Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXI, Number 35, 27 August 1892 — Page 1
| This text was transcribed by: | Hi?ilani Thomas |
| This work is dedicated to: | 1:30 Hawaiian Class |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
Buke XXXI Helu 35. Honolulu, Paono, Augate 27, 1892
Hoolaha Loio.
Antone Rosa, (Akoni) Loio a he Kokua ma ke Kanawai. Luna hooiaio palapala. Keena Hana me Alanui Kaahumanu. 2331-tf
Nellie M. Lowrey, Notari no ka Lehulehu A He Luna Hooiaio Palapala a me na palapala hoohiki. Keena Hana me W. R. Kakela, Lolo, ma ka aoao makai o ka Hale Leta, Honolulu. 2331
Cecil Brown, Loio a he kokua ma ke kanawai 11E Agena hooiaio palapala no ka mokupuni o oahu. Keena Hana Ma alanui kalepa. 2331
E. G. Hitchcock (Aikue Hikikoki.) Loio a Kokua ma na mea a pau e pili ana ma ke Kanawai. R Ohiia no na bila aie me ka awiwi Hilo, Hawaii. 2331
J. S. Smithies (Kamila,) Notali no ka Lehulehu a he Agena Haawi Palapala Mare Mahukona, Kohala, Hawaii. 2378-1v
W. R. Kakela, Loio a he Kokua ma ke Kanawai. He luna hooiaio palapala. 2331
Willian C. Achi, Loio a he kokua ma ke kanawai imua o na aha a pau o keia aupuni. He Notari no ka Lehulehu a Boroka no na Waiwai Paa. Keena Oihana, Helu 36, Alanui Kalepa, Honolulu, Oahu. 2331
James M. Monsarrat, (Maunakea. Loio a he kokua ma ke kanawai. He luna hooiaio palapala. E hana ia no na Palapala Kuai, Palapala Hoolimalima, a me na Palapala Pili Kanawai e ae ma ka olelo Hawaii. Dalm no ka hoaie ma ka moraki ma na Waiwai Paa, Keena Hana: Hale Pohaku hou ma ka aoao ma Waikiki o ka Halewai, alanui Kalepa. 2331
Wilder & Co. (Waila Ma.) Mea kuai papa a me na lako kukulu hale o na ano a pau, a me na mea e ae a au & pono ai o ka hale. Kihi o Alanui Moiwahine me Papa. 2383-q
Ko Bihopa Ma, Banako Malama Dala
E lawe no makou i na dala hoomoe ma ka hoaei ana ma ko makou Banako Malama Dala malalo o keia mau kumu: Ina e hoomoe mai ke kanaka hookahi i na dala Elima Haneri, e uku no makou i ka ukupance ma ka Elima Hapahaneri o ka makahiki, mai ka wa aku o ka lawe ia ana mai o ke dala, ke waiho ia ke dala hoomoe i ekolu mahina, a mua waihoia paha ke dala a hala na malama ekolu i ka wa e hooponopono ia ai na helu. Aole uku panee e helu ia maluna o na dala hakina no na la elua paha o ka mahina. Aole uku panee e uku ia i na dala e lawe ia ana maloko o ekolu mahina mai ka waaka o ka hoomoe ia ana mai. He so la mamua ae o ka unuhi ana aku o ke mahi kanaka i kana mau dala, e hoike e mai i ka Banako, a e luwe pu ia mai ka buke dala i ka wa o kikoo ai. Aole dala e uku ia, aia wale no ma ke kikoo ka mea kana i hoomoo mai i ke dala me ka @ pu mai i ka buke hoahu dala. I ka la mua o sepatemaba o kela a me keia makahiki e hooponopono ia ai na helu on na mea a pau, a o ua uku panee i uku ole ia malana o na puu dala a pau e waiho ana me ke kikoo ole ia. e helu ia ma ka aoao o ka mea hoomoe dala mai i hala ua malama ekolu, a ma ia wa aku e hui ia me ke kumupaa mua, O na puu dala haomoo mai maluna o elima hanori dala, e lawe ia no mamuli o ka aeliko pa ana. E hamama ana ka Banako ma na ia a pau o ka hebedoma, koo na la Sahati a me na la Kulala. Honolulu, Ian. BIHOPA MA.
J. T. Waterhouse, (Walakahauki.) Halekuai o na Lole Nani Panio! @ Na Lako Hana Mahiko, A Pela aku me nui wale. Alanui Moiwahine, -- Honolulu. 2383-q
Allen & Robinson Na mea kuai papa o na ano a pau E loaa no ma ka Uwapo o Pakaka, Honolulu, make kumukuai makepono loa, no ka @ o ka lehulehu e makemake ana e kuai hele. E kipa mai a e ike kumaka 2383-q.
He Moolelo No Ka Ui Nohea Berela
Ke Kamehai hoopono - Ke kupaa me ka luli ole - He wahine na ke kane hookahi - Ke au popilikia a me ka huli ana o ka pomaikai mahope o ka wahine
Mokuna XXIV
Loa A He Enemi Ia Octavia
A hala aku la o Kewela, noho hou iho la ka Haku Hakahusa ma ke pakaukau a nana hou iho la i na palapala hoike waiwai e waiho ana maluna o ke pakaukau a me ka hooponopono pu ana. O ka wa keia o Octavia Konia i hele malie aku ai me ka nihi mai kona wahi e pee ana a hiki i ka ipuka o ke keena holo, a wehe aku la me ka malie. Alaila, e like me ka mea aihue ke kolohe, kiei aku la oia iloko o ke keena holo no ka nana ana in a aole he poe oloko i like i keia mau hana ana. A i kona kiei ana aku, halawai aku la me kona ike ka loio Kewela e hele mai ana mai ka ipuka waho o ke keena holo, ana hoi i manao paa loa ai ua hala kahiko. He oiaio aole no e kala kona hoi ana mai, aka, nae mamuli o kona hoomanao ana ae i kekahi kumuhana i poina iaia mai ka hoopuka ana aku imua o kona haku, oia iho la ke kumu o keia hoi hou ana mai on a. Ua aneane oia e hiki aku i ka ipuka o ke keena kakau ia wa oia i ke aku ai i ke hemo aiki malie ana ae o ka ipuka o ke keena himeni, a ike pu aku la oia i ke kiei ana mai o ke poo o Konia wahine. O kona nanaina, he nanaina li-o, o kona mau maka, he nanaina nanakea o ka makau, e hekau ana maluna o kona helehelena ka makau i ike mai i ka loio, he mau kahoaka ia e hoike maopopo mai ana ia Kewela he hana maikai ole kana i lawelawe ai he manawa mamua koke iho. O keia loio, o Kewela, he kanaka oia o ke ano mumule a noho malie, a o kana mea makemake ole ia o na hana o keia ano in a he mea e hiki ai ke pale ae. Aka, i keia na aole he hiki iaia ke pale ae mai kona komo ana aku iloko oia ano hana, @, ua hele pololei aku oia a i ka ipuka o ke keena himeni kahi hoi a Octavia i pelu hou aku ai i hope a ku iho la. E ku ana o Octavia malaila me ka haalulu, a ua auhee aku mai iaia aku ka noonoo maikai o ka lede hanohano o ka hale. Aole i haka pono iho na maka o Kewela maluna o Octavia, aka, ua nana loa aku oia iloko o ke keena a ike iho la pouliuli aole he kukui i ho-a ia He mea ano e keia. He mea ia e hiki ai ke hoohuoi ia aia he hana ekaeka i haua ia. I ka maopopo ana o keia mau mea ia Kewela, hoi iho la ka haka ana o kona mau maka maluna o Octavia, a iaia e nana nei, ua hoomaopopo ilio la oia aia he ano hoopepe a nanaina paweo maluna o Octavia. E aahu ana oia he lole uahenahe a a me na pepelao e luhe ana na lako gula hoonani e anapanapa ana. Ua kahi a ua hana ia kona iauoho ma ke ano paikini hou loa o ka laha ana ae ma ke kulanakauhale o Ladana iloko oia mau la. He oiaio, ma ka nahu a Octavia e komo aha ua hoike mai la ia Kewela aia oia iwaena o ka poai o ka poe kiekie a hano hano kahi i oloio ai. He rula paa no Kewela ka lawe ole ana mai i na mea i hana ia imua o kona alo o ke ano kupono ole i mea nona e kahaha ai ka manao, aka, o keia wa, ua kapae ae la oia i ua rula paa nei ana.
"Ua loaa anei iaʻu ka hanohano o ka papa kamailio ana me Konia wahine?" wahi a Kewela i ninau aku ai me ka haahaa a me ke kunou pu ana.
"Ae; ua loaa ia oe ia hanohano; owau o Konia wahine," wahi a Octavia i pane aku ai iaia e hooikaika ana e hoomalielie i kona manau uluku. "O koʻu komo koke ana mai nei no ia iloko o ke keena himeni no kekahi apana pepa mele, aka, ua pio ke kukui a aole i loaa. A owai oe?"
Aole i pane koke aku o Kewela, aka, mino aka iho la oia i kona lohe ana i keia kumu pale mailaila a Octavia. No ka mea, o ke ano o kona kiei ana mai mawaho o ka ipuka he hoike oiaio ia e hooia ana ia Kewela ua hewa oia a ua hana ia eia kekahi hana ekaeka. Aole o keia wale no, aka, aia no ke hekau la maluna o kona mau maka he nanaina makau a wiwo a ke mau la no kona nanaina nanakea. A maopopo pono keia mau mea ia Kewela, ua pane aku la oia penei:
"O Kewela ka loio ohana o ka Haku @, e Konia wahine," wahi ana i pane aku ai me ke aka. hai, a me ko Octavia nana aku i ke ano o Kewela, ua hoomaopopo koke iho ia oia aole i manaoio ia kana mau mea i kamailio aku ai. "E huikala mai oe no koʻu pane mahaoi ana aku nei ia oe. Ano, aloha ahiahi oe."
Me keia mau olelo, hele loa aku la o Kewela a komo iloko o ke keena kakau kahi a ka Ela e noho ana, hoike aku la i ke kumukana ana i poina ai alaila, puka hou aku la oia a hoi loa aku la no kona hale.
Mokuna XXV.
He Palapala - Berela Ia Desemona
Noho iho la o Berela a hoomaka iho la e kakau i ka palapala ia Desemona, aka, ike koke iho la oia he keu ia a ka hana nui, no ka mea, he nui na manawa ana i hoomaka ai e kakau, a he nui no hoi na apana kanana i pau i ka hookomo ia iloko o ke kapuahi mamuli o ke kupono ole o ka mea i kakau ia. Mahope iho o kona kakau a kiola ana no kekahi manawa loihi, loaa iho la iaia keia palapala:
"Nobala Desemona, Esq.
"Aloha oe: - Ua haawi paa aku au i koʻu ae ia oe e hoike piha aku ana au i ka haina o kau ninau i ninau mai ai he elua hora aenei i hala. Ina paha i hoike pololei aku au ia oe ma ia manawa, in a paha aole e hoomahuahua ia ka ehaeha o koʻu puuwai elike me keia aʻu e ike nei i keia wa, a oiai nae hoi ua hoike pololei aku au ua aloha au ia oe, nolaila, ua manao au he mea pono e lohe a e maopopo ia ka mea oiaio a me ka mea huna e pili ana noʻu. Ua aloha au ia oe a aole aʻu mea i aloha ai mamua i like aku me oe; ua aloha au ia oe me koʻu puuwai a me koʻu uhane a pau, e mau aku ana no koʻu aloha ia oe a hiki i ka la hope o koʻu ola ana.
"Aka, aole loa au e hiki ke lilo i wahiine mare nau - aole loa! E like me koʻu kulana e ku nei imua ou i keia wa - he mea kino hookahi, pela mau iho la au e ku ai imua ou a aole ma kekahi ano e ae, a mahope iho o kou heluhelu ana i keia palapala, ke ike a ke hoomaopopo nei au e emi iho ana koʻu ohohia ia e oe a me kou lunaikehala. Aole loa au i manao e alako ia oe iloko o na hana hoopahele a me ka hoopunipuni, a aole no oʻu manao e hana pela i kekahi mea kino kanaka e ae. A iloko nae o keia mau olelo aʻu, aole ia he mea nana e pale ae i kou noonoo ana iho he wahine opio au o ke kulana haahaa lapuwale. Ke ano pipika nei au mai ka hoike ana aku ia oe e like me keia aʻu i olelo ai pela maluna, nolaila, ke awiwi nei au e hoike aku i ka moolelo o koʻu hanau ana mamua o ka pauaho ana ae o koʻu wahi manao koa.
"E like me kaʻu i olelo mau aku ai ia oe aole au he mea i hanau pono ia, pela hou au e puana ae nei - aole au he mea i hanau pono ia. Ke pii nei ke ula wela o koʻu mau papalina iaʻu e kakau nei i keia mau mamala olelo, he mau mamala olelo i hiki ole iaʻu ke hoopuka maoli aku imua o kou alo. He makuahine koʻu he kaikamahine na kekahi kanaka mahiai o kekahi ohana koko Beritania oiaio. Ke hoomaopopo nei au he makuahine ia i on a ia me ke kulana hewa ole a maemae pu. A iloko o na hana ino a kona kaikunane maluna ona, a @ o na olelo ia ua make kona makuakane mamuli o kona mau hana maikai ole, a iloko no hoi o ke ku olohelohe o kona wahi he kupapau me kekahi wahi kia hoomanao ole nona e hoike ana i kona inoa a me kona waoi i kanu ia ai, aole loa ia he mea nana e hoonaueue ae i koʻu manao paa no ke kulaua maemae o koʻu makuahine, nona hoi na helehelena aole au i ike, a i makeʻhoi iaia i hanau ai iaʻu i keia ao. Ua manao paa oia ua @ oia i ke kane i kulike ai me ke kanawai - a oia manao on a o koʻu manao paa no ia i keia wa. E aloha ke Akua i ka mea i kapa ia koʻu makuakane ia.
"Ua hanai ia au a hiki i kuu nui ana maloko o kekahi halekula noho paa ma Veva. Ua hanai hookahi ia au iloko o ka mehameha pu. Ua hoolako ia mai na mea a pau e pono ai koʻu noho ana ma ke kino, aka, aole au i aloha a milimili ia e kekahi mea kino kanaka. E noonoo iho oe i keia. Aole keia he home ponoi nou, aka,, he halekula i piha me na kaikamahine, aole he makuahine nana e malama pono mai iaʻu e like me ke ano mau o ke keiki makua, aole he mea nana au e aloha mai, koe wale no ke aloha i ulu ae mawaena o keia a me keia hoa kula. Iloko o ka mahina o Iune i hala ua loaa iho la kaʻu ipo; kahhaha anei oe ke olelo ae au ua manao au ma ia manawa ua aloha au iaia a ua haawi aku au i koʻu ae ana no ka @? He oiaio ua manao au ma ia manawa ua aloha au iaia, a he oiaio ua @ au iaia, aka, aole au i aloha iaia. Ua mali ia au, ua hoolealea ia au, aka, o ka waihona aloha o koʻu puuwai aole loa i loaa mai i ka pahuua a keia mea he aloha. Ina i aloha iaia e like me ke aloha o koʻu waihona aloha e oni nei nou in a la aole e kala kahiko keia kino i huna ia ai iloko o ka lua pa-u o ka honua.
"Aole o Miss Star koʻu inoa pololei. He wahine kanemake au A oiai aole i maopopo pono iaʻu koʻu inoa ponoi ma ka hanau ana, peia i maopopo ole ai iaʻu ka inoa o kaʻu kane. Manao @ ma kekahi ano kulike me he mea la ua like ka luaiele ia o ke ano o koʻu ola ana me ko koʻu makuahine. Ua make kaʻu kane. Ua ike au i kona luakupapau a ua ku hoi ma kona kae - he luakupapau aole na ka lima o ke kanaka i eli - he oawa ma na huli kua o ka mauna Alapa, ua kukai kamaililio au me kana kauwa kane malaila, ka mea hoi i ikea maka I kona make aua, a ua kamailio pu hoi me ke alakai nana oia i lawe hoomaikai i na nani like ole o ua mauna la, a ia ole hoi e kii aku a hoopakele ae i ke kino kupapau o kaʻu kane. Ua lohe au i ke kamailio ia aole oia i @ iaʻu malalo o kona inoa ponoi, no laila, aole au he wahine @ nana. Ua lohe pu no hoi i ke kamailio ia he wahine @ mua no kana, aka, aole au i manaoio i keia. Ua aloha oia iaʻu no ka manawa pokole wale no nae, a ua ike oia he mea kino wahine au i hanau waikai ole ia a ilihune pu, a in a aole oia i make in a no ua haalele ia no au eia a i ole kaawale no maua ma o ke oki ana - o keia mau mea ua maopopo pono iaʻu.
[Aole i pau]
AHAOLELO O 1892
La Hana 68, Augate 18, 1892.
Hoomaka na hana e like me ka mau.
Na Hoike Komite.
Na ke Kuhina Kalainaina i hoike mai, ua oluolu i ka Moiwahine ke kakau inoa ana i ke kanawai e hookaawale ana i $10,000 hou no na lilo Ahaolelo.
Na ke Alii Baldwin o ke Komite Waiwai i haawi iaai e @ pauku 22 A, 26, 27, 28 a me 29 o ke kanawai e hoololi ai a hoohuihui i ke Kanawai Banako Hale Leta, e kiola loa i ka pauku 21 A; e hookomo i na pauku 26, 27, 28 a me 29 iloko o na bila okoa, a e kiola loa i ka pauku 29; a o ka pauku 11 o ke Kanawai Banako Hale Leta e hoololi ma ka hoomahuahua ana i ka ukupanee o na huina dala hoahu he $500 a emi mai aole e oi aku mamua o 6 keneta ukupanee; a no na puu dala he $500 a oi aku, aole e oi aku mamua o 5 keneta ukupanee; aole ukupanee no na puu dala i oi aku mamua o $2,500; aole ukupanee no na puu dala $500 e hoahu ia mai ana mahope aku o ka la 30 o Sepatemaba, 1892. Waiho ia a noonoo pu me ka bila.
Na L. M. Koahou o ka hapa uuku o ke Komite Waiwai, no na bila elua e hoopau loa ana i ka Oihana Lunahelu nui, e hooholo loa aku ia laua. Waiho ia a noonoo pu me ka hila.
Na ke Alii J. M. Horner o ke Komite Bila Haawina, e hooholo aku i na haawina malalo iho o ka Bila Haawina penei: Na lilo koho balota, $10,000; na lilo i uku ole ia o ke koho balota i hala, $9,617; no ka waapa hale dute, $1,200 aole $2,000. Waiho ia a noonoo pu me ka Bila Haawina.
Na L. M. smith o ke Komite Wae no ka haawina o ka Halemai Moiwahine, e hooholo aku. Waiho ia a noonoo ka Bila Haawina.
Kapae ia na rula a heluhelu mai o L. M. Nawahi he hoopii mai Hilo mai, e hoomau ia ko More noho Luna nui ana no ke alanui o ka Lua o Pele. Aia i ke Kuhina Kalaiaina.
Hana O Ka La.
Hora 10:48, ua hapai ia ka noonoo no ka bila 78, oia ka Banako Dala Pepa a Horner iloko o ke Komite o ka Hale. Noho o L M. R. W. Wilikoki i lunahoomalu..
Heluhelu ia ka hoike a ke Komite, aka aoho a lakou oleloao.
Noi o L. M. Ashford, e hoihoi ka bila i ke Komite. Haule.
Noi ke Alii Cornwell, e noonoo pakahi ia ua pauku.
Kamailio mai ke Alii Macfarlane, he kue ia i ka bila mai ka mua a ka hope, he bila keia i piha i na mea poino, a he pilikia wale no ka hopena. E noonoo ia nae ke ano nui o ka bila, aole e hoopau i ka wa o ka hale e noonoo pakahi ana i na pauku. E noi aku ana oia mahope aku e waiho ma ka papa.
Kokua ke Alii Kakina in a e noi ana ke Alii Macfarlane e waiho ma ka papa a kamailio loihi mai ma ka aoao kue i ka bila, heaha ka mea keaka i kekahi kanaka noho kuahiwi o Puna, ke hele mai oia me ka palapala kuleana o kona aina he $1,000 kana i koho ai me ka palapala hookaa auhau no ia kumukuai, aka o ka waiwai io wale no nae o ka aina he $500.
Kue mai ka Luna o Lahaina no ka pau loa o ka manawa iala, oialua oi mamua o ka hapalua hora.
Noi ke Alii Kakina i ka Lunahoomalu e hoonoho ae i ka Luna o Lahaina.
Kamailio mai ka Luna o Kohala, @ o ka rula 44 o ka Hale a me ka olelo hooholo, he hapalua hora wale no ka manawa e kamailio ai.
Rula mai ka Lunahoomalu, aole ia he rula iloko o ke Komite o ka hale.
Hoomau no na Luua o Lahaina a me Kohala i ke ku iluna e kamailio ai, me ko ka Lunahoomalu hoonoho aku ia laua e noho ilalo @ halahu loa laua. Paakiki aku no nae a hiki i ka wa a ka Lunahoomalu i kahea mai ai "e noho oe ilalo e Bila Waita!" kamailio no nae ka Luna o Lahaina. Kauoha ka Lunahoomalu i ka Makai o ka Hale e hoonoho i ka Luna ilalo. I ka Makai o ka Hale i hele aku ai ma ke ala, ua kuku ae kekahi mau hoa. Hawaii e ae iluna e kamailio ana, e keke mai ana. Iloko o keia uluaoa, ua palamimo ae la ka Peresidena iluna o ka noho, a ua ninau pupuahulu ia mai la ke noi e hoopanee a hooholo ia.
Halawai Auina La.
Akoakoa hou ka hale i ka hora 1:40.
Ua ku mai ka Peresidena, a olelo no ka ninau i waiho ia mai mamua o ke awakea no na rula, aole he mau rula iloko o ke Komite, koe wale no na rula maa mau, ao ka luna o Kohala e noi ana iaia ka papa, ua halahu loa mawaho o ka rula.
Ninau ia ke kokua i ka rula a ka noho a hooholo ia, he 28 ma ka ae, he 5 ma ke kue.
Hoopau mai ke Alii Kakina i kana haiolelo, ua hoopihapiha ia na luna o Kohala a me Lahaina me ke dala pepa, a nolaila aohe e hoolohe mai i na olelo, aka ke kau leo aku nei oia ia laua, e uwe waimaka ana laua i ka la e hooholo ai lakou i keia bila, i ka wa hoi e piha ai na pakeke o ka poe nana laua i koho me ke dala pepa a hiki ole ke loaa ka poi me ka palaoa. Aia i ka poe waiwai ke dala a me ka aina, ae hiki ana ia lakou ke malama iho. O ka poe ilihune, e lawe ana ia, a i ole e make @.
Kamailio loihi mai o L.M. Ashford ma ka aoao kokua i ka bila, aka he mau hemahema no nae kekahi e pono ai ke hooponopono ia ke haawi hou ia keia bila i ke Komite wae mua na lakou e hooponopono.
Hoololi mai o L. M. Smith, e hoike aku ke Komite i ka Hale ua hoopanee loa ia ka bila 7 7S, no ka mea he bila i piha me na hoopilikia.
Kokua mai ke Alii Baldwin i ka hoololi e hoopanee loa a kamailio mai ma ka aoao kue i ka bila, e pau ana na dala gula a me keokeo i ka hele iwaho, epii ana na bila kukai dala o ko na aina e no ka uku i na mea kuai aku, a e like ana me kekahi kanaka o ke aupuni dala pepa o Argentine i aie ai i $250,000 no ka apana aina he $15,000 ka waiwai io, a pela aku.
Kamailio mai ke Alii Horner; o ka makemake o keia bila o ko ke aupuni hoopuka aku i ke dala e hiki ai i ka poe ilihune ke aie i na puu dala liilii e like me ka hiki i ka poe waiwai ke aie ma na huina mahuahua ma ia ukupanee hookahi. He mana ko ke aupuni ma ke Kumukanawai e hana i ke dala ae hooponopono i dala no ka lahui. Ua hoouna ke aupuni iwaho i dala e aku ai i na aie, e hookaa ai i na auhau ae hana ai i na hana hou, oiai nae e hiki no iaia ke hoolawa i dala nona ponoi iho no keia mau mea. No ka hoeueu ana i na hana mikiala liilii o ka aina aohe dala o ko ka aina nei e loaa. He pono ia kakou ke hoolako ia kakou iho me ke dala e hiki ai no ka hana. Ke pii mai nei ke ahua o ka aaie aupuni, a he hapa ka mea e uku ia nei. Aohe mea e ae i waiho mai i na hoolala no ka uku aku, a pela aku, a pela aku.
Ma ke noi, ua hoopau ia ke komite a ua apono ia ka hoike.
Hoopanee
La Hana 69, Augate 19, 1892
Hoomaka na hana e like meka mau.
Na Hoike Komite.
Na ke Alii Neumann o ke Komite Hookolokolo i waiho mai i keia mau hoike malalo iho: [1] No ka bila 137, e hoolilo ai i ka Aha Apana o Molokai i Aha Hoomalu, e waiho ma ka papa; apono ia. [2] No ka olelo hooholo e hoihoi aku i na uku holo moho lunamakaainana o Apiki a me Kapahu, e hookomo ia on a mau haawina iloko o ka Bila Haawina e hoihoi aku ai ia laua. Waiho ia a noonoo pu me ka Bila Haawaina. [3] No ka bila 153, e pili ana i ka hoopuka ana i ua olelo hooko, e hoomau aku no i ke kanawai e ku nei. Waiho ia a noonoo pu me ka bila. [4] No ka olelo hooholo e uku ia na hookauwa ana a kekahi kanaka Hawali no ka mea pili i ka wai o Kohala, e waiho ma ka papa, no ka mea aole i pau ka hana. A pono ia. [5] No ka hoopii a Pamaiaulu o Kipahulu e uku ia aku oia i $200 no ka hoolimalima o kona hale i hoolilo ia i hale hookolokolo, e waiho ma ka papa, no ka mea aohe mau hooiaio a he hana pili hoi i ka Oihana Hookolokolo. [6] No ka bila e papa ana i ke kuai ia o na kamano paakai iloko o na halekuai lole; e waiho ma ka papa. Waiho ia a noonoo pu me ka bila.
Kapse ia na rula a heluhelu mai ke Alii Kakina he hoopii na ko Honolulu poe hookaa auhau e kue ana i ka auhau ia o na pepa hahau. Haawi ia i ke Komite Waiwai.
Na ke Komite Pai, ua pau i ke pai ia ka hoike a ke Komite Waiwai a me ba bila 6S.
Hana O Ka La
Ma ke noi a Waipuilani, ua hapai ia ka hana mau o ka la.
Heluhelu ia na bila 161, 162, 164, 165 a me 172 a haawi ia i ke Komite Hookolokolo. Bila 163 aia i ke Komite Malama Ola. Bila 171 aia i ke Komite Koa. Na Bila 166 a me 168 aia i ke Komite Limahana. Waiho ia na bila 169, 151A a me 167 i hana no ka ia 25 o Augate.
Bila 174, ua haawi ia i ke Komite Wae Peterson G. N. Wilikoki Hoapili, S. K. Pua, Nahinu.
Hapai ia ka noonoo ana i ka bila 78, e kukulu ai i Banako Hawaii dala pepa iloko o ke Komite o ka Hale. R. W. Wilikoki ma ka noho.
Kamailio kue mai ke Alii Maefarlane i ka bila, me ka olelo he bila keia e awiwi ai i ko Hawaii nei nei noho Kuokoa ana. Ua hooili ia ke aupuni a ua kokoke e eha miliona dala ka aie i na haole ma ke gula e uku ai. Aole i hookaawale keia bila pehea la e uku ia ka aie, aia wale no ma ka pepa. E hooi loa aku ana keia bila i ka mana o ka poe mea dala mamua o keia wa. E pii ana na mea kuai a pau, ke ola ana kekahi o ke kanaka, a o na poe mahiko, ka poe dala gula, ke waiwai ma ka piepiele ana i na pepa kukai dala, a pela aku a pela aku.
Kamailio mai e L.M.Smith no ka pono e hoopanee loa i ka bila, no ka mea, ha loihi ka manawa o keia bila i na hoa.
Kamailio mai ke Alii @ ma ke poo o kana bila a pane mai la i ka hoohalike a ke Alii Kakina no ka mahiko o Laupahoehoe ina i holomua ke dala pepa i eha makahiki i hala aenei in a ua loaa i ka Mahiko o Laupahoehoe he $225, 000 dala pepa aie, oia he $500,000 kona waiwai io ia wa- aole pela, in a he 3,000 mau eka o ia mahiko e heluia ana ma ka $20 o ka eka, alaila he $30,000 wale no dala e hoaie ia aku ke dala maluna o na hana hou a me na mea ulu, a pela aku, a pela aku.
Hoomaha ka hale a noho hou i ka hora 1:30 auwina la.
Halawai Auina La.
Akoakoa hou ka hale i ka hora 1:35.
Kamailio mai o L. M. Nawahi ma ka aoao e hoao aku i keia bila, aole o ke kue wale aku i na mea e hoao ia ana e like me ke kue ia ana o ke Dala Kalakaua, aka he mea maikai no ka hoi, a pela aku.
Makemake o L.M Ashford e hoihoi hou i kana olelo hooholo o ka la i hala, a e hoihoi hou i ka bila i ke Komite.
Kamailio kue loa mai ke Alii Neumann i ka bila, no ka mea o ka hopena o na dala pepa i hoopukaia me ka hiki ole ke uku ia me ke dala, he poino wale no a pilikia. O ka poe paahana ke pilikia loa ana ma keia dala, aole e lawe ana ka mea halekuai i ke dala pepa ma ka waiwai io he dala no ke dala, no ka mea e uku ana ka mea halekuai i kana lole e hookomo mai ai ma ke dala gula, a nolaila ua kaa i na banako ka hoemi mai i ka waiwai io o na dala pepa e like me ko lakou makemake i loaa mai ai na dala kukai gula e uku i kou aie i na lole hookomoia mai, a pela aku.
Kamailio mai o L.M. White ma ka aoao kokua i ka bila, e hoohalike ana i kela kanawai me ka ipukukui kupanaha a Aladina, a pela aku a pela aku.
Hoopau ia ke Komite a apono ia ka hoike e noonoo hou i ka Poakahi iloko o ke Komite o ka hale.
Hoopanee ka hale.
LA Hana 70, Augate 20, 1892
Hoomaka na hana e like me ka mau.
Ninau o L.M. Asford i ke Kuhina Kalaiaina in a ua hookupa Hawaii io ia o John Neal Ilamuku Kinai Ahi, a i ole hoohiki kupa oihana paha? a in a aole, ke loaa nei no anei iaia ka uku Ilamuku Kinai Ahi.
Hoike mai ke Kuhina Waiwai no ke Komite i koho ia ai e ka Ahaolelo o 1890, e hooponopono i ke kanawai Luna Hooia, he bila hoololi ka lakou. Haawi ia i ke Komite Waiwai me elua mau lala hou e ae.
Kapae ia na rula a heluhelu mai ke Alii Marsden, he hoopii e noi ana i $20,000 no ke alanui hou mawaena o Kohala Akau a me Hema. Aia i ke Komite o na Hana hou.
Hana o Ka La
Heluhelu akolu ia ka bila 61, e hoolilo ana i na awa o Hana ma Maui, a me Makaweli a me Waimea ma Kauai a hooholo loa ia. Maui, a me Makaweli a me Waimea ma Kauai a hooholo loa ia.
Heluhelu akoiu ia ka bila 11, e hoomahuahua ai i 7 keneta ke dute o ka paona kope komo mai a hooholo loa ia.
Heluhelu akolu ia ka bila 124, e hoakaka ai i ka pono bela a hooholo loa ia.
Heluhelu akolu ia ka bila 126, e hoolilo ai i kekahi aina aupuni no ka Hui Hale Luina a hoihoi hou ia i ke Komite Hooiaio Kanawai.
Heluhelu alua ia ka bila 92, e hoohoihoi ai i ke kanu kope a me ramie, oia hoi ka kookuu i na mea paahana hookomo mai no umi makahiki. Hoihoi hou ia i ke Komite Kalepa.
Heluhelu alua ia ka bila 130, e hoololi ai i ke kauawai Papa Alanui a hooholo ia. Kauoha ia e kakau poepoe a e heluhelu akolu ia ma ka Poalua.
Heluhelu alua ia ka bila 6S, e hoakaka ai ma ka auhau e uku ia ai na lilo o ka malama ana i na oihana Kinai Ahi.
Oiai e hoopaapaa ana, ua hoopanee ka hale.
La Hana 71, Augate 22, 1892
Hoomaka na hana e like me ka mau
Na Palapala Hoopii
Na L.M. Kamauoha, mai Maui a me Hawaii, e hoopau ia ka dute maluna o ka laiki. Aia i ke Komite Laiki.
Na ia Luna hookahi no, mai Honolulu a me na wahi e ae, aole e hoopau i ke dute o ka Laiki.
Na Hoike Komite
Na ke Alii Cornwell o ke Komite Wae i haawi ia ai e noonoo ka pauku 10 o ka bila 115, o pili ana i na ilio e hele nei me na aikala a metala ole, ua hooioli ia ua pauku ia e ke Komite, a ua hoihoi mai lakou me ia ano me ke noi e hooholo loa aku. Waiho ia a noonoo me ke bila.
Na ke Alii Marsden, e hapai hou ia ka bila 28, e pili ana i ka Banako Hale Leta e noonoo a haawi aku i ke Komite Hooiaio Kanawai. Ae ia a kauoha ia e heluhelu akolu i keia Poaono aku.
Noi ke Alii Kakina, e hapai ia ka noonoo o ka bila 68 e hookaawale ai i ka auhau ana i loaa ai ke dala no na oihana kinai ahi malalo o ke poo o na hana i pau ole. Ae ia.
Kamailio mai ke Alii Kakina ma ke kue i ka auhau hou ana i mea e loaa ai ke dala no na oihana Kinai Ahi ma na apana kahi e kukulu ia ai. He mea ole loa ka na apana kuaaina e hoohalahala nei i ko lakou hoohalike ole ia me Honolulu ma na mea a pau, e like la paha me na lala e ae o ke kino ke hoohalikelike.
Kokua mai ke Alii Baldwin i ka ke Alii Kakina a olelo mai ua oi ae ka Honolulu mea e uku nei no na auhau mamua o ko na wahi e ae ke hookuku ia.
Kamailio pokole mai o Horner no ka pono o ka bila.
Ma ke noi, ua waiho ia ka bila ma ka papa.
Hana o ka La
Hoike mai ka lunahoomalu, he elua mau noi i mua o ke Komite, oia, e hoopanee loa a e noonoo pakahi ma na pauku.
Kamailio loihi mai o L. M. Nawahi no ka pono o ka bila a haawi hou i ke Komite.
Ma ke noi, ua hoopau ia ke Komite e hoopanee a halawai hou i ka hora 1:30 auina la.
Halawai Auina La.
Akoakoa hou ka hale i ka hora 1:30.
Hapai hou ia ka noonoo o ka bila dala pepa.
Manao ke Alii Cornwell he mea pono e lohe ia ka manao o na Kuhina ma keia kumuhana ano nui.
Pane ke Kuhina Waiwai aole oia i makaukau e hoike i kona manao, aka ua koi ia mai makou e haawi hou i ka bila i ke Komite, a me he mea la e koho ana makou na Kuhina ma ia mea.
Kue mai ke Alii Ena i ka bila, no ka mea o ka hoopuka wale no i ke dala pepa me ke akaka ole o ka manawa e uku ia ai. Ke hookomo mai nei kakou i na waiwai owaho he $7,000,000 o ka makahiki, a no ia mea ua kono ia kakou e uku aku ma ke gula. Ma ka banako e loaa ai ke gula, a e pii koke auanei na bila kukai dala i ka 25 keneta o ke dala. Ina holo keia bila, e pii aua na mea a pau.
Kamailio kokua mai o Kaunamano i ka bila, me ka olelo in a holo keia bila, o ka ukupanee wale no a ka mea aie e uku ai he $160 ma kahi o ka $400 ukupanee e uku nei i keia wa, a nolaila o ka banako ke poho ana no ka like ole, a pela aku.
Kue mai ke Alii Kauhani i ka bila a olelo mai, ua hookaawale keia.
[Koena ma ka aoao elua.]