Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXI, Number 42, 15 ʻOkakopa 1892 — Page 3
This text was transcribed by: | Charles Routt |
This work is dedicated to: | Awaiaulu |
KA HUI ALAHAO ME AINA O OAHU
MANAAWA HOLO.
Mai a Mahope aku o Okatoba 1, 1892
NA KAA AHI
A.M. A.M. P.M. P.M.
HAALILI IA HONOLULU 6:15 9:45 1:45 4:35
HIKI I HONOLULU@ 7:20 9:57 2:57 5:36
HAALELE IA HONO@ 7:36 10:43 3:43 5:42
@ HONOLULU 8:37 11:55 4:@ 6:50
NO MANAMA WALE KO.
@ HONOLULU @:10
@
@ MANANA @
@ MANANA 6:55
@ HONOLULU 7:30
@ Poaono wale no.
@
@
@
NU HOU HAWAII.
Ina e noho ana ka Malulani e @ hou ia i keia mua iho, alaila, @pani ana o Mikahala ma kona wahi.
Ke upu ia aku nei e hoea mai ana k@kahi mea ano nui iloko o ka Hale Ahaolelo i keia la 18 aku, ke loaa @ na keakea a me na hoopauaka.
Ua hookohu hou ia aku a S. R. Hapuku o Lihue, Kauai, i Lunaka@wai Hoomalu no ka apana o Lihue ika pau ana o kona hookohu mua.
@ Honolulu iho nei o Kauka J.S.Bihopa, ke keikikane a Rev. S. E. Bishop, a ua hoi aku nei me kana wahine maluna o Australia.
Ke hoohuoi ia nei ka nalowale henua ana o ke Kakauolelo o ka Hotele Hawaii, a ua manao ia ua kau aku oia ma ka Australia o ka Koakolu nei.
Ua hoolala a kukulu ia ma Denver, Colorado kekahi hui kanu kope me ke kumupaa @e $17,000. O kahi nae e hoohana ai keia hui, aia ma Hawaii nei, i Olaa paha a i ole i Kona paha.
Ua hoohikihiki mai ka Mikahala i ka pule i hala, ia 45 mau tona huluhipa mai Niihau mai, a ua koe aku no i hope he mau haneri tona paha elua.
I ka Poaha nei, Okatoba 13, i hoomanao ea ai ka Hon. S. N. Kakela a me ka wahine i ka piha ana o na makahiki he kanalima o ka noho waemae ana ma ka mare.
Ua hala aku nei ka Hon. C. R. Bishop ma ka mokuahi Australia o ka Poakolu iho nei no Kapalakiko. A ua kau pu aku ma la huakai o J. T. Walakahauki makua a me Hanele Walakahauki.
Mawaena o na inoa e lohelohe wale ia mai nei no ke kulana Kanikela Kenerala nui hakahaka o Kapalakiko, o R. J. Crighton, makuakane o ka Hope Loio Kuhina, a me Kimo W. Girvin o Wailuku mamua, a e noho Kanikela Hawaii mai nei ma Sana Diego, Kaleponi.
Eia ke hahauia mai nei he hale papaa pohaku loihi no ka Hui o W. G. Irwin & Co., ma Kauanonoula, ma Waikiki iho o ka halepai Buletina. Ua moe ka loa o keia hale mai ke alanui Kalepa aku a puka i ke alanui Moiwahine.
Ma ka hakoko hookelakela ikaika o kekahi mau kanaka Hawaii o Kapuukolo i ka la Sabati aku nei ua hina aku la o Kaoehena i lalo ia Poonui a moku kekahi pepeiao. Ua hookolokolo a hoopai ia ka mea hoeha he $14.
I keia Poakolu aku e kapalulu mai ai ka mokuahi Mariposa mai na Panalaau mai o ka Hema, no ka holo loa aku i Kapalakiko. A me he mea la ma ka Poalima ai no, e ku mai ai ka Alameda maanei mai Kapalakiko mai a holo loa aku no na Panalaau o ka Hema.
Aia kekahi mokuahi Nicaragua ma Kilipaki e imi paahana ala no na hana mahiai kope ma Guatemala, e haawiana i ka uku hana mai ka @ i ka 7 dala o ka malama. Ua loaa @ paahua i oi aku mamua o ka @lu haueri ma ka lono hope loa.
O ke koi poho 5,000 a Miss Alice K. Ayers i hoopii iho nei ia W. Makaka, no ka hoopauha e ia o kona aloha me ke kumu ole e paa ai o ka aelike hoopalau, ua nanakee mai na kiure i ke kaikamahine opiopio nona ka puuwai i hoehaeha ia.
He pili ke waiho nei e olepe mua ia ana na Kuhina mamua o ka pau ana o ka Ilamuku. A ua hooialo ia mai keia mamuli o ka hoopaapa o ka Kuhina e hoohalawai pinepine mai nei i ko lakou mau lupe kakaiapola ole, e imi wahi alanui moowini ai. O ke kumu no o keia, ka iwi kuamoo ole o na Kuhina. Ua @ ae ko Wilson mana i mua o ko na Kuhina eha ke hui pu ia.
Ma ka hora 12 a me hapa o ka Poakolu iho nei, ua niau aku ka mokuahi Australia no Kapalakiko, mahope o ke kali ana he hapalua hora mai ka wa maa mai, no kekahi elele leta ano nui. Ua hiu aku oia ia 40 ohua kapena, 8,447 mau leta, 3,052 mau nupepa a me na waiwai Hawaii o kela a me keia ano e lawe ia nei no lakou ke kumukuai i koho ia he $53,000.
Mai kekahi nupepa haole mai o Kapalakiko i ike ia iho ai, o ka nui o na dala o ka Hui Kekulaokamaomao i lu aku ai i ka makahiki i hala no ka ohi ana mai ia 7,650 mau tona kopaa, he $702,240. O na loaa oialo no na tona kopaa ae la maluna i kuai ia aku, he $408,043. O ke kumu i emi ai na tona kopaa, no ka papaala.
I ka Poaloa iho neik ua pepehi noonoo ole iho kekahi Pukiki i kaua wahine ma ka opa pu ana a pilipu ka hanu, ma kekahi wahi mauka iho o ka hookui ana o na huina alanui Moi a me Alapai. Ua nana la e Kauka Peteson a ua ike ia aole poino nui. O ke kane, ua lawe ia i ka hale hoopaa lawehala, a ua hoouna loa ia i ka Halema’i no ka ma’i pupule.
He ulia ehaeha kai kau iho maluna o ka wiliki o ka mahiko o Kealia ma Kauai, i ka Poaono i hala, mamuli o ka haule wale ana mai o kekahi pauku hao mailuna mai o ka hale i kona wa e hoopoonopono ana i ka huki ilana i kekahi mau mekini. Ua pa pono ka haule ana mai a iluna o kona poo, moku he puka nui aleale. Ua wahi koke ia keia pilikia e ke kauka, a me ha mea la aole e pilikia ana. E hala ana nae he mau la hoomalu a palekana mai.
Ua malama ia he pule mesa nui maloko o ka luakini o ka ekalesia Katolika Roma e ka Bihopa o Panopolis i ka hora 10 kakahiaka o ka la Sabati i hala, no ka manawa mua loa mahope iho o ka hooikeike ia ana i Bihopa i mua o ke anaina piha o na hoahanau a me na makaikai. Malaila ae ke Alii ka Moiwahine, i ukali ia e ke Kiaaina Cleghorn, ke Kunina Parker a me ka wahine, ka Puuku o ka Halealii a me na lede ukali o ka Moiwahine. Na ka Bihopa i ukale aku a hookipa mai la i ka Moiwahine ma ka noho i hookaawale ia.
O ka ahu mele i haawi ia e ko loko nei mau puukani maloko o ka luakini o Kawaiahao i ka po Poaono i hala, no ka pomaikai o na hemahema o ka ekalesia, oia kekahi o na anaina nui makolukolu i ike ia i akoakoa ae, mai ke alii e noho ana i ke Kalaunu a iho iho i na alii, na Kuhina, Kiaaina, ke kapena a me na aliimoku, na poe koikoi, na maka hanohano a me ka lehulehu. Ua ku no hoi i ka uhene a me ke oeoe na leo kani like ole o na kileo i hoomomoa ia no keia hana ike a ke anaina i anoi ai. Ua puipui no paha na loaa oia po e emi ele ai malalo o ka $375.
MAI KILIPATI MAI
TABITEUEA, IULAI 27, 1892.
REV. C. M. HYDE, D.D.,
Aloha nui oe: Ke kakau nei au i keia leta ia oe maluna o ka oneki o ka mokuahi Monserrat, a ua loaa i keia la a’u e kakau nei ka huina o na kanaka paahana e lawe ia ana no na maki kope o Mekiko he 300 a oi, ua makemakeia no hoi e loaa ka 500, a i ole he 1000 paha. A eia o W. B. Kapu e hele ana maluna o keia mokuahi me ka ohana Kilipati o kana wahine no Mekiko.
Ua ku mai i o makou nei ka mokukaua Beritania H.M.S Royalist Kapena Davis, no na manawa he ekolu, a ua lawe ae nei i na paeaina Kilipati malalo o ka noho mana ana o ka Moiwahine Vitoria o Beritania Nui, ke kau nei ka hae Pelekane maluna o na mokupuni he 16, mai ka Hikina-hema a ka Hikina-Akau. Ua kauia na kanawai, ua laweia na pu mailuna aku o na mokupuni he 16 a pau.
O na hana a ka Haku, ua oi aku ka holomua i keia makahiki i ko na makahiki i hala aku, nui ka poe i hoohuliia, bapetizola he lehulehu, holomua ka heluhelu baibala, ke kula la, kuai nui ia hoi na buke no ke ao ana. He mea e hauoli ai ka manao, a e hoonani mau loa ia hoi ka Haku.
O ko makou mau ola kino, ua oluolu no, ua hooikaika mai ka Haku ia’u me Ema, a me na keiki Aberahama me Edwin. Oluolu no o Kaaia me kona ohana, ke hui pu nei makou ma keia moku. Ua loke iho la au ano, ikaka ka ma’i o Lono ma ka umauma, aia hiki mai o “Hoku Ao” e hoi aku ana paha ia me ka ohana. Ina pela io, owai o’u mau pokii o ke kula e pani iaia, a ia Kanoho paha o Marakei? Auhea o David Kaai, eia anei oia ma ka Hoku Ao o keia makahiki, a i ole o kona mau hoa paha.
Ua noi aku nei au i ka Papa Hawaii ma o ke Kakauleta la e kokua mai ia’u ma kekahi mau hemahema. A i mau laau lapaau kekahi, no ka mea, he nui na poe i hele mai e noi ia’u a ua kokua aku no au. E kokua oe e noonoo pu no keia mea. O ka pau keia o ka’u mau mea e kakau nei ia oe, a hiki mai o Hoku Ao hai hou aku.
Z. S. K. PAALUHI.
KA MOONIHOAWA LOTERI
Eia imua o ka Lahui Hawaii i keia la kekahi ninau nui e mahae nei na manao o ka lahui, O keia ninau oia no ka loteri – he piliwaiwai kona hiohioua oiaio. Elua mahele nui e nune nui nei no keia kumuhana i oili pahaohao mai nei imua o ka lahui me ka moeuhane mua oleia i ka wa e haiolelo holo balota ana na moho iloko o ka mahina o Feburuari aku nei. He ninau pahaohao keia i hoea mai imua o ka lahui, aka, oiai ua ala mai, eia ka ninau. Heaha ka hana pono a ka Ahaolelo e hana aku ai i ka loteri?
O na poe a pau e kue ikaika nei i keia bila, oia no na poe haipule oiaio, na poe piliwaiwai ole a me na poe hoopono a haihai kanawai ole o ka aina. O na poe hoi e kokua nei i ka loteri a e ake aku nei e hooholo ia e ka Ahaolelo o 1892, oia no na poe haipule kapekepeke, na poe puni piliwaiwai a me na ake akole a pau. He mea makehewa i kekahi mea ke olelo olalau ae aia oia mawaena o keia ninau e ku nei – ina e holo ua hiki no, a ina e haule oia iho la no. O ka mea e kue ole ana, he kakoo oia no ka loteri. O Hon. William White, o Lahaina, ka mea nana i onou mai nei keia moonihoawa a wahua iloko o ka Ahaolelo i ka wa i makaukau ai. Ina e holo ana keia bila kanawai, e lilo ana o Wm. White i kanaka waiwai, no ka mea e uku ia mai ana oia e kona mau haku ma ka oihana piliwaiwai no kona luhi. A o na poe hoa a pau o ka Ahaolelo e kokua ana i keia bila kanawai, he mea maopopo e komo ana ko lakou mau inoa maka papa Bila Haawina o ka Loteri o Luisiana a e kakaa mai ana auanei lakou iluna o ke dala. A heaha hoi ka ka lahui e panai ia mai ana ke holo ka lotafi? “Ma o ka uahi, he makole mai maa@ei,” oia ka mea e haawi ia mai ana i ka Lahui Hawaii. Ke olelo mai nei ka poe kokua i ka loteri, e panai ia mai ana ke aupuni Hawaii. Ke olelo mai nei ka poe kokua i ka loteri, e panai ia mai ana ke aupuni Hawaii he hapalua miliona dala i kela a me keia makahiki no iwakalua-kumamalima makahiki ke holo keia bila kanawai. He puu dala nui no keia, a ua hiki aku i ka umikumamalua me ka hapa miliona dala loaa ia Hawaii nei mai ka Hui Loteri Lusiana mai ke hiki aku i ka makahiki 1917. Me keia mau miliona dala, ua hiki ke holoi ia ka aie Lahui ia Beritania Nui, a koe okoa he mau miliona dala. Aka, e like me ka nui o ka loaa mai, pela no ka nui o ka mea lilo aku, ina aole ma ke dala, ma kekahi ano e ae. Ma ka aoao Hawaii, e hoolilo aku ana oia i kona kulana hanohano imua o na lahui pookela o ke ao nei, a e haule iho ana oia ma ke kulana haahaa o na poe piliwaiwai. He kanaka haahaa a hookae ia ke kanaka piliwaiwai. A pehea hoi ke aupuni piliwaiwai? oia kulana hookahi no. Ina e hoowaiwai mai ana ka loteri i ke aupuni i hapalua miliona dala i kela a me keia makahiki, e hooilihune ia ana ka lahui i kela a me keia makahiki me ia heluna dala. Aole hiki i ke aupuni a me ka lahui ke pii ka waiwai i ka wa hookahi, oiai aole he mau hana hou e hooulu ia ana iloko o ke aupuni i mea e pii like ai ka loaa ma na aoao a elua. O ka uku maoli o na paahana ke hoolilo ia aku ana i ka loteri, a me ia mau dala e uku aku ai ka loteri i ke aupuni. Ina ke moeuhane nei ka lahui Hawaii e lilo ana lakou a pau i poe waiwai, kuonoono, hanohano, mahaloia, ona miliona, ona mahiko, ona loteri, a “ona” olalau e ae paha, eia lakou ke moeuhane olalau nei i ke aupuni o Kanehunamoku. Aole kanaka Hawaii i waiwai iki i ka piliwaiwai; aka, o ka mea oiaio, ua lehulehu na kanaka Hawaii i hooilihune ia a hooliloia i poe makilo malalo o ka la mamuli o ka hana akole he piliwaiwai. Ua pau aku na waiwai, na aina, a koe iho kahi welu i ka ili. Eia lakou ke uwe mai nei no ka lakou hana uhauha, aka, “Ua hala ka puulena aia i Hilo,” a eia ke hume nei i ka malo. Eia iho no hoi na poe kanaka che-fa e noke mai nei i ka uhauha i na wahi hapaumi a lakou – na kane, na wahine a me na kamalii lilo keia poe i ke che-fa, papau na umeke i ka ai ole. Aia keia poe ke hele nei ma na alanui me na buke nunui a me ka penikala, kuhi aku oe he poe Luna Helu keia poe a pau, eia ka he poe e helu ana i ka nui o na wahi kenikeni a lakou i lilo aku i na banako che-fa: He ku i ka hoopailua ke nana aku i na poe o keia ano. Ua oi aku ka paanaau o na hua “che-fa” i keia poe mamua o ka paanaau ia lakou o ka pule a ka Haku. Ke ilihune loa aku nei keia poe, kokoke e nali i ke pohue, eia nae, hoomau no i ke che-fa. Ke olelo nei keia poe, ina e holo ka bila loteri, alaila, pau ke che-fa: Ia wa anei e pii mai ai ka waiwai o ke aupuni a me ka lahui?
Aole loa! O ka mea oiaio, ina e holomua na hana piliwaiwai, e holo hope ana ka lahui. Aole hiki ke holomua laua i ka wa hookahi. Kue loa o Beritania Nui a me Amerika Huipuia i ka loteri no keia kumu. Ua ae ia ka loteri ma Lusiana no 25 makahiki i hala ae nei, aka, ua pii ae ka naauao o na kanaka Amerika, a ua kaiehu loa ia aku ka loteri mawaho loa aku o na palena o Amerika. Luisiana ka moku-aina ino loa ma Amerika, aka, oiai ua nana kee aku na kanaka hanohano oia mokuaioa i na kala kipe i haawiia aku ia lakou e ka hui loteri, me he mea la, e meamae hou aku ana ka inoa o Luisiana. O na dala kipe i haalele ia mai e na hoa o ka Ahaoelo o Luisiana, eia ia puu dala ekaeka imua o na maka o na hoa o ka Ahaolelo o Hawaii e kau ia mai nei. Ina uuku ke kupaa, nele ke kulana hanohano, a makee ole i ke kulana maemae, e hei ana lakou i ke pahele a na keiki kawili manu o Lusiana. Manao nae au, ua holomua loa ka Lahui Hawaii o ka 1892, aole lakou e kuloa haahaa iho ana e ohi i na dala kipe a na enemi e ake mai nei e hoolilo ia Hawaii i lua huna no na powa. O ka hanohano mau o Hawaii, aia ma ka lima o na hoa Hawaii o ka Ahaolelo o 1892, a ina lakou e kumakaia iko lakou aina ma ka ae ana i ka loteri e hookuonoono ma Hawaii nei – make no Pamano i ka i’o ponoi.
O ka hanohano ke paa ia a haule mai na lani. WAIALEALE.
KULA SABATI.
Okatoba 30. ka hai euanekio ana ma Anetioka. Oihana 11:19-30.
NOLAILA, o ka peo i hoopuehuia i ka hoomaau ana i puka mai no Setepano, hele no lakou a hiki i Poinike, a i Kupero, a i Anetioka, e hai aku ana i ka olelo i na Iudaio wale no.
20. Kekahi poe o lakou, he mau kanaka no Kupero a no Kurenaio kekahi, a hiki lakou i Anetioka, ao mai la lakou i ko Helene, e hai mai ana i ka euanelio o ka Haku o Iesu.
21. O ka lima pu o ka Haku kekahi me lakou; nui loa iho la ka poe i manaoio aku, a huli i ka Haku.
22. Kaulana aku la ia mea a hiki i na pepeiao o ka ekalesia ma Ierusalema; hoouna ae la lakou ia Barenaba e hele i Anetioka.
23. A hiki ae la ia, a ike ae la i ka hoomaikaiia e ke Akua, olioli iho la ia, a hooikaika mai la oia ia lakou a pau, e hoopili lakou i ka Haku me ka manao ikaika o ka naau.
24. No ka mea, he kanaka maikai ia, ua piha hoi i ka Uhane Hemolele, a me ka manaoio; a nui loa ae la ka poe i huiia me ka Haku.
25. Alaila hele aku la o Barenaba i Tareso, e imi ia Saulo.
26. A loaa iho la, alakai mai la ia i Anetioka. A puni no ko laua makahiki malaila, e hoakoakoa ana me ka ekalesia, a ao mai la i kanaka, he nui loa. Ma Anetioka i kapa mua ia mai ai na haumana, o na Karistiano.
27. Ia mau la hele mai la kekahi mau kaula, mai Ierusalema mai a Anetioka.
28. Ku mai la kekahi o lakou, o Agabo kona inoa, hioke mai la, ma ka Uhane, he wi nui e hiki mai ana ma na aina a pau; a hiki io mai na i ke au ia Kelaudio Kaisara.
29. Alaia @ ka manao o na haumana, o kela a me @ mea e like me kona pono, e hoouka aku i ka manawalea na ka poe hoahanau i noho ma Iudea.
30. A hana io no hoi lakou ia mea, a hoouka aku la na ka poe Iunakahiko, ma ka lima o Barenaba laua o Saulo.
PAUKU GULA. Oihana 11:21.
Nui loa iho la ka poe i manaoio aku a huli i ke Akua.
MANAO NUI. E hooholomua i ke Aupuni o ka Haku.
OLELO HOAKAKA.
O ka manao kumu ma ko Luka olelo hoike e pili ana i ka hoolaha ana aku i ka Euanelio, oia no ka hoomaka ana i ke ano o ka laha ana iwaena o ko na aina e. Ua moakaka ua kue na hoahanau Iudaio i keia ano hana. Aka nae, aole he mau palena o na kanawai o Mose i aua ai i ka Euanelio o ko ke Akua lokomaikai i na kanaka hewa ma ka mua i ka lahui Iudaio, mahope i ko na aina e a pau loa. O Korenelio ke kanaka koikoi mua i hoohuli ia i ka manaoio. Ua nui no ko na aina e i hookomoia mahope ona. Ua huhu loa n hoahanau Iudaio e like me ke kaikuaana o ke keiki uhauha. Aka nae ua mau no ko ke Akua Iokomaikai. Mamuli o kona hooponopono ana a me kona alakai ana i kekahi a me kekahi, ua ulu pono ka Ekalesi ma kela a me keia lahui. Aole e hiki i ka poe manaoio ke hookaawale aku a hoole loa i ka poe hewa i loaa ia lakou ka Uhane Hemolele. Ina paha ua launa pu ke Akua me na mea o ia ano, pehea e hiki ai i kona poe ponoi ke hoole i ka poe mihi a me ka manaoio.
19. Poinike – oia no ka aekai ma ke komohana o Ierusalema, he 120 mile ka loa, 20 ka laula, ma kapa o ke Kaiwaenahonua. Kupero – he mokupuni ma ke Kaiwaenahonua, he 60 mile ka mamao mai k aekai o Kanaana. Anetioka – ke kulanakauhale alii o Suria, kehaki o na kulanakauhale nui ekolu o ka honua me na kanaka he 500,000; o Roma ka mua, o Alekanederia ka lua. 20. Kurene – ma ka aekai o Aferika, ma ke komohana o Aigupita. Ua nui loa keia poe ma Ierusalema, a malaila ko lakou halehalawai ponoi. Helene – he poe hoomanakii. 21. Lima – oia no ka mana. 22. Hoouna – he elele i hoomanaia e hoopau ai i ka hookomo ana i ko na aina e, ke ole ka poe i lilo mua ai i ka hoomana Iudaio. Barenaba – no Kupero kona one hanau, kokoke i Anetioka. 23. Olioli – ka mea, oia malaila oia ma ka hana a ka Haku, ma keia hookomo ana i ko na aina. 25. Tareso – kahi o Saulo i hanau ai, he kulanakauhale nui ma Kilikia, i keia wa ua like ka nui me Honolulu. 26. Karistiano – oia ko Kristo poe. 27. Kaula – no lakou ka mana e hoike aku ai i na mea e hiki mai ana. Agabo – ka mea nana i halawai hou ai me Paulo he mau makahiki mahope ae Oihana 21:10. 28. Wi – i hoolaha nui ia keia pilikia, no na makahiki elua A.D. 42-45. 30. Saulo – ma Ierusalema A.D. 45, no ka nui o ka ilihune o ka poe manaoio.
HE MAU NIELE.
Ka manaoio ana aku ia Iesu, pp. 19-21. Heaha ke kumu no ke kikipaku ana i na haumana o Iesu mai Ierusalema aku? I na aina hea i hele aku ai lakou? Ehia mau mile? Heaha ko lakou ano hana? Ia wai haieuanelio lakou? Owai ka inoa o ke kulanakauhale kahi a lakou i haieuanelio i ka poe hoomanakii? Heaha ka nui o na hua a lakou i ohi ai? Pehea i lanakila ai lakou? Ua holomua anei ka euanelio i ka wa hoomaau? Heaha ka elelo i hoohuli ai i ka poe pegana? Heaha ka mea a lakou i haalele ai ma ka huli ana i ka Haku? Ehia makahiki keia ano hana mahope o ko Iesu ala hou aua? He mau luna ekalesia anei keia poe hai euanelio? E pono anei i kela a me keia hoahanau e hai euanelio e like me ka hiki? Ua kupono anei ka mokuahana o ka poe karistiano, hakaka, kaawale, paonioni?
Ka lawelawe ana i kona inoa, pp. 22-26. Heaha ka lono i loaa ma Ierusalema? Owai ka elele mai ka Ekalesia Ierusalema? Heaha ke kumu no ka hoouma ana aku i kekahi elele? Heaha ka Barenaba mau hana ekolu ma Anetioka? Heaha ka lua o keia mau hana? Owai ka inoa o ka mea kokua a Barenaba i imi ai? Ehia mau makahiki ko laua hana pu ana? Owai ka inoa hou i loaa i loaa i ua kaumana o Iesu? Heaha ke ano o ka inoa Karistiano? Owai ka poe kupono e kapaia mamuli o keia inoa? Heaha ke ano o na huaolelo “o ka lima o ka Haku?” Pehea e hiki ai ke hana pu ka mana Akua me na manao o na kanaka? Ua liki anei o Barenaba i ka naauao pookela o Saulo? Heaha ka oihana oi aku o ka lanakila, ka hai euanelio. Ke kahu ekalesia? Ua hana anei na mea elua wale no, ua hana pu anei ka ekalesia holookoa?
Ke kokua ana i kona mau hoaloha, pp. 27-30. Owai na mea e ae i hiki mai ai i Anetioka? Heaha ka wanana mai kekahi mai? Pehea i hookoia keia wanana? Heaha ka hana o ko Anetioka i ka ilihune o ko Ierusalema? Ua kue anei ko na aina e i ka poe manaoio Iudaio? No ke aha la ka hoouna aua aku i ko lakou mau dala ma ka lima o Barenaba laua o Saulo? Heaha kehaki mau rula no ka hooponopono ana i ko kakou mau haawina manawalea? Hiki anei i ka hoahanau karistiano ke hoole i na iulu dala no ka pono o ka poe nele?
MANAO PILI.
- E lanakila ka poe kue i ka ekalesia anei?
- Ke hai euanelio nei anei oe e like me ka hiki?
- He mea e hauoli ai anei ka hoohuli ana i ka poe hewa i ka pono?
- Ua loaa anei ia oe he kulana maikai e like me Barenaba?
- Ua pilipaa anei oe ia Iesu?
Ka Mokukaua America Alliance.
Ua ku mai ma Honolulu nei i ke kakahiaka o ka la 12 o Okatoba nei, ka mokukaua America Alliance, J. C. Rich, Aliimoku, iloko o umikumamahiku la holo mai Kapalakiko mai. He moku laau keia nona ka nui he 1,375 mau tona, i kapiliia ma Norfolk, Vireginia, i ka 1873. Ua komo oia iloko o ka helu o ke aumoku kaua i ka 1876, a i ka 1881, ua hoouna ia oia i ka Akau e huli e hoopakele i ka puali huli welau Akau a ka moku Jeanette malalo o Lutanela Greely, a ua holo oia a komo i ka latitu akau keikei loa 80 degere, 10 minute. He elua o na aliimoku ma ia huakai hoopakele e koe nei iluna o ka moku i keia wa. I ka 1889, ua hana hou ia oia no eha malama, me ka noho ana mawaho o ka helu mokukaua. I ka la 16 o Ianuari, 1890, ua hookomo hou ia iloko o ka helu mokukaua, a ua haalele i ka pa kapili mokukaua a holo ae la no na awa ma ka poepoe kahiko, e komo ana ma ke Kaiwaenahonua, puka ma ke alawai oki a Sueze o holo loa aenei ahiki i Iapana i hoi ae ai oia a komo i ka pa kapili moku o Mokupuni Liowahine ma Kapalakiko e hana hou i na poino i loaa iaia ma ka ili ana ma Iokahama i kala 26 o Feberuari aku nei i hala. O kona loa, he 185 kapuai, laula 35 kapuai, a o ka hohonu iloko o ke kai he 14.3 kapuai. O ka nui o kona mau kanaka, he 169 mawaho ae o na aliimoku. I holo mai nei oia e pani ma ko ka mokukaua hao hou Bosetona wahi maanei. O kona kapena ponoi, o William Barclay e hiki mai ana ianei e hui me kona moku.
Eia ka nui o kona mau aliimoku i kaia wa:
Commander – J.C. Rich.
Lieutenants – S. P. Comly, M. L. Wood, R. Henderson.
Ensigns – C. C. Marsh, J. C. Drake, T. Washington, F. Boughter.
Surgeon – J. C. Wise.
Paymaster – Reah Frazer.
Chief Engineer – H. N. Stevenson.
Assistant engineer – H. Hall.
Lieutenant – E. K. Coll, U.S.M..C.
Pay Clerk – E. S. Updike.
OLELO HOOLAHA.
KE KAHEA AKU NEI AU I KA’U KANE mare ia Ahana (Pake) no Kaluaokeanini. Wailai, Kau Hawaii, mamua, ina oia ma Hawaii nei i keia wa, e hoomanao mai oia ia’u, no ka mea, ua loihi kona manawa i nalowale aku ai mai ia’u aku, a ua maopopo ole e ia paha oia ke ola nei, a ua make paha. No ka mea ina ua make oia, alaila e mare ana au i kane hou i mea nana e malama i ko’u ola. A o ka poe a pau i ike iaia, e hoike mai lakou ia’u.
KEKUALOA AHANA.
Honolulu, Sept. 26, 1892. 2409-3
Hoolaha Lunahooponopono Waiwai.
EIKE AUANEI NA KANAKA A PAU. O KA poe a pau, he mau koi ana ka lakou i ka waiwai o Wong Foon (ch) o Makawao, Maui, i make kauoha ole, e haawi mai lakou i ka lakou mau bila kupono a oiaio iloko o eono mahina mai keia la aku, i ka mea nona ka inoa malalo nei, a i ole pela. e hoole mau loa ia aku. A o ka poe i aie i ka waiwai i olelo ia, e hookaa koke mai lakou i ka mea nona ka inoa malalo nei.
AWANA.
Lunahooponopono o ka waiwai o Wong Foon. 2409-8
@oolaha @ou.
Mutual 76 – NA TELEPONE – BELL 179
C.E. WILLIAMS,
KA POE HOOKOMO MAI, KUAI AKU A ME
HANA PAKA O NA HOONANI HALE
MAIKAI O NA ANO A PAU ME KA MAKEPONO.
ME NA
Piano i Hanaia
Me ke kupena i
keia ea.
Aole Mu e komo.
E LOAA NO
Na He Kupapau
Na Pohaku Mabela@e
wae ai a ka
Makemake Lawe.
MAANEI E LOAA AI
NA LAKO KANU KUPAPAU, KAA
A me na Pono Ia-loa i ke kino o ka mea aloha.
HELU 103 ALANUI PAPU - - - - HONOLULU.
@
Ka Halekuai Laau Lapaau Hou
HUINA O NA ALANUI PAPU ME MOI.
Ke hoolako mau ia nei me na laau lapaau oi loa o ka maikai ma Honolulu nei a ke kuai ia nei me ka emi loa.
Ka Laau Kunu maikai,
Ka Laau Hoomaemae Koko Saseparila,
Na Hua-ale maikai,
Na Hua-ale ma’i fiva maikai,
Na Paakai pipii maikai,
Na Paakai hoonaha maikai,
Na Sopa a me na Waiala maikai,
Na Aila Niu hamo lauoho maikai.
E hoomanao i ka inoa a me kahi o
HOBRON a me NEWMAN.
Hoolaha Hooko a me ke Kuai o ka Moraki.
I KULIKE AI ME NA HOOKO ANA O Kekahi moraki i hana ia e ELIZA W. HOLT (i make i keia wa) a me ROBERT W. HOLT, kana kane, o Honolulu, Oahu, ia Chas. R. Bishop, Hohn H. Paty a me Samuel M. Damon, na hoahui e lawelawe hana mei malalo o ka hui o Bishop & Co., i kakau ia i Iune 16, 1888. kope ia ma ke Keena Kakau Kope o ke Aupuni, Buke 110 a ma na aoao 388-390; ke hoolaha ia aku nei ka lohe i na mea a pau kemakemake nei ka poe e paa nei i ka moraki e hooko aku i ua moraki la no ka uhaki ia o ka aelike, oia ka hookaa ole ia o ke kumupaa a me ka ukupanee i ka wa e hookaa ai.
Ke hoolaha hou ia aku nei, o na waiwai a pau i paa maloko o ua moraki la, e kuai ia aku ana ma ke kudala akea. ma ka hale kudala o Jas F. Morgan, ma Honolulu, ke hiki aku i ka POAKAHI. la 24 o Okatoba, 1892, ma ka hora 12 awakea o ia la.
O ua waiwai la penei ke kuhikuhi ana:
1. O kela apaua aina a pau e waiho la ma ka aoao hikina o ke alanui Papu, Honolulu, nona ka ili he 24-100 o ka eka, a oia ka hapa o ka aina i kuhikuhi ia ma ka palapala hoolilo a Haalelea ia Geo. Wood, i kope ia ma ke Keena Kakau Kope, Buke 6 a ma ka aoao 149, e noho ia nei e A. W. Clark ma ka hoolimalima no ka $480 o ka makahiki.
2. O keia apana aina e waiho la ma ka aoao komohana o ke alaui Papu. ma Honolulu, makai o ke ala e komo ai i ka Hale Hui mua loa o na Geremania, nona ke alo a me ka hope he 96 kapuai a me ka hohonu ma ka huina kupono i ua alanui la, he 100 kapuai, e noho ia nei e J. J. Cardin no ka uku hoolimalima he $480 o ka makahiki.
3. O kela apana aina a pau e waiho la ma Kapuukolo, Honolulu, nona ka ili he 3-100 o ka eka, a oia ka aina i kuhikuhi ia iloko o ke Kuleana Hoona Aina 1039 ia Kamanu. i hoolimalima ia ia J. F. Colburn no ka $120 o ka makahiki.
4. O keia apana aina a pau ma alanui Kula, Honolulu i kuhikuhi ia iloko o ka Palapala Sila Nui Helu 1107, Kuleana Hoona Aina 1037 ia Hanunu, oia no ka aina hookahi i hoolilo ia i ua Eliza W. Holt la ma ke kuai a A. A. Doiron ma Okatoba 3, 1884, a i kope ia ma ka Buke 89. aoao 143.
BISHOP & CO.
Na mea e paa nei i ka moraki.
Thurston & Frear. na loio no ka moraki.
Honolulu Sept. 26, 1892. 2409-4
KUAI KUDALA
A KA HOPE ILAMUKU O KA APANA
O KOOLAULOA, OAHU.
MA KA MANA O KEKAHI PALAPALA Hoomalu Waiwai mai ka Aha Apana mai o Koolauloa, Oahu, ma ka la 23 o Sepatemaba, M. H. 1892, e kue ana ia KUMUMU (k.) ka mea hoopiia, no ka pono o NALUAHI (k) ka mea hoopii, no ka huina dala kanakolu-kumamaono ($36.00). Ua hoomalu au a e waiho aku ana ma ke kuai kudala ma ke akea, ma ka
HORA 12 AWAKEA,
O KA LA 26 O OKATOBA, 1892,
ma ka puka o ka Hale Hookolokolo ma ka pa ma Hauula, Koolauloa, Oahu, i oleloia. E lilo no i ka mea koho kiekie na pono a me na kuleana a pau o Kamumu (k.) ka mea i hoopii ia maloko o na waiwai ona malalo nei. ke ole e uku e ia mai mamua ka huina dala i oleloia, na uku komisina, na koina a me ko’u mau lilo a pau no ka hoomalu ana, penei na waiwai i hoomalu ia: -
Hookahi Lio kane apowai laekea kua puka.
Hookahi Mikini Humuhumu lole Waita Holo.
Ekolu Umeke Laau Kou ano liilii.
H. KAUAIHILO,
Hope Ilamuku o Koolauloa.
Kapaka, Sept. 5, 1892. 2410-2
HOOLAHA.
E NOHO ANA KA LUNAKANAWAI Kaapuni o Kohala a me Kona, ma ke Keena, penei:
Ma Hookena, Kona Hema. La 15 me 17 o Okatoba, 1892, hora 9 kakahiaka.
Ma Kailua, Kona Akau. La 20, 21 me 22 o Okatoba, 1892. hora 9 kakahiaka.
Ma Kapaau, Kohala Akau. La 27, 28 me 29 o Okatoba, 1892, hora 10 kakahiaka.
Ma Waimea, Kohala Hema. La 4 me 5 Novemaba, 1892, hora 10 kakahiaka.
S. L. AUSTIN.
Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu, D.H.P.A. Hilo, Sept. 14, 1892. 2408-@
Hale Hana Kopa o Honolulu.
Ua paa aenei ka Hale Hana Sopa Mahu @on o ka poe no lakou na inoa malalo iho a ua makaukau lakou e hoolawa aku i ka poe piepiele i na
Kopa Maikai Loa Maoli
I hookomo ia iloko o na Pahu 100 paona mai ke 42 a 58 auka Kopa pakahi.
Ke hooia nei makou i ka oi o la MAIKAI o ka makou KOPA mamua o na Kopa o waho mai.
Ua kuni ia mawaho o ko makou mau Pahu me ka hoailona “HONOLULU SOAP CO.,” a e
Kuai ia e na Halekaui Liilii a Pau.
HUI HANA KOPA O HONOLULU
M.W. McChesney & Sons,
Na @gena. 2896
E HOOMAKAUKAU
I NA OHE.
I NA OHE NO NA PAPALE, MOENA A ME na Peahi. E hoouna mai i na kauoha ia
L. TURNER,
2406-4T Hilo.
HOOLAHA.
O NA KANAKA A PAU E LOAA E HELE wale ana maluna o ka AINA HANAI PIPI O PUUHUE, Kohala. me ka loaa ole aku o ka Palapala Ae mai ka Luna Nui aku, e hopu a hoopii ia e like me ke kauawai.
EBEN P. LOW.
Luna Nui o Puuhue.
Kohala, Hawaii, Sept. 26 th , 1892. 2409-@
OLELO HOOLAHA!
MA KA NOHO ANA O KA HALAWAI O KA Papa Kalepa o PAUWELA STORE CO., ma ka la 4 o Augate, ua hooholoia e wiaho na Luna nui o ka Hui i ko lakou mau uku, no elua mahina koe uae ke kupakako. O ka poe i aie i ka Hui, e hookaa ana hoi i ke kupakako, aole ohi ia ko lakou uku komisina. O ka poe i aie, e oluolu e uku ae o hooko ia ka mana o ke kanawai.
PAUWELA STORE CO.
ma o ka Papa la.
Pauwela, Sept. 17, 1892. 2408-4@
Hoolaha Hookapu Komohewa.
KE HOIKE IA AKU NEI KA LOHE I NA Ona a pau o na holoholona e helehewa la maluna o ko makou mau Aina ma HUMUULA a me ka hapa mauka o Piihonua, Hilo, Hawaii, e lawe koke aku ia lakou me ka hookaulua ole, a i ole ia e hoopii ia no e like me ka piha o ke kauawai.
HUMUULA SHEEP STATION COMPANY
Na ARMIN HANEBERG
Kalaieha, Apr. 8, 1892. 2389-@
HOOLAHA.
E ike auanei na kanaka a pau ma keia, owau o ka mea nona ka inoa malalo iho nei, ke hoike aku nei i na poe a pau i aie mai ma ko’u
HALEKUAI MA HILO, HAWAII,
e pono e hookaa koke mai i ko lakou mau aie mua maloko o na
Mahina – Ekolu
mai keia la aku; a e oluolu ia ana no na poe e hookaa pau mai ana ia mau aie, e aie hou mai.
O na waiwai o ko’u haiekuai ma keia mua aku, e kuai ia aku no ma ke
KUMUKUAI OLUOLU
a makepono no hoi, a e hoopiha ia no hoi me na
WAIWAI ANO HOU LOA
i oi ae mamua o ko na au i hala aku, a he @m@ iho na kumukuai ma
Ke Dala Kuike
Owau no me ke aloha,
C. Y. AIONA.
Hilo, Hawaii, Aug. 26, 1892. 2405-9@
Hoolaha hooko a me ke Kuai o ka Moraki.
I KULIKE AI ME KA MANA KUAI ILOKO o kekahi moraki i hanaia i Maraki 15, A.D. 1890, e WILLIAM C. ACHI o Honolulu, mokupuni o Oahu ia Alexzander J. Cartwright o Honolulu i make, i kope ia ma ke Keena Kakau Kope Buke 123 a ma na aoao 201-203, nolaila ke makemake nei o Bruce Certwright a me Alexander J. Cartwright, na Luna Hooko Kauoha a Kahu waiwai malalo o ka palapala kauoha a Alexander J. Cartwright i make, no ke kumu, ka uhai ia o ka aelike, oia ka hookaa ole ia o ke kumupaa a me ka ukupanee i ka wa e hookaa ai.
Ke hooolaha hou ia aku nei ka lohe, o keia mau aina a pau, na pono hoaaina a me na pono pilikana iloko o ua moraki la, e kuai ia aku no ma ke kudala akea ma ka hale kudala o James F. Morgan ma Alanui Moiwahine, Honolulu, ke hiki aku i ka POAKOLU, la 26, o Okatoba, A.D. 1892, ma ka hora 12 awakea o ia la.
O na waiwai i paa maloko o ua moraki ia, penei ke kuhikuhi ana:
1. He @-100 o ka eka ma Kalawahine, Honolulu, Oahu. a i lilo mai i ua William C. Achi la ma ka palapala kuai a Bishop & Co., ma ka la 20 o Aperila, 1889, a i kopeia iloko o ka Buke 112,aoao 454.
2. He 18-100 o ka eka ma Kalawahine, Honolulu, Oahu, a i lilo mai i ua William C. Achi la ma ke kuai a Bila Kawaa, Buke 107, aoao 125.
3. He 2@ mau eka ma Kapaakea, Honolulu, Oahu, a i lilo mai i ua William C. Achi la ma ke kuai a Lam Chung Wa ma ka la 31 o Ianuari, 1889, a i kope ia ma ka Buke 111, aoao 242.
4. He @ mau eka ma Kapaakia, Honolulu, Oahi, a i liko mai i ua William C. Achi la ma ke kuai a Mary Hyde, Buke 119, aoao 324.
5. He 378 mau eka ma Kealakomo, Puna, Hawaii, a i lilo mai i ua William C. Achi la ma ke kuai a Joe Mahu, ma Okatoba 18, 1888, a i kope ia ma ka Buke 115, aoao 88.
6. He 126 mau eka ma Kealakomo, Puna Hawaii, a i lilo mai i ua William C. Achi la make kuai a Wailehua, ma Okatoba 9, 1888, a i kope ia ma ka Buke 118, aoao 281.
BRUCE CARTWRIGHT ma me ALEXANDER J. CARTWRIGHT, na Luna Hooko Kauoha a me Kahu Waiwai malalo o ka Palapala Hooiliua a Alexander J. Cartwright i make, na mea e paa nei i ka moraki.
Kuike ke dala. Na uku hana palapala, aia i ka mea e lilo ai.
No na mea i koe, e ninau ia @ M. Monsarrat, Lolo no Bruce Cartwright me Alexander J Cartwright, na Luna Hooko Kauoha a me Kahu Waiwai malalo o ka palapala hooilina a Alexander J. Cartwright i make.
Kakau ia ma Honolulu, Okatoba 1, 1892. 2409-4