Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXI, Number 42, 15 October 1892 — Page 1
| This text was transcribed by: | John Budisurya Luckman |
| This work is dedicated to: | to my niece Zoe Nimpoeno, GO ZEE ZOE ZEE! |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
Hoolaha Loio.
ANTONE ROSA,
(AKONI)
@ a he Kokua ma ke Kanawai.
LUNA HOOIAIO PALAPALA.
@ Hana ma Alanu Kaahumau.
2370-
NELLIE ME. LOWREY,
NOTARI no ka LEHULEHU
A HE
LUNA HOOIAIO PALAPALA A ME NA
PALAPALA HOOHIKI.
@ hana me W. R. Kakela, LOIO, ma ka @makai o ka Hale Leia, Honolulu. 2370
P. PUHALAHUA.
LOIO LOIO LOIO
@ ia mai au e lawelawe imua o na Aha @alu a me Apana a pau o kiea Aupuni. He @ Hooiaio Palapala no ka Apana o Hana, Mokupuni e Maui.
E loaa no au i ka Ua Peepapokahu o Kaupo, a @ Hana i kekahi manawa. 2387-11y@
E.G. HITCHCOCK
(AIKUE HIKIKOKI.)
Loio a Kokua ma na mea a pau e pili ana ma ke Kanawai.
@ NO NA BILA AIE ME KA AWIWI
Hilo, Hawaii. 2370
J. S. SMITHIES (KAMILA,)
NOTALI no ka LEHULEHU
A HE
Agena Haawi Palapala Mare
Mahukona, Kohala, Hawaii. 2378-1y
W.R. KAKELA,
Loio a he Kokua ma ke Kanawai.
HE LUNA HOOIAIO PALAPALA.
2370
WILLIAM C. ACHI,
LOIO a he Kokua ma ke Kanawai imua o na Aha a pau o keia aupuni.
He NOTARI no ka Lehulehu a BOROKA no @Waiwai Paa.
Keena Oihana, Helu 86, Alanui Kalepa, Honolulu, Oahu. 2370
JAMES M. MONSARRAT, (MAUNAKEA)
Loio a he Kokua ma ke Kanawai
HE LUNA HOOIAIO PALAPALA.
E hana ia no na palapala Kuai, Palapala Hoolimalima, a me na Palapala Pili Kanawai e ae ma ka olelo Hawaii. Dala no ka hoaie ma ka moraki ma na Waiwai Paa.
Keena Hana: Hale Pohaku hou ma ka aoao ma Waikiki o ka Halewai, aianni Kalepa. 2370
WILDER & CO., (WAILA MA.)
Mea Kuai Papa a me na Lako kukulu hale o na ano a pau, a me na mea e ae a pau e pono ai o ka hale.
Kihi o Alanui Moiwahine me Papu.
2396-q
KO BIHOPA MA,
BANAKO MALAMA DALA
ELAWE NO MAKOU I NA DALA HOOMOE ma ka hoaie ana ma ko makou BANAKO Malama Dala malalo o keia mau kumu:
Ina e hoomoe mai ke kanaka hookahi i na dala Elima Haneri, e uku no makou i ka uku panee ma ka Elima Hapahaneri o ka Makahiki, mai ka wa aku o ka lawe ia ana mai o ke dala, ke waiho ia ke dala hoomoe i ekolu mahina, a ua waihoia paha ke dala a hala na malama ekolu i ka wa e hooponopono ia ai na helu. Aole uku panee e helu ia maluma o na dala hakina no na la elua paha o ka mahina.
Aole uku panee e uku ia i na dala e lawe ia aua maloko o ekolu mahina mai ka wa aku a ka hoomoe ia ana mai.
He 30 la mamua ae o ka unuhi ana aku o kekahi kanaka i kana mau dala, e hoike e mai i KA BANAKO, a e luwe pu ia mai ka buke dala i ka wa e kikoo ai.
Aole dala e uku ia, aia wale no ma ke kikoo ka mea nana i hoomoe mai i ke dala me ka @awe pu mai i ka buke hoahu dala.
i kala mua o Sepatemaba o kela a me keia makahiki e hooponopono ia ai na helu o na mea a pau, a o na uku panee i uku ole ia maluna o ua puu dala a pau e waiho ana me ke kikoo ole ia, e helu ia ma ka aoao o ka mea hoomoe dala mai i hala na malama ekkolu. a ma ia wa aku e hui ia me ke kumupaa mua.
O na puu dala haomoe mai maluna o elima haneri dala, e lawe ia no mamuli o ka aelike pu ana.
E hamama ana ka Banakao ma na la a pau o ka hebedoma, koe na Sabati a me na la Kulaia.
BIHOPA MA.
Honolulu, Ian. 2396-Q
J.T. WATERHOUSE,
(WALAKAHAUKI.)
Halekuai o na Lole Nani Panio!
@LAKOHAO.
Na Lako Hana Mahiko,
A PELA AKU @ NUI WALE.
Alanui Moiwahine, - - Honolulu. 2396-q
ALLEN & ROBINSON,
NA MEA KUAI PAPA O NA ANO A PAU E loaa no ma ka UWAPO O PAKAKA, Honolulu, make kumukuai makepono loa, no ka @omaikai o ka lehulehu e makemake ana e k@ u@ hale. E kipa mai a e ike kumaka. 2396—q
J.HOPP. & CO.,
Na Poe Hana ma na Lako Hale o na ano a pau!
Hana Moe, Na Uluna Pulu, Etc.
Noho no ka Hoolimalima ana, ua Lako Hale me ke Kumuhuai emi. Honolulu. 2396-q
He Moolelo
NO KA
Ui Nohea Berela.
Ke Kamehai hoopono – Ke kupaa
me ka lulu ole – He wahine na ke
Kane hookahi – Ke au popilikia
a me ka huli ana o ka pomaikai
mahope o ka wahine.
MOKUNA XXVIII.
LILO I HOOKAHI – KE AKAKU O
DANE KONIA – MAULE BERELA.
He mau olelo pane pololei keia a Berela. Ua ike a ua hoomaopopo oia i kona kulana. He kulana kona e ku nei i keia wa aole i ka maopopo pono. He hou pao wale no keia. he hou poo me ka maopopo ole. Aka, o ka mea nui o ka puuwai ka waihona o ke aloha. Pehea ia wahi laahia o ke kino o ke kanaka? Ua lilo mua e ka mea heluhelu! Ua lilo mua ia Desemona Nobala. Akahi no a hoonaue ia ka waihona aloha o ka Ui Nohea Berela. Akahi no a hookupikipikio ia. He oiaio, ua mare oia i ke kane a ua manao oia ua make. Ua make io no ma kona manao ana, aka, ua ola hou no nae ma ka inoa a me ke kino pu. He mare wale ana no keia a Berela ma ke ano o na “la opiopio!” He mare a he ohohia o ka manao no ia manawa wale iho no a pau ae. Ua aloha. Aloha kupouli paha. Aloha paha i hiki koke iho. Ua alako ia paha ka manao mahope o keia aloha a mare koke. Pela io paha. Pela io no. A heaha ka hopena? Na ka me heluhelu no e kaana pono i kona manao. E hoomaopopo pono i kona waihona noonoo, alaila, kuailo ponoi iho i ka manao a hoohalike ae me ka moolelo o ka Ui Nohea Berela. Aka, i keia wa a kakou e moolelo nei no Berela ponoi a me kana mau hana, akahi no a maopopo pono, a akahi no a moakaka lea i ka mea heluhelu, ua aloha io ka oia i keia manawa me ka oiaio. Pomaikai o Desemona Nobala, no ka mea, -- o ka manao aloha mua e lilo iaia, o ka puuwai aku, ka waihona a ke aloha, a o ka hope, aole nae ia he mea uuku, o ke kino holookoa! E hoomahele ma keia meheu e ka mea heluhelu.
Ma keia wahi, ua manao ka mea unuhi ua hele loa na kamailio ana a kakou ma ke ano kakakii. Ua kakakii io no—i hewa no nae i ka mea nana i kakau ka moolelo. Nana i hookakakii. Nana i hoomakili mua, a ma ka kekahi ano, nana i hoomaoe mua. Aka, ua lawa paha keia. E hoi iho ka kakakou kamailio ana a ma ka moolelo maoli.
He nui aku no na hopunaolelo a Berela i manao ai e pane aku ia Desemona, aka, iaia i hooki iho ai i kana mau kamailio ana e like me ia i hoike ia maluna ae, ua uwe iho la oia me ka haalulu pu o ke kino. He uwe keia no ka hoonaukiuki i hui ia me ke aloha. Hoonaukiuki oia ia Desemona no kela mau olelo hope ana, aka, aloha oia iaia, no ka mea, ua lilo mua kona puuwai iaia. Uwe haaloulou oia. Aole ana mea nana e ae. Eia laua i keia wa iloko o ke keena hookipa. He manawa wale no no kekahi poe e ae e komo aku ai a ike ia laua. Ike ia aku e u hooipoipo ana. He mau mea ole nae keia ia Berela. ua mama ae kona uwe hookina ana. ua ea ae kona poo iluna. Au ae la kona mau maka ma o a maanei a ike iho la aohe he poe e ae oloko o ke keena a ia wa oia i pane hou aku ai:
“E lawe aku ia`u oiai au e ku hookahi nei, a i ole, haalele holookoa iho mailuna a lalo. Aole o`u inoa, aoie o`u inoa ma ka hanauna e hiki ai ia`u ke haaheo ae, a aole o`u waiwai. Aka, aole anei ou mau makamaka a hoaloha paha e kono aku ai? Ua hoike mai o Makaleka wahine ia`u he pilikoko ponoi nou ka Haku Hakuhesa. He inoa Eia kona a malia o huhu ino oia no kou lawe ana ia`u i wahine mare. Pehea kaua a pehea iho la ka pono? E nana iho no oe i ko kaua mau kulana pakahi mamua o kou hookoana i kou manao.”
“A ina he pilikoko oia no`u heaha iho la kana mea e kamailio a kue ai?” wahi a Desemona i pane aku ai. “Aole he mau hana hoomaopopo mai a ka Haku Hakuhesa ia`u, a aole no ana mau ninau ana no`u a me ka`u mau hana. Pilikia au, he ole kona nana mai, waiho au ma kahi moe, he ole kona kiei mai. A malia aia a lele ae ka hanu ola iloko o keia kino a waiho iho ke kino kupapau, malia ma ia wa e hookokoke mai ai kona mau kapuai wawae a kiei iho ia`u e waiho kino lepo ana! E ae aku au, he makuakane oia no`u. Nui kona waiwai a honohano pu. Nui kona kiekie. He Ela oia. He Ela hanohano. Aka, heaha kana mea e hana ai no`u, a heaha ka`u mea i hana aku ai iaia ana e hoopale haalele loa mai nei? E noho oia iloko o kona hano haweo nui. E ai uhauha oia. E ai oia me ka haawi ana ma ka akau a me ka hema. E uhaai. E lealea. Aka, aia no he la e hiki mai ana, he la kamahao e kakaa ai o kona mau maka, OWAU NEI O DESEMONA NOBALA, ke noho haku maluna ona a me kana mau mea a pau! E kulou mai no kona poo haaheo imua o`u. Kukuli mai kona mau kuli paakiki imua o`u. E akahele auanei na hehina a kona mau kapuai wawae hookano, a maluna o na mea a pau, e ike oia ia`u a me ka`u wahine i pono oia i na la ohohina! Ua olelo au e ike oia! E ike oia ia`u a me ka`u a hoomaopopo pu ma na ano a pau! E like me kou hoike pololei ana mai i kou moolelo, pela au e hoike aku nei i ko`u. E hoike pu aku au aole au i hemolele. He hewa, he kina a he hala kekahi i hana ia. He mau hewa liilii. He mau kina he mau hala i helu ole ia iloko o keia mea he aloha o ka makua i kekeiki a pela ke keiki i ka makua. O keia a pau loa he mau mea ole ia. Ua lawa ka kaua mau kamailio ana no ka Haku Hakuhesa a me kana mau hana. Aka aole anei oe i ike e ke aloha, ua hoopalau ia kaua i keia wa a i ka la apopo kaua e mare ia ai, aole loa eo i haawi mai i wahi muki honi hookahi na`u?”
(Aole i pau.)
Alanui Hao Hou ma Amerika Hema
Ke hoomauia nei ka onou ana i ka hoomoe i ke alanui kaa ahi e a`e aku ai mawaena o na mauna Anede e hoohui ia ai na alanui kaa ahi o na Ripubalika o Urugue a me Kile ma Amerika Hema. Ke Hui keia mau alanui e hoomoe ia nei mai kela a me keia aupuni mai o laua, alaila ua hiki loa i na ohua a me na ukana ke halihali ia mai Valaparaiso ma Kile a hiki Buanosa Aresama Urugue, iloko o na hora he kanahiku-kumamalua wale no. Ke kokoke aku nei na alanui e pau i ka hana ia a paa.
Ke pii mahuahua mai nei ka makemake ia o ka Chamberlain Colie Chorela a me Darrhoea Laau Lapaau Oia, mamuli o ka ike o ka poe a pau i hoao i na hopena maikai i loaa mai, a na lakou aku hoi i hoikeike aku i ko lakou man hoalauna. Ke hilina nei makou aohe mau hookaulana kiekie e ae a nui. E kuai ia aku no e na mea kuai laau lapaau a pau, BENSON, SMITH & Co. na Ageua ma Honolulu.
He nui ka hoonaluea ana a ka ma`i ma ka opu i keia kau, wahi a G.W. Shivell, ka mea kuai laau lapaau, o Wickliffe, Kenetuke, “a ua nui launa ole mai na noi no ka Chamberlain Colie, Cholera a me Diarrhoea Laau Lapaau Ola. Ua hoolilo aku au ma ke kuai ia eha mau omole o kela laau i keia kakahiaka. Ua ike ia kekahi ola ano kupanaha a keia laau, a ma na ma`i no a pau ua keu a ka holopono. “ E kuai ia aku no e na poe kuai laau lapaau a pau, BENSON, SMITH & Co. na Agena ma Honolulu. 2406-4t
AHAOLELO O 1892
LA HANA 101, OCT. 1, 1892.
Hoomaka na hana e like me ka mau.
NA PALAPALA HOOPII.
Na Iosepa, mai Wailuku mai, e kue ana i ka bila lotari. Waiho ia a noonoo me ka bila.
Na ia luna no, mai Kipahulu mai, (1) aole e koho i na wahine i mau kumukula; (2) na na makua e koho i ka makai kula; (3) aole e koho ia kekahi i kumuluna ina aole ona ike i ka himeni. Waiho ia i ke komite o na mea huikau.
Na ia luna no, mai Kaupo mai, e pa ia na aina ma na aoao o na alanui aupuni. Aia i ke komite o na Aina Aupuni.
Na Waipuilani, mai Kona mai, (1) e kue ana i ka bila lotari. Waiho ia a noonoo me ka bila; (2) e uku ia ke poho alanui o elua mau mea hoopii mai Kona mai. Haawi ia i ke komite mua i waiho ia ai na hoopii o ia ano.
Na ia luna no, mai Honaunau, Kona Hema mai, e kuulu ia i ona kula haole ma Honaunau. Haawi ia i ke ko@ Hoonaauao.
Na Kaumamano, mai Hamakua mai, e kue ana i ka lotari. Waiho ia a neenee me ka bila.
HANA O KA LA.
Oia ka noonoo ana i ke koena aku o ka Bila Haawina.
Hana hou, me na lako hale o na Hale Aupuni, $14,900. Hooholo ia me ka hoololi “a me na pakui i na hale aupuni.”
Hapai ia ka hoike a ke komite wae no na haawina kokua i na kula malu he $6,500.
Noi o Waipuilani a hooholo ia e noonoo pakahi na haawina.
Kokua i ke kula Hanai o Hilo, $1,500. Holo. Kula Hanai Kaikamahine o Kohala, $1,500. Holo. Kulanui o Iolani, $1,500. Holo. Kula Hanai Kaikamahine o Makawao, $1,500. Holo. Kula Hanalima o Kauai, $2,000. Holo. Kula Hanai Kaikamahine o Kawaiahao, $1,500. Holo.
Noi o Waipuilani e hookomo i $2,000 no ke Kulanui o Sana Lui. Hoole ia.
Noi o Waipuilani e hookomo i $500 no ke Kula Hanai o Kona. Holo.
Hoomaha ka hale a halawai hou i ka hora 1:30 auina la.
HALAWAI AUINA LA.
Akoakoa hou ka hale i ka hora 1:46.
Na haumana 9 i ke Kulanui o Oahu; Kulanui o Iolani 12; Kulanui o Sana Lui 21; Kamehameha 7; Kula Hanai o Hilo 8; -- $6,000. Holo.
Kumuao o na mea ike o ke Kulanui o Oahu, $2,400. Hoemi ia i $2,000 a hooholo ia.
Kukulu a hoomaemae i na halekula, $10,000. Holo.
Halekula a me ka hale noho o ke kumu ma Hanamaulu, $3,000. Hoemi ia a hooholo ia i $1,500.
Noi ke alii marsden, e hapai hou ia ka noonoo o na haawina i hooholo ia aenei. Ae ia.
Noi ke alii Marsden, e hooholo ia i $12,000 no ke kukulu a hoomaemae ana i na halekula a me na halekula hou. Mahope o ka hoopaapaa loihi ana, ua hooholo ia i $15,000.
Malama ana i ke ola o na paahao, $80,000. Hoopanee ia mahope aku.
Uku o ka Luna Hooia, $10,000. Holo. Hope Luna Hooia me ka uku o ka wa i hala, $5,000. Holo.
Hapai hou ia ka haawina no ka malama ana i ke ola o na paahao a hooholo ia i $80,000.
Hoomaemae ana i na luawai lepo, he $12,000. Holo.
Oihana Kinai Ahi o Honolulu, $40,000. Holo.
Hoopanee ka hale.
LA HANA 102, Oct. 6, 1892.
Hoomaka na hana e like me ka mau.
NA HOIKE KOMITE.
Na ke alii Baldwin o ka hapanui o ke Komite Waiwai no ka hoopii a ka poe kalepa o Honolulu nei e noi ana e hoopau i ke kanawai e auhau ai i 25 keneta maluna o ka pua pepa-hahau hookahi, ua ae lakou ia noi a he bila ka lakou no ia mea. Waiho ia ka hoike a me ka bila a lawe mai ka hapa nuku i kana hoike.
Na keia Komite hookahi no maluna ae, e ae ana e hoihoi aku ke aupuni Hawaii i na dala auhau he $120 no na makahiki ekolu i ohi ia maluna o na Kahu Waiwai o ke Kula Kamehameha, no kela wahi o ke Alahuki Moku e ku nei. Ae ia.
Na ke alii Williams o ke Komite Pai, ua pau i ke pai ia ka hoike a ke Komite Malama Oia a me na bila 183, 184, 186 ame 188.
NA OLELO HOOHOLO.
Na ke alii W. Y. Horner, he olelo hooholo, e malama ia i mau halawai o ka Hale ma na auina la Poaono a ma na po Poakahi, Poakolu a me Poalima. Waiho ia ma ka papa.
Na R. W. Wilcox, he olelo hooholo, e lawe ia ka bila Ahaelele hana kumukanawai mai ke komite wae mai e paa nei a e haawi i ke Komite hou. Waiho ia ma ka papa.
HANA O KA LA.
Oia ka heluhelu alua ana i ka bila 157 A, pili i na pake e komo hou mai, aia wale no o na pake ma ka oihana hanaiima, aole i kekahi mau hana kalepa a hanalima ike. Noonoo pakahi ia na pauku.
Heluhelu ia ka puku mua a hoopaapaa ka hale a hoomaha wale i ke awakea a halawai hou i ka hora 1:30 auina la.
HALAWAI AUINA LA.
Akoakoa hou ka Hale i ka hora 1:40.
Lilo hou ka Hale i ka hoopaapaa i ka pauku 1 o ka bila a pau wale ka manawa me ka holo ole.
Hoopanee.
LA HANA 103, Oct. 7, 1820.
Hoomaka na hana e like me ka mau.
Ma ke noi, ua haawi ia ka palapala hookohu o na alii hou i ke Komite o na palapala hookohu, me ke pani ana o Waipuilani ma kahi o ka Loio Kuhina.
Mahope o ka nana ana, ua hoike mai ke Komite ua kupono na palapala hokohu.
Ua ki ia ka Lunakanawai Dole, a ua hele mai oia e hoohiki i na alii hou C.L. Hopkins a me C.B. Maile.
NA HOIKE KOMITE.
Na Koahou o ka hapa uuku o ke Komite Waiwai, e kue ana i ka hoopau loa i ke kanawai e auhau ana i ka pepa-hahau i hooholo ia a lilo i kanawai i na la mua o keia kau ahaolelo o 1892. Waiho ia a noonoo pu me ka bila.
Ma ke kapae ia ana o na rula, ua heluhelu mai o White he hoopii mai Honolulu mai e kau i na kanawai kupono e pili ana i na pake.
Na Aki, mai Honolulu mai, oia manao hookahi no me ka hoopii maluna ae.
NA OLELO HOOHOLO
Na kanealii, he olelo hooholo, e kauoha ana i ke komite Hookolokolo e huli aku ina o J. E. Bush ke lawe nei i ke dala mai ka Ahaolelo mai, ina paha ma kona inoa ponoi iho, kana wahine paha a ma ka inoa paha o ke nupepa. Hooholo ia.
Hoike mai o Smith o ke Komite Hookolokolo, he mau wahi hoololiloli iki ka lakou i ka bila oihana hookolokolo a ua noi pu mai e haawi aku i ua mau bila la i ke komite kakau poepoe. Holo.
NA HANA PAU OLE.
Hoike mai ke Kuhina Kalaiaina,
ua kakau inoa ka Moiwahine i na bila Koronela a me na kulana o na awa pae.
Hoomaha ka Hale a halawai hou i ka hora 1:30 auina la.
HALAWAI AUINA LA.
Akoakoa hou ka Hale i ka hora 1:40.
Heluhelu ia ka pauku 2 a hooholo ia me ekolu hoololi.
Heluhelu ia ka pauku 3 a hooholo ia me ke kapae ana i ka huaolelo na kumu.
Heluhelu ia ka pauku 4 a hooholo ia.
Heluhelu ia ka pauku 5 a hooholo ia me ke kapae ana i ka hoaoleno na kumu.
Heluhelu ia ka pauku 6 a hooholo ia.
Heluhelu ia ka pauku 7 a hooholo ia.
Heluhelu ia ka pauku 8 a hooholo ia me kahi hoololi.
Heluhelu ia ka pauku 9 a hooholo ia me ha hoololi.
Heluhelu ia ka pauku 10 a hooholo ia.
Heluhelu ia ke poo a me na olelo mua a hooholo ia. Kauoha ia e kakau poepoe a e heluhelu akolu ia mahope iho o ka hooholo ia ana o ka hoololi kumukanawai no keia kumuhana.
Noi ka Loio Kuhina, e hookuu aku iaia i ke koena o ka la, no ka mea e makemake ana oia e huli i na mea pili i ka Ilamuku.
Waiho ia ka hoololi kumukanawai no ka uku o na lunamakaainana i hana no ka Poalua, a o ka bila hoopaa pake i ka Poakahi.
HANA O KA LA.
Noonoo la ka bila 142, pili i ka mongoose. Mahope o ka hoopaapaa loihi ana, ua hooholo ia ka bila.
Heluhelu akolu ia ka bila 93, e pili ana i kekuai ana i na lako aupuni.
Lilo ka hale i ka hoopaapaa a hoopanee wale me ka holo ole.
LA HANA 104 OCT. 8, 1892.
Ma ke kapae ia ana o na rula, ua lawe mai ke alii Marsden he hoopii mai ka poe kanu halakahiki mai, e hookuu i na dute o na mekini e hookomo ia mai ana no ka hana ana i keia hana hou. Waiho ia i ke komite Kalepa.
Hoolaha mai o Kamauoha e haiawi ke komite Ahaelele Kumukanawai i ke kakahiaka Poakai.
NA OLELO HOOHOLO
Na Kamauoha, e kauoha ana i ke Komite Malama ola e kuka aku me ka Papa Ola ina paha o na laau lapaau e hoolako ia nei i na kauka aupuni he haawi wale ia no i na Hawaii a i ole ua kauoha ia paha na kauka e hoouku aku? Oia mau laau i hoouku ia aku, no ke aupuni anei, a no ke kauka paha na loaa? Haawi ia i ke Komite Malama Ola.
Ma ke kapae ia ana o na rula, ua lawe mai ke alii Williams i ka hoike a ke komite wae no na oihana wai, e noi ana e hookaawale ia i haawina he $50,000 no ke kuai ana i pauma nana e pauma aku ka wai aiani a komo iloko o ka lua wai hookio nana e hoolako mai i ke kulakakauhale me ka wai i hoolako mau ia ni ka wai. Haawi ia e unuhi a e pai ia.
Na ke alii Kakina o ke komite o na hana hou i hoike mai no na hoopii noi dala aupuni like ole he 19 a me na olelo hooholo 7, e hoonele ana i kekahi mau apana auhau alanui mahuahua a e haawi ana i kekahi mau apana i mau haawina liilii mawaho o na auhau alanui, penei: Hilo Akau, $1,000; Kohala Hema, na Kona elua a me Puna ma Hawaii, ma ka $500 pakahi; a no Honolulu, i $30,000; a e hookomo ma ka pauku 2, no ke alanui o Puna mai Kukulu aku $30,000; no ke alanui ka lua o Pele, $50,000; no Kona Akau a me Hema, $30,000; no ke Alanui o Kula, Maui, $10,000; a me kekahi mau wehewehe a hookaawole dala e ae, a pela aku. Waiho ia a noonoo pu me ka bila haawina.
Hoopane ka hale.
LA HANA 105, OCT. 10, 1892.
Hoomaka na hana e like me ka mau.
NA PALAPALA HOPII.
Na Kapahu, mai a Thompson mai o Kau, e hoihoi ia aku kana mau dala he $25 i uku ai no ka holo moho lunamakaainana ana. Aia i ka Komite Hookolokolo.
Na Kaluna, mai na Pukiki mai o Makawao, e lapaau ia na Pukiki ma na halemai a pau me ka uku ole.
Aia i ke Komite Malama Ola.
Na A.S. Wilikoko, mai Hanalei mai, e noi ana i $12,000 no na alanui o Hanalei. Aia i ke Komite o na hana hou.
Na Kaunamano, mai Hamakua mai, he elua mau noi like ole. Aia i ke Komite Huikau.
Na R. W. Wilikoki, e hookuu ia ka auhau o na makua keiki lehulehu.
NA OLELO HOOHOLO ME NA BILA.
Na Kapahu, he mau ninau i ke Kuhina Waiwai, no na inoa a me na wahi noho o na Luna Leia, a ina paha he hoolako a hoolako ole ia paha lakou me na poo kuni.
Ma ke kapae ana o na rula, ua heluhelu mai o Smith he palapala hoopii na ka Ahahui Euanelio Mokupuni o Oahu, e noi ana aole e hooholo i ka bila lotari. Wiho ia a noonoo pu me ka bila.
Noi o Ashford, e hoopanee mahope e noonoo ai ka bila 67. Haule.
HANA PAU OLE.
O ia ka bila 93, no kuai ana o na Kuhina i na lako hana o ke aupuni, oia hoi ina he $100 ke kumu lilo o kekahi mea ke kuai ia iwaho o ka aina, a he $115 no ia mea hookahi maloko nei, alaila lawe i ka mea pii oloko nei, aole i ko waho.
Hoopaapaa loihi ka hale no keia ila no ka hoonui wale i na lilo o ke aupuni ina e loaa ka mea emi mai mawaho mai. Ninau ia ka hoopanee loa i ka bila a haule.
Poe ae e hoopanee loa: Cummins, Kauhane, J. M. Horaer, Hind, Young, W. Y. Horner, Walbridge, Anderson, Thurston, G. N. Wilcox, Kanoa, Kauhi, A. Herner, Smith, A. S. Wilcox—15.
Poe hoole i ka hoopanee loa: Macfarlane, Gulick, Neumann; Berger, Ena, D. W. Pua, Peterson, Williams, Maile, Hoapili, Marsden, Baldwin, Cornwell, Wilder, pipikane, Aki, Bush, Nawahi, Koahou, Kaunamano, Kamauoha, Waipuilani, Kapahu, Nah@. White, Kanealii, Edmonds, Kaluna, Iosepa, Akina—30.
Poe aole o ka hale: Parker, Ashford, Hopkins, S. K. Pua, R. W. Wilikoki.
Hooholo ia ka bila me ka hoololi a ke Kuhina Waiwai.
Hoomaha ka hale a halawai hou i ka hora 1:30 auina la.
HALAWAI AUINA LA.
Akoako hou ka hale i ka hora 1:47.
HANA O KA LA.
Oia ka bila 67, e pili ana i ke kakau ia o na inoa o na kane a pau mai ka 15 mai makahiki, kahi noho, ka hana e lawelawe ana, a pela aku.
Noonoo pakahi ia na puku a hooholo ia na pauku 1, 2 a me 3; a o ka puku 4, ua haawi ia i ke Komite Wae: pauku 5, holo me ka hoololi; pauku 6, holo: pauku 7, holo me ka hoololi; pauku 8, holo; pauku 9, holo me ka hoololi: pauku 10, hoopaapaa loihi ka hale a hoopanee wale.
Na Hookaau Olelo
O ka hookelakela moho kuikui puupau, eia ke hoao ia naei e na aa huki moliolio o kekahi keiki oniu hua metala.
Hiki mai ke kanaka i kona mau la elemakule a kau mai ke ohohina, pau na hana o ka wa kamalii; aka, aole pela o Pinaau, kau ke ohohina, oia mau no ka eepa o na hana.
Make no o Pamano i ka io ponoi, --a make no hoi ka makamaka i ka hoaloha. haalele paha auanei i Puna na hoaloha. Aole, kapae ia ae ka alaala. He maia ke kanaka a ka la e hua ai.
He aloha no o Niihau (he love no Nii-ice), ka palena o na moku (the bread of na ships), ua oki`a e ke kai nui (cut ia e ka big sea), kaawale mai o Lehua (far from mai o Lehua). A i makemake ia e lohe i na nuhou o keia ano, e ui ae ia Newa ka agena.
Ke ulolohi ka noonoo, e ulolohi pu no me ka hana.
O na poe e hele ana i ke kaua, ua makaukau mua ka luakupapapu no lakou.
He nui wale na poe kaulana o ke au kahiko a me keia au hou, a iwaena o ia poe, on Newa, Keoki, Saino, Iofa (kahunapule), a he nui aku.