sun See Yick Co. no ka lawelawe oihana kalepa ana ma Elele, Kauai.
Ke kau nei maua i ko maua mau inoa. TIN TONG, YEE PING. Honolulu, Dec. 1, 1892 2420-3
HOOLAHA A KA LUNA HOOKO KANOHA.
O ka poe a pau he mau koina ka lakou i ka waiwai o MRS. SARAH GRAY i make, ke kauoha ia aku nei lakou, e waiho mai ia'u ma Ewa, Oahu, a i ole ma ke keena hana, o kuu lolo Alfred S Hartwell ma Honolulu, Oahu, a o na koina e waiho ole ia mai ana maloko o eono malama mai ka la aku o keia hoolaha ana, e hoole mau loa ia aku no. ALEXANDER GRAY, Luna Hooko Kauoha o ka palapala kauoha a Sarah Gray, Honolulu, K. H. P. A., Dec. 23, 1892. 2421-4.
KUAI KUDALA O KA HOPE ILAMUKU O KA APANA O KOOLAULOA, OAHU.
Ma ka mana o kekahi palapala Hoomalu Waiwai mai ka Aha Apana o Koolauloa, Oahu, ma ka la 30 o Novemaba, M. H. 1892, e kue ana ia Kumumu k) o Laiewai, ka mea hoopii ia no ka pono o D. Kahanu (k) o Honolulu, ka mea hoopii, no ka huina dala he kanalima-kumamawalu ($58.00). ua ohi, a hoomalu au, a e waiho aku ana ma ke kudala akea, ma ka hora 12 awakea, o ka La 14 o Ianuari, 1893, ma ka puka o ka Hale Hookolokolo, ma ka pa o Hauula, Koolauloa, Oahu, i oleloia. E lilo no i ka mea koho kiekie na pono a me na kuleana a pau o Kumumu (k) ka mea hoopii ia, maloko o na waiwai malalo nei, ke ole e uku e ia mai mamua ka huina dala i olelo ia, na uku komisina, na koina, a me ko'u mau lilo a pau no ka hoomalu a ohi ana.
Eia na waiwai i ohi ia a hoomalu ia, a e kuai ia aku ana penei::
Elua Hale, hookahi hale pili, hookahi hale laau; ekolu puaa. HEZ. KAUAIHILO. Hope Ilamuku o Koolauloa Oahu, Kapaka, Dekemaba 9, 1892. 2421-2
HOOLAHA HOU.
HOOLAHA HOOKO O KA MORAI A ME KE KUAI,
Ke hoolaha ia aku nei ka lohe malalo o ka mana o ke kuai i hoo@ i loko o kekahi moraki i hana ia e KAHAK@AKOI a me KEALOIPAUOLE kana kane, o Honolulu, ma ka la 15 o Dekemaba. A. @ kope ia ma ke Keena Kakau Kope o Honolulu, Buke 126 a @ia ua aoao 457, 458 a me 4@9, i @ Hilo ia aku ia Peter Dalton o Honolulu, Ke manao nei na mea nona na inoa malalo iho, na luna hooko kauoha o Peter Dalton i make, @ hooko aku i ka nioraki no ka uhai ia o ka @ like, ka hookaa ole ia o ke kumupaa he @ me ka ukupanee ma ka eiwa hapa haneri @ makahiki no elua makahiki mai ka wa@ ka hana ia ana.
Ke hoolaha hou ia aku nei, e kuai ia aku ana ua waiwai i moraki ia ma ke kuai k@ ka hala kudala o J@s. F. Morgan ma H@, i ka la 11 o Ianuari, @ hora 12 awakea.
Eia na waiwai i paa maloko o ka @
Akahi: O kela apana alua a pau a wa @ ma Oahu, Honolulu, o@ ka@ ma Ka@ la ma ke kuai @ Mei 1@ kope ia ma ke K@ K@ ma Honolulu, @ake 112 a ma na @
Alua: O kela aina a pau i kela o H@ waiho ia ma Ewa, Oahu, i kuhikuhi @ Kuleana H@ Aina @ ia P! aina i mahele ia @ ia mak@ ma ka palapala ka @ a @ Pauahi Bishop S M DAMON. M McINERNY
Na lLuna Hooko Kauoha @ i make.
No na mea i koe, e ninu @ A S @ no na Luna Hooko Hauoha
Hanaia ma Honolulu, Dek @
HOOLAHA HOOKO O KA MORAKI A ME KE KUAI
Ke hoolaha ia aku nei ka @ na mea a pau, i kulike ai me ka @ i hookomo ia i loko o kekahi morai @ JAMES L HOLT o Honolulu, mokupuni @ ia James B. Pakele, ma ka la 24 o Iune @ 1892, kopeia ma ke Keena Kakau Kope @ 13@ a ma na aoao 113 a me 114, ke hoike @ nei, ke makemake nei ka mea e pau nei @ moraki e hooko aku, no ke kumu ka @ ka aelike, oia ka hookaa ole ia o ke @ me ka ukupanee i ka wa e hookaa ai.
Ke hoolaha hou ia aku nei o ka waiwai i paa maloko o na moraki la e kuai ia aku @ kukala akea ma ka hale kudala o J F Morgan ma Honolulu, ke hiki aku i a POAONO, la @ o Novemaba, A. D. 1892, ma ka hora 12 awakea o ia la.
O ka papa o na waiwai lewa i paa maloko @ moraki la, oia keia:
2 moe BW; 1 pahuume BW mahela @ pahuume BW; 1 pakaukau mahela BW, 1 pakaukau BW; 1 kau pa holoi maka mahela BW i kau pa holoi maka BW; 2 mau hela moe uwea lauoho; 2 mau hela moe uwea; 2 mau noho BW i noho paipai BW; na lako rumi hookipa @ nee lauoho; 7 apana noho, 1 noho @ 1 pakaukau poepoe BW; 1 pakaukau ai @ BW 12 kapuai; 1 pahuaniani ku mahela @ nee: 2 noho paipai; na lako dala a me @ i kapuahi a me na lako; 1 pahu waiho pipi; 1 pahu waiho hau pua; 1 pahu waiho buke a k@ nunui; 1 kaa lio ohana; 1 kaa huila @ keokeo; 1 lio kea ulaula; 1 kaa hehihehi wawai 1 hale noho a me 1 hale lio.
O kela mau waiwai a pau, aia ke waiho nei ma kahi noho o ka mea nana i moraki @ Kalihi, Honolulu.
No na mea i koe e ninau ia J. B. Pakele, @ ole ia. J. K. KAHOOKANO, Lo@ no ka Moraki Honolulu, Oct. 20, 1892. 24@
O kela kuai maluna ae na hoopanee @ Dekemaba 24, 1892
HOOLAHA HOOKO MORAKI.
Mamuli o kekahi mana kuai i hoike ia maloko o kekahi palapala morai i hanaia mawaena o LONO (k) a me PEKELO (k) o Waikiki, Honolulu, Oau, o ka aoao mua, a me William Dean o Honolulu o ka aoao elua, ma ka la 18 o Feb., 1884, i kakau kope ia ma ka buke 85, aoao 344, a mamuli o ka uhai ia ana o na kumu aelike o keia moraki, oia hoi, no ka hookaa ole i ka ukupanee a me ka kumupaa, nolaila, ke hoolaha ia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o na moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai.
A ke hoolaha hou ia aku hei, aia mahope aku o na pule ekolu mai keia la aku, alaila, e hoolaha ia aku na aina i hoike ia ma ia moraki no ke kudala ana, ma ke keena kudala o @ F. Morgan ma Honolulu, ma ka la 2@ o Dec, 18@ hora 12 o ia la.
Aia ma kahi o W. R. KAKELA na olelo @ akaka no keia mea.
Hanaia i keia la 1 o Dekemaba, 1892. WM. DEAN, Mea Moraki Ma!
Penei na aina i moraki ia:
O kela mau apana aina ma Waikiki i lilo @ i na Pekelo la ka mea moraki aku ma ke kuai a Iwaha@au, kopeia ma ka buke @ aoao @ nona ka @ he 7 @ o ka eka 2@8@
HOOLAHA HOOKO MORAKI.
Mamuli o kekahi mana kuai i hoike ia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia mawaena o KAMA@ a me MAKANUI kama kane, o Hauula, Koolauloa, Oahu, o ka aoao mua, a me W R Kakela, Kahu o Honolulu i olelo ia, o ka aoao elua, ma ka la 5 o Sepa@maba, 1889, i kakau kopeia ma ka buke 12@ aoao 58, a mamuli o ka uhaiia ana o na kumu aelike o kela moraki, oia hoi ka hookaa ole i ka ukupanee, nolaila, ke hoolaha ia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o na moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai.
A ke hoolaha hou ia aku nei, aia mahope aku o na pule ekolu mai keia la aku alaila, e hou lahaia aku na ina i hoikeia ma ia moraki no ke kudala ana, ma ke koena kudala o J F Morgan, ma Honolulu, ma ka la 28 o Dekemaba 1892, hora 12 o ia la.
Aia ma kahi o W R KAKELA na olelo @ kaka no keia mea.
Hanaia i keia la 1 o Dekemaba 1892. W R CASTLE, Kahu, Mea Moraki @
Penei na aina i moraki ia:
1. Palapala Sila Nui Helu 1317 kuleana @ ma ka inoa o Koekoe, nona ka ili kokoke @ 100 mau eka
2. Palapala Sila Nui Helu 1802 ia Kaup@a a me Kalai, nona ka ili he 133 33-100 mau eka, ola mau aina no Kamai ma ke ano he hooaina hoo@ ponoi ma ka hamauna.
3. Palapala Sila Nui Helu 13@2 kuleana @ ia Mokulama, nona ka ili he 13 mau eka a @ hooliloia i na mea nana i moraki mai na ka palapala a Cecil Brown, kopeia ma ka Buke @ aoao 477 a pela me ko Kamai kuleana iloko o ka waiwai o J W Kahuila o Kaneohe, Oahu, 2418-4@
HOOLALA HOOKO MORAKI.
Mamuli o kekahi mana kuai i hoike ia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia mawaena o J. L. MEYER o Honolulu, Mokupun o Oahu, o ka aoao mua, a me W. R. Kakela, Kahu, o Honolulu i oleloia, o ka aoao elua, ma ka la 29 o Sept., 1892, i kakau kope ia ma ka buke 131, aoao 322; a mamuli o ka uhai ia ana o na kumu aelike o kela moraki, oia hou ka uku ole ia o ka ukupanee; holaila, ke hoolahaia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o na moraki nei, e hooko ana oia mana kuai.
A ke hoolaha hou ia aku nei, aia mahope aku o na pule ekolu mai keia la aku, alaila, e hoolaha ia aku na aina i hoike ia ma ia moraki no ke kudala ana, ma ke keena kudala o James F. Morgan ma Honolulu, ma ka la 28 o Dekemaba, 1892, hora 12 o ia la.
Aia ma kahi o W. R. KAKELA na olelo hoakaka no keia mea.
Hanaia i keia la 1 o Dekemaba, 1892. W. R. CASTLE, Kahu, Mea Moraki Mai.
Penei na aina i moraki ia:
O kela apana aina a pau e waiho la ma Makiki, Honolulu, Oakhu, ma ke alanui Waila, nona ke alo he 100 kapuai a me 150 kapuai ka hohonu, maloko o ka Palapala Sila nui 3566 i ka mea nana i moraki aku i lilo iaia mai ke aupuni aku i Iulai, 1892, a me ka hale a me na pono e ku la maluna iho. 2418-4@
HOOLAHA A KA LUNAHOOPONOPONO WAIWAI.
Oiai ua hookohu pono ia mai ka mea nona ka inoa malao iho, e Hon. F S Lyman, Lunakanawai Kaapuni Apana Hookolokolo Ekolu, i Lunahooponopono no ka waiwai o HOOHOKU (w) o Hionamoa, Kau, Hawaii, i make, nolaila ke hoolahaia aku nei na poe a pau he mau koina ka lakou i ka waiwai o ka mea i make, e waiho koke mai me na hoola kupono i ka mea nona ka inoa malalo iho maloko mai o na malama eono, a i ole ia, e hooloia aku no; a o ka poe a pau i ale mai i ka mea i make, e hookua koke mai me ka hookaulua ole. J
J KAUHANE, Lunahooponopono no ka waiwai o Hoohoku (w) i make. Dek. 8, 1892. 2449-4t
HOOLAHA A KA LUNAHOOPONOPONO WAIWAI.
Ua hookohu pono ia mai i ka mea nona ka inoa malao iho i Lunahooponopono no ka waiwai o HENRY W. McINTOSH o Honolulu, Oahu i make, nolaila ke hoolahaia aku nei ka poe a pau he mau koina ka lakou i ka waiwai o ka mea i make, e waiho mai i ka lakou mau koina i hoolaloia, i ka mea nona ka inoa malao iho maloko mai o na malama eono mai ka la aku o keia hoolaha ana, a i ole ia e hoole mau loa ia aku no; a o ka poe i aie mai ka mea i make, e hookaa koke mai.
M. McINERNY, Lunahooponopono no ka waiwai o H. W. McIntosh i make. Honolulu, Dec. 7, 1822. 2419-4t