Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXI, Number 27, 2 Iulai 1892 — Kula Kamehameha [ARTICLE]

Kula Kamehameha

I HoljOMt A >A lIAI'MANA, OI.A If«>t KA AINAHe inea na k» lahai Hawaii e haaheo inau ai ke ku ana maioko o kona mau palena o kekahi Kuia maikai e iike me Kamehameha. Ma ke kakahiaka Poakahi nei, lune 27, i malamaia ai na hana hoike o ia Kula. Ua hiki kino ae ka Moiwahine Liliookalani malaila, a I ka hoomaopopo ana ako r oia kekahi i komo pu me ke anaina i hoea aku > i ka mahalo ana i na mea a na puiapula hou o Hawaii i ao ia ai. He mea e hoohauoli ai i ka puuwai o na haumana ka ike mai ī na maka o na | hoa'ioha e kiiohi aku ana i ka lakoa | mau hana, be mau hoailona ia e 'hoike aku ana o ka lahui pu kekahi i komo e kokua pu ia lakou, ina aoiē ma ka hana, aka y ma ka manao. Mawaenao ke anaina, he man makamaka haole kekahi i komo iloko o ko iakou puuwai ka makahehi oiaio no ka holomua ona opio Hawaii, no ka mea, o ko iakou hoiomua, o ka holomua āna no ia oka lahui a me ka aina.

He eono ka nui o na keena kuia o Kamehameha, i noho ao ia ena Kumu: Mr. Theo. Richards [Kumu Papa Ekahi,] Mr. R. Anderson fPapa Elua,] Mr. G. H. Babb fPapa Ekolu,] Mr. U. Tbompson [Papa Eha a kumu ao Hanaiima ike,] Mrs. W. B. Oleson [Papa Elima,] a me Miss I. M. Hight [Papa Eono.] O Rev. W. B. Oieson ke Kumuluna, a o Mr. fc G. R. C'arothers, ma na ike kaha kii.

Ua kula ia ka Papa Ekahi ma na mea piii moolelo o ke Ao nei, Moleanahonua, Akeakamai, a me Pili Olelo. Ua hoomaopopo ia aku ka makaukau o na haumana ma na mea iao ia. Ua ano ulolohi no ka pane ana mai ma ka olelo Beritania i na haina o kekahi mau niuau; aka, ua oi aku ka waiwai io oia, oiai no lakou maoii ia mau manao, mamua ona mea a'u i ike maka ai ma na hoike o kekalii poe kula e ae. O ka mea maa mau he hoopaanaau la na pane oia ano, a he ano pahee maoli ke namu mai imuao ke anaina. Kuhihewa ia aku he akamai maoii, aka, i na e namu ia aku e na poe makaikai, e laiau a ano e maoli auanei ka pane ana mai. Aole pela ko'u ike ana ma Kamehameha, nolaila, he mea e ko'u mahalo piha ia lakou. Oka mea oi ioa aku nae o ko'u mahalo, he kuia hou ioa keia, o ka eiima makahiki no keia o kona ku ana, eia nae, ua holomua loa iakou ma na lal« kiekie oka naauao. He waiwai nui keia no ka hihui Hawaii.

He kumu ikaika o Mr. Anderson ii ke no ana; pelapu 110 me na kuinu a pau oke kula. Nui ka mahaloi* ke no ia anao na keiki uia ka (( Buke Mooleloo ka Lahui Hawail" i kakau ia e Prof. W. D. Alexander f (Alekanekero.) O kekahi buke waiwai nui ioa keia i pai la e pili ana no ka lahni Hawaii. E ole keia htike, loua iki aku ai ia oiakou, na hauniana hou, na mea pohihihi e pili ana ina mea kahikoo Hawaii eei, ka nolio ana o na kanaka a me im alil i na au o na Kamehameha a mamua aku o lakou i ke au o Kak niopuu, ka Moi o Hawaii,' Kauekili ka Moi o Maui, mahope mai Moi o Oahu nei, Kaumualii, Moi o Kauai, a pela aku. He mea waiwai ole ka popopulu mai o ua Hawaii i oo a paa moolelo lioi 1 ka hikou mea i ike; i na lakou e make, e kanu pu ia ana me na ike o lakou, a aohe waiwai ona hanauna iiou aku. Ona moolelo a ka Papa Mookuauhaū 1 haku ai } aohe waiwai no ka lahui, oiai aole kakou e heluheiu aku ana i ko lakou luhi e ike ai i ka pono, ka pololei a me ka hewa paha. Nolaila, o ka hoomahelehele ia ana ona haumana ona kula ma keia huke, he waiwai nui ia. He mea pono i na Ilawaii ike olelo Beritania e heluhelu i keia buke. He momi makame ia nau e Hawaii e hlipoi ai. Ona hana ona papa e ae, ua nui ka īnaliaio ia. Maikai na kii a na haumana i kaha ai. Na na ike hanalima, he makaukau ioa na keiki ma ia lala o kanaauao. He nani na pakaukau i hana ia me na iaau o Hawaii nei. He mau keiki liilii loa na poe nana i hana kekahi ma pakaukau koa, kou, inia i hui ia; eia nae, kohu hana na kanaka makua. Nolaila, he mea pono ika lahui Hawaii e lialiu aku a hoomanao aku me ka iiihia i ke Knma'iii wahine Bernice Pauahi Bihopa, ke alii puuwai aloha lahui oiaio, naua i waiho iho i ke Kula Kamehameha i kiahoomanao hanohano nona, a na ka lahui e lei pono nei. O kana kane, ka Hon. C. E. Bihopa, kekahi mea e kokua ikaika nei e hoiomua keia kula; nolaila, maluna ona ke aloha mau loa o ka lahui Hawaii.

Maluna ae o na mea e holomaa a! o Hawaii nel, oke kulaua holomua ma ka naauao ke koo ikaika ioa naiia kakou e hooikekie hou ae, a loaa ke koiaua nohona maemae, uialuhia, holomua, a mahalo ia. O ka naauao kiekie wale no ke koo ikaika nana e paa i keia aapuni. He hana iuhi no ka imi naauao, aka, he hana hoihoi no Ina poe e ake nui ana e loaa ka ike. Aole o lakou hoihoi ika noho palauaieio a hoopau wale no 1 na hom makamae o keia olāana ma na kamaiUo lapuwale ano ole, e like me ka nohona oka hapanai oka iahui i keia la. Aole ia he hana e mahalo ia ai ka lahui. Ala lioko o ka ikeoielo Beritania na Ike e hiki oieai I ka oieio Hawaii ke hoolawa mai. Noiaiia, imua e ka lahui opio i ioaa ka maha, mai kanieuhn. O keia oleio, ua piU ina kuia Aopuni pu kekahi apuni ke Aupa* nl JAS» 3*. K. Kpola.