Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXI, Number 42, 15 October 1892 — NU HOU HAWAII. [ARTICLE]
NU HOU HAWAII.
Ina e noho ana ka Malulani e .:n i iiou ia i keia mua iho, alaila, .• pani ana o Mlkahala ma kona wahi. Kc upu ia aku nei e hoea mai ana k< kahi mea ano nui iloko o ka Hale \iiaoleio i keia la 18aku, ke loaa i" na keakea a me na hoopauaka. l'a hookohu liou ia aku o S. R. H:tpuku o Lihue, Kauai, i Lunaka!.i wai Hoomalu no ka apana oLihue i'k i pau ana o kona hookohu mua. I llonoluiu iho nei o Kauka J. 8. 'o'luipa, ke keikikane a Rev. 8. E. ..ishop, a ua hoi aku nei me kana 1 aiiine maluna o Australia. Ke hooiiuoi if\ nei ka nalowale liHiiua ana o ke Kakauolelo oka Hoiele Hawail, a ua inanao ia ua kau aku oia ma ka Australia o ka I'oakolu nei. Ua noi ia mai makou e hoikeaku, e iinlio hou ana kn nhaluii Kalaiuna makua i ka j»o Poaknhi aenei, OkaJ"ha 17 ma ka halt» Makeke Kahi-
ma ka uapo. l"a hoolala a kukulu ia ma Denvor, ('olonulo kekahi hui kanu kope iue ke kumupaa lie $17,000. O kahi nae e hoohana ai keia liui, aia ma Hawali nei, i Ohm paha a i ole i Kona paha. Ua hoohlkihiki mai ka Mikahaia i ka pule i hala, ia 45 mau tona huluhipa mai Niihau inai, a ua koe aku no i hope he mau haneri tona paha elua. I ka Poaha uei, Okatoba 13, i hoonianno ae ai ka Hon. S. N. Kakeia a me ka wahine i ka piha ana o na makahlki ho kanalima o ka noho miemae ana ma ka iufire. l T a hala aku nei ka Ilon. C\ lt. Bishop ma ka mokuahi Australia o ka Poakolu ihonei no Kapalakiko. A ua kau pu aku ma Ia huakai o J. T. Walakahauki makua a me Ilanale Walakahauki. Mawaena o na inoa e lohelohe walo ia mal nei no ke kulana Kanikela Kenenila nui hakahakuo Kapalakiko, o R. J. Crighton, makuakane oka Ilope Loio Kuhina, a me Kimo W. Girvin o Wailuku mamua, a e noho Kanikela Ilawaii mai nei nia Sana r>iego, Kaleponi. Kia ke hahauia mai nei he hale paj):ia pohaku loihi no ka Hui o W. (». Irwin A Co., ma Kauanonouia, ma Waikiki iho o ka halepai Buietina. Ua moe ka loa o keia hale tnai ke alanui Kalepa aku a puka i ke alanui Moiwahine. Ma ka hakoko hookelakela ikaika o kekalii mau kanaka liawaii o Kapuukolo i ka la Sabati aku nei ua hina aku la o Kaoehena i lalo ia Poonui a moku kekahi pepeiao. Ua hookolokolo a hoo|»ai ia ka mea hoeha he $14. 1 keia Poakolu aku e kapaluiu mai ai ka mokuahi Mariposa mai na Panalaau mai o k» Hema, no ka hoio loa aku i Kapalakiko. A me he mea la ma ka Poalima ae no, e ku mai ai ka Aiameda maanei mai Kapalakiko mai a holo loa aku no na Panalaau o ka Ilema. Aia kekahi mokuahi Niearagua ma Kilipaki e imi paahana ala no na hana mahiai kope ma Guatema. b, e haawi ana i ka uku hana naai ka "»a ika 7 dala oka malama. Ua loaa p:\ahaua i oi aku mauaua oka 'koiu haueri ma ka ioiioliope loa. o kv koi poho 5,000 a Miss Aliee K. Ayers i hoopii iho nei ia \V. •Mahuka, no ka hoopauha e ia o Kona aloha me ke kumu ole e iaa ai o ka aelike hoopalau, nanakee mai na kiure i ke kaiopiopio nona ka puuwai i hoehaeha ia. lle piii ke waiho nei e olepe mua U «na na Kuhina mamua o ka pau ; «;ui oka liamuku. Aua hooiaio ia >nni keia mamuli oka hoopaapa o 'ia Kuhina e hoohalawai pinepino iiiui nei i ko lakou mau lupe kakai«<pola ole, e imi wahi alanui moowi»i ai. O ke kumu oo o keia, ka 'wi kuamooole ona Kahina. Ua "i ae ko Wilson mana i mua o ko Kuhina eha ke hui pu ia.
Ma ka liora 12 a me hapa o ka Poakolu iho nei, ua niau aku ka mokuahi Australia no Kapalakiko, mahope o ke kaii aoa he hapalaa hora mai ka wa maa mai, no kekahi elele leU ano nui. Ua hiu aku oia ia 40 ohua kapena, 8,447 mau leta f 3,0'j2 mau nupepa a me na waiwai Hawaii o kela a me keia ano e lawe ia nei no lakou ke kumukuai i koho ia he 553,000.
Mai ki-kahi nupepa haole mai o Kapalakiko i ike ia iho ai, o ka noi 0 na 'I.ila o ka Ilui Kekulaokamaoinao i lu aku ai i kamakahiki i hala no ka ohi ana mai ia 7,650 mau tona kopaa, he $702,210. Ona loaa oialo no na tona kopaa ae la malona 1 kuai ia aku, he $408,040. Oke kumu i emi ai na tona kopaa, no ka papaah. I ka Paalua iho nei, ua noonooole iho kekahi Pukiki i kana wahine ma ka opa pu ana a pilipu ka hanu, ma kekahi wahi mauka iho o ka hookui i»na » na huina iilanui 3l«ii a rne Alapai. Ua nana ia e Kauka Peteson a ua ike ia aole poino nui. Oke kane, ua lawe ia i ka hale hoopaa iawehala, a ua hoo« una loa ia i ka Halema'i Pupule e ka Lunakanawai Iloomalu no ka ma'i pupule. Ile ulia ehaeha kai kau ihu nialunu o ka wiliki o ka mahiko o Keina Kauai, i ka Poaono i liala, mamuli o ka haule wale ana mai o i kekahi pauku hao mailuna niui o ka iuile i kona wa e hooponopono ana i ka huki iluna i kekahi mau mekini. Ua pa pono ka haule ana mai a iluna o kona poo, moku ho puka nui aleale. Ua wahi koke ia kt-ia piiikia e ke kauka, a me he mea la nole e K hala ana nae he mau la hoomalu u palekana niai.
Ua inalaina ia he pule iuesa nui maloko o ka luakini o ka ekalesia Katolika Roma e ka Bihopa o Panopolis i ka hor& 10 kakahiaka o ka la Sah:iti i haln, no ka manawa mua loa mahope iho o ka hooikeike ia ana i Bihopa i muao keanaina piha 0 na hoahanau a me na makaikai. Mahiila ae ke Alii ka Moiwahine, i uknli ia e ke Kiaaina Cleghorn, ke Kuhina Parker a me ka wahine, ka Puuku o ka Halealii a me na lede ukali oka Moiwahine. Na ka Bihopa i ukali aku a hookipa mai la i ka Moiwahine ma ka noho i hookaawale ia. O ka aha mele i haawi ia e ko loko nei mau puukani maloko o ka luakini o Kawaiahao i ka po Poaono 1 liala, no ka pomaikal o na lieniahema o ka ekalesia, oia kekahi o na anaina nui makolukolu i Ike ia i akoakoa ae, mai ke alii e noho ana i ke Kalaunu a iho iho i na alii, na Kuhina, Kiaaina, ke kapena a mo na aliimoku, na poe koikoi, na maka hanohano a me ka lehulehu. Ua ku no hoi i ka uhene a me ke oeoe na ieo kani ilke ole o na kileo i hoomomoa ia no keia hana ike a ke anaina i anoi ai. Ua puipui no paha na loaa oia po e emi ole ai malalo o ka $375.